KIKʼASLEMAL RI E WINAQ
Paneʼ kinxiʼj wibʼ kintzijon kukʼ ri winaq pero xinux misionera
ARE chiʼ kʼa in nitzʼ na qas ta kinchʼawik y kinxiʼj wibʼ chkiwach ri winaq, pero ri Jehová xinutoʼo rech xinux misionera y xinkunik xentoʼ ri winaq. Ri xintoʼwik are ri xukʼut ri nutat chnuwach y ri u ejemplo jun qachalal ali che kʼo 16 ujunabʼ, xuqujeʼ rukʼ ri utz taq consejos che xuya ri wachajil chwe. Kwaj kintzijoj más chiwe.
Xinalax pa Viena (Austria) pa ri junabʼ 1951. Paneʼ qas ta kinchʼawik pero are chiʼ kinbʼan orar che ri Dios qas kinjaq ri wanimaʼ che. Ri nu familia e católicos pero ri nu papá xumaj retaʼmaxik chrij ri Biblia kuk ri testigos rech Jehová are chiʼ nueve nujunabʼ, tekʼuriʼ xumaj chi ri nunan.
In kʼo rukʼ ri wachalal Elisabeth (izquierda).
Xqamaj bʼenam pa ri e riqbʼal ibʼ pa ri congregación Döbling, Viena. Rukʼ ri nu familia kqasikʼij ri Biblia, kojbʼe pa ri e riqbʼal ibʼ y kqabʼan jujun taq chak pa ri e nim riqbʼal ibʼ. Ri nutat xinutoʼo rech más kinloqʼoqʼej ri Jehová y amaqʼel kutaʼ che ri Jehová che kojutoʼ rukʼ ri wachalal rech kojux precursoras, pero ri in are ta waʼ ri kwaj.
ARE CHIʼ XINMAJIJ UPATANEXIK RI JEHOVÁ PA TIEMPO COMPLETO
14 ri nujunabʼ are chiʼ xinbʼan ri nu bautismo pa ri junabʼ 1965. Kinxiʼj wibʼ are chiʼ kinbʼan predicar chke ri winaq che kinchʼobʼ ta kiwach. In xwaj che in junam kukʼ ri nikʼaj chi alabʼom alitomabʼ rumal che kinnaʼo che kʼo ta nupatan, rumal laʼ are chiʼ xinbʼan ri nu bautismo xenwachilaj alabʼom alitomabʼ che kkipatanij ta ri Jehová. Utz kinnaʼo kinkʼojiʼ kukʼ pero kinbʼisonik rumal che wetaʼm che utz taj kenwachilaj winaq che e Testigos taj. Pero kʼax kinbʼan kan che kiyaʼik. ¿Jas xintoʼwik?
Kʼi xinwetaʼmaj rukʼ ri qachalal Dorothée (izquierda).
Kʼo jun ali ubʼiʼ Dorothée che 16 ujunabʼ are chiʼ xumaj utzijoxik ri utzij ri Dios. Ri areʼ qas utz krilo kutzijoj ri utzij ri Dios cho taq ja. In nabʼeʼal chuwach pero kinel ta más che utzijoxik ri utzij ri Dios. Xinbʼij: «Ri nunan nutat e testigos rech Jehová, pero ri al Dorothée xaq xiw ri areʼ Testigo, yawabʼ ri unan y rajawaxik kuchajij pero amaqʼel kel che utzijoxik ri utzij ri Dios». Ri u ejemplo xinutoʼo rech kinpatanij más ri Jehová. Are chiʼ xqʼax ri tiempo ri oj kebʼ xqabʼan ri precursorado, nabʼe xqabʼan ri precursorado auxiliar tekʼuriʼ ri regular. Ri al Dorothée sibʼalaj kkikot che upatanexik ri Jehová, xinutoʼo rech xinmajij uyaʼik ri nabʼe etaʼmanik re ri Biblia. Nojimal xkʼaman chwe kintzijon kukʼ ri winaq cho taq ja, pa taq ri bʼe y pa nikʼaj chi lugares.
