UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET Watchtower
Watchtower
UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET
quiché
'
  • '
  • ä
  • Ä
  • BIBLIA
  • E WUJ
  • E RIQB'AL IB'
  • w25 julio e uxaq 20-25
  • ¿La awetaʼm jas kabʼano rech katkikotik?

K'o ta video che wajun kʼutunem ri'.

Chakuyu' qamak, ri video ktziji' taj.

  • ¿La awetaʼm jas kabʼano rech katkikotik?
  • Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2025
  • Subtítulo
  • K'utunem che kjunamatajik
  • AMAQʼEL CHOJMALTYOXINOQ
  • CHOJUX MACHʼALIK TAQ WINAQ
  • CHOJCHOMAN CHRIJ RI KUBʼAN NA RI JEHOVÁ
  • «MAN KʼO TA KʼU KAJWATAJ NA CHKE» RI KENIMAN CHE
  • ¿Jasche utz retaʼmaxik che kʼo jujun taq jastaq qetaʼm ta?
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2025
  • Chnaʼtaj chqe che ri Jehová are ri kʼaslik Dios
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2024
  • Chatzukuj ri utobʼanik ri Jehová are chiʼ kachaʼ ri kawaj kabʼano
    Qachak xuqujeʼ qakʼaslemal ri oj cristianos: Wuj re chak (2023)
  • ¿Jas kabʼan che uchʼobʼik jachike ri qastzij y jachike ri molom tzij?
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2024
Kawil más
Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2025
w25 julio e uxaq 20-25

KʼUTUNEM 31

BʼIXONEM 111 Ri rumal che kojkikotik

¿La awetaʼm jas kabʼano rech katkikotik?

«Ri in kinkikotik puneʼ man nim ri kʼo wukʼ, wetaʼmam chi kubʼanaʼ chwe» (FILIP. 4:11).

KYAʼ UBʼIXIK

Más kojkikotik are chiʼ kqamaltyoxij ri kʼo qukʼ, oj machʼalik taq winaq y kojchoman chrij ri kʼaslemal pa ri kʼakʼ uwach Ulew.

1. ¿Jas kojutoʼo rech kojkikotik y jas ri utz taj kqabʼano?

¿LA KATKIKOTIK? We katkikotik, wariʼ kukʼutu che kamaltyoxij ri jastaq che kʼo awukʼ y are ta tajin katchoman chrij ri katkun ta che uriqik. Paneʼ kojkikot rukʼ ri kʼo qukʼ, wariʼ kraj ta kubʼij che mat kʼo chi kqabʼisoj. Rumal laʼ, are más chqakojoʼ qachuqʼabʼ che upatanexik ri Jehová (Rom. 12:1; 1 Tim. 3:1). Y kojkunik kojkikotik paneʼ yaʼom ta jun eqeleʼn che kqaj kyaʼ chqe.

2. ¿Jas weneʼ kqabʼano we kojkikot ta rukʼ ri kʼo qukʼ?

2 We kojkikot ta rukʼ ri kʼo qukʼ, weneʼ kojchakun más horas rech kqaloqʼ ri jastaq che kqaj. E jujun qachalal kelaqʼan pwaq o jujun jastaq che utz kkilo. Weneʼ kkibʼij: «Utz kwilo», «Kinkʼam na bʼik», «Kʼo ta kubʼano» o «Kinkʼam na bʼik kʼateʼ kintzalij». Pero xa tajin keʼelaqʼik, y ri Jehová utz ta kril ri elaqʼ, rumal che tajin ktzʼilobʼisax ri ubʼiʼ (Prov. 30:9). Nikʼaj chik xpe koyowal rumal che xyaʼ ta jun eqeleʼn chke y xkiya kan upatanexik ri Jehová (Gál. 6:9). ¿Jasche e jujun kkibʼan wariʼ? Weneʼ rumal che xekikot ta rukʼ ri kʼo kukʼ.

3. ¿Jas kubʼsal kʼuʼx kqariq pa Filipenses 4:11, 12?

3 Rajawaxik kojkikot rukʼ ri jastaq che kʼo qukʼ, paneʼ jujun taq mul kʼax ubʼanik. Ri apóstol Pablo xubʼij: «Ri in kinkikotik puneʼ man nim ri kʼo wukʼ, wetaʼmam chi kubʼanaʼ chwe» (chasikʼij Filipenses 4:11, 12). Ri apóstol Pablo amaqʼel xkikotik paneʼ kʼo pa ri cárcel. Rumal laʼ xutzʼibʼaj ri taq tzij riʼ. Ri xubʼij y ri xukʼulmaj ri apóstol Pablo kojutoʼo rech kojkikot pa ri qakʼaslemal. ¿Jas kqabʼano rech amaqʼel kojkikotik apastaneʼ ri kqakʼulmaj? Pa wajun kʼutunem riʼ kqil na oxibʼ jastaq che kojutoʼo rech kojkikot pa ri qakʼaslemal.

