YACHAKUNAPAQ KAQ 47
Levïticu librupita precisaq yachatsikïkuna
“Llapan qellqashqa këkaqmi Diospita shamun, y alläpa allim” (2 TIM. 3:16).
98 KAQ CANCION Bibliaqa Diospa Palabranmi
¿IMAPITATAQ YACHAKUSHUN?a
1, 2. ¿Imanirtaq kanan witsan cristiänukunaqa Levïticu librupita yachakïta tïranantsik?
JÖVIN amïgun Timoteutam apostol Pabluqa këta yarpätsirqan: “Llapan qellqashqa këkaqmi Diospita shamun, y alläpa allim” (2 Tim. 3:16). Tsë ‘qellqashqakunachömi’ Levïticu librupis këkan. Qamqa, ¿imanötaq tsë libruta rikanki? Wakin nunakunaqa, kanan witsankuna mana yanapakoq imëka mandamientukunayoq y leykunayoq tsë libru kanqantam niyan. Peru rasumpa kaq cristiänukunaqa manam tsëtanötsu rikantsik.
2 Levïticu librutaqa, 3.500 watakunatanönam qellqayarqan, peru Jehoväqa tsëpita “yachakunapaqmi” kananyaq kanampaq permitishqa (Rom. 15:4). Kë librutaqa, Diospa poderninwanmi escribiyarqan y Dios imanö pensanqanta musyanapaqmi yanapamantsik, tsëmi tsë librupita yachakïta tïranantsik. Rasumpa kaqchöqa, imëkatam yachakïta puëdintsik. Chusku yachatsikïninkunallata rikärishun.
¿IMATATAQ RURANANTSIK DIOSPA RIKËNINCHÖ ALLI KANAPAQ?
3. ¿Imanirtaq Jutsapita Pagakuyänan Junaqchö pishtashqa animalkunata kayayaq?
3 Juk kaq yachatsikï: pëpaq ruranqantsikkunata Jehovä chaskimänapaqqa, alläpam precisan rikëninchö alli këkänantsik. Jutsapita Pagakuyänan Junaqchöqa, llapan israelïtakunam juntakäyaq y mandakoq kaq sacerdötim pishtashqa animalkunata kayaq, tsëtaqa cada watam rurayaq. Tsëqa, jutsannaq kayänan alläpa precisanqantam israelïtakunata yarpätseq. Peru pishtashqa animalkunapa yawarninta aparkur tsë junaqchö mandakoq kaq sacerdöti Alläpa Santu cuartuman manaraq yëkurmi, alläpa precisaq rurëtaraq ruraq, y tsëqa, israelïtakuna jutsankunapita perdonashqa kayänampitapis masmi precisaq.
(Rikäri 4 kaq pärrafuta).g
4. Levïticu 16:12 y 13 textuchö ninqannö, ¿imatataq mandakoq kaq sacerdöti ruraq Jutsapita Pagakuyänan Junaqchö Alläpa Santu cuartuman puntata yëkurir? (Jana qaranchö këkaq dibüjuta rikäri).
4 (Leyi Levïticu 16:12, 13b). Këta rikëkaq cuenta kashun: mandakoq kaq sacerdötim Diospa carpa wayinman yëkurin. Juk makinchömi shumaq mushkoq inciensuta apan y juknin kaqchönam chakiyoq örupita tazonchö junta shanshëkaq carbonta. Alläpa Santu cuartuta tsaparaq cortïnata manaraq kicharmi, shäkurin. Alläpa respëtuwanmi shumaqlla yëkurin y Conträtu Babulpa nöpanman shäkurin (tsë junaqqa ishkë kuti masran yëkunqa). Juk parlakïchöqa, imëka Jehoväpa nöpanchö shëkaqnömi këkan. Tsënam inciensuta shanshëkaq carbonkuna jananman jicharkun y entëru cuartum shumaq mushkur qallëkun.c Mas rätuntanam jutsakunarëkur pishtayanqan animalkunapa yawarninwan Alläpa Santu cuartuman yapë kutinqa. Këman alli pensarishun: jutsakunarëkur pishtayanqan animalkunapa yawarninta manaraq aparmi, inciensuta puntata rupatseq.
