¿Israelta Dios qonqan Ley llapankunapaqku igual-lla karqan?

JUK karu markachömi ishkaq nunakunata wanutsikïpita tumpayarqan, tsëmi wanutsiyänampaq Juezkuna condenayarqan. Tsë juiciukunachöqa manam alleqllaqa musyapakuyarqantsu imanö pasakunqanta. Culpannaq kayanqan musyakäriptinmi, imëkata rurar abogädukuna librëta procurarpis, juk kaqllata librëta puëdiyarqan. Peru juknin kaqtaqa mas alli kaq abogädupis manam librëta puëdirqannatsu, porqui wanutsishqanam kayarqan.

Tsënö juzguëchöqa mëqan nacionchöpis pantarita puëdiyanmi. Tsëmi, Biblia mandakun kënö nir: “Alli kaqtam ruranëki” (Deuteronomiu 16:20). Juezkuna alli juzgayaptinqa llapantsikmi següru sientikuntsik. Diosqa Israel naciontam juk Leyta qorqan, y tsë Leyqa karqan alli kaq y llapankunata igualpa rikätsikoqmi. Diospa ‘näninkuna alli kaqlla’ kanqanta musyanapaq yachakurishun (Deuteronomiu 32:4).

YACHAQ Y MUSYAQ JUEZKUNA

Juezkuna alli kaqta ruraq y imatapis mana chaskipakoq karqa, markankunapaqmi juk tsapäkï kayan. Diospa Leyninqa tsënö juezkunata valoranmi. Tsënö kaptinmi, Israel nacion tsunyaq sitiupa ëwar qallëkuyaptin, ‘yachaqkunata, Dios mantsaqkunata, markäkïpaq kaqta y imatapis chaskipakïta chikeq’ nunakunata akranampaq Moisesta Dios mandarqan (Exodu 18:21, 22). Chusku chunka wata pasarinqanchönam, Moises yarpätsikurqan juez kayänampaq ‘musyaq y yachaq nunakunata’ akrë alläpa precisanqanta (Deuteronomiu 1:13-17).

Atska pachak watakuna pasariptinnam, Judäpa reynin Jehosafatqa,a juezkunata kënö mandarqan: ‘Alleq yarpachakurir imatapis rurayë, porqui manam nunakunapaqtsu juzgayanki, sinöqa Jehoväpaqmi. Juzgayanqëki höram qamkunawan këkan. Y Jehoväpa piñakïnin chämunanta mantsakuyë, cuidakuyë y alli kaqta rurayë. Porqui Jehoväwanqa mana alli rurë manam kantsu, llapankunatam igualpa rikan y manam imatapis chaskipakuntsu’ (2 Crönicas 19:6, 7). Tsënö nirmi reyqa yarpätsikurqan kikinkunallapaq imatapis munayaptin o wakinkunata mana allipa rikäyaptinqa, Dios cuentata mañanampaq kaqta.

Tsë mandakïkunata juezkuna cumpliyaptinqa llapan nacionmi següru sientikuyaq. Peru manam tsëllatsu, Diospa Leyninchöqa mas yachatsikïkunapis karqanmi, tsëkunam yanapakurqan alli kaqta decidiyänampaq hasta mas sasa (aja) kaqkunachöpis. Rikärishun wakin yachatsikïkunata.

ALLI YACHATSIKÏKUNA, ALLI JUZGUË

Juezkuna yachaq y musyaq nunakuna kayaptimpis, Jehovä Diosmi atska yachatsikïkunata qorqan alli kaqta decidiyänampaqqa. Tantiyarinapaq:

Alleq musyapakï. Jehoväqa Moiseswanmi Israel juezkunata kënö mandarqan: ‘Nunakunata juzgarninqa alli rurëwanmi juzgayänëki’ (Deuteronomiu 1:16). Juk juezqa alli juzguëta puëdin, llapan pasakunqan imanö kanqanta alleq musyarir-ran. Tsëmi, Diosqa juzgaqkunata mandarqan cada asuntupita alleq musyapakuyänanta. Manaraq juiciuta qallarmi Juezkunaqa alleqraq rikäyänan karqan cargutsayanqankuna rasumpa o mana rasumpa kanqanta (Deuteronomiu 13:14; 17:4).

