Mäkoq mäkoq këkanqantsikta rikätsikushun

“Qamcunapis mäcoq, mäcoq[llam] quecayänequi; porqui Diospita Shamushqa Nunaqa cutircamonqa qamcuna mana yarpäyanqequi öram.” (MAT. 24:44.)

1, 2. a) Biblia ninqannö, ¿pikunataq huk tigre ruranqannö rurayanqa? b) Cristu mana allikunata ushakätsinampaq shamuptin, ¿imataraq rurashwan mana wanunapaq?

ATSKA watakunapam ëtsa mikoq animalkunata mansaq huk reqishqa nuna, nunakuna rikäyänampaq tigrekunawan pukllaq y kë animalkunaqa manam imanayaqtsu. Pëmi kënö neq: “Noqapaq kë mundochö imapitapis más shumaqqa, ëtsa mikoq animalkunawan mana mantsanakushpa pukllayanqämi”. Tsënö kaptimpis, 3 de octubre 2003 watachömi, huk mansashqan yulaq tigre 172 kilos lasaq ichikllapa wanïkatsirqantsu, tsënöpam kë tigre rikätsikurqan manshuman mana tikrashqanta.

² Mansaqninta tigre tsënö rurëkunqanqa illaqpitam karqan y nunaqa manam ni ima rurëtapis musyarqantsu. Tsëmi tsë tigre ruranqanwan igulatsintsik ‘achachi’ bestia ichikllachöna nunakunapa contran shärinampaq kaqta, y tsë hunaq chämunampaqqa mäkoq mäkoqllam këkänantsik (lei Apocalipsis 17:15-18). Bibliachöqa willakun mana imëpis wiyashqantsiknö puka color ‘chunca waqrayoq’ huk achachïpaqmi, tsëqa ONU nishqan y kanan gobiernokunam kayan, këkunam Satanaspa makinchö këkaq mana alli religionkunata ushakätsiyanqa, pëkunatam Bibliachö shutitsin Hatun Babilonia nishpa, y lluta purikoq warmitawanmi igualatsin. Manam musyantsiktsu imë hunaq ni ima hora tsë pasakunampaq kaqta (Mat. 24:36). Pero illaqpita chämunanta y ichikllana pishinqantaqa musyantsikmi (Mat. 24:44; 1 Cor. 7:29). Këkuna pasariptinmi, Cristu shamunqa llapan mana allikunata ushakätseq y Diospa sirveqninkunata salvaq. Tsëmi alläpa preciso Diospa kaqchö mäkoq mäkoq këkänantsik (Luc. 21:28). Tsëpaqqa yanapamäshun Diospa unë sirveqninkuna mäkoq mäkoq kayanqampita y Dios awnikunqanta rikäyanqampita yachakunqantsikmi. ¿Pëkuna rurayanqannötsuraq noqantsikpis rurëkantsik?

Noëno mäkoq mäkoq këkäshun

3. ¿Imanirtaq Noëpaqqa sasaraq o ajaraq karqan Diosllata servinan?

³ Noëqa mäkoq mäkoqlla këkarqan wakin nunakuna tukï mana allita rurëkäyaptimpis, tsënöpam rikätsikurqan Jehová awnikunqanta rikänampaq listo këkanqanta. ¡Tukï pasanqanman pensakurki! Angelkunam nunaman tikrëkur warmikunawan casakuyarqan. Tsëpitam “kallpasapa tsurinkuna” yuriyarqan, y kallpasapa këninkunawanmi imëka mana allita rurayarqan (Gén. 6:4). Tsë mantsanëpaq hatusaq nunakunam maqakuyaq, wanutsikuyaq y tukï mana allikunata rurayaq. Y nunakunam pëkunata rikarnin pensëninkunachö y rurëninkunachö llapampis pëkunanölla kayarqan. Tsënö kaptinmi, Ciëlochö y Patsachö Autoridadyoq Jehová Diosnintsik tsë mana alli nunakunata ushakätsinampaq nirqan (lei Génesis 6:3, 5, 11, 12a).b

4, 5. ¿Imanötaq kanan witsan kawakïnintsik Noe kawanqan witsanchönölla?