5. Jutsapita Pagakuyänan Junaqchö inciensuta utilizäyanqampitaqa, ¿imatataq yachakuntsik?
5 Jutsapita Pagakuyänan Junaqchö inciensuta utilizäyanqampitaqa, ¿imatataq yachakuntsik? Bibliachöqa, Diosta sirweqkunapa mañakïninkunatam shumaq mushkoq inciensutawan igualatsin (Sal. 141:2; Rev. 5:8). Jehoväpa nöpanman inciensuta alläpa respëtuwan mandakoq kaq sacerdöti apanqanta yarpäshun. Tsënöllam Jehoväman mañakurqa, noqantsikpis alläpa respëtuwan mañakunantsik. Pëman wamran witinanta juk teyta dejaqnömi, llapanta kamaq Jehoväqa pëman witinata dejamantsik y tsëtaqa alläpam valoranantsik (Sant. 4:8). Amïgunkunatanömi rikämantsik (Sal. 25:14). Y tsëtaqa alläpa precisaqpaqmi churantsik, tsëmi imatapis mana gustanqantaqa rurashwantsu.
6. Pishtashqa animalkunata manaraq kayarnin mandakoq kaq sacerdöti inciensuta rupatsinqanqa, ¿imatataq Jesuspita yachatsimantsik?
6 Pishtashqa animalkunata manaraq kayarnin mandakoq kaq sacerdöti inciensuta rupatsinqanta yarpäshun. Tsëtaqa ruraq Jehoväpa rikëninchö alli kanampaqmi. ¿Imatataq këpita yachakuntsik? Patsachö këkarqa, nunakunarëkur manaraq wanurmi Jesusqa juk precisaq rurëtaraq rurarqan, y tsëqa, nunakunata salvanampitapis masmi precisarqan. Nunakunarëkur Jesus wanunqanta Jehovä chaskinampaqqa, puntataqa pëtam llapanchö wiyakunan karqan. Tsëta ruranqanwanmi rikätsikurqan, Jehovä mandakunqanta wiyakïqa, imapitapis mas alli kanqanta. Jesusqa Teytampa mandakoq kënin alli kanqanta y imanö gobernanqan alli kanqantam rikätsikurqan.
7. ¿Imanirtaq Patsachö kawanqan witsan Jesus llapan ruranqanqa Teytanta alläpa kushitsirqan?
7 Patsachö kawarqa, Jesusqa llapan ruranqanchömi Jehovä mandakunqanta wiyakurqan. Manam ni ima tentacion ni pruëba, ni alläpa sufritsirnin wanutsiyänampaq kaqta musyanqampis, Teytampa Gobiernunlla alli kanqanta rikätsikunantaqa micharqantsu (Filip. 2:8). Pruëbakunapa pasarqa, Jesusqa “sinchipa qayakur y waqarmi” Diosman mañakurqan (Heb. 5:7). Tsënö mañakunqanqa rikätsikurqan, Jehoväta mana jaqipa sirwita munanqantam y tsëqa wiyakoq kanampaqmi yanaparqan. Tsënö mañakunqanqa imëka shumaq mushkoq inciensunömi Jehoväpaqqa karqan. Kawëninchö Jesus llapan ruranqanmi Teytanta alläpa kushitsirqan y llapampa janampa mandakoq kënintam respetatsirqan.
8. ¿Imanötaq Jesus ruranqannölla rurashwan?
8 Jesusnö rurëtaqa puëdishun, Diospa llapan leyninkunata wiyakunapaq kallpachakurnin y mana jaqipa pëllata sirwirninmi. Ima problëmapa pasarpis, Jehoväta kushitsita munarmi yanapëkamänapaq pëta rogakuntsik. Tsëkunata rurarqa, imanö gobernanqan alläpa alli kanqantam rikätsikuntsik. Mana gustanqankunata rurashqa mañakïnintsikta mana wiyanampaq kaqtaqa musyantsikmi. Peru Pë munanqannö kawashqaqa, segürum këkantsik mañakunqantsiktaqa alläpa shumaq mushkoq inciensutanö rikänampaq kaqta. Jina pëllata sirwinqantsik y wiyakoq kanqantsik ciëluchö Teytantsikta kushitsinqantaqa segürum këkantsik (Prov. 27:11).
