KʼUTUNEM 10
BʼIXONEM 31 ¡Chqayaʼ uqʼij ri qaTat Jehová!
Chkʼol jun qachomanik junam rukʼ ri rech ri Jehová y ri Jesús
«Uriqom kʼax ri Cristo pa ri u cuerpo, rumal riʼ xuqujeʼ ri ix chisukʼumaj iwibʼ» (1 PED. 4:1).
KYAʼ UBʼIXIK
¿Jas xretaʼmaj ri Pedro chrij ri uchomanik ri Jesús y jas kqetaʼmaj oj chrij?
1, 2. a) ¿Jas kraj kubʼij che kqaloqʼoqʼej ri Jehová? b) ¿Jas xubʼan ri Jesús che ukʼutik che xuloqʼoqʼej ri Jehová rukʼ ronojel uchomanik?
RI JESÚS xuqʼalajisaj jas ri taqanik más nim ubʼanik xyaʼ che ri Moisés are chiʼ xubʼij: «Chaloqʼoqʼej ri Jehová ri a Dios rukʼ ronojel awanimaʼ, rukʼ ronojel akʼaslemal, rukʼ ronojel achomanik y rukʼ ronojel achuqʼabʼ» (Mar. 12:30). Rumal laʼ rajawaxik kqaloqʼoqʼej ri Jehová rukʼ ronojel ri qakʼaslemal, kraj kubʼij rukʼ ri kqanaʼo y rukʼ ronojel ri qachuqʼabʼ. Xuqujeʼ rukʼ ri kqabʼan che ukojik ri qachomanik. Ri loqʼoqʼebʼal che kqanaʼ che ri Jehová kubʼano che kojchomanik jachaʼ ri areʼ. Kojkun taj kqachʼobʼ rukʼ tzʼaqatil ri uchomanik ri Jehová. Pero ri kojutoʼo are uchʼobʼik «ri uchomanik ri Cristo», rumal che ri areʼ xchoman junam rukʼ ri Utat (1 Cor. 2:16 y chawilaʼ ri nota de estudio «nosotros sí tenemos la mente de Cristo»).
2 Ri Jesús xuloqʼoqʼej ri Jehová rukʼ ronojel uchomanik. Paneʼ retaʼm che kuriq na kʼax rech kbʼantaj ri urayibʼal ri Dios, qas xraj che kbʼantaj ri ubʼim ri Jehová. Y rumal che kraj kunimaj ri Dios y kupatanij, xuya ta bʼe che kʼo kkʼexow ri uchomanik o che kuqʼatej che ubʼanik ri urayibʼal ri Dios.
3. ¿Jas xretaʼmaj ri apóstol Pedro chrij ri Jesús y jas xubʼij chke ri cristianos che rajawaxik kkibʼano? (1 Pedro 4:1).
3 Ri Pedro y ri nikʼaj chi apóstoles xekunik xketaʼmaj más uwach ri Jesús y ri kubʼan che ukojik ri uchomanik rumal che xekʼojiʼ jun tiempo rukʼ. Are chiʼ ri Pedro xutzʼibʼaj ri nabʼe u carta xubʼij chke che rajawaxik junam kechoman rukʼ ri Cristo (chasikʼij 1 Pedro 4:1). Pa ri chʼabʼal griego are chiʼ ri Pedro xukoj ri tzij «chisukʼumaj iwibʼ», are tajin kchoman chrij ri rajawaxik kkibʼan ri ajchʼojabʼ are chiʼ kebʼe pa chʼoj. Rumal laʼ, we kqakoj qachuqʼabʼ rech kojchoman junam rukʼ ri xubʼan ri Jesús nim kojutoʼ wi chuwach ri itzel taq rayinik re wajun uwach Ulew (2 Cor. 10:3-5; Efes. 6:12).
4. ¿Jas kqil na pa wajun kʼutunem riʼ?
4 Pa wajun kʼutunem riʼ kqil na jas kubʼan ri Jesús che ukojik ri uchomanik y ri kqabʼan che resaxik uwach. Kqil na ri kqabʼano rech 1) kʼo jun qachomanik junam rukʼ ri rech ri Jehová, 2) kqakʼut machʼachʼem y 3) kkʼojiʼ utz qachomanik.