⁴ Noe kawanqan witsankunanö kë tiempontsikkuna kanampaq kaqtam Jesusqa willakurqan (Mat. 24:37). Kanan witsankunapis supaykunaqa nunakunata tukïtam ruratsiyan (Apo. 12:7-9, 12). Tsë supaykuna nunaman tikrëta mana puëderpis, jövenkunata y mayorkunatapis tukï mana allikunata rurayänampaqmi yarpätsiyan. Hinamampis, warmipis y ollqupis tukï rakchakunata rurayanqantam kë supaykunaqa kushishqa rikaräkuyan (Efe. 6:11, 12).

⁵ Diospa Palabranqa Diablupaq “wanutsicoq” ninmi (Juan 8:44; Heb. 2:14). Kë mana alli espíritu munanqan hora wanutsikïta mana puëderpis, nunakunatam pensëninchö y shonqunchö wanutsikïpaq yarpätsin. Musyarinapaq, Estados Unidos nacionchömi 142 wambra yureqpita, hukta cada hunaq wanutsiyan. Kë llapanta Jehová rikarqa, ¿manatsuraq Noe kawanqan witsanchönölla kanampis yarpachakïkan? Y, ¿manatsuraq ni imatapis ruranqa?

6, 7. ¿Imanötaq Noëwan familian rikätsikuyarqan Diosman markäkuyanqanta y wiyakuyanqanta?

⁶ Höranchömi Jehoväqa Noëta willarqan “llapan nunata” diluviowan ushakätsinampaq kaqta (Gén. 6:13, 17). Tsëmi huk arcata ruranampaq mandarqan, këqa karqan huk hatun caja cuentam. Noëwan familianqa, hinan höram arcata rurar qallëkuyarqan. Dios ninqantam wiyakuyarqan, tsënöpam rikätsikuyarqan juicio shamunampaq listo këkäyanqanta. ¿Imataq yanaparqan tsëkunata rurayänampaq?

⁷ Diosman markäkïninkuna o yärakuyninkuna sinchi kanqan y wiyakoq kayanqanmi (Gén. 6:22; Heb. 11:7). Noëqa familianta pushaq karmi, Jehoväpa kaqchö mäkoq mäkoqlla këkarqan y manam tsë witsan nunakunanötsu kawarqan (Gén. 6:9). Familiampis musyaqmi maqakoq y mana wiyakoq nunakunapita mana yachakuyänampaq kaqta. Manam ni mëqankunapis munëninkunata rurarllaqa kakïta puëdeyaqtsu. Diosnintsikqa imata rurayänampaq kaqtapis nishqanam karqan, y kawëta munarqa wiyakuyänanmi karqan (lei Génesis 6:14, 18c).

Noëwan familianqa listo këkäyanqantam rikätsikuyarqan

8. ¿Imanötaq musyantsik Noëpa familian Diosta llapan shonqunkunawan serviyanqanta?

⁸ Bibliachö Noëllapaq parlaptimpis, warmin, tsurinkuna y lumtsïninkunapis Jehovätaqa serviyaqmi. Tsëtam Ezequielpis rikätsikurqan. Ezequiel kawanqan witsan nunakunanö portakushqa karqa, manam Noëpa tsurinkuna salvakuyanmantsu karqan. Hina rikätsikurqanmi papäninlla alli ruraq kanqanrëkur pëkuna mana salvakuyänampaq kaqta. Mayorna karmi, kikinkuna imata rurayänampaqpis rikäyänan karqan. Pëkunaqa Diosta wiyakuyanqanrëkurmi diluviochö ushakäyarqantsu, tsënöpam rikätsikuyarqan Diosta kuyayanqanta y mandakunqanta wiyakuyanqantapis (Eze. 14:19, 20). Llapanmi Diosman markäkuyarqan, Noe pushananta haqiyarqan y Jehová llapan ninqanta wiyakuyarqan, manam pipis ni imapis Diospa kaqta rurayänanta michänantaqa haqiyarqantsu.