Jun junabʼ chik tajin kinbʼan ri precursorado regular are chiʼ xopan jun precursor especial ubʼiʼ Heinz pa ri nu congregación. Xretaʼmaj chrij ri Jehová rukʼ ri rachalal che kʼo pa Canadá. Utz xinwilo are chiʼ xinchʼobʼ uwach, pero ri areʼ kraj kux misionero y ri in kwaj taj. Rumal laʼ xinkʼut ta chuwach che utz kinwilo. Pero are chiʼ xqʼax ri tiempo, xqachʼabʼej qibʼ, xojkʼuliʼk y xojpatanin pa Austria.
ARE CHIʼ XINUX MISIONERA
Ri wachajil amaqʼel kubʼij chwe che kraj kux misionero, pero ri areʼ xinutaqchiʼj taj rech kinux misionera. Pero jujun taq mul kubʼij: «Kʼo ta yaʼ qalkʼwal, kojkunik kqapatanij más ri Jehová». Wariʼ xubʼano che xinchoman chrij. In precursora chik paneʼ kinxiʼj wibʼ kinchʼawik, pero xinchomaj che kinkun taj kinux misionera. Ri wachajil amaqʼel xtzijon wukʼ chrij wariʼ y xinutoʼo rech are más kinchomaj kitoʼik ri winaq. Ri consejos che xuya chwe are ri qas xajwataj chwe.
Ri wachajil tajin kukʼam bʼe pa ri riqbʼal ibʼ rukʼ ri wuj Ri Chajinel pa jun alaj congregación re ri chʼabʼal serbocroata pa Salzburgo (Austria), 1974.
Are chiʼ xqʼax ri tiempo xwaj xinux misionera, rumal laʼ xqataq bʼi ri qa solicitud rech kojbʼe pa ri Tijobʼal re Galaad. Pero ri qachalal che kʼo pa ri sucursal xubʼij chwe che rajawaxik kwetaʼmaj más inglés. Rumal laʼ xinmaj retaʼmaxik más inglés. Are chiʼ qʼaxinaq chi oxibʼ junabʼ xojtaq bʼi pa ri congregación re ri chʼabʼal serbocroata pa Salzburgo (Austria). Siete junabʼ xojpatanin pa ri chʼabʼal serbocroata, ri wachajil xux solinel re circuito y jun junabʼ xqasolij ri congregaciones re wajun chʼabʼal riʼ. Paneʼ kʼax retaʼmaxik wajun chʼabʼal riʼ pero xqaya etaʼmanik re ri Biblia chke e kʼi winaq.
Pa ri 1979 ri qachalal re ri sucursal xojkitaq bʼi pa Bulgaria, xkibʼij chqe che kqabʼan ta predicar xaneʼ xkibʼij chqe che kqakʼutu che jetaneʼ pa waʼkatem oj bʼenaq chilaʼ rumal che qʼatem uwach ri qachak. Y xkibʼij chqe che kqakʼam bʼi ri e wuj che kajwataj chke ri cinco qachalal ixoqibʼ che e kʼo pa Sofía, ri capital re Bulgaria y che alaj taq nitzʼaq taq wuj kqakʼam bʼik. Ri in sibʼalaj xinxiʼj wibʼ pero ri Jehová xojutoʼo rech xojkun che ubʼanik ri xbʼix chqe. Are chiʼ xinwilo che ri qachalal ixoqibʼ riʼ rukʼ kikotemal tajin kkipatanij ri Jehová y kkixiʼj ta kibʼ paneʼ kekʼam bʼi pa cárcel, xinutoʼo rech are kinbʼan ri kubʼij ri utinamit ri Jehová.
