KʼUTUNEM 33
BʼIXONEM 4 «Jehová are ri wajyuqʼ»
Qas chakojoʼ che at loqʼ chuwach ri Jehová
«At nuloqʼoqʼem rukʼ jun junalik loqʼoqʼebʼal kʼuxaj; rumal riʼ kintaqej ubʼanik utzil chawe» (JER. 31:3).
KYAʼ UBʼIXIK
¿Jasche rajawaxik kqakojo che ri Jehová kojraj y jas kojutoʼo rech qas kqakojo?
1. ¿Jasche xajach ri akʼaslemal che ri Jehová? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).
¿LA KNAʼTAJ chawe ri qʼij che xajach ri akʼaslemal che ri Jehová? Xabʼan wariʼ rumal che xaloqʼoqʼej y xachʼobʼ más uwach. Rumal laʼ, xabʼij che che xaq xiw areʼ kapatanij, che kabʼan ri utz krilo y che kaloqʼoqʼej rukʼ ronojel awanimaʼ, akʼaslemal, achomanik y achuqʼabʼ (Mar. 12:30). Y kamik riʼ más kaloqʼoqʼej chik. Rumal laʼ we kʼo jun kutaʼ chawe «¿La qas kawaj ri Jehová?», qastzij riʼ che ri at aninaq kabʼij: «¡Jeʼ, y más kwaj chuwach apachike winaq o jastaq!».
¿La knaʼtaj chawe ri loqʼoqʼebʼal che kanaʼ che ri Jehová are chiʼ xajach ri akʼaslemal che y xabʼan ri a bautismo? (Chawilaʼ ri párrafo 1).
2, 3. ¿Jas kraj ri Jehová? (Jeremías 31:3). ¿Jas kqil na pa wajun kʼutunem riʼ?
2 Pero, y we ktaʼ chawe ¿la qas katraj riʼ ri Jehová? Weneʼ awetaʼm taj jas ri kabʼij rumal che weneʼ kachomaj che taqal ta chawe katloqʼoqʼex rumal. Jun qachalal che xkʼut ta loqʼoqʼebʼal che are chiʼ kʼa nitzʼ na xubʼij: «Ri in qas kwaj ri Jehová, pero jujun taq mul kinchomaj we ri areʼ kinraj». E kʼu ri at ¿la qas katraj ri Jehová?
3 Ri Jehová kraj kakojo che qas at loqʼ chuwach (chasikʼij Jeremías 31:3). Ri Jehová xraj che kawetaʼmaj más uwach y katux ramigo. Y are chiʼ xajach ri akʼaslemal che y xabʼan ri a bautismo, ri areʼ xatuloqʼoqʼej. Y wajun loqʼoqʼebʼal riʼ kʼo ta ukʼisik y xaq xiw kunaʼ chke ri kepatanin che junam awukʼ at. Rumal che katuloqʼoqʼej nim abʼanik chuwach (Mal. 3:17). Ri Jehová qas kraj kakojo che katuloqʼoqʼej y che kakubʼsaj akʼuʼx chrij junam rukʼ ri xubʼan ri apóstol Pablo, che xubʼij: «Qas wetaʼm chi man kʼo ta jas kkun che qatasik chrij ri loqʼoqʼebʼal ukʼuʼx ri Dios. Mawi ri kamikal, mawi ri kʼaslemal, mawi ri taqoʼnibʼ ajkaj, mawi ri e uxlabʼal ri kʼo kitaqanik xuqujeʼ ri kʼo kikunem, mawi ri jastaq ri e kʼo kamik, mawi ri jastaq ri kepe na, ¡mawi ri sibʼalaj chikaj, mawi ri sibʼalaj ikim, mawi ne jun jasach chik ri bʼanom rumal ri Dios, kkun ta che qatasik chrij ri loqʼoqʼebʼal ukʼuʼx ri Dios[!]» (Rom. 8:38, 39). Pa wajun kʼutunem riʼ kqil na jasche rajawaxik kqakojo che ri Jehová qas kojraj y jas kojutoʼo rech kqaya ta kan ukojik che kojuloqʼoqʼej.