CHKʼOL JUN QACHOMANIK JUNAM RUKʼ RI RECH RI JEHOVÁ
5. ¿Jampaʼ xukʼut ri Pedro che junam ta ri uchomanik rukʼ ri Jehová?
5 Chqilaʼ are chiʼ ri Pedro xukʼutu che junam ta ri uchomanik rukʼ ri rech ri Jehová. Ri Jesús xubʼij chke ri apóstoles che rajawaxik kbʼe na pa Jerusalén y che chilaʼ ri kʼamal taq bʼe re ri qastzij taj kojonem kkichap bʼik, kchʼayik tekʼuriʼ kkamisaxik (Mat. 16:21). Ri Pedro retaʼm che ri Jesús are ri Mesías, ri kbʼanow na salvar ri utinamit ri Dios, rumal laʼ kuchʼobʼ taj jasche ri Jehová kuya bʼe che ri Jesús kuriq na kʼax (Mat. 16:16). Rumal laʼ ri Pedro xukʼam bʼi ri Jesús rech ktzijon rukʼ y xubʼij che: «¿Jasche kachomaj chi kariq riʼ ri kʼax Wajaw? Rajawaxik taj kariq kʼax» (Mat. 16:22). Rumal che ri Pedro junam ta ri uchomanik rukʼ ri Jehová xuchʼobʼ taj jasche kuriq na kʼax ri Jesús.
6. ¿Jas xubʼan ri Jesús che ukʼutik che junam kchoman rukʼ ri Jehová?
6 Ri uchomanik ri Jesús xaq junam rukʼ ri rech ri Jehová. Rumal laʼ xubʼij wariʼ che ri Pedro: «¡Chatkʼol chwij, Satanás! Xaq kaya latzʼ pa nubʼe, rumal che junam ta tajin katchoman rukʼ ri Dios, xaneʼ xaq junam katchoman kukʼ ri winaq» (Mat. 16:23). Ri Jesús retaʼm che rech kubʼan ri urayibʼal ri Jehová, rajawaxik kuriq na kʼax y che kkamisax na. Qastzij riʼ che ri Pedro kraj taj che ri Jesús kuriq na kʼax, pero ri Jesús xuta ta ri xubʼij che. Ri Pedro xuchʼobʼo che rajawaxik kukʼex ri uchomanik rech junam rukʼ rech ri Jehová. ¡Kʼo kʼi kqetaʼmaj chrij wariʼ!
7. ¿Jas xubʼan ri Pedro che ukʼutik che ri uchomanik junam chi rukʼ ri rech ri Jehová? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).
7 Ri Pedro xukoj uchuqʼabʼ rech kukʼutu che junam kchoman rukʼ ri Jehová. Ri Jehová xubʼij, che ri judíos taj kekun chik kkipatanij. Rumal laʼ xubʼij che ri Pedro che kutzijoj ri utzij che ri Cornelio, jun achi che judío taj y che xux jun chke ri nabʼe taq cristianos. Rumal che ri judíos kekachilaj ta ri winaq che e judíos taj, weneʼ ri Pedro rajawaxik xukoj na uchuqʼabʼ rech kubʼan ri xubʼij ri Jehová che. Pero are chiʼ xuchʼobʼ ri urayibʼal ri Jehová y ri kraj, aninaq xubʼan ri xbʼix che y aninaq xukʼex ri uchomanik. Are chiʼ ri Cornelio xubʼij che kraj kopan ri Pedro rukʼ, ri Pedro aninaq xbʼek y «man xubʼan ta kebʼ [...] ukʼuʼx» (Hech. 10:28, 29). Ri Pedro xutzijoj ri utzij ri Dios che ri Cornelio y ri u familia y xkibʼan ki bautismo (Hech. 10:21-23, 34, 35, 44-48).
Ri Pedro tajin kok pa ri rachoch ri Cornelio. (Chawilaʼ ri párrafo 7).
8. ¿Jas kqabʼan che ukʼutik che junam kojchoman rukʼ ri Jehová? (1 Pedro 3:8).
