UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET Watchtower
Watchtower
UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET
quiché
'
  • '
  • ä
  • Ä
  • BIBLIA
  • E WUJ
  • E RIQB'AL IB'
  • w21 octubre e uxaq 29-31
  • 1921: qʼaxinaq chi cien junabʼ

K'o ta video che wajun kʼutunem ri'.

Chakuyu' qamak, ri video ktziji' taj.

  • 1921: qʼaxinaq chi cien junabʼ
  • Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2021
  • Subtítulo
  • K'utunem che kjunamatajik
  • E TZIJOL UTZIJ RI DIOS CHE XKIXEʼJ TA KIBʼ
  • UTIJOXIK QIBʼ PA QATUKEL Y RUKʼ RI QAFAMILIA
  • JUN KʼAKʼ WUJ
  • NIMALAJ CHAK CHE RAJAWAXIK KBʼAN NA
  • 1922: qʼaxinaq chi cien junabʼ
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2022
  • 1923: qʼaxinaq chi cien junabʼ
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2023
Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2021
w21 octubre e uxaq 29-31

1921: qʼaxinaq chi cien junabʼ

PA RI número 1 re enero 1921 re wajun revista pa inglés xbʼan wajun pregunta chke ri Tijoxelabʼ re ri Biblia: «¿Jas riʼ ri chak che yaʼom chqe che wajun junabʼ riʼ?». Ri respuesta esam pa Isaías 61:1, 2, che xuqʼalajisaj chkiwach ri rajawaxik kkitzijoj: «Ri ruxlabʼal ri Ajawaxel kʼo pa nuwiʼ, in utasom kʼut ri Ajawaxel in utaqom che uyaʼik utzalaj taq tzijol chke ri mebʼayibʼ [...] che utzijoxik ri utzalaj junabʼ rech ri Ajawaxel, ri qʼij are taq ri qaDios kuyaʼ na ri rajil kʼaxelal chke ri kibʼanom kikʼulel chqe».

E TZIJOL UTZIJ RI DIOS CHE XKIXEʼJ TA KIBʼ

Rech utz xel ri kichak ri Tijoxelabʼ re ri Biblia xajwataj ukowil kikʼuʼx. Kkiya ubʼixik ri «utzalaj taq tzijol chke ri mebʼayibʼ», xuqujeʼ «ri qʼij are taq ri qaDios kuyaʼ na ri rajil kʼaxelal chke ri kibʼanom kikʼulel chqe».

Jun qachalal che kel pa Canadá, John Hoskin ubʼiʼ, rukʼ ukowil ukʼuʼx xutzijoj ri utzij ri Dios paneʼ xuriq kʼax. Pa ri nabʼe taq ikʼ re ri junabʼ 1921, xtzijon rukʼ jun metodista y xubʼij che: «Utz riʼ we kojchʼojin taj are chiʼ kojtzijon chrij ri Biblia. Y we junam ta kqachomaj chrij ri tajin kojtzijon wi, utz riʼ we kqatanabʼaʼ ri tzijonem rukʼ utz taq tzij y kojtzijon pa jun chi qʼij». Are kʼu je ta xkʼulmatajik. Ri qachalal Hoskin kubʼij: «Kʼateʼ jubʼiqʼ qamajim tzijonem are chiʼ ri achi xupaqʼij kan ri uchiʼ ja y xinchomaj che xpax ri vidrio».

Ri achi xubʼij che: «¿Jasche are ta katbʼe kukʼ ri e winaq che kʼo ta ketaʼm chrij ri Biblia?». Ri qachalal Hoskin kʼo ta xubʼij, are kʼu are chiʼ xbʼek, xuchomaj: «¡Xinbʼij in che are ri tajin kinbʼano!».

Je chi xkʼulmataj chukabʼ qʼij, are chiʼ ri achi xtzijon kukʼ ri e kʼo pa ri riglesia. Ri qachalal Hoskin kubʼij: «Ri achi xubʼij chke ri e kʼo pa ri riglesia che ketzijon ta wukʼ rumal che xaq kinmol tzij y kebʼ nupalaj, y che taqal chwe kinkamisaxik». Are kʼu wariʼ xubʼan ta kʼax che ri qachalal. Areʼ xuya ta kan utzijoxik ri utzij ri Dios y xtzijon kukʼ e kʼi winaq. Xubʼij: «Paneʼ nabʼe xinriq kʼax are kʼu kimik sibʼalaj kinkikotik kintzijoj ri utzij ri Dios chuchiʼ taq ja. E kʼo jujun winaq xkibʼij chwe: ‹Qetaʼm che are ri Dios at taqowinaq loq› y xkita we kʼo kajwataj chwe rumal che kkaj kkiya ri kitobʼanik chwe rech kʼo ta kʼax kinriqo».