AMAQʼEL CHOJMALTYOXINOQ

4. ¿Jasche kojkikotik are chiʼ kojmaltyoxinik? (1 Tesalonicenses 5:18).

4 Are chiʼ más kojmaltyoxinik más kojkikotik (chasikʼij 1 Tesalonicenses 5:18). We kqamaltyoxij ri kuya ri Jehová chqe ronojel taq qʼij, kojbʼison ta riʼ chrij ri kʼo ta qukʼ. We kojkikotik rumal che kojkun che upatanixik ri Jehová, kojchoman ta riʼ chrij eqeleʼn che kojkun ta che uriqik. ¡Ri Biblia kubʼij che rajawaxik kojmaltyoxin che ri Jehová! Y are chiʼ kojmaltyoxinik kqanaʼ «ri ujamaril ri Dios, ri nim na chuwach ronojel noʼj» (Filip. 4:6, 7).

5. ¿Jas xkibʼan ta ri israelitas? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).

5 Chojchoman chkij ri israelitas che xechʼachʼat chrij ri Jehová rumal che más xkibʼisoj ri xkitij pa Egipto (Núm. 11:4-6). Qastzij riʼ che xkiriq kʼax pa ri desierto. Pero we ta are xechoman chrij ri tajin kubʼan ri Jehová che kitoʼik, qas xekikot riʼ. Utz riʼ we ta xechoman chrij are chiʼ ri Jehová xutaq lo ri 10 plagas pa kiwiʼ ri egipcios, che tajin kkibʼan kʼax chke. Are chiʼ xeʼel bʼi pa Egipto, xekitoqij bʼi kʼi jastaq chke ri egipcios, junam rukʼ atzʼyaq, plata y oro (Éx. 12:35, 36). Y ri Jehová xujaq ri mar Rojo rech kekunik keqʼaxik y kekamisax ta kumal ri kikʼulel. Xuqujeʼ xeʼutzuq rukʼ maná pa ri desierto. Xekikot taj rumal che xkimaltyoxij ta ri xubʼan ri Jehová che kitoʼik.

Kʼi israelitas kʼax tajin kechʼaw che ri Moisés chrij ri maná, nikʼaj chik tajin kkil ri tajin kkʼulmatajik y tajin kkisikʼ ri maná.

¿Jasche kekikot ta ri israelitas? (Chawilaʼ ri párrafo 5).


6. ¿Jas kojutoʼo rech amaqʼel kojmaltyoxinik?

6 Ri kojutoʼo rech amaqʼel kojmaltyoxinik, are che ronojel taq qʼij kojchoman chrij ri utz taq jastaq che kʼo qukʼ. Kojkunik kqatzʼibʼaj jujun taq jastaq che kqaj kqamaltyoxij che ri Jehová (Lam. 3:22, 23). Chqamaltyoxij chke ri nikʼaj chik ri kkibʼan che qatoʼik pero más na che ri Jehová (Sal. 75:1). Y cheqatzukuj qamigos che kemaltyoxinik, rech kkʼaman chqe kojmaltyoxinik (Deut. 1:26-28; 2 Tim. 3:1, 2, 5). We amaqʼel kojmaltyoxinik, más ta kojchoman riʼ chrij ri jastaq che kʼo ta qukʼ.

7. ¿Jas xtoʼw ri qachalal Amelia rech amaqʼel kkikotik?

7 Chojchoman chrij ri xubʼan ri qachalal Ameliaa che kel pa Indonesia. Ri areʼ kubʼij: «Pa ri pandemia xinjunamaj ri nukʼaslemal kukʼ ri nikʼaj chik y wariʼ xubʼano che xinbʼisonik» (Gál. 6:4). ¿Jas xtoʼw ri qachalal? Ri areʼ kubʼij: «Kinchoman chrij ri tewchibʼal che kuya ri Jehová chwe ronojel taq qʼij y che are jun sipanik che in kʼo pa ri utinamit. Rumal laʼ xinmaltyoxij juntir wariʼ che ri Jehová, y wariʼ xubʼano che kinkikot chik». Ri xubʼan ri qachalal kojutoʼo we kojbʼison rukʼ ri tajin kqakʼulmaj pa ri qakʼaslemal.