Tekʼuriʼ xqataq chi bʼi jumul ri qa solicitud rech kojbʼe pa ri Tijobʼal re Galaad y xojbʼan invitar. Xqachomaj che pa Estados Unidos kojtaq wi bʼik y che ri escuela pa inglés kyaʼ wi. Pero pa noviembre re ri junabʼ 1981 ri sucursal xubʼij che kmajix uyaʼik clases re Galaad pa ri sucursal re Wiesbaden (Alemania). Rumal laʼ ri Escuela xyaʼ pa ri chʼabʼal alemán y utz xqilo rumal che más kqachʼobʼ wajun chʼabʼal riʼ. ¿Jawchiʼ kojtaq wi bʼik?
XOJPATANIN PA JUN TINAMIT CHE URIQOM KʼAX RUMAL RI CHʼOJ
Xojtaq bʼi pa Kenia. Y ri sucursal re Kenia xutaʼ chqe we kqaj kojpatanin pa Uganda, che kʼo naqaj che Kenia. 10 junabʼ kanoq ri general Idi Amin xtaqan pa ri qʼatbʼal tzij re Uganda, are chiʼ tajin kuqʼat tzij wajun achi riʼ pa ri tinamit xeʼukamisaj kʼi winaq y kʼi xkiriq kʼax. Pero pa ri junabʼ 1979, jujun ukʼulel ri general Idi Amin xkesaj bʼi pa ri tinamit. Kqaj ta más kojbʼe pa wajun tinamit riʼ rumal ri chʼoj, pero ri Tijobʼal re Galaad xojutoʼo rech más kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri Jehová, rumal laʼ xqakʼam wajun asignación riʼ.
Sibʼalaj kʼax ri kʼaslemal chilaʼ pa Uganda. Ri wachajil xchʼaw chrij wariʼ pa ri Anuario 2010, xubʼij: «Kʼo ta jaʼ, kʼo ta luz y kʼo ta ri kajwataj chke ri winaq, kuya taj kbʼan llamadas pa ri teléfonos, ri winaq kkikamisaj kibʼ y kelaqʼanik pero más chaqʼabʼ kkibʼan wariʼ. Juntir ri winaq kekanaj kan cho kachoch y kkitaʼ che ri Dios che kʼo ta kkikʼulmaj». Paneʼ sibʼalaj kʼax ri kʼaslemal chilaʼ pero ri qachalal rukʼ kikotemal tajin kkipatanij ri Jehová.
Tajin kqabʼan jun rikil pa ri kachoch ri qachalal Waiswa.
Pa 1982 xojopan pa Kampala, ri capital re Uganda. Pa ri nabʼe cinco ikʼ, xojkanaj kukʼ ri qachalal Sam y ri rixoqil Christina Waiswa, kukʼ ri cinco kalkʼwal y kajibʼ ki familias chik che e kʼo kukʼ. Sibʼalaj xqamayo che wajun familia riʼ xkiya bʼe che xojkanaj kan kukʼ paneʼ xa jumul kewaʼ pa jun qʼij. Kʼi xqetaʼmaj kukʼ y wariʼ xojutoʼo are chiʼ xojux misioneros. Jun chke ri xqetaʼmaj kukʼ are che kʼi ta jaʼ kqakojo are chiʼ kqabʼan qatinem y ri jaʼ riʼ che kqakojo kqaya chi bʼi pa ri baño. Pa ri 1983 xqariq jun utzalaj lugar jawiʼ kojkʼojiʼ wi pa Kampala.
Sibʼalaj kojkikot che utzijoxik ri utzij ri Dios. Knaʼtaj chwe che pa jun ikʼ más che 4,000 revistas xqaya kan chke ri winaq, pero ri más utz xqilo are che ri winaq riʼ nim kkil wi ri Dios y kkaj kketaʼmaj chrij ri Biblia. Rukʼ ri a Heinz chqajujunal e 10 o 15 winaq kqaya etaʼmanik re ri Biblia chke y kʼi kqetaʼmaj kukʼ. Por ejemplo, paneʼ naj kkibʼinibʼej rech keʼopan pa ri e riqbʼal ibʼ pero amaqʼel kekikotik y kʼo ta ni jumul xkibʼij che kʼax opanem chilaʼ.