Testïgukunata wiyë. Testïgukuna willakuyanqanqa precisarqanmi imanö kanqanta musyayänampaq. Leyqa kënömi neq: “Manam juk testïgullaqa juk nuna pantanqampita o jutsallakunqampita acusanmantsu. Ishkaq o kima testïgukuna kayaptinran tsë asuntu patsakanman” (Deuteronomiu 19:15). Testïgukunataqa Diospa Leynin michaqmi ulikuyänanta (llullakuyänanta) y mana alli ruraqkunaman qaqarnin juiciuchö ulikuyänantapis (Exodu 23:1).

Cläru y rasun kaqlla. Mana rasumpa kaqta willakuyanqanrëkur castigashqa kayanqanmi yanapakoq, tsëchö këkaqkunapis mana ulikuyänampaq. Leyqa kënömi neq: “Juezkunaqa alleqran musyapakuyänan, y testïgu ulikur wawqimpaq mana rasumpa kaqpita acusashqa kaptinqa, wawqinta mana allita rurëta munanqannöllam kikinta rurayänëki, y mana alli ruraqkunatam ushakätsiyänëki” (Deuteronomiu 19:18, 19). Tantiyarinapaq, jukpa herencianwan quedakunanrëkur juk nuna ulikuptinqa, tsë herenciapa chaninta paganampaqmi castïgun kaq. Culpannaq nunata wanutsiyänanrëkur ulikuptinqa, kikintam wanutsiyaq. Kë leyqa yanapakoq nunakuna rasumpa kaqta willakuyänampaqmi.

Llapanta igualpa Juzguë. Llapan pruëbakunata katsir-ran juezkunaqa alleq rikäyaq tsë asuntuta y imata karpis decidiyaq. Peru cuentamanmi churayänan karqan Diospa Leyninta: ‘Waktsatapis y rïcutapis igualpam tratanëki. Justiciawanmi juzganëki’ (Levïticu 19:15). Llapan juiciukunachömi, juezkunaqa pruëbakuna kanqanmannö decidiyänan karqan, y manam janapa imanö kayanqanrëkur o kayäpunqanrëkurllatsu.

Israel nacionta Dios unë witsan qonqan Leyqa clärum karqan, y tsëqa alläpam yanapakunman kanan witsan juiciukunachöpis. Tsë yachatsikïkunata cuentaman churarqa mana pantashpam alli juzgayanqa.

RASUMPA ALLI KAWAKÏCHÖ KAWAQ NACION

Moisesmi israelïtakunata kënö nir tapurqan: “¿Mëqan jatun nacionkunataq kayan, kanan qoyanqaq llapan alli leykunayoq y mandamientukunayoq?” (Deuteronomiu 4:8). Rasumpa kaqchöqa, juk nacion mas alli kaq leykunayoq manam karqantsu. Salomonqa jövin këninchö Jehoväpa leyninkunatam cumplirqan y rey kanqan witsanqa israelïtakuna ‘mana mantsapakushpam alli pasakïchö kawakuyarqan’ y llapankunam ‘mikuyarqan, upyayarqan y kushishqa kayarqan’ (1 Rëyes 4:20, 25).

Llakikïpaqqa israelïtakuna Diospa contran churakäyanqanmi. Diosqa profëta Jeremïaswanmi kënö nirqan: “Pëkunaqa Jehoväpa palabranta manam chaskikuyashqatsu, y ¿imanöparaq yachëninkuna kanman?” (Jeremïas 8:9). Tsënö rurayanqanrëkurmi Jerusalenqa “yawar ramëpita culpayoq marka” y “melanëpaq rurëkuna” junta tikrarirqan. Tsëpitaqa ushakashqam karqan y qanchis chunka watapam pipis tärarqantsu (Ezequiel 22:2; Jeremïas 25:11).

Israel nacion mas sasa tiempukunapa pasëkanqan witsanmi profëta Isaïasqa kawarqan. Unë tiempu imanö kayanqanta yarpanqanmi yanaparqan Jehoväta y Leyninta yarpänampaq: “Patsachö täraqkunaqa alli kaq rurëllatam yachakuyan” (Isaïas 26:9).

Jina Isaïasqa willakurqanmi Jesucristu Mandakoq kanampaq kaqtapis: “Manam ni wiyanqanllapitatsu ni janampa rikanqanllapitatsu juzganqa. Y patsachö manshukunapaqqa llapampaqpis igualmi kanqa” (Isaïas 11:3, 4). ¡Imanö shumaq kawakïmi shuyaran Diospa Gobiernunchö y Jesucristupa Mandakïninchö kawaqkunataqa! (Mateu 6:10.)