UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET Watchtower
Watchtower
UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET
quiché
'
  • '
  • ä
  • Ä
  • BIBLIA
  • E WUJ
  • E RIQB'AL IB'
  • mwbr23 noviembre e uxaq 1-9
  • Referencias rech ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos

K'o ta video che wajun kʼutunem ri'.

Chakuyu' qamak, ri video ktziji' taj.

  • Referencias rech ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos
  • Referencias rech ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos (2023)
  • Subtítulo
  • 6-12 RE NOVIEMBRE
  • 13-19 RE NOVIEMBRE
  • 20-26 RE NOVIEMBRE
  • 27 RE NOVIEMBRE KOPAN 3 RE DICIEMBRE
  • 4-10 RE DICIEMBRE
  • 11-17 RE DICIEMBRE
  • 18-24 RE DICIEMBRE
  • 25-31 RE DICIEMBRE
Referencias rech ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos (2023)
mwbr23 noviembre e uxaq 1-9

Referencias rech ri wuj Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal ri oj Cristianos

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

6-12 RE NOVIEMBRE

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS | JOB 13, 14

«We kkam jun winaq, ¿la kakʼasiʼ ta chi lo jumul?»

w99 15/10 3 párrs. 1-3

Ri winaq kkaj taj kerijobʼik y kekamik

TRES mil quinientos junabʼ kanoq xbʼixik che ri oj winaq naj ta kojkʼasiʼk, paneʼ ojer chik tzʼibʼam kan wariʼ, are kʼu kʼa je na kkichomaj ri winaq kimik. Rumal laʼ ri winaq kekikot ta pa ri kikʼaslemal rumal che naj ta kekʼasiʼk, keyawajik tekʼuriʼ kekamik. Y ri winaq kimik kkibʼan kʼi jastaq rumal che kkaj taj kerijobʼik y kekamik.

Pa taq ri uqʼij ri Job ri egipcios kekekitij kibʼaqʼ (testículos) jalajoj taq kiwach awaj, rumal che kkichomaj che rukʼ wariʼ kerijobʼ taj. Pa nikʼaj chi lugar e jujun winaq kkinikʼoj rij ri kkibʼano rech kekʼasiʼ naj tiempo. Jun kojonem re China re ojer kanoq kubʼij che we ri winaq kkichajij ri kkitijo, ri kkisiqo y ri kkichomaj, keʼutoʼo rech naj kekʼasiʼk.

Ri explorador Juan Ponce de León xetaʼmax uwach, rumal che xutzukuj xubʼano rech kerijobʼ ta ri winaq. E jujun doctores re ri siglo dieciocho xkibʼij che rech naj kkʼasiʼ jun winaq rajawaxik ketzʼapix ri qʼapoj taq alitomabʼ pa jun alaj nitzʼ cuarto are chiʼ keqaj ri e nabʼe taq jabʼ, y kmulix ri kuxlabʼ pa jun botella tekʼuriʼ kkijiqʼ ri winaq rech naj kekʼasiʼk. Are kʼu wariʼ kʼo ta xupatanij.

w15 15/4 32 párrs. 1, 2

Are chiʼ kket jun cheʼ ¿la ktuxan chi na?

ARE chiʼ kjunamax jun cheʼ Líbano che sibʼalaj ko rukʼ jun cheʼ olivo weneʼ kqachomaj che ri olivo kjunamataj ta rukʼ ri Líbano. Are kʼu wajun cheʼ riʼ más kuchʼij na pa saqʼij o pa qʼalaj chuwach nikʼaj chi cheʼ. Y kbʼixik che wajun cheʼ riʼ más che mil junabʼ kkʼasiʼk. Xuqujeʼ paneʼ kketik are kʼu we ri urabʼ chaqijinaq taj y nim bʼenaq pa ri ulew ktuxan chi na jumul.

Ri Job retaʼm che we kkamik kkʼastajisax chi na jumul (Job 14:13-15). Weneʼ xchoman chrij ri olivo che paneʼ kketik are kʼu ktuxan chi jumul, wariʼ xtobʼan che y xukubʼsaj ukʼuʼx chrij ri Dios che we kkamik kkʼastajisax chi na jumul. Y xubʼij: «Are taq kajikax juwiʼ cheʼ, kkanaj ri eyebʼal kʼuxaj chi katux chi na». Y are chiʼ sibʼalaj ubʼanom saqʼij tekʼuriʼ kumajij ubʼanik jabʼ, ri olivo ktuxan chi jumul «kepe taq uqʼabʼ jachaʼ jun tikoʼn ri tʼon» (Job 14:7-9).

w11 1/3 22 párr. 5

Sibʼalaj katkikot rukʼ ri achak abʼanom

Ri tzij che xukoj ri Job kojutoʼo rech kʼo kqetaʼmaj chrij ri kunaʼ ri Jehová chke ri upatanelabʼ che junam rukʼ ri Job kkiya bʼe che kkʼam kibʼe rumal ri Jehová (Isaías 64:8). Sibʼalaj nim keril wi ri e sukʼ taq upatanelabʼ y kraj kril chi jumul kiwach ri kaminaq. Jun achi che nim retaʼmabʼal xubʼij che ri tzij hebreo «kraj», are «ri kunaʼ jun winaq che sibʼalaj kel ukʼuʼx che jun chik». Are je kunaʼ ri Jehová: kenaʼtaj ri sukʼ taq upatanelabʼ che che e kaminaq y kraj keʼukʼastajisaj chi jumul.

Jeʼlalaj taq pixabʼ

it-1 461

Chaj

Ri chaj (ceniza) kʼo ta upatan, rumal laʼ ri Abrahán xujunamaj ribʼ rukʼ. Y xubʼij che chuwach ri Jehová kjunamataj rukʼ «pukʼukʼ ulew o chaj» (Gé 18:27; xuqujeʼ chawilaʼ Isa 44:20; Job 30:19), y ri Job xujunamaj ri kitzij ri itzel taq rachiʼl rukʼ «pukʼukʼ taq ulew» (Job 13:12).