UTIJOXIK QIBʼ PA QATUKEL Y RUKʼ RI QAFAMILIA

Ri Tijoxelabʼ re ri Biblia xkesaj lo programas re utijoxik ibʼ chrij ri Biblia pa ri revista The Golden Age rech kyaʼ tobʼanik chke ri kkaj kketaʼmaj más chrij ri Biblia.a Ri programa «Juvenile Bible Study» (Estudio bíblico para los jóvenes) che rajawaxik kkinikʼoj ri tat nan kukʼ ri e kalkʼwal. Ri e tat nan rajawaxik «kkibʼan ri preguntas chke ri e kalkʼwal y kekitoʼ che uriqik ri respuestas che kuya ri Biblia». Jujun preguntas junam rukʼ wariʼ, «¿Jampaʼ libros kʼo chupam ri Biblia?», kukʼut jastaq che kʼax ta uchʼobʼik. Xuqujeʼ nikʼaj chi preguntas junam rukʼ wariʼ «¿La kʼo kʼax kkiriq na ri e qastzij cristianos?», wariʼ keʼutoʼ ri alabʼom alitomabʼ rech kkitzijoj ri utzij ri Dios rukʼ ukowil kikʼuʼx.

Ri programa «Advanced Studies in the Divine Plan of the Ages» (Estudios avanzados sobre el Plan Divino de las Edades) xuya tobʼanik chke ri Tijoxelabʼ re ri Biblia che e ko chi pa ri kikojonik rech kechoman chrij ri nabʼe tomo re ri wuj Estudios de las Escrituras. Sibʼalaj e kʼi winaq xkiriq utzilal rumal waʼ taq programas riʼ. Are kʼu, pa ri número 21 re diciembre 1921 re ri wuj The Golden Age, xyaʼ ubʼixik che kkoj ta chi ri kebʼ programas riʼ. ¿Jasche xaq kʼateʼ xekʼextaj ri jastaq?

JUN KʼAKʼ WUJ

Ri wuj El Arpa de Dios pa ri chʼabʼal inglés.

Jun marcapáginas rukʼ jun alaj wuj re asignación.

Ri tarjetas che kʼo preguntas chupam.

Ri qachalal che kkikʼam ubʼe wajun chak riʼ xkilo che ri e kʼakʼ taq tijoxelabʼ rajawaxik che rukʼ cholajil kketaʼmaj ri nabʼe taq etaʼmanik chrij ri Biblia. Rumal laʼ pa ri noviembre 1921 xel lo ri wuj The Harp of God (pa ri 1925 xkoj El Arpa de Dios che ri ubʼiʼ pa español). Ri e winaq che kkikʼam ri wuj, ktzʼibʼax ri kibʼiʼ rech kkimaj jun etaʼmanik re ri Biblia kbʼix The Harp Bible Study Course che. Pa wajun etaʼmanik, ri winaq utukel kkunik kretaʼmaj chrij ri «kraj ri Dios che kubʼan na chke ri e winaq y ri kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik che kuya chke». ¿Jas ubʼanik ri etaʼmanik?

Are chiʼ ri winaq kukʼam kan ri wuj, xuqujeʼ kyaʼ jun alaj tarjeta che ri kubʼij wi jachike uxaq ri wuj kusikʼij uwach. Are chiʼ qʼaxinaq chi jun semana, ktaq chi bʼi jun tarjeta che ri kʼo wi kʼi preguntas che kchʼaw chrij ri xusikʼij uwach y pa ri kʼisbʼal re ri tarjeta tzʼibʼam ri rajawaxik kusikʼij uwach pa ri jun chi semana.

