Entiendita puëdinqantsik libru

Rasumpëpam Bibliaqa alläpa unë libru, qellqarqa qallayarqan Asiapa sur este kaq lädunchömi, tsëpitaqa 3500 watakunanönam pasarishqa. Tsë witsanqa China nacionchöqa puëdeq Shang nishqan familiapitam mandakoq kayarqan, pëkunallapitam mas unë willakïqa yurin. Y tsëpita juk waranqa wata pasariptinnam Budismu nishqan religion India nacionchö qallarqan. (“Bibliapaq willakïkuna” neq recuadruta rikäri.)

Juk libruqa fäcil-lla entiendipaq karnin y yanapakoq consëjukunata qokurninmi, nunakunataqa yanapan. Bibliaqa tsënöllam, kawënintsikchö mas precïsu tapukïkunapa respuestantam alleq contestan.

Tantiyarinapaq, nunakunaqa imarëkur kawanqantsikta musyëta munarmi, imëpis yarpachakuyashqa. Tsënö kaptimpis, respuestanqa këkan Bibliapa qallanan Genesis librupa ishkë kaq capïtulunchömi. Tsëchömi nin, “qallananchöqa” millonyëpayan unë watakuna, ciëlukuna, galaxiakuna, qoyllurkuna y Patsapis kamakanqantam (Genesis 1:1). Tsëpitanam willamantsik, imanö ichikllapa ichikllapa Patsa kawëpaqnö tikranqanta, imanö tukï kawë qallanqanta y nuna imanö yurinqanta. Jina rikätsikunmi kë imëka rikanqantsikta imapaq Dios kamanqanta.

ENTIENDITA PUËDINTSIKMI

Bibliaqa kawënintsikchö problëmakunata altsanapaqmi consëjukunata qomantsik. Tsë consëjukuna imanir fäcil entiendillapaq kanqanta, ishkëllata rikärishun.

Consëjunkunaqa shumaq y clärum. Mana entiendipaq y mana reqishqa palabrakunata utilizänampa rantinmi, fäcil palabrakunata utilizan. Hasta mana entiendipaq yachatsikïpis, cada junaq parlanqantsik palabrallawanmi qellqarëkan.

Tantiyarinapaq, Jesusqa nunakunapa shonqunman chänampaqqa, cada junaq pasakunqanllawanmi yachatsikoq. Tsëtaqa rikantsik Jirkapita Yachatsikunqanchömi, tsëqa qellqarëkan Mateu librupa 5 a 7 kaq capïtulunkunachömi. Bibliapita parlaq juk nunam nirqan “yanapakoq discursum” y manam “peqallamantsu chärin, sinöqa pushakun y yanapakunmi”. Kë capïtulukunata 15 o 20 minütullachö leyir y Jesus parlanqan sencïllulla kaptimpis, alläpa yanapakunqantam rikanki.

Jina, Bibliapa willakïninqa fäcil entiendinallam. Manam cuentukunatatsu willakun, sinöqa alläpa reqishqa juk libru ninqannömi: “Tukï cläsi nunakunapa shuyäkïninkunata, perdiyanqankunata y ganayanqankunatam willakun”. Tsënö rasumpa pasakunqankunawan y nunakunapaq parlanqankunawanqa kikintsik pasëkanqantsiknömi sientikuntsik. Jinamampis, fäcil entiendinallam y yanapakoq yachatsikïkunatam tarintsik (Romänus 15:4).

FÄCIL TARINALLAM

Juk libruta alleq entiendinëkipaqqa, parlanqëki idiömachömi qellqaränan. Mëchö tärarpis, Bibliataqa parlanqëki idiömachömi tarita puëdinki. ¿Imanötaq tsëqa kanman?

Juk idiömapita tikratsiyanqan. Qallananchöqa Bibliata qellqayarqan hebrëu, aramëu y griëgu idiömachömi. Tsëmi wallkaqlla leyita puëdiyaq. Wakin idiömakunachöpis Biblia kanampaqqa juk idiömaman tikratseq atskaq nunakunam unëpitana mana jamashpa trabajayarqan. Tsënö kallpachakuyanqanrëkurmi Bibliaqa tikratsikashqa llapan kar o pullanllata karpis, 2.700 idiömakunamannö. Tsëmi, entëru Patsachö cäsi llapan nunakuna, parlayanqan idiömachö Bibliata leyita puëdiyan.

Qarakuyanqan. Bibliaqa qellqakarqan papïru nishqanchö y animalpa tsakishqa qarankunachömi, tsëkunaqa ushakaqllam kayaq. Willakïninta katsiyänampaqqa kutin kutinmi makipa copiayaq. Tsë copiakuna alläpa chaniyoq kaptinmi wallkaqlla rantita puëdiyaq. Peru 550 watakunanöna Gutenberg jutiyoq nuna impriminapaq mäquinata ruranqampitaqa, Bibliaqa mas nunakunaman charqan. Bibliaqa 5 mil millonnönam imprimikashqa.

Manam ni mëqan religionkunapa librunkunapis, Biblianöqa mëtsikaq nunakunaman chashqatsu. Peru, Bibliataqa llapan nunakunam tarita puëdiyan. Entiendinan sasanö kaptimpis, kanmi yanapakïkuna. ¿Ima yanapakïkuna? ¿Mëchöraq tarinki? Qateqnin yachatsikïchömi musyarinki.