13-19 RE NOVIEMBRE

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS | JOB 15-17

«Are chiʼ kqaya pixabʼ kqabʼan ta qe junam rukʼ ri xubʼan ri Elifaz»

w05 15/9 26 párrs. 4, 5

Chqesaj ri itzel taq chomanik pa qajolom

Pa ri oxibʼ discursos che xuya ri Elifaz jetaneʼ xubʼij che ri Dios nim ta kril wi ri kkibʼan ri upatanelabʼ. Y xubʼij wariʼ che ri Job: «Mawi kʼu ne ri e pataninel taq rech ri e aj kaj yaʼtal ta chke chi kujikibʼaʼ ta ukʼuʼx chkij. Keʼuriq kʼu ne ri Dios jechʼbʼalil pa ri kikʼaslemal ri e utaqoʼn aj kaj» (Job 4:18). Y xubʼij chi wariʼ chrij ri Dios: «Ri e taqoʼn aj kaj yaʼtal ta chke chi kkuʼbʼax ta kʼuxaj chkij, mawi ne ri kaj chʼajchʼoj ta chkiwach ri ubʼaqʼwach» (Job 15:15). Y xutaʼ chi wariʼ: «¿Jas ta ri krechbʼej o kʼo ta kuchʼak ri kʼo ronojel ukuʼinem chi ri at at sukʼ?» (Job 22:3). Y ri Bildad xjunamataj ri uchomanik rukʼ ri Elifaz, rumal che xubʼij wariʼ: «Chkiwach ri e ubʼaqʼwach [ri Dios], mawi ne ri ikʼ kjuluw taj mawi e chʼajchʼoj taq ri chʼumil» (Job 25:5).

Rajawaxik kqachajij qibʼ chuwach wajun itzel chomanik riʼ, rumal che weneʼ kubʼano che kqachomaj che kojkun taj kojux sukʼ chuwach ri Dios. Xuqujeʼ wajun itzel chomanik kubʼan kʼax che ri qachilanik rukʼ ri Jehová. We kqesaj ta wajun itzel chomanik riʼ pa qajolom, ¿la kqakʼam riʼ ri pixabʼ che kyaʼ chqe? Weneʼ kqakʼam taj y kyakataj qoyowal chrij ri Jehová (Proverbios 19:3). ¡Wariʼ kubʼan kʼax che ri qachilanik rukʼ ri Jehová!

w15 15/2 9 párr. 16

Chojux machʼalik taq winaq y chel qakʼuʼx chke ri nikʼaj chik junam rukʼ ri Jesús

16 Ri utz taq tzij che kqakojo. Ri utz taq tzij che kqakojo ktobʼan chke ri ubʼanom «kebʼ kikʼuʼx» (1 Tes. 5:14). ¿Jas kqabʼan che kitoʼik ri ubʼanom kebʼ kikʼuʼx? Kqabʼij chke che nim keqil wi y kqabʼij utz taq tzij chke rumal ri utz taq chak che tajin kkibʼano. Y kqanaʼtajisaj chke che nim keʼil wi rumal ri Jehová, rumal che xekunik xkichʼobʼ uwach ri Jesús (Juan 6:44). Xuqujeʼ kqabʼij chke che ri Dios «naqaj kʼo wi che kitoʼtajisaxik ri ubʼanom chʼaqataʼq ri kanimaʼ», y ri «kitzaqom kʼut ri eyebʼal kʼuʼxaj» (Sal. 34:18). Ri utz taq tzij che kqabʼij chke ri kebʼisonik keʼutoʼo rech kebʼison ta chik (Prov. 16:24).

Jeʼlalaj taq pixabʼ

w06 15/3 14 párr. 11

Pixabʼ nim kibʼanik keʼesax pa ri wuj Job

7:9, 10; 10:21; 16:22. ¿La kraj kubʼij ri e tzij riʼ che ri Job kkojon ta chrij ri kʼastajibʼal? Je taj. ¿Jas kʼu kraj kubʼij? Weneʼ ri xraj xubʼij ri Job are che we kkamik kil ta chi uwach kumal ri ufamilia. Chkiwach ri e areʼ ri Job ktzalij ta chi uloq are chiʼ kkamik, kʼa kkʼasux na rumal ri Dios. O weneʼ xraj xubʼij, che we jun winaq kkamik kkun taj kel lo utukel pa ri muqbʼal. Job 14:13-15 kuqʼalajisaj che ri Job xkojon chrij ri kʼastajibʼal pa ri petinaq.

20-26 RE NOVIEMBRE

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS | JOB 18, 19

«Meqaya kan ri qachalal kitukel»

w22.01 16 párr. 9

¿Jas kqetaʼmaj chrij ri roqʼej ri Jesús?

9 Katkunik kaya kichuqʼabʼ ri kebʼisonik rumal che xkam jun kachalaxik. Ri Jesús xaq xiw ta xoqʼ kukʼ ri Marta y ri María, xaneʼ xuqujeʼ xeʼutatabʼej y xukubʼsaj kikʼuʼx. Oj xuqujeʼ kojkunik keqatoʼo y kqakubʼsaj kikʼuʼx ri kaminaq jun kachalaxik. Ri qachalal Dan, jun kʼamal bʼe pa Australia, kubʼij: «Are chiʼ xkam ri wixoqil, xajwataj tobʼanik chwe. E kebʼ oxibʼ kʼulaj xkiya tobʼanik chwe rumal che xekʼojiʼ wukʼ are chiʼ xinbʼisonik y xinoqʼik. Y are chiʼ xinnaʼo che kʼo ta nuchuqʼabʼ xuqujeʼ xinkitoʼ che ubʼanik jujun taq nuchak, junam rukʼ uchʼajik ri nuchʼichʼ, bʼenam pa loqʼoj y ubʼanik ri nurikil. Y amaqʼel xkibʼan kichʼawem wukʼ. Xwilo che qastzij e wachiʼl y e wachalal pa taq ri ‹qʼijol re riqoj kʼax›» (Prov. 17:17).

