QARANCHÖ YACHATSIKÏPITA | BIBLIATAQA MANAM USHAKÄTSIYASHQATSU
Bibliaqa manam ushakashqatsu
USHAKÄTSITA TÏRAYANQAN. Bibliata qellqaqkuna y copiaqkunam papïru y pergamïnu nishqankunaman qellqayarqan (2 Timoteu 4:13).a ¿Imanötaq papïruman y pergamïnuman qellqayanqanqa Bibliata peligruman churarqan?
Papïruqa tiempuwan llapshayärin, colornin cambiarin y pakikärinmi. Egiptuchö unë cösaskunata estudiaq Richard Parkinson y Stephen Quirke nunakunam kënö niyarqan: “Tiempu pasanqanmannömi papïruqa gastakan y polvuman tikrarin. Churaräkurmi juk rölluqa mupallirir ismurin, y pamparaptinnäqa ichisaq kurukuna y ukushkuna mikukurkuyaptinmi ushakärin”. Wakin tariyanqan papïrutaqa jorqarirmi alläpa aktsichö o oqu sitiukunachö katsiyaq, tsëmi ras ushakäratseq.
Pergamïnuqa papïrupitapis masmi duran, peru alläpa utilizäyaptin, alläpa aktsichö katsiyaptin o oquchö katsiyaptinqa rasmi ushakärin.b Jina ichisaq kurukunapis mikukurkuyanmi. Bibliawan tsënö pasakushqa kaptinqa manachi willakïnin kanmantsu karqan. Tsëmi, unë pasakunqankunapaq parlarnin, juk libru kënö nin: “Mana creipaqnömi unë qellqayanqankunataqa imapis mana ushakätsinqanqa”.
¿IMANÖPATAQ BIBLIAQA USHAKASHQATSU? Israelïtakunata juk Leyta qoyanqanmi mandakoq llapan reykuna Bibliapa qallanan pitsqa librunkunata ‘mandakur qallëkurnin tsë leyta kikinkunapaq juk libruman copiayänampaq’ (Deuteronomiu 17:18). Jinamampis, yachaq copiaqkunaqa atskatam qellqayarqan, tsëmi punta cristiänukunapa tiempunchöqa Diospa Palabranta tariyaqna Israelpa juntakäyänan wayikunachö y Macedonia karu markachöpis (Lücas 4:16, 17; Hëchus 17:11). ¿Imanötaq tsë unë qellqayanqankunaqa kananyaq këkanllaraq?
Unë qellqayanqan Diospa Palabrantaqa Wanushqa qochachömi tariyashqa waranqëpa watakuna tsëchö kakunqanta mitu mankakunapa rurinchö tsaki uchkukunachö.
Juk yachaq nunam Mushoq Testamentu Phillip W. Comfort neqchö nirqan: “Judïukunaqa mitupita mankakunamanmi Diospa Palabran röllukunata churayaq mana ushakänampaq”. Y tsë costumbrillatam cristiänukunapis qatiyarqan. Tsëmi Bibliata wakin qellqayanqankunataqa tariyashqa mitupita mankakunachö, ampiraq cuartukunachö, uchkukunachö y tsaki sitiukunachö.
MANA USHAKANQAN. Diospa Palabranta unë qellqayanqankunaqa waranqëpa pergamïnukunachö y papïrukunachömi kashqa, y wakinqa 200 watapitapis masnam pasashqa y kananyaqpis këkäyanllaran. Manam ima qellqayanqankunapis Diospa Palabrannöqa tsëtsika tiempupa tsarakushqatsu.
a Papïrutaqa, yakuchö winaq papïru plantapitam qellqayänampaq rurayaq. Peru pergamïnu nishqantaqa animalpa qarankunapitam rurayaq.
b Tantiyarinapaq, Declaracion de Independencia de Estädus Unïdus nishqan actantam pergamïnuchö qellqayarqan. Kanankamayaqqa cäsi 250 watakunanam pasarishqa y qellqayanqankunaqa ichikllapa ichikllapam borrakashqa mana rikakanqanyaq.