Ri kqabʼan che utoʼik jun tijoxel re ri Biblia rech kubʼan uqasanjaʼ (parte 2)

1. ¿Jasche kqabʼij che kitoʼik ri winaq rech keʼux tijoxelabʼ kukol ri kikʼaslemal?

KITOʼIK ri e winaq rech keʼux tijoxelabʼ kubʼano che kukol ri kikʼaslemal. ¿Jasche kqabʼij wariʼ? Chnaʼtaj chqe ri taqanik che xuya ri Jesús pa Mateo 28:19, 20 «jix», «chibʼanaʼ tijoxelabʼ» y «chibʼanaʼ kibautismo». Y qetaʼm che ri qasanjaʼ sibʼalaj nim ubʼanik, rumal che are jun chke ri rajawaxik kbʼanik rech kriqitaj ri kolotajem. Ri winaq che kraj kubʼan uqasanjaʼ rajawaxik kukojo che xaq xiw rumal ri ukamikal y ri ukʼastajibʼal ri Jesús kkunik kuriq ri kolotajem. Rumal laʼ ri apóstol Pedro xubʼij wariʼ chke ri cristianos: «Ri qasnaʼ che kixkolowik [...] rumal ri kʼasltajibʼal uwach ri Jesús Cristo» (1 Ped. 3:21, Ri Tyoxlaj Wuj). Rumal laʼ, are chiʼ jun winaq kubʼan uqasanjaʼ, kuriq ri eyebʼal re ri kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik.

2. Junam che kubʼij 2 Timoteo 4:1, 2, ¿jas rajawaxik kqabʼan ri oj ajtijabʼ?

² Rech keqatoʼ ri e winaq rech keʼux tijoxelabʼ, rajawaxik utz kqabʼan che uyaʼik ri tijonik (chasikʼij uwach 2 Timoteo 4:1, 2). ¿Jasche? Rumal che ri Jesús xuya kan ri taqanik riʼ: «Jix», «chibʼanaʼ tijoxelabʼ» y «chibʼanaʼ kibautismo». Ri apóstol Pablo xubʼij che ri Timoteo che kuya ta kan kitoʼik ri e winaq y xubʼij che: «Kakol na awibʼ, xuqujeʼ kebʼakol ri katkitatabʼej». Rumal laʼ kqamay taj che xuya wajun pixabʼ riʼ che: «Chawilaʼ [...] xuqujeʼ chawilij ri atijonik» (1 Tim. 4:16). Rumal che kitoʼik ri e winaq rech keʼux tijoxelabʼ kʼo ubʼanik rukʼ ri tijonik, kqaj che utz kqabʼan che ukʼutik.

3. ¿Jas kqil pa wajun kʼutunem riʼ?

³ Ronojel taq semanas, kojchʼaw chrij ri qastzij kʼo pa ri Biblia kukʼ millones winaq. Junam che xqil kan pa ri jun kʼutunem, kqaj kqetaʼmaj kitoʼik e kʼi winaq rech kekʼiy pa ri kikojonik y kkibʼan kiqasanjaʼ. Pa wajun kʼutunem riʼ, kqil jobʼ jastaq che rajawaxik kubʼan ri ajtij rech kutoʼ ri tijoxel rech kubʼan uqasanjaʼ.

ARE CHAKOJOʼ RI BIBLIA CHIʼ KAYA ETAʼMANIK

4. ¿Jasche rajawaxik che xaq xiw ta ri ajtij kchʼawik are chiʼ kuya etaʼmanik chrij ri Biblia? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri nota).