¿JASCHE RAJAWAXIK QAS KQAKOJO CHE RI JEHOVÁ KOJRAJ?
4. ¿Jas jun chke ri trampas kukoj ri Satanás y jas kqabʼan che uchajixik qibʼ chuwach?
4 We qas kqakojo che oj loqʼ chuwach ri Jehová ko kojtakʼiʼ riʼ chuwach ri itzel (Efes. 6:11). ¿Jas jun chke ri trampas kukoj ri Satanás rech kqaya kan upatanixik ri Dios? Kubʼano che kqachomaj che ri Jehová kojraj taj. Ri Satanás amaqʼel kʼo che rilik jampaʼ kubʼan kʼax chqe. Ri Biblia kujunamaj rukʼ jun koj (1 Ped. 5:8, 9). Ri e koj kkibʼan kʼax chke ri chikop o awaj che kʼo ta más kichuqʼabʼ o kekun taj kkitoʼ kibʼ. Xaq junam rukʼ, ri Satanás kubʼan kʼax chqe are chiʼ kʼo ta qachuqʼabʼ, oj kosinaq, ubʼanom kebʼ qakʼuʼx rumal ri xqakʼulmaj ojer, rumal ri tajin kqakʼulmaj kamik o rumal che kqabʼisoj ri kqakʼulmaj na pa ri petinaq (Prov. 24:10). Rech kqachajij qibʼ chuwach ri trampas che kukojo y rech kchʼakan ta pa qawiʼ rajawaxik qas kqakojo che ri Jehová kojraj (Sant. 4:7).
5. ¿Jasche rajawaxik qas kqakojo che ri Jehová kojraj y nim kojril wi?
5 We qas kqakojo che ri Jehová kojraj, más kqaj riʼ kqachʼobʼ uwach. ¿Jasche kqabʼij wariʼ? Rumal che ri Jehová xojubʼano rech keqaloqʼoqʼej ri nikʼaj chik y che kojloqʼoqʼex oj. Are chiʼ jun winaq kukʼut chqawach che kojraj ri oj xuqujeʼ kqaj kqaloqʼoqʼej. Rumal laʼ are chiʼ más kqetaʼmaj che ri Jehová kojraj y nim kojril wi, ri oj xuqujeʼ más kqaj kqaloqʼoqʼej (1 Juan 4:19). Y are chiʼ más kqaloqʼoqʼej ri areʼ más kojuloqʼoqʼej chi na, rumal che ri Biblia kubʼij: «Chixqebʼ rukʼ ri Dios, ri areʼ xuqujeʼ kqebʼ na iwukʼ» (Sant. 4:8). Chanim riʼ chqilampeʼ jas kojutoʼo rech qas kqakojo che ri Jehová kojuloqʼoqʼej.
¿JAS KATUTOʼO RECH QAS KAKOJO CHE RI JEHOVÁ KATRAJ?
6. ¿Jas katkunik kabʼano we qas ta kakojo che ri Jehová katraj?
6 Chabʼij che ri Jehová che katutoʼ che rilik che qas katraj (Luc. 18:1; Rom. 12:12). Weneʼ rajawaxik kʼi mul kabʼan orar che pa jun qʼij rech katutoʼ che rilik che qas katraj. Weneʼ kachomaj che katraj taj, pero ri qastzij are che ri areʼ qas katraj (1 Juan 3:19, 20). Qas retaʼm awach y are kril ri utz taq abʼantajik paneʼ ri at kachomaj che kʼo ta utz taq abʼantajik (1 Sam. 16:7; 2 Crón. 6:30). Rumal laʼ chabʼij che ronojel ri kanaʼo y chabʼij che che katutoʼo rech qas kakojo che katraj (Sal. 62:8). Pero, xaq xiw ta kabʼan orar xaneʼ kʼo rajawaxik kabʼano. Chqilampeʼ jas katkunik kabʼano.
7, 8. ¿Jas kubʼij ri e Salmos y jas kojutoʼ wi?