CHOJUX MACHʼALIK TAQ WINAQ

8. ¿Jas xubʼan ri Baruc?

8 Ri Baruc che are ri u secretario ri profeta Jeremías, xkikot ta chi rukʼ ri asignación che uyaʼom ri Jehová che. Ri asignación che xyaʼ che ri Baruc are che kutoʼ ri Jeremías rech kkibʼij chke ri israelitas ri kkikʼulmaj na rumal che xeniman ta che ri Jehová. Ri Baruc are más xchoman chrij ri kraj ri areʼ y are ta xchoman chrij ri kraj ri Jehová che kubʼano. Ri Jehová xukoj ri profeta Jeremías rech kubʼij wariʼ che ri Baruc: «¿La are kawaj katzʼonoj jun jasach chawe ri jalanik? Matzʼonoj kʼut» (Jer. 45:3-5). Jetaneʼ xubʼij che: «Chatkikot rukʼ ri chak che uyaʼom ri Jehová chawe». Ri Baruc xukʼam ri consejo che xyaʼ che y xuya ta kan upatanexik ri Jehová.

9. ¿Jas kukʼut 1 Corintios 4:6, 7 chqawach? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).

9 Weneʼ jun qachalal kuchomaj che taqal kyaʼ jun eqeleʼn che rumal che kʼo nim unojibʼal, o kʼi chi junabʼ tajin kupatanij ri Jehová pa ri congregación. Pero chke nikʼaj chik kyaʼ wi ri eqeleʼn che kraj ri areʼ. Rech kbʼison taj utz che kchoman chrij ri xubʼij kan ri apóstol Pablo pa 1 Corintios 4:6, 7 (chasikʼij). Ri kojkun che ubʼanik o ri eqeleʼn che yaʼom chqe are ri Jehová yaʼowinaq (Rom. 12:3, 6; Efes. 2:8, 9).

E wachbʼal kech qachalal che yaʼom jalajoj taq eqeleʼn chke. 1. Jun qachalal tajin kchakun pa jun edificio re ri utinamit ri Jehová. 2. Tajin kbʼan entrevistar jun qachalal ixoq pa jun nim riqbʼal ibʼ re lengua de señas. 3. Jun qachalal achi tajin kuya jun chʼabʼal pa jun riqbʼal ibʼ.

Ri kojkun che ubʼanik o ri eqeleʼn che yaʼom chqe are ri Jehová yaʼowinaq. (Chawilaʼ ri párrafo 9).c


10. ¿Jas kojtoʼwik rech oj machʼalik taq winaq?

10 We kojchoman chrij ri u ejemplo ri Jesús kojutoʼo rech kojux machʼalik taq winaq. Chnaʼtaj chqe che ri areʼ xuchʼaj ri kaqan ri u apóstoles paneʼ nim ubʼanik y are ri Ukʼojol ri Dios. Ri apóstol Juan xubʼij: «Retaʼm kʼu ri Jesús che ri Tataxel uyaʼom juntir ri jastaq pa uqʼabʼ y che rukʼ ri Dios petinaq wi y ktzalij na rukʼ, […] xumaj uchʼajik kaqan ri u discípulos» (Juan 13:3-5). Ri Jesús xkun ta riʼ xubʼij chke ri u apóstoles che areʼ kechʼajow ri raqan. Pero ri Jesús ni jumul xuchomaj che rajawaxik kechʼaj ri raqan, o rumal che are ri Ukʼojol ri Dios taqal che kkʼojiʼ pa jun nimalaj ja, kkʼojiʼ uqʼinomal o kpatanix kumal ri nikʼaj chik (Luc. 9:58). Ri areʼ xuya jun utz ejemplo chqe rumal che amaqʼel xkikot rukʼ ri kʼo rukʼ (Juan 13:15).

11. ¿Jas toʼwinaq ri qachalal Dennis rech más kkikotik?