⁴ Qonojel utz kqilo kojchʼaw chrij ri Biblia. Rumal laʼ weneʼ utz kqilo che xaq xiw ri oj kojchʼawik. Are kʼu, chiʼ kyaʼ ri Etaʼmanik rech Ri Chajinel, ri Etaʼmabʼal chrij ri Biblia rech ri congregación o chiʼ kyaʼ etaʼmanik re ri Biblia, rajawaxik che xaq xiw ta ri oj kojchʼawik. Are chqakojoʼ ri Biblia chiʼ kqaya ri etaʼmanik. Rumal laʼ, ri ajtij rajawaxik kuchajij ribʼ che kuya ta ubʼixik ronojel ri retaʼm chrij jun tema o jun versículo (Juan 16:12).b Chajunamisaj ri awetaʼmabʼal chrij ri Biblia chiʼ xabʼan aqasanjaʼ rukʼ ri awetaʼm chi kimik. Weneʼ xaq xiw awetaʼm ri nabʼe taq etaʼmanik (Heb. 6:1). We xajwataj kʼi tiempo che ri awetaʼmabʼal kʼo kimik, xa ta jumul kabʼan che ukʼutik ri jastaq chuwach ri tijoxel.

5. a) Junam rukʼ ri kubʼij 1 Tesalonicenses 2:13, ¿jas kqaj che kuchʼobʼ ri tijoxel? b) ¿Jas kqabʼano rech ri tijoxel kuya ubʼixik ri kuchomaj chrij ri tajin kretaʼmaj?

⁵ Kqaj che ri tijoxel kuchʼobʼo che ri tajin kretaʼmaj petinaq pa ri uTzij ri Dios (chasikʼij uwach 1 Tesalonicenses 2:13). Rech kqatoʼ, chqataʼ che jas kuchomaj chrij ri tajin kretaʼmaj. Rajawaxik che xaq xiw ta ri oj kqaya ubʼixik ri kubʼij ri texto, xaneʼ chqataʼ che ri tijoxel che kubʼij ri kuchʼobʼ chrij jujun textos. Chqatoʼ rech kuchʼobʼ ri rajawaxik kubʼano rech kubʼan pa ri ukʼaslemal ri kubʼij ri Biblia. Chqabʼanaʼ preguntas che kutoʼ rech kubʼij ri kunaʼ y ri kuchomaj chrij ri versículos che kusikʼij uwach (Luc. 10:25-28). Jun kʼutbʼal, chqataʼ che: «¿La katkunik kawil jun ubʼantajik ri Jehová pa wajun versículo riʼ?», «¿Jas utzilal kuya wajun qastzij riʼ chawe?», «¿Jas kanaʼ chrij ri xawetaʼmaj?» (Prov. 20:5). Ri más nim ubʼanik are ta che kretaʼmaj kʼi jastaq, xaneʼ are che nim krilo y kukoj pa ri ukʼaslemal.

6. ¿Jasche utz che kqabʼij chke ri qachalal che kʼo ketaʼmabʼal rech kebʼe qukʼ che uyaʼik etaʼmanik?

⁶ ¿La kqataʼ tobʼanik chke ri e qachalal che kʼo ketaʼmabʼal rech kebʼe qukʼ che uyaʼik ri etaʼmanik? We jun chke ri qachalal riʼ kbʼe qukʼ chqataʼ che jas xril che ri xqabʼan che uyaʼik ri etaʼmanik y we are xqakoj ri Biblia che uyaʼik ri tijonik. Rech kojux utz taq ajtijabʼ rajawaxik kojmachʼachʼik (chajunamisaj rukʼ Hechos 18:24-26). Xuqujeʼ kojkunik kqataʼ che we xrilo che ri tijoxel qas kuchʼobʼ ri tajin kretaʼmaj. We kojkʼojiʼ ta jun semana o más, kojkunik kqabʼij che, che kuya ri etaʼmanik che ri tijoxel. Jeriʼ amaqʼel kyaʼ ri etaʼmanik che ri tijoxel y rech krilo che qas nim ubʼanik. Kqachomaj taj che qech oj ri tijoxel y che kʼo ta chi jun kyaʼow etaʼmanik che. Chnaʼtaj chqe, xa kqaj ri utzilal che ri tijoxel y che kʼo ta jun jastaq kqʼatenik rech kkʼiy pa ri ukojonik.

CHAYAʼ RI ETAʼMANIK RUKʼ RONOJEL AWANIMAʼ Y RUKʼ TA KEBʼ AKʼUʼX

7. ¿Jas kbʼanowik che ri tijoxel utz kril ri tajin kretaʼmaj?