7 Are chakojoʼ ri kubʼij ri Jehová. Ri Jehová xuya ri u espíritu santo pa kiwiʼ ri achijabʼ ri xkitzʼibʼaj ri Biblia rech qas kkiya kan ubʼixik chupam ri utz taq ubʼantajik. Chawilampeʼ ri xubʼij ri David chrij ri Jehová: «Ri Ajawaxel naqaj kʼo wi che kitoʼtajisaxik ri ubʼanom chʼaqataq ri kanimaʼ, kitzaqom kʼut ri eyebʼal kʼuʼxaj» (Sal. 34:18). We kanaʼ wariʼ weneʼ kachomaj che kʼo ta nijun kuchʼobʼ ri tajin kakʼulmaj o che kʼo ta nijun kkunik katutoʼo. Pero ri Jehová kʼo awukʼ rumal che retaʼm che qas kajwataj ri utobʼanik chawe. Y pa jun chi salmo, ri David xubʼij wariʼ: «Lal kemol la ri e uwaʼl taq nuwach chkijujunal» (Sal. 56:8). Ri Jehová krilo are chiʼ katbʼisonik y jampaʼ mul katoqʼik, jetaneʼ kutzʼibʼaj pa jun libro jampaʼ mul xatoqʼik. Xuqujeʼ ri David xubʼij wariʼ che ri Jehová: «¡Etaʼm la ronojel ri kinbʼano!» (Sal. 139:3). Ri Jehová kril ronojel ri kabʼano, pero are más kril ri utz kabʼano (Heb. 6:10). Rumal che nim kril wi ri kabʼan che upatanixik.a
8 Rukʼ ri versículos riʼ, jetaneʼ ri Jehová tajin kubʼij chawe: «Qas kwaj kakojo che katwaj y kel nukʼuʼx chawe». Pero junam rukʼ ri xqil nabʼe, ri Satanás kraj taj kakojo che ri Jehová katraj. Rumal laʼ are chiʼ xaq kʼateʼ kpe pa ajolom che ri Jehová katraj taj, chachomaj: «¿Jachin kinkoj re: ‹la are ri Jehová o ri Satanás›?» (Juan 8:44; Sal. 31:5).
9. ¿Jas kubʼij ri Jehová chke ri keloqʼoqʼen che? (Éxodo 20:6).
9 Chatchoman chrij ri loqʼoqʼebʼal che kunaʼ ri Jehová chke ri keloqʼoqʼen che. Por ejemplo, chatchoman chrij ri xubʼij che ri Moisés y chke ri israelitas (chasikʼij Éxodo 20:6). Ri Jehová kubʼij che kuya ta kan kiloqʼoqʼexik ri keloqʼoqʼen che (Neh. 1:5). We kachomaj che ri Jehová qas ta katraj, chnaʼtaj chawe che ri at qas kaloqʼoqʼej (Dan. 9:4; 1 Cor. 8:3). Y ri areʼ ubʼim che keʼuloqʼoqʼej na ri keloqʼoqʼen che.
10, 11. ¿Jas kraj ri Jehová che kabʼan che rilik ri xubʼan ri Jesús pa qawiʼ? (Gálatas 2:20).
10 Chatchoman chrij ri xubʼan ri Jesús pa qawiʼ. Ri xubʼan ri Jesús pa qawiʼ are jun nimalaj sipanik rech ri Jehová (Juan 3:16). Ri Jehová xutaq lo ri Ukʼojol pawiʼ. Chatchoman chrij ri apóstol Pablo. Are chiʼ majaʼ kux cristiano ri areʼ xubʼan itzel taq jastaq y are chiʼ cristiano chik rajawaxik xukoj na uchuqʼabʼ chuwach ri ksach wi (Rom. 7:24, 25; 1 Tim. 1:12-14). Paneʼ jeriʼ, ri areʼ nim xril ri sipanik che xuya ri Jehová che, che are ri ukamikal ri Jesús (chasikʼij Gálatas 2:20). Ri Jehová xuya ri u espíritu santo puwiʼ ri Pablo rech kutzʼibʼaj waʼ taq tzij riʼ rech kʼo kqetaʼmaj chrij (Rom. 15:4). Are chiʼ qas kakojo che ri Jesús xkam pawiʼ más kakoj riʼ che ri Jehová katraj.
