50 CAJ YACHACHICUY
135 CAJ CANCIÓN Yachajmi canqui
Imanotaj wamrayquicunata yanapanquiman ali yäracoj cananpaj
“Tantiyapäkunki pay munashqanno kawayqa kushikuypaq kashqanta” (ROM. 12:2).
¿IMATAJ YACHACUSHUN?
Yachacushun imano taytacuna wamrancunata yanapanman Diosman y Bibliamanpis masraj yäracärinanpaj.
1, 2. Wamracuna creenciancunapita tapucäriptin, ¿imatataj taytacuna rurapäcunman?
WAQUINCUNA nipäcun wamracunata ashmanapäga sasami caycan. Capaz gam tayta canqui y calpachacuycanqui wamrayquita yanapänayquipaj ali yäracoj cananpaj, chayno ruraptiquega Jehová cushicunmi (Deut. 6:6, 7). Wamracuna winarga caycunata nipäcunman: “¿Imanirtaj Biblia nishganman yäracushwan? ¿Imanirtaj cayga ali caycan y cayga mana ali caycan?” nir.
2 Chaycunata wiyar taytacuna yarpachacärin ‘wamräcunaga unayno Diosman yäracunnachu’ nir. Chayno captinpis wamracuna imalapitapis tapucäriptin yanapanga Jehovaman más yäracunanpaj (1 Cor. 13:11). Paycuna creenciancunapita tapucäriptin ama manchacuychu, más bienga alichi canman chay hora Bibliapita más yachachinayquipaj, chaynopa ali yäracoj cananpaj.
3. ¿Imatataj caycho yachacushun?
3 Caycho yachacushun imanotaj taytacuna wamrancunata yanapanman: 1) Diosman y Bibliamanpis masraj yäracärinanpaj, 2) Biblia nishganta shumaj tantiar valurananpaj y 3) creenciancunata defendinanpaj. Jina yachacushun imanirtaj ali caycan wamracuna tapucuptin, y taytacuna imata ruranman wamrancunawan creenciancunapita parlananpaj.
DIOSMAN Y BIBLIAMANPIS MASRAJ YÄRACÄRINANPAJ YANAPAY
4. ¿Imatataj wamracuna tapucärin, y imanir?
4 Cristiano taytacuna yäracoj captinpis wamrancunaga quiquinlapitaga yäracungachu. Chaymi öraga wamracuna tapucärin: “¿Imanopataj noga musyä Dios cawashganta? ¿Biblia nishganman yäracömanchuraj?” nir. Alimi canman wamracuna chayno tapucäriptin. ¿Imanir? Bibliapis nimanchi ali tantiaj cristianucuna cananchipaj (Rom. 12:1; 1 Tes. 5:21). Chauraga, ¿imanopataj wamrayquicunata yanapanquiman Diosman masraj yäracärinanpaj?
5. ¿Imanopataj wamrayquicunata yanapanquiman Biblia nishganman más yäracärinanpaj? (Romanos 12:2).
5 Biblia nishganga rasunpa cashganta tantiananpaj yanapay (leiriy Romanos 12:2). Wamrayquicuna tapushuptiquega yachachiy quiquincuna publicaciuncunacho ashinanpaj Índice de las publicaciones Watch Tower y Guía de estudio para los testigos de Jehová nishgancho. Wamrayquega Guía de estudio cajcho ashinman “La Biblia” nishgan tema, nircur “Inspirada por Dios” cajman yaycurinman, chaychomi más yachacunga Bibliaga “Tayta Diospa wilakuynin kashqantami”, y manami runacunapitachu (1 Tes. 2:13). ¿Imapitataj más yachacunman? Capaz Nínive marcapita más reguinanpaj ashinman. Unay tiempucho waquin Bibliata estudiajcuna nipäcurgan Nínive marcaga mana cashganta, pero 1850 watacho estudiaj runacuna Nínive marcata ragäla taripäcushga, chaynopa musyacashga Biblia nishganga rasunpa cashganta (Sof. 2:13-15). Jina yachacunman Biblia wilacushganno Nínive marcaga ushacächishga cashganta, caytaga tarinman Wilacamoj noviembre 2021 watapita, “¿Mayashcanquichu?” nishgan temacho. Wamrayquicuna publicaciuncunacho yachacushganta waquin librucunawan tincuchiptin yanapanga Biblia nishganman masraj yäracärinanpaj.