w21.09 30 párr. 16

Are chiʼ jun qachalaxik kuya kan upatanixik ri Jehová

16 Maqayaʼ kan kitoʼik ri e sukʼ taq qachalal. Rajawaxik che keqaloqʼoqʼej y kqaya kichuqʼabʼ (Heb. 10:24, 25). Jujun taq mul, e kʼo qachalal kilom che kechʼabʼex ta chi kumal e nikʼaj chi qachalal, jetaneʼ che e areʼ xuqujeʼ xeʼelesax bʼi pa ri congregación. ¡Maqabʼan qe oj wariʼ! Ri alabʼom alitomabʼ che elesam bʼi ri kitat o ri kinan pa ri congregación sibʼalaj rajawaxik kqaya kichuqʼabʼ. Jun qachalal María ubʼiʼ kubʼij ri xukʼulmaj are chiʼ ri rachajil xelesax bʼi pa ri congregación y xewonobʼax kan rumal: «E jujun chke ri e wachiʼl xepe qukʼ cho ja xkibʼan qawa y xinkitoʼ che unikʼoxik ri utzij ri Dios kukʼ ri e wal. Xekʼojiʼ wukʼ are chiʼ kinbʼisonik y keʼoqʼ wukʼ are chiʼ kinoqʼik. Xuqujeʼ xkiya nuchuqʼabʼ are chiʼ e kʼo jujun winaq xkibʼij tzijtal o ajaltzijol chwij» (Rom. 12:13, 15).

w90 1/9 22 párr. 20

¿La tajin kakoj achuqʼabʼ che uyaʼik tobʼanik?

20 Ri kʼamal taq bʼe rajawaxik kketaʼmaj che are chiʼ jun winaq kesax jun eqeleʼn che o paneʼ areʼ kbʼinik che kraj ta chik, weneʼ jun eqeleʼn re jun solinel o jun tobʼanel, wariʼ kuya bʼis che. We ri qachalal esam ta bʼi pa ri congregación y ri kʼamal taq bʼe kkilo che kbʼisonik, rajawaxik kkitoʼ rukʼ loqʼoqʼebʼal pa ri ukojonik (1 Tesalonicenses 5:14). Rajawaxik kkibʼij che che kajwataj ri utobʼanik pa ri congregación. Paneʼ kpixbʼexik, are kʼu weneʼ naj ta tiempo kqʼaxik che kyaʼ chi jumul ri eqeleʼn che pa ri congregación.

Jeʼlalaj taq pixabʼ

w94 1/10 32

Ri kubʼan ri utz taq tzij che kqabʼij chke ri nikʼaj chik

Are chiʼ ri Job xajwataj kubʼsal kʼuʼx che, ri Elifaz y ri e rachiʼl xkibʼij ta utz taq tzij che. Xkibʼij che che are ajmak che ri tajin kukʼulmaj, jetaneʼ xkibʼij che xmakunik (Job 4:8). Ri wuj The Interpreterʼs Bible kubʼij: «Ri xraj ri Job are che ri nikʼaj chik kkichʼobʼ ri tajin kunaʼo, are kʼu xaq kichomanik winaq xbʼix che». Ri Job sibʼalaj xbʼisonik are chiʼ xuta ri xkibʼij ri Elifaz y ri e rachiʼl che, rumal laʼ xubʼij wariʼ: «¿Kʼa jampaʼ kitanabʼa nukʼaxkʼobʼisaxik xuqujeʼ nusokik kumal taq ri e itzij?» (Job 19:2).

Kqaj taj che jun qachalal rukʼ oqʼej kubʼan uchʼawem che ri Dios rumal ri xqabʼij y che xubʼan kʼax che (chajunamaj rukʼ Deuteronomio 24:15). Ri wuj re Proverbios kubʼij wariʼ: «Ri kʼaslemal xuqujeʼ ri kamikal kewetʼetʼik jas ri kubʼij ri aqʼaj; ri sibʼalaj kewetʼetʼik kakikochʼ na ri kukʼam uloq ri kiwetʼetʼem» (Proverbios 18:21; Nácar-Colunga, 1947).

27 RE NOVIEMBRE KOPAN 3 RE DICIEMBRE

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS | JOB 20, 21

«We kʼo qapwaq kraj ta kubʼij che oj utz taq winaq»

w07 1/8 29 párr. 12

¿La oj qʼinom rukʼ ri Dios?

12 Ri Jesús xubʼij che are chiʼ kojux qʼinom rukʼ ri Dios, kqamulij ta qʼinomal riʼ cho wajun uwach Ulew. Ri xraj xubʼij ri Jesús are che kqaya ta qatiempo o qachuqʼabʼ che utzukuxik qʼinomal. Xaneʼ kqakoj ri kʼo qukʼ che ukowirisaxik ri qachilanik rukʼ ri Jehová. Wariʼ kubʼano che kojux qʼinom rukʼ ri Dios. ¿Jasche? Rumal che je wariʼ kqaya bʼe che ri Jehová che kuya kʼi tewchibʼal chqe. Chnaʼtaj chqe ri kubʼij ri Biblia: «Ri utewchibʼal ri Ajawaxel qʼinomal waʼ man kʼo ta kʼu qʼoxomal keʼukʼam uloq pa re wi» (Proverbios 10:22).

Jeʼlalaj taq pixabʼ

w95 1/1 9 párr. 19

Chojchʼakan puwiʼ ri Satanás y ri e uchak

19 Ri Job jun utz upatanel ri Dios, xukoj uchuqʼabʼ chuwach ri itzel taq chomanik che xbʼix che kumal ri Elifaz y ri Zofar che xekoj rumal ri Satanás (Job 4:13-18; 20:2, 3). Ri Job sibʼalaj xbʼisonik, rumal laʼ kʼax xchʼaw chrij ri tajin kukʼulmaj (Job 6:2-4; 30:15, 16). Ri Elihú qas xutatabʼej ri Job y xutoʼo rech xuchʼobʼ ri kuchomaj ri Jehová chrij ri tajin kukʼulmaj. Xa junam rukʼ, ri utzalaj taq kʼamal bʼe kkikʼutu che nim kekil wi ri qachalal che tajin kkiriq kʼax o kebʼisonik are chiʼ kekitoʼo y kkiya kichuqʼabʼ. Junam rukʼ ri Elihú, kekitatabʼej rukʼ paciencia tekʼuriʼ kkikubʼsaj kikʼuʼx rukʼ ri kubʼij ri Biblia (Job 33:1-3, 7; Santiago 5:13-15). Rumal laʼ, ri winaq che kbʼison rumal jastaq che ukʼulmam pa ri ukʼaslemal —jastaq che qas ukʼulmam o xaq pa ri uchomanik kʼo wi—, o rumal taq achikʼ y visiones, junam rukʼ ri Job, kkunik kuriq kubʼsal kʼuʼx pa ri Biblia y pa ri congregación (Job 7:14; Santiago 4:7).