11 Sibʼalaj kqamaltyoxij che ri Jehová che xutaq lo ri Ukʼojol pa qawiʼ. Pero ri Jesús xaq xiw ta xpe che uyaʼik ri ukʼaslemal pa qawiʼ. Xaneʼ xuqujeʼ xukʼut ri qastzij chrij ri Jehová y xukʼut ri loqʼoqʼebʼal che kunaʼ ri Jehová chqe junam rukʼ ri kqil na chanim riʼ (Juan 18:37).
RI JESÚS XUBʼIJ CHE RI JEHOVÁ KATULOQʼOQʼEJ
12. ¿Jasche qas kqakoj ri xubʼij ri Jesús chrij ri Jehová?
12 Are chiʼ ri Jesús xkʼojiʼ cho ri uwach Ulew qas utz xrilo xukʼut chkiwach nikʼaj chik chrij ri Jehová (Luc. 10:22). Y qastzij riʼ che kojkunik kqakubʼsaj qakʼuʼx che qastzij ri xubʼij chrij ri Jehová, rumal che xaq xiw areʼ kʼolinaq más tiempo rukʼ (Col. 1:15). Y qas rilom che keʼuloqʼoqʼej ri ángeles che e kʼo pa ri kaj y ri upatanelabʼ che e kʼo cho ri uwach Ulew. Chqilampeʼ che ri xukʼut ri Jesús kojutoʼo rech qas kqakojo che ri Jehová kojraj.
13. ¿Jas kraj ri Jesús che kqetaʼmaj chrij ri Jehová?
13 Ri Jesús kraj che kqil ri Jehová junam rukʼ jun tat che sibʼalaj kojuloqʼoqʼej. Ri Jesús más che 160 mul xubʼij «Tat» che ri Jehová pa taq ri Evangelios. Are chiʼ ri Jesús xtzijon kukʼ ri u discípulos amaqʼel xubʼij «ri Itat» (Mat. 5:16; 6:26). Are chiʼ majaʼ kpe ri Jesús cho ri uwach Ulew ri upatanelabʼ ri Jehová re ojer kkibʼij «ri kʼo Ronojel Ukuʼinem», «ri Nimalaj Dios» y nikʼaj chik che ri Jehová. Pero ri Jesús amaqʼel xubʼij «ri Qatat» che ri Jehová. Ri Jesús xukʼutu che ri Jehová qas kojraj junam rukʼ jun tat che kuloqʼoqʼej ri ralkʼwal. Chqilaʼ kebʼ ejemplos are chiʼ ri Jesús xubʼij «Tat» che ri Jehová.
14. ¿Jas xubʼan ri Jesús che ukʼutik che nim qabʼanik chuwach ri Jehová? (Mateo 10:29-31; xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).
14 Nabʼe, chojchoman chrij ri xubʼij ri Jesús pa Mateo 10:29-31 (chasikʼij). Chilaʼ kubʼij wi che ri Jehová qas krilo are chiʼ jun alaj chikop kxikʼikʼik (gorrión) kkamik. We ri Jehová krilo are chiʼ kkam jun chke ri alaj taq chikop riʼ che keloqʼoqʼen ta che y kkipatanij taj, más ta kʼu lo ri oj che kqaloqʼoqʼej y kqapatanij. Y pa ri versículo 30 ri Jesús xubʼij che ri Jehová retaʼm jampaʼ qawiʼ kʼolik. Wariʼ kukʼutu che ri Jehová qas kojraj y kel ukʼuʼx chqe.
We ri Jehová krilo are chiʼ kkam jun chke ri alaj taq chikop che kexikʼikʼik, wariʼ kukʼutu che sibʼalaj katraj rumal che kapatanij rukʼ loqʼoqʼebʼal. (Chawilaʼ ri párrafo 14).
15. ¿Jas kukʼut Juan 6:44 chawach chrij ri Jehová?