Ri congregación kutaq bʼi tarjetas pa correo che ri tijoxel pa 12 semanas. Waʼ taq tarjetas are ri e qachalal che nim chi kijunabʼ o ri kekun taj kebʼe chuchiʼ taq ja. Jun kʼutbʼal, ri qachalal Anna Gardner, che kel pa Millvale (Pensilvania, Estados Unidos), kubʼij: «Ri wuj xuya nim tobʼanik che ri al Thayle, ri wachalal, ronojel taq semanas xkunik xutaq bʼi kʼi tarjetas che kʼo preguntas chupam». Are chiʼ kkʼis ri etaʼmanik rumal ri tijoxel, ri e qachalal kekisolij rech kketaʼmaj más chrij ri Biblia.

Ri qachalal Thayle Gardner kʼo pa ri usilla de ruedas.

NIMALAJ CHAK CHE RAJAWAXIK KBʼAN NA

Chukʼisbʼal ri junabʼ 1921, ri qachalal Joseph Rutherford xutaq jun carta chke ri e qachalal. Pa ri carta xubʼij: «E kʼi winaq xkaj xketaʼmaj chrij ri utzij ri Dios che wajun junabʼ riʼ, chkiwach ri e nikʼaj chi junabʼ». Rumal che xchoman chrij ri petinaq, xubʼij chke: «Kʼo na nimalaj chak rajawaxik ubʼanik. Cheʼitoʼo e nikʼaj chik rech kkiya ri kitobʼanik pa wajun jeʼlikalaj chak riʼ». Qas qʼalaj che ri Tijoxelabʼ re ri Biblia xkibʼan ri xbʼix chke. Pa ri junabʼ 1922 rukʼ ukowil kikʼuʼx y rukʼ ronojel kichuqʼabʼ xkitzijoj ri uQʼatbʼal tzij ri Dios.

Kachiʼl kibʼ paneʼ kʼo kʼaxkʼolil

Ri Tijoxelabʼ re ri Biblia xkikʼutu che kkiloqʼoqʼej kibʼ rumal che xkitolaʼ kibʼ. Xkachilaj kibʼ rukʼ ukowil kikʼuʼx pa taq «ri qʼijol re riqoj kʼax», junam rukʼ ri kukʼut wajun bʼantajik riʼ (Prov. 17:17).

Pa ri martes 31 re mayo 1921 pa Tulsa (Oklahoma, Estados Unidos) xbʼan jun nimalaj chʼoj ri xbʼix Masacre Racial re Tulsa che, rumal che xtzʼapix pa cárcel jun achi qʼeq utzʼumal y xbʼixik che xubʼan kʼax che jun ixoq saq utzʼumal. E más che 1,000 achijabʼ saq kitzʼumal xechʼojin rukʼ jun alaj jupuq achijabʼ qʼeq kitzʼumal y ri chʼoj aninaq xopan kʼa pa ri alaj tinamit Greenwood, jawiʼ e kʼo wi winaq qʼeq kitzʼumal. Chilaʼ xbʼan kʼax chke más che 1,400 ja y e kʼayij. Xbʼixik che e 36 winaq xekamik, are kʼu ri qastzij weneʼ xekam cientos chke ri winaq.

Ri qachalal Richard Hill, jun Tijoxel re ri Biblia qʼeq utzʼumal che kʼo pa ri tinamit Greenwood, xubʼij ri xkʼulmatajik: «Pa ri chaqʼabʼ are chiʼ tajin kbʼan ri chʼoj, xqabʼan ri qariqbʼal ibʼ junam rukʼ ri qabʼanom amaqʼel. Are chiʼ qakʼisom chi ubʼanik ri qariqbʼal ibʼ, xqataʼ ri pistolas che tajin kelesaxik y kʼa tajin kbʼan ri chʼoj are chi xojwarik». Chukabʼ qʼij pa ri 1 re junio, xnimataj ri tajin kkʼulmatajik: «E jujun winaq xkibʼij chqe che we kqaj taj kqariq kʼax, rajawaxik riʼ che aninaq kojbʼe pa ri Centro de Convenciones». Rumal laʼ ri qachalal Hill, rachiʼl ri rixoqil y ri e jobʼ ralkʼwal xebʼe pa ri Centro de Convenciones che kʼo pa Tulsa. Pa ri tinamit riʼ, ri Guardia Nacional, taqom bʼi rumal ri qʼatbʼal tzij xeʼutoʼ weneʼ 3,000 achijabʼ xuqujeʼ ixoqibʼ che qʼeq kitzʼumal.