4-10 RE DICIEMBRE

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS | JOB 22-24

«¿La kʼo upatan jun winaq che ri Dios?»

w05 15/9 27 párrs. 1-3

Chqesaj ri itzel taq chomanik pa qajolom

Ri winaq kkichomaj che ri Dios kutaʼ jastaq chqe che kojkun ta che ubʼanik y che ri oj winaq kʼo ta qapatan chuwach. Pa ri urox mul che ri Elifaz xtzijon rukʼ ri Job, xubʼan wajun pregunta riʼ: «¿La are ta pa akʼuʼx at chi ri winaq, paneʼ ta ne sibʼalaj ajnoʼj, kʼo ta kajwataj wi che ri Dios?» (Job 22:1, 2). Ri Elifaz jetaneʼ xubʼij che ri winaq kʼo ta upatan chuwach ri Dios. Y junam xuchomaj ri Bildad, che xubʼij: «¿La kkun ta kʼu lo, jun xaq winaq kux chʼajchʼoj xuqujeʼ chi ma ta kʼo umak chuwach ri Dios?» (Job 25:4). Rukʼ ri e chomanik riʼ, ri Job xkun taj xubʼij che nim kil wi rumal ri Dios.

Kimik e kʼi winaq kkichomaj che kʼo ta kipatan chuwach ri Dios. Weneʼ rumal ri xbʼan che kikʼiyisaxik, ri kʼax che kkiriq pa kikʼaslemal o weneʼ rumal che itzel keʼil rumal ri kicolor, ri tinamit che keʼel wi o nikʼaj chik. Rajawaxik kketaʼmaj che ri Satanás y ri itzel taq uxlabʼal utz kkilo kkibʼan kʼax chke ri winaq. Are chiʼ ri Satanás y ri itzel taq uxlabʼal kekunik kkibʼano che jun winaq kuchomaj che kkun taj kubʼan ri kutaʼ ri Dios, wariʼ kubʼano che kubʼan kebʼ ukʼuʼx. Y are chiʼ kqʼax ri tiempo ri winaq weneʼ nojimal kuya kan upatanixik ri Dios (Hebreos 2:1; 3:12).

Weneʼ rumal ri qajunabʼ o jun yabʼil che kojkun ta chik kqapatanij más ri Dios. Weneʼ kojkun ta chi más kqatzijoj ri utzij ri Dios junam rukʼ ri xqabʼan kan nabʼe are chiʼ oj alabʼom o alitomabʼ na. Chqetaʼmaj che ri Satanás y ri itzel taq uxlabʼal kkaj che kqachomaj che ri Dios nim ta kril ri chuqʼabʼ che tajin kqakojo. Rajawaxik kqaxutuj wajun chomanik riʼ che xa kubʼan kʼax chqe.

w95 15/2 27 párr. 6

Ri kqabʼan chuwach ri kʼax che kqakʼulmaj

Ri oxibʼ rachiʼl ri Job xa xkibʼan kʼax che rukʼ ri xkibʼij che, are xkibʼij ri kichomanik y man are ta ri uchomanik ri Dios. Ri Elifaz xubʼij, che ri Dios kʼo ta kubʼij we sukʼ o sukʼ ta jun winaq chuwach (Job 4:18; 22:2, 3). Sibʼalaj kʼax utaʼik ri molom taq tzij rumal che wariʼ xa kresaj uchuqʼabʼ jun winaq. Rumal laʼ ri Jehová xuyaj ri Elifaz y ri e rachiʼl rumal ri molom taq tzij che xkibʼij. Xubʼij wariʼ: «Sibʼalaj in oyowarinaq awukʼ xuqujeʼ kukʼ ri kebʼ awachiʼl, rumal rech chi man xkibʼij taj ri qastzij chwij» (Job 42:7). Are kʼu ri Elifaz xubʼij más molom taq tzij che ri Job.

w03 15/4 14, 15 párrs. 10-12

Alabʼom alitomabʼ che kkikikotemaj ri Jehová

10 Junam rukʼ ri kubʼij ri Biblia, ri Satanás xaq xiw ta ri Job xubʼij che sukʼ ta che ri Dios, xaneʼ xuqujeʼ ri at ala ali y konojel ri upatanelabʼ ri Dios. Ri Satanás xchʼaw chkij konojel ri winaq are chiʼ xubʼij wariʼ che ri Jehová: «Ri achi kuyaʼ [xaq xiw ta ri Job, xaneʼ konojel] utzij chi ksach uwach ronojel rumal utotajisaxik ri ukʼaslemal» (Job 2:4). ¿La kʼo kubʼan ri tzij riʼ pa ri akʼaslemal? Junam rukʼ kubʼij Proverbios 27:11, ri Jehová kubʼij chawe che katkunik kakʼut ri asukʼilal chuwach. Katkunik kakʼutu che ri Satanás areʼ jun bʼanal tzij. Chachomajampeʼ: Ri Dios che xbʼanow ri kajulew kubʼij chawe che katkunik kaya ri atobʼanik che uqʼalajisaxik jachin ri bʼanal tzij. Wariʼ are jun nimalaj eqeleʼn che kuya ri Dios chawe. ¿La katkunik kabʼan ri kutaʼ ri Jehová chawe? Ri Job xkunik, ri Jesús y nikʼaj chi upatanelabʼ che chkixoʼl e kʼo jujun alabʼom alitomabʼ (Job 2:9, 10; Filipenses 2:8; Apocalipsis 6:9). Ri at katkunik kabʼan awe. Xaq xiw ri Jehová katkunik kapatanij. Rukʼ ri kachaʼ ubʼanik kakʼutu we are katoʼ uwiʼ ri Jehová o ri Satanás. ¿Jachin chke kawaj katoʼ uwiʼ?