⁷ Sibʼalaj nim ubʼanik che ri tijoxel krilo che are chiʼ kqatzijoj ri uTzij ri Dios kqabʼan rukʼ ronojel qanimaʼ y rukʼ ta kebʼ qakʼuʼx (1 Tes. 1:5). Weneʼ wariʼ kubʼano che utz kril ri tajin kretaʼmaj. Weneʼ kojkunik kqatzijoj che ri utzilal uyaʼom ri upixabʼ ri Dios pa ri qakʼaslemal. Wariʼ kubʼano che areʼ krilo che xuqujeʼ kuya utzilal pa ri ukʼaslemal.

8. ¿Jas rajawaxik kqabʼano rech sibʼalaj utz kqabʼan che uyaʼik ri etaʼmanik y jasche?

⁸ Are chiʼ kqaya ri tijonik, chojchʼaw chkij qachalal rukʼ ri tijoxel che kiriqom kʼax junam rukʼ. ¿La kʼo jun qachalal pa ri congregación che xuriq kʼax junam rukʼ areʼ? We kʼolik, chqabʼij che ri qachalal che kbʼe qukʼ. Xuqujeʼ kojkunik kqakʼut ri kiriqom jujun qachalal pa kikʼaslemal che kuya uchuqʼabʼ che kriqitaj pa ri serie «La Biblia les cambió la vida» che kʼo pa jw.org.c Ri e kʼutunem y ri videos riʼ kutoʼ rech kuchʼobʼo che unimaxik ri upixabʼ ri Dios kuya utzilal.

9. ¿Jas rajawaxik kqabʼano rech kqabʼij che ri tijoxel che kchʼaw chrij ri tajin kretaʼmaj kukʼ ri ufamilia y ri e rachiʼl?

⁹ We kʼulan ri winaq y ri ukʼulaj tajin ta kretaʼmaj chrij ri Biblia, utz che kqasikʼij ri ukʼulaj rech kkanaj qukʼ pa ri etaʼmanik. Xuqujeʼ utz kqabʼij che ri tijoxel che kchʼaw chrij ri tajin kretaʼmaj kukʼ ri ufamilia y ri e rachiʼl (Juan 1:40-45). Utz kqabʼij wariʼ che: «¿Jas kabʼan che ubʼixik wariʼ chke ri afamilia?» o «¿Jas texto katkunik kakojo rech kaya ubʼixik wariʼ che jun awachiʼl?». Wariʼ are jun tobʼanik che ri tijoxel rech kux ajtij. Are chiʼ ya kkunik kux publicador no bautizado, kkunik kel che utzijoxik ri utzij ri Dios rukʼ ri congregación. Kojkunik kqataʼ che we retaʼm uwach jun winaq che kraj kretaʼmaj chrij ri Biblia. We kʼolik, aninaq chojchʼaw rukʼ ri winaq y chqabʼij che we kraj jun etaʼmanik re ri Biblia. Chqakʼutuʼ chuwach ri video ¿Jas kbʼan pa jun etaʼmanik chrij ri Biblia?d

CHABʼIJ CHE RI TIJOXEL CHE KUTZUKUJ RACHIʼL PA RI CONGREGACIÓN

10. ¿Jas kubʼan ri ajtij che resaxik uwach ri Pablo junam che kubʼij 1 Tesalonicenses 2:7, 8?

¹⁰ Ri ajtijabʼ rajawaxik rukʼ ronojel kanimaʼ keʼok il chke ri tijoxelabʼ. Rajawaxik kkilo che kux na jun kachalal pa ri kikojonik (chasikʼij uwach 1 Tesalonicenses 2:7, 8). Ri tijoxelabʼ kʼax kkibʼan che uyaʼik kan ri e kachiʼl che kkipatanij ta ri Jehová y kʼax kkibʼan che ukʼexik ri kikʼaslemal. Rumal laʼ, rajawaxik keqatoʼ rech kkiriq utz taq kachiʼl pa ri congregación. We ri oj xaq xiw ta kqaya ri etaʼmanik chke xaneʼ kqabʼan chi nikʼaj jastaq kukʼ, kqakʼutu che oj kachiʼl. Kqakʼutu che qas kojok il chke are chiʼ keqachʼabʼej, kqataq mensajes chke o kojqʼax kukʼ pa jujun chi qʼij.