9. ¿Pikunataq Noëno Diosman markäkïta tïrayan?

⁹ Alläpam kushikuntsik kanampis atskaq teytakuna Noëno këta tïrayanqanta. Familiankunata mikïninkuna, wayinkuna, röpankuna y estudionkuna qornimpis, pëkunaqa alleqmi musyayan Diospita yachatsi más preciso kanqanta. Rurayänampaq kaqta rurarmi, rikätsikuyan Jehoväpa hunaqnin chämunampaq mäkoq mäkoqlla këkäyanqanta.

10, 11. a) ¿Imanöraq Noëwan familian tikrariyarqan arca rurinchö këkarnin? b) ¿Imatataq noqantsik tapukunantsik?

¹⁰ Itsachi pitsqa chunka watakuna Noe, warmin, tsurinkuna y lumtsïninkuna arcata ushayänampaq trabajayarqan. Pensari, ¡imakunataraq rurapakuyänan karqan! Ëka kutiraq tsë arcapita yëkur yarqur kayarqan, yaku mana yëkunampaq alli tsaparnin, tukïläya mikïta y animalkunatapis yëkatsirnin. Y 2.370 wata, ishkë kaq killapa 17 hunaqninchö Jesus manaraq shamuptinmi, shuyaräyanqan hunaq chëkamurqan. Arcaman yëkuriyaptinnam, Jehová arcapa punkunta wichqarirqan. Tsënam tamyar qallakïkamurqan. Pero manam wakin markakunallatatsu yaku tsaparqan. Sinöqa ciëlochö lamarnö këkaq llapan yakum paqwë hichakäramurqan, y arcatanam wakman këman kuyutsir pallarkurqan (Gén. 7:11, 16). Waqtachö kaqkunaqa yakuwan tsapakarmi wanuyarqan, pero arca rurinchö kaqkunaqa llapampis kawëkäyarqanmi. ¿Imanöraq Noëwan familian tikrariyarqan? Alläpachi Jehoväta agradecikuyarqan, itsachi kënö niyarqan: “¡Allichömi Diosta wiyakur kawakurqantsik, y mäkoq mäkoq kanapaq sinchikurqantsik!” (Gén. 6:9). Kanan këman pensari. Armagedón nishqan guerra ushariptin kawëkarqa, ¿manatsuraq shonqïkichö alläpa kushikunkiman y Jehoväta llapan kallpëkiwan gracias ninkiman?

¹¹ Llapan Puëdeq Diosnintsikqa Satanaspa mundonta ushakätsinampaqmi awnimarquntsik, y tsëta ruranampaqqa manam imapis michanqatsu. Pero llapantsikmi këta tapukunantsik: “¿Paqwëku creï Dios awnikunqankuna chipyë cumplikänampaq y churanqan tiempochö rurakänampaq kaqta?”. Tsënö kaptinqa, rikätsikunantsikmi mäkoq mäkoq këkanqantsikta, y manam ichikllapis qonqarinantsiktsu Jehoväpa piñakïnin ‘junaq’ këllachöna kanqanta (2 Ped. 3:12).

Moisesqa mäkoq mäkoqllam karqan

12. ¿Imakunaraq Moisesta Jehoväpita rakikäratsinman karqan?

¹² Kanan Moisespaq parlarishun, nunakunapa rikënimpaqqa, pëqa Egiptochö imëkayoqmi karqan. Faraonpa warmi tsurinmi tarikïkurqan, tsëmi Faraonpa wayinchö winashqa karnin alläpa respetashqa karqan. Más alli kaq mikïninkuna y röpankunam kapurqan, y imëka hananchömi winarqan. Hinamampis tsë witsanchö más yachaq nunakunachi yachatsiyarqan (lei Hechos 7:20-22). Hina itsachi herenciannäqa alläpa atska karqan.

13. ¿Imataq Moisesta yanaparqan Dios awnikunqanta mana qonqanampaq?

