Hechos (Ri xkibʼan ri apóstoles)
13 Tekʼuriʼ, chupam ri congregación re Antioquía e kʼo profetas y maestros: kʼo ri Bernabé, ri Symeón, ri kbʼix Niger che, ri Lucio ri aj Cirene, ri Manaén ri junam escuela xkʼojiʼ rukʼ Herodes, ri gobernador re distrito,* y ri Saulo. 2 Are chiʼ tajin kkiya uqʼij ri Jehová y tajin kkibʼan ayuno, ri espíritu santo xubʼij chke: «Chichaʼ ri Bernabé y ri Saulo rech kkibʼan ri chak ri kwaj kkibʼano». 3 Are chiʼ kʼateʼ xkikʼis ubʼanik orar y ubʼanik ayuno, xkiya ri kiqʼabʼ pa kiwiʼ ri Bernabé y ri Saulo tekʼuriʼ xekitaq bʼik.
4 Rumal laʼ ri achijabʼ riʼ ri e taqom bʼi rumal ri espíritu santo, xeqaj bʼi pa Seleucia y pa barco xebʼe pa Chipre. 5 Are chiʼ xeʼopan pa Salamina, xkimaj utzijoxik ri utzij ri Dios pa taq ri sinagogas kech ri judíos. Y teren bʼi ri Juan chkij rech keʼutoʼo.
6 Are chiʼ kiqʼaxem chi juntir ri isla xeʼopan kʼa pa Pafos, chilaʼ xkiriq jun judío Bar-Jesús ubʼiʼ, are jun ajqʼij* y kukoj ribʼ che profeta. 7 Ri Bar-Jesús kʼo rukʼ ri gobernador* Sergio Paulo, jun achi ri kʼo nim retaʼmabʼal. Ri Sergio Paulo xuchʼabʼej apan ri Bernabé y ri Saulo rumal che kraj kuta ri utzij ri Dios. 8 Pero ri Elimas, ri ajqʼij (are waʼ ri kraj kubʼij ri ubʼiʼ), xraj xuqʼatej kiwach ri Saulo y ri Bernabé rumal che kraj taj che ri gobernador kutatabʼej ri utzij ri Dios. 9 Tekʼuriʼ ri Saulo, ri kbʼix Pablo che, xkaʼy che y rumal ri espíritu santo 10 xubʼij: «At at bʼanal engaño, at bʼanal itzelal, at ralkʼwal ri Diablo y kawaj taj kbʼan ri utz, ¿jasche kakʼex ri utzalaj taq ubʼe ri Jehová?* 11 ¡Chawilampeʼ! Ri uqʼabʼ ri Jehová kʼo pawiʼ: katmoyar na* y pa jun tiempo kawil ta chi ri usaqil ri qʼij». Xaq kʼateʼ xeqʼequmar ri ubʼaqʼwach y xesutzʼarik, y xumajij utzukuxik jachin kkʼamow bʼi che ri uqʼabʼ. 12 Are chiʼ ri gobernador Sergio Paulo xril ri xkʼulmatajik, xkojon chrij ri Qajaw y sibʼalaj xumay ri xretaʼmaj chrij ri Jehová.
13 Ri Pablo y ri e rachiʼl xeʼel bʼi pa Pafos y pa barco xebʼe wi kʼa xeʼopan pa Perga re Panfilia. Pero ri Juan xeʼuya kanoq y xtzalij bʼi pa Jerusalén. 14 Pero ri e areʼ xkiya ta kan utaqexik ri kibʼe, kʼa xeʼopan pa Antioquía re Pisidia. Are chiʼ e kʼo chi chilaʼ xeʼok pa jun sinagoga pa jun qʼij sábado y xekubʼiʼk.* 15 Are chiʼ xsikʼitaj ri kubʼij ri Ley y ri xkitzʼibʼaj kan ri Profetas, ri kekʼamow bʼe pa ri sinagoga xkibʼij che ri Pablo y ri Bernabé: «Qachalal, we kʼo jujun tzij kiwaj kibʼij chqe rech kuya qachuqʼabʼ, chibʼij bʼaʼ». 16 Rumal laʼ ri Pablo xtakʼiʼk, y xukʼut rukʼ ri uqʼabʼ che kechʼaw ta na, tekʼuriʼ xubʼij:
«Winaq re Israel y ri ix juntir ri nim kiwil wi ri Dios, chitampeʼ ri kinbʼij. 17 Ri Dios re waʼ we tinamit Israel, xeʼuchaʼ ri qatiʼt qamam. Xubʼan jun nimalaj tinamit chke pa ri kulew ri aj Egipto y xeresaj lo rukʼ ri nimalaj uchuqʼabʼ. 18 Y pa ri desierto weneʼ 40 junabʼ xukʼut paciencia chke rumal ri itzel kibʼantajik. 19 Y are chiʼ xusach kiwach ri e siete tinamit re Canaán, xuya ri ulew riʼ chke je jas ri ubʼim. 20 Weneʼ pa 450 junabʼ xebʼantaj juntir wariʼ.