ALLÄPA AGRADECIKUR Y KUYARMI JEHOVÄTAQA SIRWINTSIK
(Rikäri 9 kaq pärrafuta).h
9. ¿Imanirtaq Jehoväwan amïgu kayanqanta rikätsikoq ofrendakunata rurayaq?
9 Ishkë kaq yachatsikï: alläpa agradecikurmi Jehovätaqa sirwintsik. Diosta adorarnin israelïtakuna ima masta rurayanqanta rikärishun. Pëkunaqa Jehoväwan amïgu kayanqanta o yamë kayanqanta rikätsikoq ofrendatam rurayaq.d Levïticu libruchöqa, Dioswan amïgu kayanqampita agradecikurnin juk ofrendata israelïtakuna rurëta puëdiyanqantam yachakuntsik (Lev. 7:11-13, 16-18). Tsë ofrendataqa, manam rurayänan kaptintsu rurayaq, sinöqa kikinkuna rurëta munarmi. Awmi, Jehovä Diosninkunata kuyarninmi tsë ofrendataqa rurayaq. Tsë ofrendata ruraq nuna, familian y sacerdötikunam tsë pishtashqa animaltaqa mikuyaq. Peru tsë animalpa mas allin kaqkunaqa Jehovällapaqmi kaq. ¿Imataq tsëkunaqa kayarqan?
(Rikäri 10 kaq pärrafuta).i
10. Levïticu 3:6, 12 y 14 a 16 textuchö Jehoväwan amïgu kayanqanta rikätsikoq ofrendata rurayanqanqa, ¿imachötaq Jesus ruranqanwan igualan?
10 Kima kaq yachatsikï: Jehoväta kuyarninmi llapan puëdinqantsikmannö sirwintsik. Jehoväqa juk animalpa wiran mas allin kaqnin kanqantam neq. Jina animalpa pacha rurunta y ñatinnintam mas väleqtanö rikaq (leyi Levïticu 3:6, 12, 14-16e). Tsëmi Jehoväqa alläpa kushikoq, juk israelïta pishtashqa animalpa pacha rurunta, ñatinta y wiranta pëpaq kayaptin. Jehoväpaq mas allin kaqta kayaq israelïtaqa, pëta alläpa agradecikunqantam rikätsikoq. Jesuspis, imëka pishtashqa animalpa mas allin kaqninta kayaqnömi, Teytanta kuyarnin llapan puëdinqanmannö sirwirqan (Juan 14:31). Diospa voluntäninta rurëqa, Jesustaqa alläpam kushitseq, jina alläpam Pëpa leyninkunata kuyaq (Sal. 40:8). ¡Jehoväqa alläpachi kushikurqan pëta sirwinampaq Tsurin listu këkanqampitaqa!
Jehoväta kuyarmi llapan puëdinqantsikmannö sirwintsik. (Rikäri 11 y 12 kaq pärrafukunata).j
11. (1) ¿Imachötaq Diosta sirwinqantsikwan, Dioswan amïgu kayanqanta rikätsikoq ofrendakuna igualan? (2) ¿Imanötaq tsëqa kushitsimantsik?
11 Dioswan amïgu kayanqanta rikätsikoq ofrendataqa, kikinkunallapitam rurayaq y tsëwanqa Diosta alläpa kuyayanqantam rikätsikuyaq. Kikintsikpa munënintsikpita Diosta sirwirnin ruranqantsikkunaqa, tsë ofrendakunanöllam kayan, y Diosta kuyanqantsiktam rikätsikun. Pëta kuyar y mandakunqankunata wiyakur mëtsika millon nunakuna sirweqta rikarqa, alläpachi kushikun. Pëqa manam imata ruranqantsikllatatsu rikan y precisaqpaq churan, sinöqa tsëkunata imanir ruranqantsiktam musyan, y tsëta yarpëqa alläpam kushitsimantsik. Këllaman pensarishun: Jehoväqa, edäna kanqantsikrëkur pëpaq munanqantsiknö rurëta mana puëdinqantsiktaqa, allim musyan y manam tsëman yaparäkuntsu. Itsa Pëta sirwir wallkallata rurëta puëdintsik, peru Jehoväqa manam ëkata ruranqantsiktatsu rikan, sinöqa pëta kuyar llapan puëdinqantsikta ruranqantsiktam. Pëqa alläpam kushikun llapan puëdinqantsikmannö ruranqantsikpita.