8 Are chiʼ xqʼax ri tiempo ri Pedro xubʼij wariʼ chke ri Cristianos: «Chixux iwonojel xa jun ichomanik» (chasikʼij 1 Pedro 3:8). Rech qonojel junam ri qachomanik, rajawaxik junam ri qachomanik rukʼ ri rech ri Jehová y ri uchomanik ri areʼ kriqitaj pa ri Biblia. Ri Jesús xubʼij chke ri u discípulos che rajawaxik kkiya pa nabʼe lugar ri upatanexik ri Dios (Mat. 6:33). Chqachomajampeʼ che jun qachalal kraj kpatanin pa tiempo completo. ¿La kqabʼan qe ri xubʼan ri Pedro che xubʼij che ri Jesús che rajawaxik taj kuriq kʼax? Qastzij riʼ che kqabʼij ta wariʼ che ri qachalal. Xaneʼ kojkikot riʼ che kraj kupatanij ri Dios pa tiempo completo y kqabʼij riʼ che che kqaj kqatoʼo.
CHQAKʼUTUʼ MACHʼACHʼEM
9, 10. ¿Jas xubʼan ri Jesús che ukʼutik machʼachʼem?
9 Are chiʼ xa jun qʼij kraj che kkamisax ri Jesús, ri areʼ xukʼut chuwach ri Pedro y ri nikʼaj chi apóstoles che rajawaxik kkikʼut machʼachʼem. Ri Jesús ubʼim chi chke ri Pedro y ri Juan ri rajawaxik kkibʼano rech kwaʼ pa ri kʼisbʼal mul kukʼ ri u discípulos. Weneʼ jun chke ri rajawaxik kkibʼano are che listo jun palangana y toallas rech jeriʼ ri keʼopanik kkichʼaj ri kaqan are chiʼ majaʼ kewaʼik. Are kʼu ¿jachin riʼ ri kchʼajow ri kaqan?
10 Ri amaqʼel kbʼanow wariʼ are jun ajchak. Pero pa wajun jumul riʼ, are ri Jesús ri xchʼajow ri kaqan. ¡Sibʼalaj xkimay riʼ ri apóstoles are chiʼ xkilo che ri Jesús xuxim jun toalla xeʼupam, xuya jaʼ pa jun palangana y xumaj uchʼajik ri kaqan! (Juan 13:4, 5). Xuchʼaj ri kaqan ri 12 apóstoles y chkixoʼl kʼo ri Judas, ri kkʼayin na ri Jesús. Weneʼ naj tiempo xukoj che ubʼanik wariʼ. ¡Ri Jesús qas xukʼut machʼachʼem! Tekʼuriʼ rukʼ paciencia xubʼij wariʼ chke: «¿La kichʼobʼo jas ri xinbʼan chiwe? Ri ix kibʼij ‹Qajtij› chwe, kibʼij ‹Qajaw› chwe. Utz ri kibʼij, in kʼu riʼ. We kʼu ri in ri in Iwajaw xuqujeʼ Iwajtij xeʼenchʼaj ri e iwaqan, rajawaxik chi xuqujeʼ ri ix keʼichʼajalaʼ taq ri e iwaqan, chbʼil iwibʼ» (Juan 13:12-14).
Ri qastzij machʼachʼem are ri kqachomaj chqij chbʼil qibʼ y chkij ri nikʼaj chik
11. ¿Jas xubʼan ri Pedro che ukʼutik che kʼo xretaʼmaj chrij ri xubʼan ri Jesús? (1 Pedro 5:5; xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).
11 Ri Pedro xretaʼmaj che rajawaxik kukʼut machʼachʼem junam rukʼ ri xubʼan ri Jesús. Are chiʼ ri Jesús bʼenaq chi pa ri kaj, ri Pedro xukunaj jun achi che kkun taj kbʼinik che xas re wi are chiʼ xalaxik (Hech. 1:8, 9; 3:2, 6-8). Kʼi winaq xkimay ri xubʼan ri Pedro y nim xkilo (Hech. 3:11). Pero, ¿jas kubʼan riʼ ri Pedro? Pa ri ki cultura ri judíos, nim ubʼanik che nim kil jun winaq kumal ri nikʼaj chik. ¿La kraj riʼ ri Pedro che kyaʼ uqʼij rukʼ ri xubʼano? No, xaneʼ xukʼut machʼachʼem y are xuya uqʼij ri Jehová y ri Jesús. Rumal laʼ xubʼij wariʼ chrij ri Jesús: «Rumal kʼu ri kojonik che ri ubʼiʼ ri Jesús, xekowir ri raqan we achi riʼ ri kil alaq ri etaʼm alaq uwach» (Hech. 3:12-16). Are chiʼ xqʼax ri tiempo, ri Pedro xutzʼibʼaj chke ri cristianos che rajawaxik kkikʼut machʼachʼem. Ri xutzʼibʼaj weneʼ kunaʼtasaj chqe ri xubʼan ri Jesús are chiʼ xuchʼaj ri kaqan ri u apóstoles (chasikʼij 1 Pedro 5:5).
