¿Mayashcanquichu?
Unay Babilonia marca cashgancho ladrillucunata taricashganga, ¿imanotaj tantiachimanchi Biblia yäracuypaj cashganta?
IMAYCATA ashej runacunaga, aypala ladrillucunata taripäcurgan unay Babilonia marca imano sharcachishga cashganta. Juc arqueólogo Robert Koldewey jutiyoj wilacun “chay ladrillucunata ciudäpa wajtancho rurapäcushganta”, chaychoshi achca mitupis yantapis cargan.
Unay librucunacho wilacun Babiloniapita autoridäcunaga hornucunachoshi runacunata castigapäcoj. Toronto marcacho caycaj Universidächo Paul-Alain Beaulieu, profesorga nin: “Babiloniucunapita parlaj librucunacho wilacun […] pipis reypa contrancho churacaptin o iduluncunata mana aduraptin hornucunacho rupachishga cashganta”. Rey Nabucodonosor cawashgan wichanpita juc documentucho niycargan: “Ushacarcachiy, ruparcachiy […] cocinerupa hornunman gaycupäcuy […], goshtapis yarguchun. Aumi, ninacho rupar ushacäcuchun”.
Cayga yarpächimanchi Daniel 3 caj capitulucho wilacushganman. Chaycho wilacun rey Nabucodonosor juc jatuncaray monumento goripita rurachishganta, Babilonia provinciacho caycaj Dura nishgan pampacho. Pero Sadrac, Mesac y Abednego mozucuna chay monumentupa naupancho gongurpacuyta mana munaptin Nabucodonosor pasaypa rabiashpan “hornu waylatsiqkunata ordenarqan qanchis kuti mas waylatsinanpaq”, chaycho quimsancunata gaycupäcunanpaj. Ichanga Jehovapa angelninga quimsancunata wanuypita salvarganmi (Dan. 3:1-6, 19-28).
© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source
Cay ladrillucho Nabucodonosorpa jutin guelgaraycan.
Unay Babilonia cashgancho taricashgan ladrillucunaga tantiachimanchi Bibliaga yäracuypaj cashganta. Achca ladrillucunacho guelgaraycan reypaj rurashgan alabanzacuna. Jucmi cayno nin: “Noga Nabucodonosor, Babiloniapa reynin […]. Cay palaciuta sharcachishcä y maycho mandanäpäpis rurachishcä […]. Miraynïcuna chaycho imaypis mandacuchun”. Chaycho nishganga tincunmi Daniel 4:30 nishganwan, chaycho Nabucodonosor ali tucur cayno nergan: “¡Noqami munayniyuq kar kay jatunkaray Babilonia markata sharkatsishqä mandashqä nacionkunapa capitalnin kananpaq! Tsaynöpami maytsay nacioncho munayniyuq kashqäta musyapäkunqa”.