»Xukoj jueces che ukʼamik kibʼe kʼa pa ri u tiempo ri profeta Samuel. 21 Tekʼuriʼ xkitaʼ jun ki rey, y pa 40 junabʼ ri Dios xuya ri Saúl che ki rey, ukʼojol ri Keis, jun achi re ri tribu re Benjamín. 22 Tekʼuriʼ xresaj ri Saúl che rey y xukoj ri David, y xubʼij wariʼ chrij: ‹Ri David ri ukʼojol ri Jesé are jun achi ri qas kqaj chnuwach. Ri areʼ kubʼan na ronojel ri kwaj›. 23 Pa ri u familia wajun achi riʼ xpe wi ri Jesús ri kubʼan na salvar ri tinamit Israel, je jas ri ubʼim lo ri Dios. 24 Are chiʼ majaʼ kpe ri Jesús, ri Juan xubʼij chke ri winaq re Israel che kkibʼan ki bautismo rech kkikʼutu che kibʼanom chi arrepentir kibʼ che ri kimak. 25 Y are chiʼ ri Juan ya mer kukʼis ri uchak, xubʼij: ‹¿Jachin ri in kichomaj? In taj ri tajin kichomaj. Pero kpe na jun chwij in ri taqal ta chwe kinkir ri uxajabʼ›.
26 »Qachalal, ri ix petinaq pa ri u familia ri Abrahán y ix juntir ri nim kiwil wi ri Dios, ri Dios oj utaqom lo oj rech kiwetaʼmaj ri xubʼan che qabʼanik salvar. 27 Rumal che ri winaq re Jerusalén y ri kiqʼatal taq tzij xkaj taj xkichʼobʼ uwach ri kebʼanow salvar. Pero are chiʼ xkiqʼat tzij puwiʼ, xbʼantajik jas ri kibʼim kan ri Profetas ri ksikʼix chkiwach ri winaq ronojel taq sábados. 28 Paneʼ kʼo ta umak xkiriqo rech kkikamisaj, xkibʼij che ri Pilato che kuxekebʼaʼ cho ri cheʼ. 29 Y, are chiʼ xbʼantaj juntir ri xtzʼibʼax kan chrij ri areʼ, xkiqasaj cho ri cheʼ y xekimuquʼ kanoq. 30 Pero ri Dios xuwalijisaj chkixoʼl ri kaminaqibʼ, 31 y kʼi mul xukʼut ribʼ chkiwach ri u discípulos ri xeʼel bʼi pa Galilea xepaqiʼ pa Jerusalén. Ri e areʼ kamik tajin kechʼaw chi chrij kukʼ ri winaq.
32 »Rumal laʼ ri oj tajin kqabʼij chiwe ri utz taq noticias chrij ri xubʼij kan ri Dios* chke ri qatiʼt qamam. 33 Ri Dios xubʼan juntir ri ubʼim kan chqe, ri oj ralkʼwal, are chiʼ xukʼastajisaj ri Jesús; qas xbʼantaj ri tzʼibʼatal kan pa ri ukabʼ salmo: ‹At ri at nukʼojol; y kamik in kinok atat›. 34 Ri Dios xukʼastajisaj chkixoʼl ri kaminaqibʼ, kkam ta chik ni kqʼay ta ri u cuerpo. Ri Dios xukʼutu che qastzij wariʼ are chiʼ xubʼij: ‹Rumal che kixinloqʼoqʼej kinya na ri tewchibʼal chiwe ri xinbʼij che ri David, y wariʼ qastzij kbʼantaj na›. 35 Xuqujeʼ pa jun chi salmo kubʼij: ‹Maya bʼe che ri awajchak kqʼay ri u cuerpo, rumal che ri in katinya ta kanoq›. 36 Pero ri David xupatanij ri Dios pa ronojel ri tiempo xkʼasiʼk, y are chiʼ xkamik xemuq kan kukʼ ri e ratiʼt umam y chilaʼ xqʼay wi, 37 pero ri jun ri xukʼastajisaj ri Dios man xqʼay taj.