Pa ri 1985 y 1986 xbʼan chi kebʼ chʼoj pa Uganda. Kʼi mul keqil akʼalabʼ che kukʼam armas che e kojom che uchajixik ri carreteras, amaqʼel kqataʼ che ri Jehová che kojutoʼo rech kqaxiʼj ta qibʼ are chiʼ kqabʼan predicar. Y ri areʼ xojutoʼo rumal che kqaxiʼj ta chi qibʼ are chiʼ kqariq jun winaq che kraj kretaʼmaj chrij ri Biblia.
Ri wachajil, ri in y ri qachalal Tatjana kʼo chqaxoʼl.
Xuqujeʼ utz kqanaʼo kqatzijoj ri utzij ri Dios chke ri winaq ri kepe pa jun chi tinamit. Por ejemplo xqaya etaʼmanik re ri Biblia che jun kʼulaj kibʼiʼ Murat y Dilbar Ibatullin, che keʼel pa Tartaristán (Rusia central). Ri a Murat are doctor ri e kebʼ rukʼ ri rixoqil xketaʼmaj chrij ri Jehová y kamik tajin kkipatanij. Are chiʼ xqʼax ri tiempo xinchʼobʼ uwach jun ixoq ubʼiʼ Tatjana Vileyska che kel pa Ucrania, che sibʼalaj kbʼisonik y kraj kukamisaj ribʼ. Tatjana xubʼan ri u bautismo y xtzalij pa ri utinamit tekʼuriʼ xtobʼan che uqʼaxexik ri qawuj pa ri chʼabʼal ucraniano.a
XOJTAQ BʼI PA JUN CHI TINAMIT
Pa ri 1991, are chiʼ tajin kojwaʼkat pa Austria, ri sucursal re wajun tinamit riʼ xojuchʼabʼej y xubʼij chqe che kojtzalij chi pa Bulgaria rech kojpatanin chilaʼ. Pa kʼi taq tinamit re Europa xqʼatex uwach ri qachak, xojkun ta chik xqatzijoj ri utzij ri Dios. Pero are chiʼ xqʼax ri tiempo ri qʼatal tzij xuya chi bʼe kqatzijoj ri utzij ri Dios pa taq ri e tinamit riʼ y jun chke ri tinamit are Bulgaria. Junam rukʼ ri xinbʼij nabʼe kanoq, rukʼ ri wachajil xojtaq bʼik rech chkʼuyal kqakʼam bʼi jujun wuj, pero wachanim riʼ xojtaq bʼi chilaʼ rech keqabʼanaʼ predicar.
Xbʼix chqe che kojtzalij ta chi pa Uganda, rumal laʼ xojkun ta chik xeqakʼama ri jastaq qe y xeqachʼabʼej ta chi kan ri qachalal rumal che xojtaq bʼi pa Betel re Alemania, tekʼuriʼ xyaʼ jun carro chqe rech xojbʼe pa Bulgaria. Xojtaq bʼi pa ri tinamit Sofía y xqabʼan predicar kukʼ e 20 qachalal.
Xuqujeʼ xqariq jujun kʼax pa Bulgaria rumal che qetaʼm ta más ri chʼabʼal y xaq xiw kʼo ri wuj: La verdad que lleva a vida eterna y ri wuj Ri xebʼantaj ojer tzʼibʼatal pa Loqʼalaj Wuj, pa ri chʼabʼal riʼ. Xuqujeʼ kʼax kqabʼan che uriqik jun winaq che kraj kretaʼmaj chrij ri Biblia, paneʼ je wariʼ rukʼ kikotemal xqatzijoj ri utzij ri Dios. Are chiʼ ri Iglesia ortodoxa xril wariʼ xmajix ubʼanik kʼax chqe.