12. ¿Imanötaq Jehovä sientikoq pëwan amïgu kayanqanta rikätsikoq ofrendakunata kayayaptin, y imapitataq següru këkantsik?
12 Dioswan amïgu kayanqanta rikätsikoq ofrendakunapitaqa, ¿imatataq yachakuntsik? Pishtashqa animalpa mas allin kaqninkuna kayakaptin qontatë witsaqta rikarmi, Jehoväqa alläpa kushikoq. Kanan witsampis Pëqa tsënöllam kushikun kikintsikpita y llapan puëdinqantsikmannö sirwishqaqa (Col. 3:23). Ruranqantsikkunawanqa alläpachi kushikun. Pëta kuyarnin sirwinqantsikchö atskata o ichikllata rurashqapis, pëqa alläpa väleqtanömi imëpis yarparanqa (Mat. 6:20; Heb. 6:10).
JEHOVÄQA SIRWEQNINKUNATA BENDICINMI
13. Levïticu 9:23 y 24 textuchö ninqannö, ¿imanötaq Jehoväqa rikätsikurqan akrayanqan sacerdötikunata allipa rikanqanta?
13 Chusku kaq yachatsikï: Jehoväqa Patsachö këkaq sirweqninkunatam bendicin. Sinaï jirkapa chakinchö J.m.sh 1512 wata Diospa carpa wayinta patsäratsiyaptin ima pasakunqanta rikärishun (Ex. 40:17). Tsë wayita inaguräyänampaq kaqta rikaq Moisesmi, Aarontawan tsurinkunata sacerdöti kayänampaq churarqan. Israel nacion nunakunaqa, pishtashqa animalkunata imanö kayayanqanta rikäyänampaqmi tsë kuti juntakäyarqan (Lev. 9:1-5). ¿Imanötaq Jehoväqa rikätsikurqan akrayanqan sacerdötikunata allipa rikanqanta? Aaronwan Moises israelïtakunata bendiciriyaptinmi, altarchö këkaq ofrendakuna kayakänampaq ciëlupita ninata Jehovä urätsirqan (leyi Levïticu 9:23, 24f).
14. Aaronta sacerdöti kanampaq akrayanqanta Jehovä allipa rikanqanqa, ¿imanirtaq noqantsikpaq precisan?
14 Tsëta ruranqanwanmi, sacerdöti kanampaq Aaronta akrayanqanta Jehovä allipa rikanqanta rikätsikurqan. Israelïtakunaqa tsëta rikëkurmi, akrashqa sacerdötikunata Jehovä allipa rikanqanta, y pëkunata wiyakuyänan alläpa precisanqanta cläru musyariyarqan. Tsë sacerdötikunata Jehovä allipa rikanqanqa, ¿imanirtaq noqantsikpaq precisan? Tsë sacerdötikuna, shamoq tiempuchö mas precisaq sacerdötikuna kanampaq kaqta rikätsikushqa kaptinmi. Mandakoq kaq sacerdötiqa, Cristum, y pëwan juntum 144.00 sacerdötikuna y reykuna ciëlupita patsë mandakayämunqa (Heb. 4:14; 8:3-5; 10:1).
Jehoväqa sirweqninkunata pushaqkunatam dirigin y bendicin. Noqantsikqa llapan puëdinqantsikmannömi pëkunata yanapantsik. (Rikäri 15 a 17 kaq pärrafukunata).k
15, 16. ‘Alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoqta’ Jehovä yanapëkanqantaqa, ¿imakunataq rikätsikun?