11 Jun qachalal achi ubʼiʼ Dennis che kel pa Países Bajos kubʼij che kukoj uchuqʼabʼ rech kubʼan re ri xubʼan ri Jesús, pero jujun taq mul kʼax kubʼan che ubʼanik. Ri areʼ kubʼij: «Jujun taq mul kʼax kinnaʼo are chiʼ kyaʼ jun asignación che jun chik y kyaʼ ta chwe in. Are chiʼ kinnaʼ wariʼ, kinbʼan investigar chrij ri machʼachʼem. Pa ri aplicación JW Library®, e nukojom etiquetas chke ri textos che kchʼaw chrij ri machʼachʼem rech kʼax ta kinbʼan che kiriqik are chiʼ kwaj kensikʼij. Y kintatabʼej jujun discursos che nubʼanom descargar pa ri nu teléfono che kchʼaw chrij wariʼ.b Wetaʼmam che rukʼ juntir ri kqabʼano kqaya uqʼij ri Jehová. Ri chak rech ri areʼ y ri oj xaq xiw kojtobʼan rukʼ». We kʼo jumul kojkikot ta chik junam rukʼ ri xukʼulmaj ri qachalal Dennis, chqakojoʼ qachuqʼabʼ rech kojux machʼalik taq winaq. Je wariʼ rukʼ kikotemal kqapatanij ri Jehová (Sant. 4:6, 8).

CHOJCHOMAN CHRIJ RI KUBʼAN NA RI JEHOVÁ

12. ¿Jas kojtoʼw kamik rech kojkikotik apastaneʼ ri tajin kqakʼulmaj? (Isaías 65:21-25).

12 We kojchoman chrij ri kubʼan na ri Jehová pa ri petinaq kojutoʼo rech amaqʼel kojkikotik apastaneʼ ri tajin kqakʼulmaj. Kamik tajin kqariq kʼax pero ri wuj re Isaías kubʼij che ri Jehová kuya na kʼi tewchibʼal chqe y kresaj na juntir ri kʼaxkʼolil (chasikʼij Isaías 65:21-25). Pa ri kʼakʼ uwach Ulew, oj juntir kkʼojiʼ na jun jeʼlikalaj qachoch, kojkikot na rukʼ ri qachak y kkʼis ta chi ri kqatijo. Kqaxiʼj ta chi qibʼ che kbʼan kʼax chqe, che jun qa familia o chke ri qalkʼwal (Is. 32:17, 18; Ezeq. 34:25). Qas kbʼantaj na wariʼ.

13. ¿Jampaʼ utz kojchoman chrij ri kʼaslemal pa ri kʼakʼ uwach Ulew?

13 ¿Jasche rajawaxik kojchoman chrij ri kʼaslemal pa ri kʼakʼ uwach Ulew? Rumal che oj kʼo pa kʼaxalaj taq qʼij y oj juntir kqariq kʼax (2 Tim. 3:1). Ri Jehová ronojel taq qʼij kojutoʼ che uchʼijik ri kʼax (Sal. 145:14). Retaʼmaxik ri kubʼan na pa ri petinaq kuya kubʼsal kʼuʼx chqe. Jujun taq mul kʼax kqabʼan che uriqik ri kajwataj chqe ronojel taq qʼij y kubʼanaʼ ta ri pwaq chqawach. Pero qetaʼm che pa ri kʼakʼ uwach Ulew ri Jehová kuya na ri kajwataj chqe (Sal. 9:18; 72:12-14). Weneʼ qariqom jun kʼaxalaj yabʼil o depresión. Pero ri Jehová ubʼim chik che pa ri kʼakʼ uwach Ulew kʼo ta chi yabʼil y kojkam ta chik (Apoc. 21:3, 4). Retaʼmaxik wariʼ kojutoʼo rech más ta kojbʼison chrij ri tajin kqakʼulmaj. Rumal laʼ, kojkunik kojkikotik paneʼ kbʼan kʼax chqe, qariqom jun yabʼil, xkam jun qa familia o tajin kqariq jun chi kʼax. Xa jun tiempo waʼ che kʼo ri kʼaxkʼolil, rumal che ya kopan ri kʼakʼ uwach Ulew (2 Cor. 4:17, 18).

14. ¿Jas kqabʼano rech are más kojchoman chrij ri kubʼan na ri Jehová?

14 ¿Jas kojtoʼwik rech kojchoman chrij ri kubʼan na ri Jehová pa ri petinaq y jeriʼ kojkikotik? Junam rukʼ jun winaq che kukoj u lentes rech bien kkaʼyik ri oj rajawaxik kojchoman chrij ri kubʼan na ri Jehová rech kqilo che jetaneʼ oj kʼo chi pa ri kʼakʼ uwach Ulew. Are chiʼ tajin kqariq kʼax che uriqik ri pwaq, chojchoman chrij jas ubʼanik ri kʼaslemal pa ri kʼakʼ uwach Ulew, rumal che rajawaxik ta chi ri pwaq kʼo ta chi jun winaq riʼ che pobre y kʼo ta chi jun riʼ che kunim ribʼ pa kʼasaj. We kojbʼisonik rumal che yaʼom ta jun eqeleʼn chqe, chojchoman chrij che pa ri petinaq rajawaxik ta chi jun eqeleʼn (1 Tim. 6:19). Weneʼ ri kʼax che tajin kqakʼulmaj kamik kubʼano che kojchoman ta chrij ri kqariq na pa ri petinaq. Pero we más kojchoman chrij ri kʼaslemal che kqariq na pa ri petinaq, kubʼano che más ta chi kojchoman chrij ri kʼax che kqariq kamik.