6. ¿Imata rurartaj wamrayquicunata yanapanquiman shumaj yarpachacur Biblia nishganta yachacunanpaj? Tantiachicamuy. (Fotutapis ricay).
6 Shumaj yarpachacur Biblia nishganta yachacunanpaj yanapay. Maycho caycarpis wamrayquicunata yachachiy Bibliaman y Diosman yäracärinanpaj, juc parquiman pasiaj aywapäcuptiqui o Jehovapa testiguncunapa Sucursalninman aywapäcuptiquipis. Jina tiyashgayqui marcacho museo captin, o unaypita wilacoj librucunata leiptiqui, wamrayquita ricachicunquiman Biblia nishganga rasunpa cashganta, chaynopa Bibliaman masraj yäracunanpaj. Capazchi wamrayquicunata yachachinquiman París, Francia naciuncho juc moabita rumishi 3.000 watacunanomi caycan, chay rumichomi Diospa jutin yurimun. Y chay ruminoshi Estados Unidos Warwick Betelcho caycan. Chay rumichoshi yurimun Moab mandajnin Mesá israelitacunapa contrancho sharcushganta, chay pasashganga Bibliachomi caycan (2 Rey. 3:4, 5). Chaycunapita yachacushganmi quiquin wamrayquicunami cuentata gocärenga Biblia rasunpa parlashganta, chaynopa yäracuynintapis sinchiyächenga (2 Crónicas 9:6 textuwan tincuchiy).
Unay cosascunata ricar, wamrayquita yanapay Biblia nishganga rasunpa cashganta tantiananpaj. (6 caj parrafuta ricay).
7, 8. 1) ¿Imamantaj yarpächimanchi Dios shumaj camashgancunaga? Tantiachicamuy. (Fotucunatapis ricay). 2) ¿Imatataj wamrayquicunata tapupanquiman Diosman creinanpaj?
7 Jehová camashgancunaman yarpänanpaj yanapay. Jircapa aywar o chacracho arur wamrayquicunata yachachiy Jehová lapanta shumaj camashganta, chaycunata ricar cuentata gocärenga poderyoj, cuyacoj y yachaj car chaycunata camashganta. Estudioso runacuna achca watacunano Dios camashgancunata estudiar yachacushga jiruruypa caycaj caracolpa garanno cashganta. Jina estudioso runa Nicola Fameli chay jiruruypano caycashganta estudiar cuentata gocurgan formancunapis shumaj churacashga caycashganta, chaytaga jutipashga sucesión de Fibonacci nishgan. Dios camashgancho chayno jiruruypano caycan galaxiacuna, caracolpa garan, plantacunapa raprancuna y girasol waytapis.a
8 Colegiucho caycar wamrayqui yachacunga yöracunapa guerun jatun captin raquicar ramancuna caypa wacpa yargun, y nircur ramancunapita más tacsha ramacunapis yargun. Chauraga yörapa racu guerunpita más ichic ramacunacama igual formalami caycan, manami cambianchu. Chaynolami waquin Jehová camashgancunapis caycan. ¿Pitaj chaycunata camashga chayno shumaj churacashga cananpaj? Cutin cutin wamrayquicuna caycunapita tapucäriptenga paycunaga musyapäcunga juc Camacoj y rasunpa Dios cashganta (Heb. 3:4). Wamrayquicuna juc Camacoj cashganpita musyarna, caycunapita tapupanquiman: “Juc Camacojninchi captenga, ¿manacu pay yachachimashwan ali cawacunanchipaj?”. Wamrayquicunata tantiachinquiman chay Diospa yachachicuynincuna Bibliacho caycashganta.
NASA, ESA, and the Hubble Heritage (STScl/AURA)-ESA/Hubble Collaboration
¿Pitaj camashga cay shumaj almiraypaj cajcunata? (7 y 8 parrafucunata ricay).
BIBLIA NISHGANTA SHUMAJ TANTIAR CÄSUCUNANPAJ YANAPAY
9. ¿Imanirtaj wamrayquicunapaj manami facilchu canman Biblia nishganta cäsucärinanpaj?
9 Öraga wamrayquicuna ninman ‘¿imanirtaj Biblia nishganta cäsucöman?’. Chayno niptenga tantiacärinquiman imanirtaj chayno wamrayquicuna parlapäcun: capazchi paycuna Biblia nishganta mana shumaj tantiapäcushgachu, o capaz cäsucuyta munapäcunchu. Imano captinpis Cushishgala imaypis cawanapaj libruta estudiaptin Biblia nishganta masraj valuranga.b
10. ¿Imanopataj wamrayquicunata yanapanquiman Dioswan más amigo cananpaj?