Pa ri 1994, ri qʼatal tzij xuqʼatej uwach ri qachak, rumal laʼ ri winaq xkimajij ubʼanik kʼax chqe rumal che xkichomaj che oj itzel taq winaq. Xekʼam bʼi jujun qachalal pa cárcel y xbʼix molom taq tzij chqij pa taq ri noticias, xbʼixik che ri oj Testigos kqaya bʼe che kekam ri qalkʼwal y keqataqchiʼj ri qachalal rech kkikamisaj kibʼ. Sibʼalaj xqariq kʼax che utzijoxik ri utzij ri Dios. Ri winaq sibʼalaj e itzel, kekichʼabʼej ri policías chqij y kkikʼaq jastaq chqij. Kuya taj ketaq ri qawuj pa ri tinamit, kʼax kqabʼan che uriqik jun lugar jawiʼ keqabʼan ri qariqbʼal ibʼ. Jumul ri policías xeʼopan pa ri qanim riqbʼal ibʼ y xkaj ta chik xqabʼano. Kʼateʼ nabʼe mul waʼ kqil wariʼ rukʼ ri wachajil. ¡Ri winaq chilaʼ e junam ta kukʼ ri winaq pa Uganda che sibʼalaj e utz y kojkitatabʼej are chiʼ kqatzijoj ri utzij ri Dios chke! ¿Jas xojtoʼwik rech amaqʼel xojkikotik?
Nim xojutoʼ wi che amaqʼel xojkʼojiʼ kukʼ ri qachalal. Ri areʼ sibʼalaj kekikotik rumal che xketaʼmaj chrij ri Jehová y kekikotik rumal che oj kʼo chilaʼ kukʼ. Xqatoʼ la qibʼ kukʼ ri qachalal y rukʼ ri wachajil xqetaʼmaj che rech kojkikotik rajawaxik keqatoʼ más ri winaq y are ta kojchoman chrij ri kʼax che tajin kqariqo.
Pa ri sucursal re Bulgaria, pa ri 2007.
Are chiʼ xqʼax ri tiempo xbʼan ta chi más kʼax chqe. Pa ri 1998 ri qʼatbʼal tzij xuya chi bʼe che kqatzijoj ri utzij ri Dios chilaʼ y xmajix kibʼanik traducir ri qawuj pa búlgaro. Pa ri 2004 xbʼan jun sucursal chilaʼ. Y kamik e 57 congregaciones e kʼo pa Bulgaria y 2,953 qachalal e kʼo chilaʼ. Pa ri 2024 e 6,475 xeʼopan pa ri Unaʼtabʼalil ri ukamikal ri Jesús. Y pa ri tinamit Sofía che nabʼe kanoq xaq e cinco qachalal ixoqibʼ e kʼo chilaʼ, kamik e kʼo chi nueve congregaciones. Qas qilom che tzʼaqatinaq ri profecía re Isaías che kubʼij: «We chʼutinalaj jumuqʼ riʼ kakʼiyir na pa jun mil» (Is. 60:22).
NIKʼAJ CHI KʼAX
Nuriqom jujun yabʼil pa ri nukʼaslemal. Riqom kʼi tumores chwe, jun chke pa ri nujolom kʼo wi. Xbʼan radioterapia chwe y pa ri tinamit India xbʼan jun operación chwe che xuchʼij 12 horas rech kkʼiy ta más ri tumor. Xinchajix chilaʼ pa ri sucursal re India rech kinutzirik, tekʼuriʼ xojtzalij pa Bulgaria.
Tekʼuriʼ ri wachajil xuriq jun kʼaxalaj yabʼil ubʼiʼ Huntington. Wajun yabʼil riʼ xuya nabʼe che jun chke ri u familia, rumal laʼ xuriq ri areʼ. Wajun yabʼil riʼ xubʼano che kkun ta chik kbʼinik, kkun ta chik kchʼawik, kkun ta chik ksilabʼik. Are chiʼ más knimatajik más kajwataj ri nutobʼanik che. Jujun taq mul sibʼalaj kinbʼisonik y kinchomaj che kinkun ta che uchajixik. Pero jun qachalal ala ubʼiʼ Bobi amaqʼel kukʼam bʼi rukʼ are chiʼ kbʼe che utzijoxik ri utzij ri Dios. Ri a Bobi kkikotik are chiʼ kukʼam bʼi ri wachajil paneʼ ri areʼ kkun taj kchʼawik y kkun taj kbʼinik. Ri areʼ amaqʼel xinutoʼ rukʼ ri wachajil y paneʼ kʼo ta qalkʼwal, ri a Bobi xux jetaneʼ jun qalkʼwal rumal che ri Jehová xukoj che qatoʼik (Mar. 10:29, 30).