11. ¿Jas kqaj che kkiriq ri tijoxelabʼ pa ri congregación y jasche?

¹¹ Jun proverbio africano kubʼij: «Kajwataj jun tinamit che ukʼiyisaxik jun akʼal». Xaq junam, kojkunik kqabʼij: «Kajwataj jun congregación rech ktoʼ jun tijoxel». Rumal laʼ ri utz taq ajtijabʼ kkitzukuj utz taq achilanik pa ri congregación chke ri tijoxelabʼ. Jeriʼ ri tijoxelabʼ kkiriq tobʼanik pa ri utinamit ri Dios che keʼutoʼ pa ri kikojonik y pa ri kikʼaslemal. Kqaj che ri tijoxelabʼ kkinaʼo che qonojel kqaj kekʼojiʼ pa ri congregación y che are jun chke ri qafamilia espiritual. We kqatoʼ rech utz krilo kkʼojiʼ pa ri utinamit ri Dios, más kʼax ta kubʼan riʼ kuya kan ri achilanik che kkito ta che uloqʼoqʼexik ri Jehová (Proverbios 13:20). We ri e rachiʼl kpe koyowal che, retaʼm riʼ che kkunik kuriq utz taq rachiʼl pa ri utinamit ri Jehová (Mar. 10:29, 30; 1 Ped. 4:4).

CHATCHʼAW RUKʼ CHRIJ RI UJACHIK KʼASLEMAL CHE RI DIOS Y RI UBʼANIK QASANJAʼ

12. ¿Jasche rajawaxik kojchʼaw rukʼ ri winaq chrij ri ujachik kʼaslemal che ri Dios y ubʼanik ri qasanjaʼ?

¹² Kqaxibʼij ta qibʼ are chiʼ kojchʼaw chrij ri ujachik ri kʼaslemal che ri Dios y ubʼanik ri qasanjaʼ. Ri kqaj are chiʼ kqaya jun etaʼmanik are che ri winaq kubʼan uqasanjaʼ y kupatanij ri Jehová. We qʼaxinaq chi jujun taq ikʼ che ri winaq amaqʼel kubʼan ri etaʼmanik y umajom chi bʼenam pa ri e riqbʼal ibʼ, rajawaxik kuchʼobʼo che kyaʼ ri etaʼmanik che rech kux testigo rech Jehová.

13. ¿Jas jastaq rajawaxik kubʼan ri tijoxel rech kubʼan uqasanjaʼ?

¹³ Ri tijoxel che qas kraj kretaʼmaj chrij ri Biblia kubʼan kʼi jastaq rech kkunik kubʼan uqasanjaʼ. Nabʼe, kretaʼmaj uwach ri Jehová, kuloqʼoqʼej y kkojon chrij (Juan 3:16; 17:3). Tekʼuriʼ kux rachiʼl ri Dios y ke ri qachalal re ri congregación (Heb. 10:24, 25; Sant. 4:8). Chiʼ kqʼax ri tiempo, kuya kan ubʼanik jastaq che utz taj y kunaʼ kʼax pa ranimaʼ rumal ri umak (Hech. 3:19). Ri ukojonik kubʼano che kutzijoj ri qastzij chrij ri Dios chke nikʼaj chik (2 Cor. 4:13). Kʼisbʼal re, kujach ri ukʼaslemal che ri Jehová y kubʼan ri uqasanjaʼ rech kukʼutu che ujachom chi ri ukʼaslemal (1 Ped. 3:21; 4:2). Qastzij riʼ, che are jun qʼij che sibʼalaj kekikot konojel. Are chiʼ kqilo che ri tijoxel kukʼex jujun jastaq pa ri ukʼaslemal, amaqʼel chqabʼij utz taq tzij che y chqayaʼ uchuqʼabʼ rech kuya ta kan ubʼanik.

