42 CAJ YACHACUY
¿Imaypis camaricushgacu caycanqui cäsucunayquipaj?
“Cäsukuq kanäpaq tantiyaykatsilämay” (SAL. 51:12).
101 CAJ CANCIÓN Juc shongula cashun
IMAPITA YACHACUNAPAJa
1. ¿Imanirtaj öraga sasa canman cäsucunapaj?
¿IMAYLAPIS sasachu cargan cäsucunayquipaj? Öraga Davidpaj sasa captin Jehovapa yanapacuynintaraj ashirgan (leiriy Salmo 51:12). Pay Jehovata cuyaptinpis, öraga facilchu cashga cäsucoj cananpaj y noganchitapis chayno pasamashwanchi. ¿Imanir? Juchasapa runacuna canchi. Jina Satanás imaypis imaycata ruraycan Jehovapa contrancho churacänapaj (2 Cor. 11:3). Y canan wichan runacunaga Jehovata cäsucärinchu; paycunaga “Tayta Diosta mana cäsukur” cawapäcun (Efes. 2:2). Chaymi juchasapa cashganchiraycur y Satanaspa maquincho caycaj mana cäsucoj runacuna imaycata ruraptin, imaycanopa calpachacunanchirämi Jehovata y autoridäyoj runacunatapis cäsucunapaj.
2. ¿Imaraj yanapäshunqui cäsucoj canayquipaj? (Isaías 50:5).
2 (Leiriy Isaías 50:5). Profeta Isaías Jehovata cuyar nergan: “Pay nimashqanta imaypis cäsukü”. Noganchipis imaypis camaricushgala caycashwan Jehová churashgan autoridäyoj cajcunata cäsucunapaj, y chaytaga lapan voluntäninchiwan rurashwan. Ichanga autoridäcuna nimashganchicuna Jehovapa contrancho captenga, manami cäsucunanchichu (Hech. 4:18-20).
3. ¿Imanirtaj tayta mamacunata, autoridäcunata y congregaciuncho pushajcunatapis cäsucunanchi?
3 Jehová lapan mandamashganchicunaga ali cananchipämi caycan, chaymi imaypis payta cäsucuyta munanchi (Sal. 19:7). Ichanga runacuna cutin cutin pantarcuptin sasami canman cäsucunapaj. Chayno captinpis Jehovaga munan tayta mamacunata, autoridäcunata y congregaciuncho pushajcunata cäsucunanchipaj (Prov. 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Ped. 2:13, 14). Paycunata cäsucuptinchega quiquin Jehovatami cäsucuycanchi. Canan ricärishun imaraj yanapämäshun sasa captinpis tayta mamacunata, autoridäcunata y congregaciuncho pushajcunatapis cäsucunapaj.
TAYTAYQUITAWAN MAMAYQUITA CÄSUCUY
4. ¿Imanirtaj waquin jovincuna taytanta y mamantapis cäsucärinchu?
4 Jovincunaga escuelancunacho ricapäcun estudiaj masincuna “mamanta y taytanta mana cäsukuq” cashganta (2 Tim. 3:1, 2). ¿Imanirtaj chayno wamracuna capäcun? Waquin jovincuna cayno nipäcun: “Taytäcuna parlashgancunata mana cumpliptenga, imanirtaj nogapis cäsucöman” o “taytä nimashgancunaga canan tiempo yanapämannachu” nir. ¿Imaylapis gam chayno yarpashcanquichu? Cäsucunayquipaj sasa captinpis, Jehová cayno nishunqui: “Mamaykita y taytaykita imaypis cäsukäriy” (Efes. 6:1). ¿Imaraj yanapäshunquiman chayta ruranayquipaj?
5. Lucas 2:46-52 nishganno, ¿imanirtaj ninchi Jesús cäsucoj cashganta?
5 Cäsucoj wamra o joven canayquipäga, Jesuspita yachacunquiman (1 Ped. 2:21-24). Jesús juchaynaj caycarpis, juchasapa tayta mamanta imaypis cäsucoj (Éx. 20:12). Jesús 12 watayoj caycaptin ima pasashganta ricärishun (leiriy Lucas 2:46-52). Juc cuticho Jesusga taytanwan y mamanwanpis Jerusalenman aywashga cargan Jehovata adurananpaj. Pero cutipäcamushgancho Jesús manami caycarganchu paycunawan. Josewan María cuentata gocunmanmi cargan lapan wamrancuna paycunawan caycashganta, ichanga chayta mana rurapäcurganchu. Chaura Jerusalenman cutiycur Jesusta tariycurna, mamanga olgüpargan imanir paycunawan mana caycashganpita. Pero Jesús rabiacunanpa trucan respetulawan y ali shimilapa contestargan. Chaypita “paykunawan Nazaretman Jesús kutikur mandashqankunata rurarqan”.