15. ¿Jas kqetaʼmaj chrij ri qachalal Christa?

15 Chqilaʼ ri xukʼulmaj ri qachalal Christa, ri rixoqil ri qachalal Dennis, che xqil pa ri párrafo 11. Ri qachalal Christa kubʼij: «Xinriq jun kʼaxalaj yabʼil, kqʼoxow ri nu cuerpo, xaq cho nusok in kʼo wi y are chiʼ kʼo kwaj kinbʼano kinkoj ri silla de ruedas. Ri doctor xubʼij chwe che kinutzir ta chik. Are chiʼ xubʼij wariʼ chwe aninaq xinchomaj: ‹Ri areʼ retaʼm ta ri kubʼan na ri Jehová pa ri petinaq che kʼo ta chi yabʼil ni kqariq ta chi kʼax›. Are chiʼ kinchoman chrij wariʼ, kinutoʼo rech kinchʼij ri kʼax. Kamik kinriq kʼax, ¡pero wetaʼm che pa ri kʼakʼ uwach Ulew kinkikot na, rumal che kʼo ta chi yabʼil!».

«MAN KʼO TA KʼU KAJWATAJ NA CHKE» RI KENIMAN CHE

16. ¿Jasche ri David xubʼij che kʼo ta kajwataj chke ri keniman che ri Jehová?

16 Paneʼ kojkikot rukʼ ri kʼo qukʼ, pero xas kqariq kʼax. Chojchoman chrij ri xukʼulmaj ri rey David. Xekam oxibʼ ralkʼwal, xbʼix molom taq tzij chrij, xbʼan traicionar y pa kʼi taq junabʼ xternexik rech kkamisaxik. Paneʼ xukʼulmaj wariʼ, ri areʼ amaqʼel xkikotik. Rumal laʼ xubʼij: «Man kʼo ta kʼu kajwataj na chke ri nim kakil wi» ri Jehová (Sal. 34:9, 10). Xubʼij wariʼ rumal che retaʼm che paneʼ ri Jehová kresaj ta juntir ri kʼax, pero kuya juntir ri kajwataj chqe pa ri qakʼaslemal (Sal. 145:16). Junam rukʼ ri David, ri oj xuqujeʼ kojkikotik paneʼ kqariq kʼax rumal che ri Jehová amaqʼel kʼo che qatoʼik.

17. ¿Jasche kawaj katkikotik paneʼ kariq jujun taq kʼax?

17 Ri Jehová kraj kojkikotik apastaneʼ ri kqakʼulmaj (Sal. 131:1, 2). Rumal laʼ, chqakojoʼ qachuqʼabʼ rech amaqʼel kojmaltyoxinik, oj machʼalik taq winaq y chojchoman chrij ri kubʼan na ri Jehová pa ri petinaq. Y kojkunik kqabʼij: «Ri in kinkikotik puneʼ man nim ri kʼo wukʼ» (Filip. 4:11).

RECH AMAQʼEL KOJKIKOTIK ¿JAS KOJUTOʼ WI WE AMAQʼEL...

  • ... kojmaltyoxinik?

  • ... kqamachʼ qibʼ?

  • ... kojchoman chrij ri kubʼan na ri Jehová?

BʼIXONEM 118 Chayaʼ más qakojonik

a Kʼexom jujun bʼiʼaj.

b Chawilaʼ ri kebʼ matutinas riʼ: Jehová cuida a los humildes y El orgullo conduce al desastre pa jw.org.

c RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Jun qachalal achi tajin kubʼan jujun chak pa jun edificio re ri utinamit ri Jehová, jun qachalal ixoq che retaʼm lengua de señas tajin kbʼan entrevistar pa jun nim riqbʼal ibʼ re circuito y jun qachalal achi tajin kuya jun chʼabʼal pa jun riqbʼal ibʼ.

    E wuj pa quiché (1993-2025)
    Uk'isik sesión
    Umajixik sesión
    • quiché
    • Chataqa b'ik
    • Ri qas utz kawilo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ri kta' chawe rech kakojo
    • Keta'max ta ri xatz'ib'aj
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Umajixik sesión
    Chataqa b'ik