CHAWILAʼ WE TAJIN KKʼIY PA RI UKOJONIK

14. ¿Jas rajawaxik kubʼan ri ajtij rech krilo we tajin kkʼiy ri tijoxel pa ri ukojonik?

¹⁴ Kajwataj paciencia che utoʼik jun tijoxel rech kujach ukʼaslemal y kubʼan uqasanjaʼ. Are kʼu chiʼ kqʼax ri tiempo rajawaxik kqilo we qas kraj kupatanij ri Jehová o kraj taj. ¿La qas kukoj uchuqʼabʼ che ubʼanik ri ubʼim kan ri Jesús? ¿O xaq xiw kretaʼmaj chrij ri Biblia rumal che utz krilo?

15. ¿Jas jastaq kkʼutuwik che jun winaq tajin kkʼiy pa ri ukojonik?

¹⁵ Chqilaʼ we ri tijoxel tajin kkʼiy pa ri ukojonik. Jun kʼutbʼal, ¿la kubʼij ri kunaʼ chrij ri Jehová? ¿La kubʼan uchʼawem che? (Sal. 116:1, 2). ¿La utz krilo kusikʼij uwach ri Biblia? (Sal. 119:97). ¿La amaqʼel kbʼe pa ri riqbʼal ibʼ? (Sal. 22:22). ¿La tajin kukoj uchuqʼabʼ che ukʼexik ri ukʼaslemal? (Sal. 119:112). ¿La tajin chi kutzijoj che ri ufamilia y ri e rachiʼl ri tajin kretaʼmaj? (Sal. 9:1). Y, ¿la qas kraj kux testigo rech Jehová? (Sal. 40:8). We tajin ta kkʼiy pa ri ukojonik, chqilaʼ jas ri kbʼanowik y tekʼuriʼ rukʼ utz taq tzij chojchʼaw rukʼ are kʼu chqabʼij ri qastzij che.e

16. ¿Jampaʼ rajawaxik kqaya ta chi ri etaʼmanik che jun winaq?

¹⁶ Chqilaʼ we rajawaxik kqaya na ri etaʼmanik che ri winaq. Chqachomaj: «¿La kutijoj ribʼ che ri kʼutunem? ¿La utz krilo kbʼe pa ri riqbʼal ibʼ? ¿La uyaʼom kan ubʼanik ri jastaq che utz taj? ¿La uyaʼom kan ri kojonem che qastzij taj?». We tajin ta kubʼan wariʼ, ukʼutik chrij ri Biblia che jun winaq kjunamataj rukʼ ukʼutik muxanik chuwach jun winaq che kraj taj kchʼaqajik. We ri winaq nim ta kril ri tajin kretaʼmaj y kraj taj kukʼex ri ukʼaslemal, ¿jasche kqaya na ri tijonik che?

17. ¿Jas rajawaxik kubʼan ri ajtij rech utz kubʼan che uyaʼik ri etaʼmanik, junam che kubʼij 1 Timoteo 4:16?

¹⁷ Chqawach sibʼalaj nim ubʼanik keqatoʼ ri e winaq rech keʼux tijoxelabʼ. Kqaj keqatoʼ ri tijoxelabʼ re ri Biblia rech kkibʼan kiqasanjaʼ. Rumal laʼ are kqakoj ri Biblia che uyaʼik ri tijonik y kqakʼut rukʼ ronojel qanimaʼ y rukʼ ta kebʼ qakʼuʼx. Chqabʼij che ri tijoxel che kutzukuj rachiʼl pa ri congregación, chojchʼaw rukʼ chrij ri ujachik kʼaslemal che ri Dios y ubʼanik qasanjaʼ, y chawilaʼ we tajin kkʼiy pa ri ukojonik. (Chawilaʼ ri recuadro re ri uxaq 13, «Ri rajawaxik kubʼan ri ajtij»). ¡Sibʼalaj kojkikot che kitoʼik ri winaq rech keʼux tijoxelabʼ rech kkiriq ri kolotajem! Rumal laʼ, chqakojoʼ qachuqʼabʼ che kitoʼik ri tijoxelabʼ rech kkibʼan kiqasanjaʼ.