6, 7. ¿Imaraj jovincunata yanapanman taytanta y mamanta cäsucunanpaj?
6 Taytayqui y mamayqui pantarcuptenga öraga sasachi canman cäsucunayquipaj. Chayno captinpis, ¿imaraj yanapäshunqui cäsucunayquipaj? Yarpay cäsucoj captiqui, Biblia nishganno Jehovapa shongunta cushichiycanqui (Col. 3:20). Öraga capaz taytayqui mamayquiwan ‘cayta wacta ruranayquipaj’ nishunquiman, y chaycuna gustuyquipäno mana captenga ama gongaychu Jehová lapanta ricaycashganta. Pero chayno captinpis cäsucuptiquega, Jehovapis cushicungami.
7 Jinamanpis yarpay taytayquita y mamayquita cäsucuptiqui, paycunaga alapa cushicäringa y gammanpis yäracäringa (Prov. 23:22-25). Chaypitapis paycunaga amiguyquicunamanmi ticranga. Bélgica naciunpita Alexandre jutiyoj cristiano nin: “Taytätawan mamanëta cäsucur galaycuptë, paycunawan más shumajraj apanacur galaycurgä. Ali amigücunaman ticrapäcurgan, y lapäcuna cushish carcaycargä”.b Caytapis ama gongaychu: canan cäsucoj captiquega shamoj watacunachopis cäsucoj canquipaj. Brasil naciunpita Paulo nin: “Taytätawan mamanëta cäsucushgäga yanapämashga Jehovata y autoridäcunatapis cäsucunäpaj”. Bibliaga nin taytayquita mamayquita cäsucuptiquega “kay patsacho atska wata kawankipaq” (Efes. 6:2, 3).
8. ¿Imanirtaj achca jovincuna taytanta y mamanta cäsucärin?
8 Achca jovincuna ali cawacärin taytanta y mamanta cäsucushganraycur. Brasilpita Luisa jutiyoj cristianapäga sasashi cargan galananlacho taytanta y mamantapis cäsucunanpaj. Puntalachoga manashi tantiarganchu imanir paycuna mana munarganchu waquin jipashcunano celularniyoj cananpaj. Nircur ichanga cuentata gocurgan paycuna rurashganta bienninpämi cashganta. Payga nin: “Taytätawan mamanëta cäsucurga manami manyashga uywanochu ricacurgä. Chaypa trucan paycuna nimashgancunaga ali caycänäpämi cargan”. Estados Unidos naciunpita Elizabeth jipashpäpis öraga sasashi cäsucunanpaj. Chaymi wilacun imata ruran cäsucunanpaj, nin: “Taytä y mamanë mandamashganta ruranäpaj shumaj mana tantiarga, yarpachacö unay nimashgancuna cäsucushgäpita alapa yanapämashganta”. Armenia naciunpita Monica jipashpis wilacun taytan mamanta cäsucuptin imapis ali yargupashganta.
AUTORIDÄCUNATA CÄSUCUY
9. ¿Imanirtaj öraga runacuna autoridäcunata cäsucärinchu?
9 Runacunaga cuentata gocärin autoridäcuna alipaj cashganta, chaymi paycuna camacächishgan waquin leynincunata cäsucärin (Rom. 13:1). Pero waquin leycuna gustunpäno mana caycaptenga, cäsucuyta munapäcunnachu. Öraga gobiernucuna mañacun impuestuta paganapaj, chayga canman chacrapita, wasipita o imalapitapis. Ichanga europacho caycaj juc naciuncho impuestucuna alapa chanin paganapaj captin, runacunaga pagayta munapäcunchu. Chayno yarparmi runacunaga autoridäcuna mañashgan impuestupita waquilanlata pagapäcun.
¿Imataj yachacunchi Josewan María cäsucoj cashganpita? (10 a 12 parrafucunata ricay).c
10. Autoridäcunapa leynincuna gustunchipäno mana captinpis, ¿imanirtaj cäsucunanchi?
10 Bibliaga nimanchi autoridäcunaga Satanaspa maquincho caycashganraycur runacunata nacachipäcun, chaymi ichiclacho ushacächishga canga (Sal. 110:5, 6; Ecl. 8:9; Luc. 4:5, 6). Jina wilacun “autoridäkunata pipis mana cäsukurqa Tayta Diostapis manami cäsukuykantsu”. Jehová Diosmi autoridäcunata churashga imapis ordenado cananpaj, chaymi pay munan paycunata respetananchipaj. Chauraga impuestuta pagananchi, autoridäcunata respetananchi y leynincunatapis cäsucunanchi (Rom. 13:1-7). Öraga capaz cäsucuyta munashwanchu autoridäcunapa leynincuna sasa captin o gustunchipäno mana captin. Chayno captinpis cäsucunanchimi, chayta rurarga, Jehovatami cäsucuycanchi. Pero autoridäcuna Jehovapa Palabranpa contrancho imalatapis ruranapaj nimaptinchega, chaychomi ichanga mana cäsucunchichu (Hech. 5:29).