Ri Jehová kel ukʼuʼx chawe

11 ¿La kʼo kubʼan che ri Jehová ri kqachaʼ ubʼanik pa ri qakʼaslemal? Rukʼ ri kisukʼilal ri upatanelabʼ ri Jehová kikʼutum che ri Satanás are jun bʼanal tzij. Ri Satanás kubʼij che rukʼ ta loqʼoqʼebʼal kqapatanij ri Jehová. Are kʼu, ri Jehová kraj che are katoʼ uwiʼ ri uQʼatbʼal tzij rumal che katuloqʼoqʼej. Ri Jesús xubʼij: «Je kʼu riʼ, ri iTat ri kʼo pa ri kaj man kraj taj chi ksach uwach jun chke we chʼutiq riʼ» (Mateo 18:14).

12 Ri Jehová kraj che utz ri kachaʼ ubʼanik pa ri akʼaslemal. Ri Biblia kubʼij che ri Dios kbʼisonik are chiʼ ri winaq utz ta ri kkichaʼ ubʼanik pa ri kikʼaslemal. Are chiʼ ri israelitas kʼi mul xeniman taj «xkiyaʼ bʼis che» ri Jehová (Salmos 78:40, 41). Are chiʼ majaʼ kpe ri Nimalaj jabʼ pa ri uqʼij ri Noé, «sibʼalaj nim ri ketzelal ri winaq cho ri uwach ulew» ri Dios «kʼax kʼu xunaʼ pa ri ranimaʼ» (Génesis 6:5, 6). Chatchoman chrij ri kraj kubʼij wariʼ. Are chiʼ utz ta ri kqachaʼ ubʼanik pa ri qakʼaslemal, kuya bʼis che ri Jehová. Kraj ta kubʼij che ri Jehová xa kʼo ta uchuqʼabʼ che uchʼijik jun kʼax, xaneʼ kel ukʼuʼx chqe y kraj che kqariq utzilal. Y are chiʼ utz ri kqachaʼ ubʼanik ri Jehová sibʼalaj kkikot qukʼ. Man xaq xiw ta kraj kukʼut chuwach ri Satanás che are jun bʼanal tzij, xaneʼ kraj kojutewchij (Hebreos 11:6). ¡Qas nim ri uloqʼoqʼebʼal ri Jehová chqe!

Jeʼlalaj taq pixabʼ

w04 15/7 21 párrs. 7, 8

Chqakojoʼ qametas rech kqaya uqʼij ri Jehová

Chojchoman chrij ri xubʼan ri Jehová are chiʼ xubʼan ri kajulew. Ri Dios xubʼano che cho ronojel ri uwach Ulew y ronojel tiempo kok aqʼabʼ y ksaqirik (Génesis 1:5, 8, 13, 19, 23, 31). Are chiʼ majaʼ kumajij ubʼanik, qas retaʼm ri kraj kubʼano. Y xkun che ubʼanik ronojel (Apocalipsis 4:11). Ri Job xubʼij che are taq ri Jehová «kuchomaj ubʼanik jun jasach, kukʼis ubʼanik» (Job 23:13). Qas xunaʼ kikotemal riʼ ri Jehová are chiʼ xril «ronojel ri ubʼanom» y xubʼij che «sibʼalaj utz xelik» (Génesis 1:31).

Rech kojkun che ubʼanik ri qametas, rajawaxik kqabʼan rukʼ ronojel qanimaʼ. ¿Jas kojtoʼwik rech qas kojkun che ubʼanik ri qametas? Are chiʼ ri uwach Ulew kʼo ta kʼo chuwach, ri Jehová xchoman apan chrij ri ubʼanik are chiʼ kbʼantaj rumal. Jun jeʼlikalaj uwach Ulew, che kubʼano che kyaʼ uqʼij ri Jehová. Xa junam rukʼ, rech qas kqaj kqabʼan ri kqachomaj ubʼanik, rajawaxik kojchoman apan chrij ri utzilal che kuya chqe. Are laʼ ri xukʼulmaj jun ala ubʼiʼ Tony, che 19 ujunabʼ. Man ksach ta pa ujolom ri xunaʼo are chiʼ xopan pa ri sucursal kech ri testigos rech Jehová pa Europa occidental. Pa riʼ ri qʼij riʼ, xchoman chrij ri kikotemal che kunaʼo we kchakun pa ri sucursal. Rumal laʼ xukoj uchuqʼabʼ rech kbʼe chilaʼ. Chojchoman chrij ri xunaʼo are chiʼ xsikʼixik rech kchakun pa ri sucursal.

11-17 RE DICIEMBRE

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS | JOB 25-27

«Rajawaxik taj oj tzʼaqat rech kqapatanij ri Dios»