15 “Alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoq” kanampaqmi, Jesusqa 1919 watachö ciëluta ëwaqpaq kaqkunapita juk ichikllan grüpu nunakunata akrarirqan. Tsë markäkïpaq sirwipakoqmi, Diospita yachatsikunqantsikta rikan y Cristupa qateqninkunata ‘tiempunchö mikïninkuna qaran’ (Mat. 24:45). Alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoqta Diosnintsik allipa rikanqanqa, ¿cläruku këkan?
16 Satanas y makinchö këkaqkunaqa, imëkanöpam alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoqpa rurëninta michëta tïrayashqa. Pëkunata Jehovä mana yanapaptinqa, manam rurayänampaq kaqta rurëta puëdiyanmantsu karqan. Entëru Patsachöqa Ishkë Jatun Guërrakunam kashqa y më tsëchömi imëkata pishipakuyashqa; jina Diosta sirweqkunatam mana allipa tratayashqa y alläpa chikir sufritsiyashqa. Tsënö kaptimpis, alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoqqa, Cristupa qateqninkunatam mikïninkuna qaraq cuenta imëkata rurar Diospita yachëkätsishqa. Novecientus idiömakunapitapis maschö grätislla chaskinapaq kapamanqantsik publicacionkunaman pensarishun. Tsëkunaqa Jehovä yanapëkanqantam rikätsikun. Jina Diospita yachatsikïkanqantsikpis Jehovä bendicikämanqantsiktam rikätsikun. Alli willakïkunataqa ‘entëru patsachömi’ willakïkantsik (Mat. 24:14). Sirweqninkunata Jehovä dirigikanqanta y bendicikanqanqa clärum rikakun.
17. ¿Imanötaq rikätsikuntsik Jehovä utilicëkanqan nunakunata yanapanqantsikta?
17 Kënö tapukushun: “¿Alläpaku agradecikü Diosta sirweqkunawan juntu kanqäpita?”. Moises y Aaron kawayanqan witsan ciëlupita urämoq nina pëkunata Jehovä yanapëkanqanta rikätsikunqannömi, kanan witsan pruëbakunapis sirweqninkunata Jehovä yanapëkanqanta cläru rikätsikun. Rasumpa kaqchöqa, imëkapitam Jehoväta agradecikunantsik (1 Tes. 5:18). ¿Imanötaq rikätsikuntsik Jehovä utilicëkanqan nunakunata yanapanqantsikta? Publicacionkunachö, reunionkunachö y asamblëakunachö Bibliapa consëjunkunata chaskinqantsikmannö kawarninmi, jina llapan puëdinqantsikmannö Diospita willakur y Cristupa qateqninkuna kayänampaq nunakunata yanaparninmi (1 Cor. 15:58).
18. ¿Imata ruranapaqtaq churapakarquntsik?
18 Levïticu librupita yachakunqantsikmannö kawanapaqmi churapakänantsik. Pëpaq ruranqantsikkunata chaskimänapaq Jehoväpa rikëninchö alli kanapaq kallpachakushun. Alläpa agradecikurnin Diosta sirwishun. Llapan shonquntsikwan kuyarnin llapan puëdinqantsikmannö Pëta sirwishun. Y kanan witsan utilicëkanqan nunakunata shonqupita patsë yanapashun. Tsë llapanta rurashqaqa, pëta sirwinqantsikta y Testïgunkuna kanqantsikta alläpa precisaqpaq churanqantsiktam Jehoväta rikätsishun.
96 KAQ CANCION Jehoväpa Palabranqa alläpam yanapakun
a Unë israelïtakunapaq Jehovä churanqan leykunam Levïticu libruchöqa escribirëkan. Kanan witsan cristiänukunaqa, mananam precisantsu tsë leykunata cäsukunantsik, peru tsëkunapitaqa imëkatam yachakïta puëdintsik. Levïticu librupita wakin precisaq yachatsikïkunatam kë yachatsikïchöqa yachakushun.
b Levïticu 16:12, 13: “Y Jehoväpa altarninchö shanshëkaq carbonyoq junta këkaq chakiyoq tazontam apanan, y maki aptënin juntam shumaq mushkoq fïnu inciensuta cortïna rurinman yëkatsinan. Y pë mana wanunampaqmi, Jehoväpa nöpanchö rawrëkaq ninaman inciensuta jichanan, y tsë inciensupa qoyëninmi conträtu cäjapa tsapananyaq chänan”.