11, 12. Lucas 2:1-6 nishganno, ¿autoridäcunata cäsucunapaj sasa captinpis imataj rurargan Josewan María? ¿Ima bendiciuncunataj chasquirgan cäsucushganpita? (Dibujuwan fotucunatapis ricay).
11 Ricärishun Josewan María cäsucoj cashganpita imata yachacunchi. Paycunaga autoridäcuna mandashgan cumplinanpaj sasa captinpis cäsucurganmi (leiriy Lucas 2:1-6). Juc cuticho, César Augusto gobernaj runa mandargan lapan runacuna yurishgan marcanman aywaycur inscribicärinanpaj. Pero Josewan Mariapäga sasachi cargan chayta cäsucunapaj. ¿Imanir? Paycunaga achca junajcunaraj viajapäcunan cargan. Jina Mariaga gueshyaj juntana o wachananpäna caycargan. Paycunaga yarpachacärirganchi ‘quiquin nänicho wamrä yuriptenga, imataraj ruräman’ nir. Chauraga, ¿María Diospa Wamranta gueshyacunanpaj cajman yarparchuraj chay mandatuta cäsucurgannachu?
12 Imano captinpis Josewan María autoridäcuna nishgantami cäsucärirgan. Chayno rurashganpita Jehová bendicirgan. Belenman ali chayapäcurgan, wamranpis sanula yurirgan; chaynopa Dios aunicushganpis cumplicurgan (Miq. 5:2).
13. ¿Imanirtaj ninchi cäsucoj captinchi hermanunchicunata yanapacuycanchi?
13 Autoridäcunata cäsucuyga alapa alimi caycan. ¿Imanir? Mana cäsucoj runacunatanoga mana castigamäshunchu (Rom. 13:4). Jina cäsucoj cashganchiraycur waquin runacunapis Testigucunata ali ricanga. Chayga pasargan unay watacho Nigeria naciuncho. Juc cutichoshi soldaducuna juc Salunman yaycurgan impuestucunata mana pagayta munajcunata ashinanpaj. Pero capitanninga nerganshi hermanunchicunata imatapis mana rurananpaj, nergan: “Jehovapa testiguncunaga cäsucojmi, impuestutapis pagapäcunmi”. Chaymi ama gongaychu autoridäcunata cäsucuptinchega, lapan Pachacho hermanunchicuna ali ricashga cananpämi yanapacuycanchi (Mat. 5:16).
14. ¿Imatataj juc cristiana rurargan autoridäcunata respetar cäsucunanpaj?
14 Pero öraga sasami canman autoridäcunata cäsucunapaj. Estados Uniduspita Joanna cristiana cayno wilacun: “Nogapäga alapa sasami cargan autoridäcunata cäsucunäpaj, familiäga paycunapa culpanraycur alapa nacapäcurgan”. Ichanga Joannaga calpachacurgan paycunapita alita yarpänanpaj. Chaypäga internetcho ricargannachu ni wiyargannachu autoridäcunapa contrancho parlajcunata (Prov. 20:3). Jinamanpis cutin cutin mañacuynincho Jehovata nergan yanapänanpaj paypa Gobiernulanman más yäracunanpaj (Sal. 9:9, 10). Nircurpis publicaciuncunachopis leir shumaj yachacurgan gobiernucunapa contrancho ni favornincho mana caycänanpaj (Juan 17:16). Payga wilacun autoridäcunata respetar cäsucushganraycur cananga jauca jaucalana goyäcun.
PUSHACOJ HERMANUCUNATA CÄSUCUY
15. ¿Imanirtaj öraga sasa canman pushamajninchi hermanucunata cäsucunapaj?
15 Jehová nimanchi cäsucunanchipaj congregaciuncho pushajcunata (Heb. 13:17). Cay Pachacho pushamajninchi hermanunchicuna pantaj runacuna cashganraycur, öraga sasami canman cäsucunapaj. Masrämi nimashganchicuna gustunchipäno mana captin. Juc cuticho apóstol Pedrupis chayno ricacurgan. Juc ángel payta nergan impuro uywacunata micunanpaj, pay ichanga quimsa cuticunacho ‘chayta micushächu’ nergan (Hech. 10:9-16). Pedrupäga chay ángel mandashganga mana alinomi cargan, chaymi cäsucuyta munarganchu. Chauraga juchaynaj angelta Pedro cäsucunanpaj sasa captenga, masrächi noganchipäga sasa canga juchasapa hermanunchicunata cäsucunapaj.