¹³ Egipciokunanö santokunata adorë mana alli kanqantaqa, itsachi llullu këkaptin teytanwan maman yachatsiyanqampita musyaq (Éxo. 32:8). Egipciokunapa yachatsikïnin, ni reypa wayinchö tukï hananchö täranqampis, manam qonqatsirqantsu rasumpa kaq religiontaqa. Jehová awnikunqanmanqa atska kutichi yarpachakurqan, tsëchi Dios munanqanta ruranampaq listo këkanqanta rikätsikïta munarqan. Tsëmi israelïta kaqkunaman ëwarnin kënö nirqan: “‘Jehová [...], Abrahanpa Diosnin Isaacpa Diosnin y Jacobpa Diosninmi qamkunaman kachamashqa’” (lei Éxodo 3:15-17d).

14. ¿Imakuna pasanqanchötaq Moises rikätsikurqan mana mantsakunqanta y Diosman markäkunqanta?

¹⁴ Egipciokuna mana kawaq dioskunata adorayanqampitaqa, Moisesqa rasumpa kawaq Dios Jehovätam adoraq. Pëqa “Diosta mana riquecarninpis”, yärakuranmi Israel esclavo kanqampita Dios horqanampaq kaqta, imë ruranampaq kaqta mana musyëkarpis (Heb. 11:24, 25, 27). Hebreo wawqinkuna libre kayänanta alläpa munarmi, huk kutichö hebreo mayinta washanqanchö egipcio capatazta wanïkatsirqan (Éxo. 2:11, 12). Tsënö kaptimpis, manaran Dios disponishqan höraraqtsu karqan, tsëmi karu markapa safakurqan. ¡Imanö sasaraq karqan llapan hananchö winashqa këkar mana ni imapis kaqchö taränanqa! Tsënö kaptimpis mäkoq mäkoq këkanqantam rikätsikurqan. ¿Imanö? Dios mandakunqankunaman yarpachakurnin. Tsëmi chusku chunka wata pasariptin Jehová markanta Egiptopita horqarqan. Jehovämi Moisesta mandarqan Madián markata haqirïkur Egiptoman kutinampaq, y pëqa ninqantam wiyakurqan (Éxo. 3:2, 7, 8, 10). Moisesqa “llapan nunakunapitapis más manshu” nunam karqan, tsëmi Faraonwan parlanampaqqa, mantsakunantsu karqan y Diosman markäkunan karqan (Núm. 12:3). Pero manam huk kutillatsu parlaparqan, sinöqa chunka plägakuna pasarinqanyaqmi kutinan karqan y manam ëka kuti más kë reywan parlanampaq kaqta musyarqantsu.

15. Tukï llakikïkunapa Moises pasëkarpis, ¿imanöpataq Jehoväta imëpis alabëkarqan?

¹⁵ Tsëpitam chusku chunka watakuna 1513 hasta 1473 watayaq, Moisesqa tukï llakikïkunapa pasarqan. Tsënö karpis, Jehovätaqa imëpis alabëkaqmi y israelïta wawqinkunatapis parlaparqanmi tsënölla rurayänampaq (Deu. 31:1-8). ¿Imanirtaq tsënöqa rurarqan? Jehovälla llapanchö mandakoq kanqanta musyarmi. Diospa shutintam alläpa kuyaq, y pëpa shutin respetashqa kanantam munaq (Éxo. 32:10-13; Núm. 14:11-16). Tsënöllam noqantsikpis Jehoväman y Gobiernonman tukï llakikïkunapa pasëkarpis llapan shonquntsikwan qaqashwan, alleqmi musyantsik pëlla alläpa yachaq y alli ruraq kanqanta (Isa. 55:8-11; Jer. 10:23). ¿Tsënöku pensantsik?

“Mäcoq mäcoq quecayë”

16, 17. ¿Imanirtaq Marcos 13:35-37 texto ninqan qampaq alläpa preciso?