15 Pa Juan 6:44 (chasikʼij) ri Jesús xuqujeʼ xubʼij «Nutat» che ri Jehová. Ri Atat Jehová xatukʼam lo pa ri utinamit rumal che xrilo che kʼo jun utz awanimaʼ (Hech. 13:48). Are chiʼ ri Jesús xubʼij ri kʼo pa Juan 6:44 weneʼ are tajin ktzijon chrij ri xubʼij ri Jehová che kriqitaj pa Jeremías 31:3. Ri Jehová xubʼij wariʼ che ri utinamit: «At nuloqʼoqʼem rukʼ jun junalik loqʼoqʼebʼal kʼuxaj; rumal riʼ kintaqej ubʼanik utzil chawe» (Jer. 31:3; chajunamaj rukʼ Oseas 11:4). Ri Jehová sibʼalaj katraj y are kril ri utz taq abʼantajik paneʼ kachomaj che kʼo ta utz taq abʼantajik.
16. a) ¿Jas kraj kubʼij ri Jesús chqe y jasche kojkunik kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri xubʼij? b) ¿Jas kojtoʼwik rech qas kqakojo che ri Jehová are jun utzalaj Tat? (Chawilaʼ ri recuadro «Juntir kajwataj jun Tat chqe junam rukʼ ri Jehová»).
16 Ri Jesús jetaneʼ tajin kubʼij chqe: «Ri Jehová xaq xiw ta Nutat in, xaneʼ xuqujeʼ awech at. Y qas kinbʼij chawe che at loqʼ chuwach y kel ukʼuʼx chawe». We jujun taq mul kpe pa ajolom che qas ta at loqʼ chuwach ri Jehová, chachomaj: «Ri Jesús kubʼan ta molom taq tzij y qas retaʼm uwach ri Qatat Jehová» (1 Ped. 2:22).
CHAKOJOʼ ACHUQʼABʼ RECH QAS KAKOJO CHE AT LOQʼ CHUWACH RI JEHOVÁ
17. ¿Jasche rajawaxik qas kqakojo che ri Jehová kojraj?
17 Ya xqilo che ri Satanás sibʼalaj itzel y kutzukuj ri kubʼano rech kqaya kan upatanixik ri Jehová. Jun chke ri jastaq che kubʼano are che qas ta kqakojo che oj loqʼ chuwach ri Jehová. ¡Maqayaʼo che kojubʼan engañar! (Job 27:5). Rumal laʼ ronojel taq qʼij chqakojoʼ qachuqʼabʼ rech qas kqakojo che ri Jehová kojraj.
18. ¿Jas katutoʼo rech qas kakojo che ri Jehová katraj?
18 Pa wajun kʼutunem riʼ xqetaʼmaj ri katkunik kabʼano rech kakojo che ri Jehová qas katraj. Katkunik kabʼij che che katutoʼ che rilik jasche at loqʼ chuwach y katkunik kasikʼij textos rech kawilo che e loqʼ ri upatanelabʼ chuwach. Xuqujeʼ chnaʼtaj chawe che ri Jehová kuya ta kan kiloqʼoqʼexik ri keloqʼoqʼen che. Y masach chawe che ri ukamikal ri Jesús are jun sipanik che xuya ri Jehová chawe. Y junam rukʼ ri xubʼij ri Jesús, ri Jehová are ri Atat. Y are chiʼ kʼo jun kutaʼ chawe «¿La qas kakojo che ri Jehová katraj?», aninaq riʼ kabʼij: «¡Jeʼ, qas kinkojo! Y ronojel taq qʼij kinkoj nuchuqʼabʼ che ukʼutik chuwach che qas kinloqʼoqʼej».
BʼIXONEM 154 Ri loqʼoqʼebʼal ksach ta uwach
a Pa ri wuj Textos re ri Biblia che kojutoʼ pa ri qakʼaslemal, jawiʼ kubʼij «Kebʼ kʼuxaj», kʼo más textos che katutoʼo rech qas kakojo che ri Jehová katraj.