it-1 1243 párr. 4

Ri sukʼilal

Job. Ri Job, are jun achi che xkʼojiʼ pa ri tiempo che xkam ri José y pa ri utiempo ri Moisés, are jun achi «ri xrukʼaj jun jikomalaj kʼaslemal [heb. tam] ri man kʼo ta wi jubʼiqʼ makaj, are kʼu jun jikalaj pataninel rech ri Dios» (Job 1:1; chawilaʼ JOB). Ri preguntas che xubʼan ri Jehová che ri Satanás chrij ri Job are chiʼ xopan kukʼ ri nikʼaj chi ángeles kukʼut chqawach che ri Jehová y Satanás tajin kechʼojin chrij ri kisukʼilal ri winaq. Ri Satanás xubʼij che ri Job tajin kupatanij ri Jehová rumal che xa kʼo kraj, jetaneʼ xubʼij che ri Job kkun taj kux sukʼ che ri Jehová. Paneʼ xyaʼ bʼe che che xresaj ronojel ri jastaq re ri Job y xeʼukamisaj ri ralkʼwal, are kʼu ri Job xuya ta kan ukʼutik sukʼilal che ri Jehová (Job 1:6–2:3). Y xubʼij che weneʼ ri Job kuchʼijo che xesax ri jastaq re y xekam ri ralkʼwal, are kʼu kuchʼij taj we areʼ ri kbʼan kʼax che (Job 2:4, 5). Pa ri tiempo riʼ ri Job xpe jun kʼaxalaj yabʼil chrij y ri rixoqil xubʼij che che kuya kan upatanexik ri Dios xuqujeʼ ri oxibʼ rachiʼl kʼax xechʼaw che, xkibʼij che che are ri Dios ri tajin kkʼajisan uwach y che jun ajmakalaj achi (Job 2:6-13; 22:1, 5-11). Are kʼu ri Job amaqʼel xux sukʼ che ri Jehová y xubʼij: «Man kinwesaj ta wibʼ chupam chi in tzʼaqat pa ronojel, man kʼo ta kʼu jun etzelal nubʼanom» (Job 27:5, 6). Ri sukʼilal che xukʼut ri Job xuqʼalajisaj che ri Satanás are jun bʼanal tzij.

w19.02 2, 3 párrs. 3-5

Chqakʼutuʼ sukʼilal

3 Ukʼutik sukʼilal kraj kubʼij che kqaloqʼoqʼej ri Jehová rukʼ ronojel qanimaʼ y amaqʼel kqabʼan ri kqaj chuwach. Pa ri Biblia, ri tzij «sukʼilal» pa hebreo kkojik are chiʼ jun jastaq tzʼaqat o kʼo ta uyabʼ. Ri Jehová xubʼij chke ri israelitas che rajawaxik tzʼaqat y kʼo ta uyabʼ ri tabʼal toqʼobʼ che kkiyaʼo (Lev. 22:21, 22). Kekun taj kkiya jun awaj che kʼo ta jun raqan, jun uxikin, jun ubʼaqʼwach o yawabʼ. Chuwach ri Jehová nim ubʼanik che kʼo ta uyabʼ ri awaj che kyaʼ che tabʼal toqʼobʼ (Mal. 1:6-9). ¿Jasche kraj ri Jehová che ronojel tzʼaqat ri kqaya che? Pa ri jun chi kʼutbʼal kojutoʼ che uchʼobʼik wariʼ. Are chiʼ kqaloqʼ jun fruta, kqaj taj che qʼayinaq o kʼo ta chi chʼaqap che. Wariʼ kjunamataj rukʼ ri qaloqʼoqʼebʼal y qasukʼilal che ri Jehová.  

4 Rumal che oj ajmakibʼ y kʼi kojsach wi, weneʼ kqachomaj: «¿La rajawaxik oj tzʼaqat rech kqakʼut sukʼilal?». Rajawaxik taj. Chqilaʼ kebʼ kʼutbʼal. Nabʼe, ri Jehová are ta kril ri kojsach wi. Ri Biblia kubʼij: «Ajawaxel, Ajawaxel, we ta ma ta kesach la kitzaʼm ri etzelal, ¿jachin ta lo riʼ ri kkunik ko ktakʼik?» (Sal. 130:3). Retaʼm che xa oj ajmakibʼ y rumal laʼ kukuy qamak (Sal. 86:5). Ukabʼ, ri Jehová retaʼm ri kojkun che ubʼanik y kreyej taj che kqabʼan jastaq che kojkun ta che ubʼanik (chasikʼij uwach Salmo 103:12-14). Rumal laʼ, ¿jas ubʼanik kojux tzʼaqat y kqakʼut sukʼilal che ri Jehová?

5 Ri kojtoʼwik rech kojux sukʼ che ri Dios are ri loqʼoqʼebʼal. Rajawaxik che qas tzʼaqat ri qaloqʼoqʼebʼal y ri qasukʼilal che ri Jehová. We kqaloqʼoqʼej ri Jehová rukʼ ronojel qanimaʼ paneʼ kqariq kʼax, kqakʼut sukʼilal riʼ (1 Crón. 28:9; Mat. 22:37). Chojchoman chkij ri oxibʼ winaq che xojchʼaw kan chkij pa ri nabʼe párrafo. Qetaʼm che ri ali kraj taj kkʼistaj ukʼuʼx pa ri escuela, ri ala kraj taj kresaj ukʼixbʼal are chiʼ kutzijoj ri utzij ri Dios y ri tat kraj taj kesax lo pa ri uchak. Are kʼu, ¿jasche kkibʼan wariʼ? Rumal che ketaʼm che ri utaqanik ri Dios qas sukʼ y ri kkaj are che kkibʼan ri kqaj chuwach ri Dios. Ri loqʼoqʼebʼal che kkinaʼ che ri Jehová keʼutoʼo rech utz ri kkichaʼ ubʼanik pa ri kikʼaslemal. Je wariʼ kkikʼutu che qas e sukʼ che ri Dios.

Jeʼlalaj taq pixabʼ

w16.11 9 párr. 3

Rukʼ cholajil kqabʼan ri kubʼij ri Biblia

3 Ri ubʼanom ri Dios kukʼutu che rukʼ cholajil ubʼanom ronojel. Ri Biblia kubʼij: «Rukʼ noʼj xuqujeʼ etaʼmanik, ri Ajawaxel ko xutikibʼaʼ ri kaj xuqujeʼ ri uwach ulew» (Prov. 3:19). Xa jubʼiqʼ ri qetaʼmam chkij ri planetas, ri e chʼumil y ri galaxias. Junam rukʼ ri kubʼij ri Biblia, xa jubʼiqʼ qetaʼm chrij ri ubʼanom ri Dios, xaq kʼu qatom (Job 26:14). Are kʼu, ri jubʼiqʼ che qetaʼmam che wariʼ kukʼut chqawach che rukʼ cholajil e bʼanom (Sal. 8:3, 4). Pa ri galaxias e kʼo kʼi chʼumil, che rukʼ cholajil kesilabʼik. Xuqujeʼ ri planetas rukʼ cholajil kesutin chrij ri qʼij jetaneʼ tajin kkibʼan ri leyes de tránsito. Wariʼ qas kuqʼalajisaj che ri Jehová, ri xbʼanow ri kaj y ri uwach Ulew, taqal che che kqaya uqʼij y che kojux sukʼ che (Sal. 136:1, 5-9).