Pa ri tiempo riʼ, ri qachalal Arthur Claus, che saq utzʼumal xubʼan jun jastaq che xajwataj ukowil ukʼuʼx che ubʼanik. Xubʼij wariʼ: «Are chiʼ xwetaʼmaj che e kʼo winaq tajin kkibʼan kʼax chke ri e winaq y ri kachoch che e kʼo pa Greenwood, ximpe che rilik we utz kiwach ri loqʼalaj wachiʼl, ri qachalal Hill».

Ri qachalal Arthur Claus xuya etaʼmanik re ri Biblia chke 14 alabʼom alitomabʼ xuqujeʼ akʼalabʼ rukʼ ri wuj El Arpa de Dios.

Are chiʼ xopan rukʼ ri rachoch, xuriq jun vecino che saq utzʼumal rukʼam jun rifle. Ri vecino che utz rukʼ ri qachalal Hill, xuchomaj che ri qachalal Arthur jun chke ri e winaq che tajin kkibʼan kʼax chke ri winaq qʼeq kitzʼumal y xutaʼ che: «¡¿Jas kabʼan pa ri ujardín ri wachiʼl?!».

Ri qachalal Arthur xubʼij: «Wet mat utz xuta ri xinbʼij che, xinukamisaj ta riʼ. Xinqʼalajisaj chuwach che wachiʼl ri qachalal Hill y kʼi mul in opaninaq cho ri rachoch». Ri qachalal Arthur y ri vecino xkichajij ri rachoch ri qachalal Hill rech kʼo ta jun winaq kopan che ubʼanik kʼax chilaʼ.

Ri qachalal Arthur aninaq xretaʼmaj che ri qachalal Hill y ri ufamilia pa ri Centro de Convenciones e kʼo wi. Xbʼix che ri qachalal Arthur che ri e winaq qʼeq kitzʼumal kekun taj keʼel lo pa ri Centro de Convenciones we are ta ri general Barret yaʼowinaq ri taqanik. Ri qachalal Arthur xubʼij: «Xajwataj ukowil nukʼuʼx rech xintzijon rukʼ ri general. Are chiʼ xinbʼij che ri tajin kinchomaj kinbʼano, xutaʼ chwe: ‹¿La kawilij kʼu wajun familia riʼ y la kaya kʼu ri kajwataj chke?›. Kinwilij xincha che».

Ri qachalal Arthur xukʼam bʼi ri wuj pa ri Centro de Convenciones che ubʼanom chi firmar ri general. Are chiʼ xopanik xuya ri wuj che jun oficial y ri oficial xumayo y xubʼij: «¡Are ri ufirma ri general kʼo pa ri wuj riʼ! At ri at nabʼe che tajin keʼawesaj bʼi winaq pa wajun lugar». Ri qachalal Arthur y ri oficial aninaq xekiriq ri qachalal Hill e rachiʼl ri ufamilia. Ri qachalal Hill y ri ufamilia xekʼam bʼi cho kachoch pa ri uchʼichʼ ri qachalal Arthur.

«Junam qabʼanik pa ri utinamit ri Dios»

Ri qachalal Arthur, xuya ta bʼe che kkiriq kʼax ri qachalal Hill y ri ufamilia. Ri ukowil ukʼuʼx y uloqʼoqʼebʼal xuya nim tobʼanik y utz kʼutbʼal chkiwach e nikʼaj chi winaq. Ri qachalal Arthur xubʼij: «Ri vecino che xchajin ri rachoch ri familia Hill, xkʼojiʼ jun utz uchomanik chrij ri utinamit ri Jehová. E kʼi winaq xkaj xketaʼmaj más chrij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios, rumal che xkilo che chqaxoʼl oj kʼo ta chʼoj rumal ri ucolor ri qatzʼumal y che xaq junam qabʼanik pa ri utinamit ri Dios».

a The Golden Age (xel lo pa español pa ri junabʼ 1932 y xkoj Luz y Verdad che ubʼiʼ) y pa ri 1937 xkoj Consolation che ri ubʼiʼ (pa ri 1938 pa español xbʼix Consolación che) y Awake! xbʼix che pa ri 1946 (pa español xkoj ¡Despertad! che ri ubʼiʼ pa ri 1947).

    E wuj pa quiché (1993-2025)
    Uk'isik sesión
    Umajixik sesión
    • quiché
    • Chataqa b'ik
    • Ri qas utz kawilo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ri kta' chawe rech kakojo
    • Keta'max ta ri xatz'ib'aj
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Umajixik sesión
    Chataqa b'ik