Ri loqʼalaj wachajil xuqujeʼ xuriq cáncer y xkam pa ri 2015. Sibʼalaj kinbʼisonik che kʼo ta chi wukʼ amaqʼel kinchoman chrij y ksach ta pa nujolom juntir ri xqabʼan rukʼ (Luc. 20:38). Ksach ta pa nujolom ri jeʼlalaj taq tzij che kubʼij chwe y ri utz taq consejos che xuya chwe. Sibʼalaj kinkikotik rumal che pa kʼi junabʼ xqapatanij ri Jehová rukʼ.
KINMALTYOXIJ CHE RI JEHOVÁ CHE XINUTOʼO
Ri Jehová xinutoʼo are chiʼ xinriq kʼax, xuqujeʼ xinutoʼo are chiʼ xinux misionera y rech are más kinchoman che kitoʼik ri winaq paneʼ kinxiʼj wibʼ kinchʼawik (2 Tim. 1:7). Rukʼ ri utobʼanik ri Jehová oj kebʼ rukʼ ri nuchaqʼ tajin kojpatanin pa tiempo completo. Ri rachajil ri nuchaqʼ solinel re circuito y kekisolij congregaciones pa Europa pa ri chʼabʼal serbia. Ri Jehová xutzalij uwach ri u oración ri nutat are chiʼ kutaʼ che che kojpatanin pa tiempo completo.
Usikʼixik ri Biblia xinutoʼ chuwach ri kʼax che xinriq pa ri nukʼaslemal. Are chiʼ kinbʼisonik xa más kinkoj nuchuqʼabʼ che ubʼanik orar junam rukʼ ri xubʼan ri Jesús (Luc. 22:44). Ri Jehová kutzalij uwach ri nu oración are chiʼ keʼukoj ri qachalal re ri congregación Nadezhda (Sofía) che sibʼalaj kinkiloqʼoqʼej, kinkibʼan invitar rech kinbʼe kukʼ y kkibʼij chwe che kinkiloqʼoqʼej, wariʼ sibʼalaj kuya kikotemal chwe.
Kinchoman chrij are chiʼ kekʼastaj juntir ri kaminaqibʼ y kinchoman chrij are chiʼ qukʼam chi qibʼ juntir rukʼ ri nu familia. Kinchomaj che ri nunan nutat e takʼal cho ri ja y sibʼalaj jeʼl kekaʼyik junam rukʼ are chiʼ xekʼuliʼk, ri nuchaqʼ tajin kubʼan ri qawa y ri wachajil takʼal rukʼ ri u kej. Uchomaxik wariʼ kinutoʼo rech más ta kinbʼisonik y kinmaltyoxij che ri Jehová juntir ri kubʼan na.
Are chiʼ kinchoman chrij ri nukʼaslemal y ri kinriq na pa ri kʼakʼ uwach Ulew kinnaʼo junam rukʼ ri xunaʼ ri David, che xubʼij: «Ri in kuʼl nukʼuʼx chi kinwil na ri rutzil ri Ajawaxel pa ri ubʼeytajik we nukʼaslemal riʼ. ¡Chakubʼaʼ akʼuʼx chrij ri Ajawaxel!» (Sal. 27:13, 14).
a Kariq ri u biografía ri qachalal Tatjana Vileyska pa ri ¡Despertad! 22 re diciembre 2000, páginas 20 kopan 24.