10 Jehovawan más amigo cananpaj yanapay. Wamrayquicunata Bibliapita yachachishgayqui hora Cushishgala imaypis cawanapaj libruwan yachachiy, tapucuycunawan y dibujucunawanpis paycuna tantiacärishganpita parlapäcunanpaj (Prov. 20:5). Pusaj caj yachachicuycho nimanchi Jehová ali amigunchi cashganta, payga consejamanchi imata rurar ali cawanapaj. 1 Juan 5:3 yachacur cayta tapunquiman: “Chauraga Dios ali amigunchi captenga, ¿manacu nimashganchicunata cäsucushwan?”. Cay tapucuywan wamrayquicunata yachachinquiman Jehovapa cuyamashpanchi mandatuncunata gomanchi (Is. 48:17, 18).
11. ¿Imataj ruranquiman wamrayquicuna Biblia nishganta tantiaycur cäsucunanpaj? (Proverbios 2:10, 11).
11 Parlapay imanotaj yanapämanchi Biblia nishganta cäsucuptinchi. Familiayquiwan Diospita yachacushgayqui hora parlapay Biblia nishganta cäsucushgayquega imano familiayquita yanapashga. Chay hora yachachinquiman imanir ali caycan ali arucoj canapaj y imaypis rasunpa cajta parlanapaj (Heb. 13:18). Jina parlacunquimanpis Bibliapa consejuncunata cäsucurga ali saludyoj canapaj y cushishga cawanapaj yanapämanchi (Prov. 14:29, 30). Caycunapita wamrayquicuna tantiaptenga shongupita cäsucuyta munapäcunga (leiriy Proverbios 2:10, 11).
12. ¿Imata rurargan juc matrimonio wamranta tantiachinanpaj Biblia mandashganga ali cashganta?
12 Francia naciunpita Steve warminwan wilapämanchi imano Ethan wamranta yanapan ali tantiananpaj Dios cuyamashpanchi consejamashganchita. Steve nin: “Wamräta cayno tapucurgä: ‘¿Imanirtaj Jehová munan cay yachachicuyninta cäsucunayquipaj? ¿Imanotaj Jehová cay mandatuwan cuyamashganchita musyachimanchi? ¿Imaraj pasashunquiman mana cäsucuptiqui?’”. Chayno cada cadala wamranwan parlapar Jehová nishganta shongupita cäsucunanpaj yanapashga. Steve caynopis nin: “Nogacuna munargä Ethan tantiananpaj Dios mandashganga más ali caycan runacuna nishganpitapis”.
13. ¿Imanotaj wamrayquicunata yachachinquiman Diospa consejuncunata cäsucärinanpaj? Tantiachicamuy.
13 Bibliapa consejuncunata cäsucärinanpaj yachachiy. Capazchi juc profesor colegiucho wamrayquita ninman juc libruta leinanpaj. Chay librucho imayca ganracunata rurashganta o peliayta gustaj runacunata tarinman, y chayta leir paycunano cayta munanman. Gamga wamrayquita tantiachinquiman ima nintaj Diospa Palabran chay ruraycunapita (Prov. 22:24, 25; 1 Cor. 15:33; Filip. 4:8). Chaynopa profesornin y compañeruncuna chay librupita tapupaptin, wamrayqui Bibliacho yachacushganpita mana manchacuypa parlapanga.
CREISHGANTA DEFENDINANPAJ YACHACHIY
14. ¿Imanirtaj wamracunaga manchacärinman creishganpita parlananpaj?
14 Öraga jovincuna manchacärin waquincunata creishganpita parlananpaj. Colegiucho profesorcunaga evolución rasunpa cashgantano yachachicun, chaymi wamrayqui creishgancunapita pengacur ima niytapis puedinmanchu. Chauraga, ¿imanotaj wamrayquita yanapanquiman mana manchacuypa creishganpita parlananpaj?
15. ¿Imata yanapanga joven cristianucunata creishganpita seguro caycänanpaj?