Ri Pedro xukʼut machʼachʼem y are xuya uqʼij ri Jehová y ri Jesús are chiʼ xubʼan jun milagro. Ri oj xuqujeʼ kojkunik kqakʼutu che oj machʼalik taq winaq are chiʼ keqatoʼ ri qachalal y kqeyej taj che nim kojil rumal wariʼ. (Chawilaʼ ri párrafos 11 y 12).
12. ¿Jas kqabʼan oj rech kqakʼut machʼachʼem junam rukʼ ri xubʼan ri Pedro?
12 Ri oj xuqujeʼ kojkunik kqakʼut machʼachʼem junam rukʼ ri xubʼan ri Pedro. Chnaʼtaj chqe che xaq xiw ta kqakʼut machʼachʼem rukʼ ri kqabʼij, xaneʼ xuqujeʼ rukʼ ri kqabʼano. Are laʼ ri kraj kubʼij ri tzij machʼachʼem pa 1 Pedro 5:5. Are chiʼ qas oj machʼalik taq winaq keqatoʼ ri nikʼaj chik rumal che e loqʼ chqawach y kqaloqʼoqʼej ri Jehová y xa ta rumal che kqaj nim kojilik (Mat. 6:1-4).
CHKʼOL JUN UTZ QACHOMANIK
13. ¿Jas kraj kubʼij che kkʼojiʼ jun utz qachomanik?
13 ¿Jas kraj kubʼij che kkʼojiʼ jun utz qachomanik? (1 Ped. 4:7). Kqakʼutuʼ che kʼo jun utz qachomanik are chiʼ kqil na we ri kqachaʼ ubʼanik kqaj chuwach ri Jehová. Xuqujeʼ are chiʼ qetaʼm che ri más nim ubʼanik are ri qachilanik rukʼ ri Jehová. We kʼo jun utz qachomanik, kqachomaj ta riʼ che más nim qabʼanik chkiwach ri nikʼaj chik o che kʼo más qetaʼmabʼal chkiwach. Xuqujeʼ rukʼ machʼachʼem kqataʼ che ri Jehová che kukʼam qabʼe.a
14. ¿Jampaʼ xukʼut ri Pedro che xukubʼsaj ta ukʼuʼx chrij ri Jehová?
14 Pa ri kʼisbʼal chaqʼabʼ are chiʼ ri Jesús majaʼ kkamik, xubʼij wariʼ chke ri u discípulos: «Pa we chaqʼabʼ riʼ, ix juntir ix kiniya na kanoq». Pero ri Pedro xubʼij: «Paneʼ e juntir katkiya kanoq, ¡ri in katinya ta wi kanoq!». Pa ri chaqʼabʼ riʼ ri Jesús xubʼij wariʼ chke jujun u discípulos: «Chixkʼaskʼatoq y amaqʼel chibʼanaʼ orar» (Mat. 26:31, 33, 41). We ta ri Pedro xubʼan ri xubʼij ri Jesús che, weneʼ xuxiʼj ta ribʼ riʼ che ubʼixik che are jun chke ri u discípulos ri Jesús. Pero, como xubʼan ta ri xbʼix che, xubʼij che kuchʼobʼ ta uwach ri Jesús... ¡y sibʼalaj xbʼison rumal wariʼ! (Mat. 26:69-75).
15. ¿Jas xtoʼw ri Jesús rech xkʼojiʼ jun utz uchomanik pa ri kʼisbʼal chaqʼabʼ che majaʼ kkamik?