c Unë Israel nacionchöqa, Diospa carpa wayinchömi inciensuta rupatsiyaq y tsë inciensuqa alläpa sagrädum kaq y Jehoväta adorarllam tsëtaqa rurayaq (Ex. 30:34-38). Punta kaq cristiänukuna Diosta adorarnin inciensuta utilizäyanqantaqa manam imapis willakuntsu.
d Jehoväwan amïgu kayanqanta o yamë kayanqanta rikätsikoq ofrendakunapaq mas willakïtaqa, Perspicacia para comprender las Escrituras librupa 2 kaq volumenpa 523 kaq päginachömi tarinki.
e Levïticu 3:6, 12, 14-16: “Y Jehoväwan amïgu kayanqanta rikätsikoq ofrendapaq china o orqu animalta apayämuptinqa, sänu animalmi kanan. [...] Y pëpa ofrendan juk chiwa kaptinqa, tsëqa Jehoväpa nöpanmanmi apanan. [...] Y tsë pishtashqa chiwatam ofrendatanö churanan, y aqishninkunachö wirata, awmi aqishninkunachö llapan wiratam, y ishkan pacha ruruntam y tsëkunachö wirata y washanchö wiratam Jehoväpaq kayashqa ofrenda kanampaq churanan. Y ñatinninchö wirataqa pacha ruruntawan juntum jorqanan. Y sacerdötiqa altar jananchömi mikïtanö rupatsinan, tsëqa alläpa shumaq mushkoq kayashqa ofrendam. Llapan wiraqa Jehoväpaqmi kanan”.
f Levïticu 9:23, 24: “Tsëpitanam Moiseswan Aaronqa juntakäyänan carpa wayiman yëkuriyarqan, y yarqaramurmi llapan israelïtakunata bendiciyarqan. Tsënam Jehoväpa poderninta tsëchö llapan këkaqkuna rikäyarqan, y Jehoväpa nöpampita nina yarqurirmi altar jananchö wirayoq prësakunata kayar qallëkurqan. Tsëta llapankuna rikärirmi, kushikur qapariyarqan y qonqurikïkur patsaman puktiyarqan”.
g DIBÜJUTA MAS ENTIENDINAPAQ: Jutsapita Pagakuyänan Junaqmi, Israelchö mandakoq kaq sacerdötiqa, shumaq pukutaq inciensuta y shanshëkaq carbonta aparkur shumaq pukutänampaq Alläpa Santu cuartuman yëkoq. Tsëpitanam, jutsakunarëkur pishtashqa animalpa yawarninta aparkur tsë cuartuman yapë yëkoq.
h DIBÜJUTA MAS ENTIENDINAPAQ: Jehoväwan amïgu kayanqanta familianwan agradecikuyanqanta rikätsikuyänampaqmi, juk üshata ofrendachö kayanampaq juk sacerdötiman juk israelïta apëkan.
i DIBÜJUTA MAS ENTIENDINAPAQ: Patsachö kanqan witsanqa, mandakunqankunata wiyakurnin y nunakunata qateqninkuna kayänampaq yanaparninmi, Jesusqa Teytanta alläpa kuyanqanta rikätsirqan.
j FÖTUTA MAS ENTIENDINAPAQ: Juk panim cartakunata rurarnin yachatsikïkan; tsënömi edäna karpis, llapan puëdinqanmannö Jehoväta sirwikan.
k FÖTUKUNATA MAS ENTIENDINAPAQ: 2019 wata febrëru killam, Testïgukunata Pushaqkunapita Gerrit Lösch wawqi, Mushoq Patsachö Kawaqkunapaq Biblia aleman idiömachö yarqamushqata, alläpa kushishqa këkaq y Jehoväta agradecikoq creikoqkunata rikëkätsin. Alemania nacionchö Diospita yachatsikoqkunaqa, kë ishkan panikunanöpis, alläpam kushikuyan yachatsikuyanqanchö kë mushoq Bibliata utilizarnin.