16. Pushaj cristianucuna mandashganwan acuerducho mana caycarpis, ¿imataj apóstol Pablo rurargan? (Hechos 21:23, 24, 26).
16 Pushaj cristianucuna mandashgancunawan apóstol Pablo acuerducho mana caycarpis cäsucurganmi. Waquin judío cristianucunaga niycargan Pablo lutancunata yachachir Moisespa Leyninta manacajman churaycashganta (Hech. 21:21). Chaura Jerusalencho ancianucunaga Pabluta nergan chuscu runacunawan templuman aywar purificacunanpaj. Chaynopa ricächinman cargan Moisespa Leyninta cäsucuycashganta. Pero Pabluga musyargan ima juchatapis mana rurashganta, y Moisespa Leynintapis manana cäsucunapaj cashganta. Chayno captinpis payga upälala cäsucurgan. Bibliaga nin ‘jukaqnin tuta tsay chusku wawqikunawan Pablo aywarqan’ purificacunanpaj (leiriy Hechos 21:23, 24, 26). Pay cäsucushganraycur lapan cristianucuna juc shongunola carcaycargan (Rom. 14:19, 21).
17. ¿Imataj yachacunqui Stephanie cristianapita?
17 Stephanie cristianapäga sasami cargan cäsucunanpaj pushacoj hermanucuna decidishganta. Payga runanwan juc rimayta yachacurcur juc grupucho yanapacuycargan cushi cushila. Pero sucursalpita hermanucuna nergan chay grupo manana cananpaj, chaura paycunaga unay caj congregaciunninmanna cuticurgan. Pay nin: “Puntalachoga alapa laquicurgä, manami musyargächu cay congregaciuncho achca ruranapaj caycashganta”. Chayno captinpis payga cäsucurgan. Cayno nin: “Tiempuwanga ricashgä hermanucuna decidishganga alipaj cashganta. Cay mushoj congregaciunchoga achcajmi familiancunacho japalan Testigo carcaycan, chaymi cananga paycunapaj taytan maman japuyno capäcö. Jina gasacashga caycajta nanatapis Bibliapita yachaycächë. Cananga tiempüpis caycan Bibliäta más estudianäpaj”. Caytapis nin: “Alimi ricacö cäsucoj canäpaj lapan rurashgäpita”.
18. Cäsucoj captinchega, ¿imanotaj ricacushwan?
18 Lapanchimi cäsucoj canapaj yachacushwan. Jesuspaj parlar Bibliaga nin: “Tayta Diospa Tsurin karpis nakarraqmi cäsukuyta yachakurqan” (Heb. 5:8). Noganchipis öraga sasacunapa pasar-rämi yachacunchi cäsucoj canapaj. ¿Yarpanquichu COVID-19 gueshya galaycuptin hermanunchicuna nimashganchita Saluncho manana juntacänapaj y wasin wasinpis manana predicanapaj? ¿Sasachu cashga cäsucunayquipaj? Imano captinpis, cäsucoj cashpayqui hermanucunapita raquicäcushcanquichu y Jehovatapis cushichishcanqui. Chaymi cananga camaricushgana caycanchi jatun nacay galaycuptin ima wilacuycunatapis cäsucunapaj. Cäsucoj cashganchimi salvamäshunpis (Job 36:11).
19. ¿Imanirtaj cäsucoj canquiman?
19 Yachacushcanchimi cäsucojcunapaj imayca bendiciuncuna cashganta. Pero, imapitapis masga Jehovata cäsucushwan Payta cuyashganchiraycur y cushichiyta munarpis (1 Juan 5:3). Jehová noganchiraycur lapan rurashgantaga imaypis pagayta puedishunchu (Sal. 116:12). Ichanga, maquinchichomi caycan Jehovata y autoridäcunatapis cäsucunapaj. Chayta rurarga tantiacoj runami cashun y Jehovapa shonguntapis cushichishun (Prov. 27:11).
89 CAJ CANCIÓN Casucoj cajta Jehová bendicinmi
a Juchasapa cashganchiraycur öraga sasa canman cäsucoj canapaj. Chaymi canan yachacushun imanirtaj ali caycan taytanchi mamanchicunata, autoridäcunata y congregaciuncho pushacoj hermanucunatapis cäsucunapaj.
b Leiriy “¿Cómo llevarme bien con mis padres?” yachachicuyta jw.org paginapita, chaycho shumaj wilacamun imata cuentaman churanayquipaj taytayqui y mamayquiwan parlanayquipaj sasa captin.
c DIBUJUCUNAPITA WILACUY: César mandashganta cäsucur Josewan María Belenman aywargan inscribicunanpaj. Chaynolami noganchipis carruta manejanapaj leycunata cäsucunchi, impuestuta paganchi y saludninchipaj autoridäcuna nimashganchicunatapis cäsucunchi.