15 Ri Jesús qas xukubʼsaj ukʼuʼx chrij ri Jehová. Paneʼ are jun tzʼaqat winaq, pero kʼi mul xubʼan orar are chiʼ majaʼ kkamik. Je wariʼ xkunik xubʼan ri kraj ri Jehová (Mat. 26:39, 42, 44; Juan 18:4, 5). Ri Pedro xrilo are chiʼ ri Jesús rukʼ ronojel ranimaʼ xubʼan orar che ri Jehová y qastzij riʼ che wariʼ xsach ta pa ujolom.
16. ¿Jas xubʼan ri Pedro che ukʼutik che tajin kukoj uchuqʼabʼ rech kkʼojiʼ jun utz uchomanik? (1 Pedro 4:7).
16 Are chiʼ xqʼax ri tiempo, ri Pedro xretaʼmaj che rajawaxik amaqʼel kutaʼ ri utobʼanik ri Jehová. Are chiʼ ri Jesús walajisam chik, xubʼij che ri Pedro y chke ri nikʼaj chi apóstoles che kyaʼ na espíritu santo chke rech kekunik kkitzijoj ri utzij ri Dios. Pero xubʼij chke che rajawaxik kkeyeʼj na pa Jerusalén (Luc. 24:49; Hech. 1:4, 5). ¿Jas xubʼan ri Pedro are chiʼ tajin kreyej ri xubʼij kan ri Jesús che? Ri Biblia kubʼij che ri areʼ y ri nikʼaj chi cristianos «amaqʼel kkibʼan chʼawem rukʼ Dios» (Hech. 1:13, 14). Tekʼuriʼ, pa ri nabʼe u carta, xubʼij chke ri cristianos che rajawaxik kkʼojiʼ jun utz kichomanik y kkibʼan orar che ri Jehová (chasikʼij 1 Pedro 4:7). Xkʼiy más ri ukojonik ri Pedro, xkʼojiʼ jun utz uchomanik y nim xtobʼan wi pa ri congregación (Gál. 2:9).
17. Paneʼ kʼo kojnaʼw che ubʼanik, ¿jas rajawaxik kqabʼano? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).
17 Rech kʼo jun utz qachomanik rajawaxik kqabʼan orar che ri Jehová. Qetaʼm che rajawaxik kqataʼ ri utobʼanik ri Jehová, paneʼ kojnaʼw che ubʼanik jujun jastaq. Más na are chiʼ nim ubʼanik ri kqachaʼ ubʼanik, rumal che xaq xiw ri Jehová retaʼm ri kuya utzilal chqe.
Ri Pedro xretaʼmaj che rajawaxik kubʼan orar che ri Jehová. Ri oj xuqujeʼ rajawaxik kqabʼan orar che ri Jehová, más na are chiʼ nim ubʼanik ri kqachaʼ ubʼanik. (Chawilaʼ ri párrafo 17).b
18. Junam rukʼ ri Pedro, ¿jas kojkunik kqabʼano?
18 Sibʼalaj kqamaltyoxij che kojkunik kqesaj uwach ri utz taq ubʼantajik ri Jehová (Gén. 1:26). Qetaʼm che kojkun taj kqesaj uwach rukʼ tzʼaqatil (Is. 55:9). Pero, qetaʼm che junam rukʼ ri xubʼan ri Pedro, kojkunik kkʼojiʼ jun qachomanik junam rukʼ ri rech ri Jehová, kqakʼut machʼachʼem y kkʼojiʼ utz qachomanik.
BʼIXONEM 30 Ri wachiʼl, nuTat y nuDios
a Kariq más información chrij ri kraj kubʼij che kʼo jun utz qachomanik pa ri qakojonik pa jw.org o pa ri aplicación JW Library®. Chawilaʼ ri sección «Textos bíblicos explicados», chatzukuj ri kʼutunem «2 Timoteo 1:7: ‹Dios no nos ha dado un espíritu de temor›» y chasikʼij jawiʼ kubʼij wi «Buen juicio».
b RI KUKʼUT RI WACHBʼAL: Jun qachalal ixoq tajin kubʼan orar che ri Jehová are chiʼ majaʼ kbʼan entrevistar che jun chak.