38 »Rumal laʼ qachalal oj petinaq che ubʼixik chiwe che rumal ri Jesús kkuyutaj ri qamak, 39 y rumal ri Jesús e juntir ri kekojon chrij ri areʼ keʼux utz taq winaq chuwach ri Dios, ri xkowin ta ri Ley re ri Moisés che ubʼanik. 40 Rumal laʼ chichajij iwibʼ rech kiriq ta ri xkibʼij kan ri Profetas: 41 ‹Ri ix ri kixyoqʼonik, chixmayinoq y chixkamoq, rumal che pa taq ri iqʼij kʼo kʼu kinbʼan na, paneʼ kʼo kbʼin chiwe pero ri ix man kikoj taj›».
42 Tekʼuriʼ are chiʼ ri Pablo y ri Bernabé ya keʼel bʼik, ri winaq xkitaʼ toqʼobʼ* chke rech ketzijon chi jumul kukʼ chrij wariʼ pa ri jun chi sábado. 43 Are chiʼ xkʼis ri kiriqbʼal ibʼ pa ri sinagoga, e kʼi judíos y e nikʼaj chi winaq ri kkiqʼijilaj ri Dios* xeteriʼ bʼi chkij ri Pablo y ri Bernabé, y ri e areʼ xkibʼij kan chke ri winaq che kkiya ta kan ubʼanik ri utz kril ri Dios, rech ri areʼ kuya ta kan ukʼutik ri nimalaj rutzilal chke.
44 Pa ri jun chi sábado e kʼi chke ri winaq re ri tinamit xkimulij kibʼ rech kkita ri utzij ri Jehová. 45 Are chiʼ ri judíos xkilo che e kʼi winaq xeʼopanik, xeqʼaqʼar chrij ri Pablo. Rumal laʼ xkimaj ubʼixik chi qastzij ta ri kubʼij y jeriʼ xkikʼutu che nim ta kkil wi ri Dios. 46 Rumal laʼ ri Pablo y ri Bernabé rukʼ kowil xkibʼij chke: «Rajawaxik nabʼe chiwe ix kqatzijoj wi ri utzij ri Dios. Pero rumal che xiwaj taj y xichomaj che taqal ta ri kʼaslemal kʼo ta ukʼisik chiwe..., kojbʼe kukʼ ri winaq re nikʼaj chi tinamit. 47 Ri Jehová xojutaq lo che ubʼanik wariʼ are chiʼ xubʼij: ‹At nukojom che luz pa kiwiʼ ri winaq re nikʼaj chi tinamit, rech ri winaq ri naj keʼel wi kekowinik kkibʼan salvar kibʼ›».
48 Are chiʼ ri man e judíos taj xkita ri xbʼix chke, xekikotik y nim xkil wi ri utzij ri Jehová, y e juntir ri kkaj kkiriq ri kʼaslemal kʼo ta ukʼisik xeʼok u discípulos ri Jesús. 49 Y pa ronojel ri tinamit riʼ xtzijox más ri utzij ri Jehová. 50 Pero ri judíos xkibʼano che ri ixoqibʼ ri nim kkil wi ri Dios y ri achijabʼ ri nim kibʼanik pa ri tinamit xubʼan kebʼ kikʼuʼx, rumal laʼ xewalij ri winaq chkij ri Pablo y ri Bernabé y xekesaj bʼi pa ri kitinamit. 51 Rumal laʼ ri Pablo y ri Bernabé xkitotaʼ kan ri ulew che ri kaqan y xebʼe pa Iconio. 52 Y ri discípulos re Antioquía sibʼalaj xekikotik y xkʼojiʼ espíritu santo pa kiwiʼ.