15 Creishganpita seguro caycänanpaj yanapay. Wamrayquicuna mana pengacunmanchu juc Camacoj cashganta creishganpita (2 Tim. 1:8). Canan wichanpis achca yachaj runacuna creipäcun Dios cashganta. Uywacunapita y plantacunapitapis yachacur cuentata gocärin juc yachaj Dios camashganta, chaymi escuelacho evolucionpita yachachiptin paycunaga manami creipäcunchu. Juc Camacoj cashganman mozucuna yäracärinanpaj hermanucunapita yachacunman, paycunata tapucuptin ‘¿imanirtaj juc Camacoj cashganman creinqui?’ nir.c
16. ¿Imanotaj yanapanquiman wamrayquita juc Camacoj cashganpita parlananpaj? (1 Pedro 3:15; fotutapis ricay).
16 Juc Camacoj cashganpita parlananpaj yanapay (leiriy 1 Pedro 3:15). Alimi canman wamrayquiwan juntula yachacunayquipaj jw.org nishgancho “¿Creación o evolución?” temapita, nircur wamrayquita tapupay imata yachacushganta, jina waquincunata wilapänanpaj practicapäcuy. Yachachiy waquincunata ali shimilapa parlananpaj y pilapis munaptenga yachachinanpaj. Capaz estudiaj masin ninman: “Nogaga ricashgälamanmi criyë, Diostaga manami ricashgächu” nir. Mozu cristianuga cayno ninman: “Montiyashga chacraman yaycuptiqui juc pozo rumipita rurashga caycashganta ricar, ¿ninquimanchuraj chay pozo ilajpita yurishganta? Manachi, ¿au? Chaynolami lapan ricashganchega camashga caycan”.
Wamracunaga estudiaj masincunata yachachiptin ali shimilapa parlapanman. (16 y 17 parrafucunata ricay).d
17. ¿Imanotaj wamrayquita yanapanquiman pilawanpis Bibliapita parlananpaj?
17 Bibliapita pilawanpis parlananpaj yanapay (Rom. 10:10). Guitarrawan, arpawan o imawanpis musicata tocanapaj manami facilchu, pero ichic ichiclapa yachacur y practicar yachacunchi. Chaynolami caycan waquincunata Bibliapita yachachir galaycuptinchi. Juc joven cristiano estudiaj masinta cayno tapunman: “¿Musyashgayquichu ingenierucuna Dios camashgancunata ricar imatapis rurapäcushganta? Ricachishayqui cay shumaj video”. Nircur “¿Jinaylapitachuraj yurimushga?” nej jucnin caj videuta ricachir tapupanman: “Estudioso runa Dios camashgancunata ricaptin copiaycur imatapis fabrican, y rurashgancunapita premiutapis chasquin. Pero Dios lapanta camacoj cashganpita, ¿manachu masraj alabarcushwan?”. Chayno yachachiptin estudiaj masincunaga mastapis Jehovapita yachacuyta munanga.
ALI YÄRACOJ CANANPAJ MANA YAMACAYPA YANAPAY
18. ¿Imacunata ruranquiman wamrayquicuna Diosman masraj yäracärinanpaj?
18 Canan wichan achca runacuna Diosman manami creinchu (2 Ped. 3:3). Chaymi wamrayquiwan Bibliata estudiashgayqui hora paycunata yanapay Diospa mandamientuncunata respetananpaj y cäsucunanpäpis, quiquin wamrayquicuna Dios camashganta ricaycur yarpachacunanpaj, y Bibliapa profeciancuna cumplishgana cashganta tantiananpaj. Y más alimi canga wamrayquiwan caycaptiqui paycunapaj Jehovata mañacunayquipaj. Chay lapancunata ruraptiqui wamrayquega más ali yäracoj canga y Jehovaga bendecishunquimi (2 Crón. 15:7).
133 CAJ CANCIÓN Jovinla caycarmi Diosta sirvinanchi
a Maslata yachacunanpaj ricachiy jw.org paginacho, Las maravillas de la creación revelan la gloria de Dios: Patrones en la naturaleza nej videuta.
b Cushishgala imaypis cawanapaj libruwan yachacushgana carga, wamrayquiwan yapay waquilanta yachacunquiman 3 y 4 yachacunapaj cajcunapita, chaycho yachacunga Bibliapita ali cajta y mana ali cajcunatapis.
c ¡Despertad! 2006, setiembre quillapaj revistata ricay, “Por qué creemos que hay un Creador” nishgan tema, y El origen de la vida. Cinco cuestiones dignas de análisis folletutapis. Jina jw.org paginacho, “Cawaypita ima nipäcushgan” nej videucunata ricay.
d FOTUPA WILACUYNIN: Mozu caj Testigo estudiaj masinta ricachiycan juc videuta, “¿Jinaylapitachuraj yurimushga?” videucunapita jucnin cajta.