Leejkunaj tapuyninku

Biblia nisqanman jina, ¿allinchu kanman casarasqa cristianas T de cobreta chayri chayman rijchʼakoj aparatitosta churachikunanku mana wawasniyoj kanankupaj?

Chay aparatitosta churachikunankutachus manachus sapa qhariwarmi ajllanan tiyan. Paykunaqa allinta ajllananku tiyan Diospa ñaupaqenpi llimphu sonqoyoj kanankupaj. Chaypajqa Bibliaj yuyaychaykunasninta qhawaykurinanku tiyan. Chantapis sumajta yachananku tiyan, T de cobre nisqa chayri chayman rijchʼakoj aparatitos, imaynatachus funcionasqanta (chayta rejsikullantaj dispositivo intrauterino DIU nisqawan).

Jehová Diosqa Adanman Evamanwan, jinata nerqa: ‘Miraychej, kay pachamantaj juntʼaychej’, nispa. Jatun para pasaytapis Noeman familianman ima ajinallatataj nerqa (Gén. 1:28; 9:1). Jinapis Bibliaqa mana ninchu chay kamachiyta, kunan kasukuna kasqanta. Chayrayku mayqen qhariwarmi cristianollapis mana wawasniyoj kayta munanchu chayqa, chayri aswan qhepallaman wawasniyoj kayta munanku chayqa, parlarikunanku tiyan imatachus chaypaj ruwanankuta. Chaypajtaj qhawarinachej imaspichus sapa qhariwarmi tʼukurinanku kasqanta.

Mana wawasniyoj kayta munaj qhariwarmisqa, Bibliaj yuyaychaykunasninpi tʼukurinanku tiyan. Cristiana hermanastaj Bibliaj yuyaychaykunasninta allinta rejsisqankurayku, mana wawata orqhochikunkuchu chayri abortankuchu. Imaraykuchus Bibliaqa nin abortay jucha kasqanta. Chantapis abortayqa runata wañuchiy jina. Chayrayku hermanasqa onqoj kashajtinku, mana wawata orqhochikunkuchu (Éxo. 20:13; 21:22-25; Sal. 139:15, 16; Jer. 1:4, 5). Kunantaj T de cobre nisqamanta, chayman rijchʼakoj aparatitosmantawan parlarinachej.

Kay T de cobre nisqaman rijchʼakoj aparatitosmantaqa, kay 15 de septiembre de 1979 watamanta, La Atalaya revistapi sutʼinchakorqa, 31, 32 paginaspi. Chay tiempopaj chay aparatosqa, plasticomanta ruwasqa karqa. Chaytataj warmej wijsanman churaj kanku, mana onqoj rikhurinanpaj. Chay revista nerqa, doctores mana yachasqankuta imatachus chay aparatito ruwasqanta uj warmej wijsanpi. Jinapis doctores nej kanku, chay aparatitota churachikoj warmis mana wawasniyoj kayta atisqankuta.

Chay revista nillarqataj: ‘Wakin kuti, uj warmi chay aparatitota churachikojtinpis wijsallisqa rikhuriyta atinman. Chay wawitataj ichapis mana lugarninpichu wiñayta qallarinman, T de cobre nisqaman rijchʼakoj aparatito warmej wijsanpi kasqanrayku. Chay casotaj wawitaqa wañupunman. Chaytaj wawata abortaywan ninakun. Chayrayku cristiano qhariwarmisqa, allinta qhawarikunanku tiyan, warminku chay aparatota churachikunantachus manachus. Imajtinchus Bibliaqa nin ‘kausayta jatunpaj qhawanata’, nispa (Sal. 36:9).

Kaymanta parlaspa 1979 watamantapacha kunankamaqa, científicos, doctores ima waj imastawan rikhurichimorqanku.

Kay T de cobreqa, Estados Unidospi kay 1988 watapi rikhurimorqa. Chantá T de cobreman rijchʼasqa waj aparatitotaj, kay 2001 watapi rikhurimorqa. Chaykunamanta astawan parlarinachej.

T de cobre: Kay aparatitoqa, mana saqenchu uj warmi wijsallisqa rikhurinanta. Chantapis cobremanta ruwasqa kasqanrayku, uj veneno jina warmej wijsanpi wawita mana rikhurinanpaj.a Chantapis kay T de cobreta churachikoj warmispa wijsankoqa, manaña sano warmejta jinachu.

DIU hormonal nisqa: Kay aparatitoqa, T de cobreman rijchʼakun. Jinapis plasticomanta ruwasqa kashan. Kay aparatitopis T de cobre jinallataj, mana saqenchu uj warmi wijsallisqa rikhurinanta. Chantapis chay aparatitoqa, warmej matrizninta sillpʼayachin.b

Reparanchej jina, kay T de cobreta chayri chayman rijchʼakoj aparatitosta churachikoj warmispa wijsankoqa, manaña sano warmejta jinachu kasqanta. Chayrayku warmej wijsanpi, uj wawita rikhurinanpaj jina kashajtinpis wañupunman. Jinapis doctoresqa ninku chayqa maypi jinalla kanman nispa. Kikillantaj kanman wakin warmis mana wawasniyoj kanankupaj pildorasta tomajtinkupis.

Warmisqa kay T de cobreta chayrí chayman rijchʼakoj aparatitosta churachikojtinkupis ichá wijsallisqa rikhurinkuman. Doctores nisqankuman jinataj, chay aparatitosta churachikoj warmisqa, maypi jina onqoj rikhurinkuman.

Sichus mayqen qhariwarmi cristianollapis kay T de cobreta, chayri chayman rijchʼakoj aparatitosta churachikuyta munanman chayqa, uj doctorwan parlarinanku tiyan. Chay aparatitos imaynatachus funcionasqanta yachanankupaj. Jinapis sapa qhariwarmi ajllanan tiyan, warmin chay aparatitota churachikunantachus manachus. Chayta ajllashajtinkutaj, mana doctores, nitaj waj runaspis satʼikunankuchu tiyan (Rom. 14:12; Gál. 6:4, 5). Sapa qhariwarmisqa Diosta kusichinankupaj jina ajllananku tiyan. Ajinamanta llimphu sonqoyoj kanankupaj (1 Tim. 1:18, 19; 2 Tim. 1:3 kikinchay).