18-24 RE DICIEMBRE

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS | JOB 28, 29

«¿La at jun utz winaq junam rukʼ ri Job?»

w02 15/5 22 párr. 19

Chqayaʼ tobʼanik chke ri kʼo kirajawaxik

19 Ri winaq che kʼo kibʼiʼ pa ri Biblia che xojchʼaw kan chkij, kukʼut chqawach che rajawaxik kqaya tobʼanik chke ri qas kʼo kirajawaxik. Ri Abrahán xajwataj ri utobʼanik ri Betuel che rech xekʼojiʼ rijaʼlil; Ri Jacob xajwataj ri utobʼanik ri José che rech kemuq pa Canaán y ri Noemí xajwataj ri utobʼanik ri Rut che rech kʼo kechbʼen ri jastaq re. Ri Abrahán, ri Jacob y ri Noemí xekun ta riʼ che ubʼanik wariʼ wet mat kʼo xetoʼwik. Je kkʼulmataj kimik, rajawaxik are ketoʼ ri kʼo kirajawaxik (Proverbios 19:17). Rajawaxik kqesaj uwach ri Job, che xuya «tobʼanik chke ri e minoribʼ xuqujeʼ chke ri e mebʼayibʼ, winaq ri man kʼo ta jun kayoʼw ta tobʼanik chke» y ri xa jubʼiqʼ kraj che kekamik. Xuqujeʼ xeʼutoʼ ri malkanibʼ rech xekikotik, xeʼutoʼ ri kekaʼy taj y ri kebʼin taj (Job 29:12-15).

it-1 1225 párr. 10

Ri atzʼyaq

Kʼo kʼi kukʼutunisaj ri atzʼyaq. Rukʼ ri atzʼyaq che kukoj jun winaq kukʼutu jas chak kubʼano o jas eqeleʼn yaʼom che. Xuqujeʼ ri e atzʼyaq simbólico che kubʼij ri Biblia kukʼut ri ubʼantajik jun winaq o ri eqeleʼn che yaʼom che, junam rukʼ ri kʼutbʼal che xukoj ri Jesús are chiʼ xchʼaw chrij ri atzʼyaq che kkoj pa jun kʼulanem (Mt 22:11, 12; chawilaʼ PRENDA PARA LA CABEZA; SANDALIA). Pa Apocalipsis 16:14, 15, ri Jesús xuya ubʼixik che rajawaxik kojkʼaskʼatik y kqakʼutu che oj sukʼ che ri Jehová, ri qastzij Dios. Weneʼ kʼax ubʼanik wariʼ are chiʼ kopan «ri chʼoj re ri nimalaj uqʼij ri Dios ri kʼo ronojel ukuʼinem».

w09 1/2 15 párrs. 3, 4

¿Jas riʼ ri abʼiʼ?

Nijun chqe are kchaʼow ri bʼiʼaj che kkoj che. Ri kojkunik kqabʼano are che utz kechʼaw ri winaq chqij (Proverbios 20:11). Rumal laʼ, utz che kojchoman chrij wariʼ: «We ta ri Jesús o ri apóstoles kkikoj nubʼiʼ, ¿jas bʼiʼaj riʼ kkikoj chwe? ¿Jas kkʼutuw ri nubʼantajik?».

Utz che kojchoman chrij wariʼ. Ri Salomón xutzʼibʼaj wariʼ, «are kʼo kechbʼex na we kʼo utzalaj tzijol, ri man kʼu ta wi yoqʼbʼal, chuwach ri kʼiʼalaj qʼan pwaq xuqujeʼ saq pwaq» (Proverbios 22:1). Qastzij che are más nim ubʼanik che ri winaq utz kechʼaw chqij. Y we kkʼojiʼ jun utz qabʼantajik chuwach ri Dios, kqariq tewchibʼal che kʼo ta ukʼisik. Ri areʼ ubʼim che kutzʼibʼaj ri kibʼiʼ ri winaq che keniman che «pa ri wuj re ri kʼaslemal» y kuya na ri kʼaslemal chke che kʼo ta ukʼisik (Malaquías 3:16; Apocalipsis 3:5; 20:12-15).  

Jeʼlalaj taq pixabʼ

g00 8/7 11 párr. 3

¡Ri tzeʼ kuya utzilal!

¿La nim ubʼanik are chiʼ kojtzeʼnik? ¿La kʼo jumul knaʼtaj chawe che jun awachiʼl xtzeʼn awukʼ y wariʼ xukubʼsaj akʼuʼx y are chiʼ xtzeʼn taj xaxiʼj awibʼ y xachomaj che katraj taj? Ri tzeʼ nim ubʼanik. Kʼo kubʼan che ri winaq are chiʼ ketzeʼnik xuqujeʼ ri kilowik. Ri Job, xubʼij wariʼ chkij ri ukʼulel: «Are taq kintzeʼtzat chkiwach, xaq alichaʼ kakikojo, man kakitanabʼaʼ ta kʼu ukaʼyexik ri nupalaj ri kajajatik» (Job 29:24). Ri upalaj ri Job xukʼutu che sibʼalaj xkikotik.