¹⁶ “Mäcoq mäcoq quecayë. Porqui manam musyayanquitsu ime öra cutimunäpaq caqta.” (Mar. 13:33.) Jesusqa këta nirqan mana alli nunakunapa ushakënimpaq parlarmi. Rikärishun parlanqan profecía imanö nishpa ushanqantapis, kikin Marcos libro ninqannö: “Tsemi mäcoq mäcoq quecayänequi, porqui tse täpacoq cuentam musyayanquitsu ime öra cutimunäta. ¿Patsa paqasyärëcaqtsuraq, pullan paqastsuraq, qoya gallu cantetsuraq o qoya patsa waretsuraq tse wayiyoq cutimonqa? ¡Paqtaraq illaqpita cutimur punuquicaq cuentata tariyäshunquiman! Qamcunatanollam waquincunatapis canan willarï ¡imepis mäcoq mäcoqlla quecayänanpaq!” (Mar. 13:35-37).

¹⁷ Kënö Jesus ninqanqa yarpakachätsimantsikmi. Jesusqa paqaschö täpakïpaq chusku turnopaqmi parlëkarqan. Ushanan turnoqa qallaq tres de la mañänam y Inti o Rupay yarqaramuptinmi ushareq, tsë hörakunam täpakoq riyaqlla kanampaqqa alläpa sasa këkoq. Tsëmi guërrachö musyaq nunakunaqa, tsë hörata alli höratanö rikäyan chikeqninkunata ushakätsiyänampaq, itsa tsë hörakunachö chikeqninkuna punukakïkuyaptin. Tsënö kaqllam nunakuna kë mundochö punukashqa cuenta kakïkäyan, tsëmi noqantsik mana punukänapaq alleq sinchikunantsik. Jesusqa nirqanmi: “Mäcoq mäcoq quecayë”. Tsëmi ushakë hunaq y libre kënintsik chämunqanyaqqa, mäkoq mäkoqlla këkänantsik.

18. ¿Ima preciso rurëraq Jehoväpa testïgonkunapa kapamantsik?

¹⁸ Qallanan pärrafokunachö animalkunata mansaq nunataqa, ichikllapam tigre wanïkatsirqantsu. Pero Jehoväpa hunaqninchöqa, Biblia ninqannömi mana alli religionkuna y kë mundochö mana alli ruraqkunapis limpu ushakäyanqa (Apo. 18:4-8). Diosta llapan sirveqkunaqa, jövenkunapis y mayorkunapis musyanantsikmi imë hunaqchö kawëkanqantsikta, y tsë hunaqpaq mäkoq mäkoq kanapaqmi sinchikunantsik, tsënöpam Noëwan familian ruranqanta qatikäshun. Kë mundochö nunakunaqa manam Diosnintsikta respetayantsu. Yachatsikoq religiösokuna y Diosman mana creeqkunapis, Kamakoqnintsikpitaqa asikuyanmi. Pero noqantsikqa manam parlayanqankunata cäsonantsiktsu. Kanan yachakunqantsikkunata imëpis yarpäshun y listo këkäshun Diosnintsikpaq mana allita parlayaptin pëpaq allita parlanapaq, y shutinta respetanapaq, pëqa “dioskunapa Diosninmi [...], hatun Dios, Puëdeq y mantsëpaq” Diosmi (Deu. 10:17).

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

¿Yarpankiku?

• ¿Imanirtaq Noëpaq alläpa preciso karqan familianta Diospita yachatsi?

• Kanan witsankuna, ¿imachötaq Noe kawanqan witsannölla?

• Tukï llakikïkunapa pasëkarpis, ¿imanirtaq Moisesqa Jehová awnikunqanman yarpararlla kawakurqan?

• ¿Ima profecïakunataq qamta yanapashunki mäkoq mäkoq kanëkipaq?

[20 kaq päginachö dibüju]

Noëwan familianqa Jehová mandanqanta rurayänampaqmi sinchikuyarqan

[21 kaq päginachö dibüju]

Dios ninqanman markäkurmi Moises mäkoq mäkoqlla kawarqan