25-31 RE DICIEMBRE

QʼINOMAL RE RI UTZIJ RI DIOS | JOB 30, 31

«¿Jas xubʼan ri Job rech xux chʼajchʼoj chuwach ri Jehová?»

w10 15/4 21 párr. 8

Chqaxutuj ri itzel taq rayinik

8 Ri oj cristianos weneʼ jujun taq mul kpe itzel taq rayinik pa qajolom o pa qanimaʼ. Rumal laʼ, ri Biblia kubʼij chqe che kqachajij qibʼ chuwach ri kqilo y kqarayij (1 Cor. 9:25, 27; chasikʼij uwach 1 Juan 2:15-17). Ri qas xchʼobʼow ri ubʼantajik ri itzel taq rayinik are ri Job, che xubʼij: «In nuyoʼm nutzij chi mawi ne meʼenkaq rayij ri qʼapojibʼ» (Job 31:1). Wajun sukʼalaj achi riʼ xaq xiw ta xuxutuj uchapik jun ali rukʼ itzel taq rayinik. ¡Xaneʼ xuqujeʼ xuxutuj uchomaxik! Are chiʼ qʼaxinaq chi ri tiempo ri Jesús xuqujeʼ xubʼij che rajawaxik kqaxutuj ri itzel taq rayinik, xubʼij: «Ronojel jachin kukaʼyej jun ixoq che urayixik uwach, xqaj riʼ pa mak rukʼ pa ranimaʼ» (Mat. 5:28).

w08 1/9 11 párr. 4

Chojchoman chrij «ri kqakʼulmaj na» rukʼ ri kqachaʼ ubʼanik

Are chiʼ majaʼ kabʼan jun itzel jastaq, chachomaj: «¿Jas kinkʼulmaj na?». Jujun taq mul are utz che kojchoman chrij ri kqakʼulmaj na are chiʼ kqachaʼ ubʼanik jun jastaq. Ri winaq che utz ta ri kkichaʼ ubʼanik pa kikʼaslemal kkiriq na kʼi kʼax, junam rukʼ ri sida y nikʼaj chi yabʼil che kkiriqo are chiʼ kkibʼan relaciones sexuales, weneʼ jun ixoq uchomam taj y kkanaj embarazada, abortos, chʼoj pa taq ri familias y kebʼisonik. Rumal laʼ, ri apóstol Pablo xubʼij kanoq che ri e winaq che kʼamanaq chke kkibʼan relaciones sexuales, «man kkechbʼej ta ri rajawbʼal ri Dios» (1 Corintios 6:9, 10).

w10 15/11 5, 6 párrs. 15, 16

Ala ali chayaʼ bʼe che ri Biblia kukʼam abʼe

15 ¿Jampaʼ kʼax kabʼan che unimaxik ri kubʼij ri Biblia? ¿La are chiʼ kʼo awachiʼl o are chiʼ xaq atukel? Are chiʼ at kʼo pa ri escuela, pa ri achak o pa jun chi lugar weneʼ kabʼan ta jastaq che kubʼan kʼax che ri akojonik. Are kʼu are chiʼ xaq atukel at kʼolik weneʼ kanaʼ taj kabʼan itzel taq jastaq.

16 ¿Jas kattowik rech amaqʼel kanimaj ri Jehová paneʼ xaq atukel at kʼolik? Y chnaʼtaj chawe che rukʼ ronojel ri kabʼano, katkunik kakikotemaj ri Jehová o kaya bʼis che (Gén. 6:5, 6; Prov. 27:11). Ri kabʼan pa ri akʼaslemal weneʼ kuya bʼis che, rumal che ri Biblia kubʼij che ri Dios kojuchajij (1 Ped. 5:7). Ri areʼ kraj che kabʼan ri kubʼij rumal che kraj kariq utzilal (Is. 48:17, 18). Ojer ri Jehová xbʼisonik are chiʼ ri israelitas xeniman ta che (Sal. 78:40, 41). Are kʼu sibʼalaj xkikot rukʼ ri Daniel y xukoj jun ángel che ubʼixik che ri Daniel che «kloqʼoqʼex rumal ri Dios» (Dan. 10:11). ¿Jasche sibʼalaj xuloqʼoqʼej? Rumal che ri Daniel xukʼut sukʼilal are chiʼ kʼo kukʼ nikʼaj chik y are chiʼ xkʼojiʼ xaq utukel (chasikʼij uwach Daniel 6:10).

Jeʼlalaj taq pixabʼ

w05 15/11 11 párr. 3

Chakʼutuʼ che keʼaloqʼoqʼej ri nikʼaj chik are chiʼ keʼatatabʼej

Paneʼ ri e rachiʼl ri Job diez mul xetzijon rukʼ, are kʼu ri areʼ xubʼij wariʼ: «kʼo ta jachin jun kintatabʼenik» (Job 31:35). ¿Jasche je wariʼ xubʼij ri Job? Rumal che xel ta kikʼuʼx che y xkichʼobʼ ta ri tajin kunaʼo. Ri apóstol Pedro xubʼij wariʼ: «Iwonojel xa jun ichomanik, chel ikʼuʼx chbʼil iwibʼ, chiloqʼoqʼelaʼ ri iwachalal. Rajawaxik utzalaj ikʼuʼx xuqujeʼ machʼamoj» (1 Pedro 3:8). ¿Jas kqabʼan che ukʼutik che kojok il chke ri nikʼaj chik? Jun ubʼanik kqabʼano are che kqachʼobʼ ri kkinaʼ ri nikʼaj chik y keqatoʼo. Kqakʼutu che nim keqil wi ri nikʼaj chik are chiʼ kqabʼij wariʼ chke: «Sibʼalaj kʼax riʼ ri xariqo» o «Qastzij riʼ che xanaʼo che xaq atukel at kʼolik». Utz che kqakamulij ubʼixik ri xkibʼij chqe rech kkilo che qas xqatatabʼej ri xkibʼij. Rech qas kqakʼutu che keqaloqʼoqʼej ri nikʼaj chik xaq xiw ta kqatatabʼej ri kkibʼij: rajawaxik kqanaʼ ri kkinaʼo.

    E wuj pa quiché (1993-2025)
    Uk'isik sesión
    Umajixik sesión
    • quiché
    • Chataqa b'ik
    • Ri qas utz kawilo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ri kta' chawe rech kakojo
    • Keta'max ta ri xatz'ib'aj
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Umajixik sesión
    Chataqa b'ik