Nunakunata juzgaq y llakipäkoq Diosman confiakushun

1. ¿Imatataq Abrahanta Jehovä entienditsirqan?

JEHOVÄPA angelninwan parlanqantaqa manachi Abrahanqa qonqarqantsu. Jehovämi juk angelninwan willatsishqa karqan Sodöma y Gomörra markakunata ushakätsinampaq kaqta. Peru Abrahanqa, Jehoväman markäkurpis o yärakurpis manam entiendirqantsu imanir ushakätsita munanqanta. Tsëmi kënö tapurqan: “¿Alli nunakunatapis mana alli nunakunatawan juntutsuraq ushakätsinki? […] Entëru patsachö nunakunapaq Juez këkarqa, ¡manachi tsë mana allitaqa rurëkunkimantsu!”. Tsënö niptinmi, Jehoväqa amïgun Abrahanta pacienciawan entienditsirqan alli ruraq nunakunataqa, imëpis mana ushakätsinampaq kaqta. Tsëta musyarqa, ¡noqantsikpis alläpam kushikuntsik! (Gen. 18:23-33).

2. ¿Imanirtan següru këkantsik nunakunata Jehovä juzgarqa alli kaqllata ruranqanta y llakipäkoq kanqanta?

² ¿Imanirtan següru këkantsik nunakunata Jehovä juzgarninqa alli kaqllata ruranqanta y llakipäkoq kanqanta? Pëqa nunakuna shonqunkunachö imanö kanqantam rikan (1 Sam. 16:7). Cada nuna shonqunchö imanö kanqantam musyan (1 Rëy. 8:39; 1 Crön. 28:9). Tsënö kanqanqa, ¡alläpa espantakuypaqmi! Jehovä Diosnintsikqa alläpa yachaqmi, tsëmi entiendintsiktsu nunakunata juzgarqa imakunata cuentachö katsinqanta. Tsëchi apostol Pabluqa kënö nirqan: “Pë imanö juzganqantaqa manam entiendita puëdintsiktsu” (Rom. 11:33).

3, 4. ¿Imataraq capaz pensashwan? ¿Imakunatataq këchö yachakushun? (Juan 5:28, 29).

³ Capazchi höraqa Abrahannöpis yarpachakur kënö pensashwan: “Diosnintsik ushakätsinqan mana alli nunakunaqa o Sodöma y Gomörra markakunachö ushakaq nunakunaqa, ¿kawariyämunqatsuraq? ¿Manatsuraq pëkunaqa ‘mana allita’ ruraq nunakuna kawariyämuptin kawariyämunqa?” (Hëch. 24:15).

⁴ Wanushqakuna kawariyämunampaq kaqta entiendinqantsikta yapë yarpärishun. Pasaqllachöran yachakurqantsik kawayänampaq kawarimoqkunapaq y juzgashqa kayänampaq kawarimoqkunapaq (leyi Juan 5:28, 29).a Tsëta entiendinqantsikmi juk asuntukunachöpis creinqantsikta cambianapaq yanapamantsik, tsëtam këchö y qateqnin kaqchö yachakushun. Puntatam yachakushun, nunakunata Jehovä juzgarnin imakunata cuentaman churanqankunata, mana musyanqantsik kaqkunata y musyanqantsik kaqkunata.

MANA MUSYANQANTSIK KAQKUNA

5. ¿Imatataq publicacionnintsikkuna yachatsikamurqan Sodöma y Gomörra markakunachö Diosnintsik ushakätsinqan nunakunapaq?

⁵ Mana alli kayaptin Diosnintsik ushakätsinqan nunakunaqa o Sodöma y Gomörra markakunachö ushakaq nunakunaqa, ¿kawariyämunqatsuraq? Puntataqa creirqantsik tsë nunakuna manana kawariyämunampaq kaqtam. Peru tsënö creinqantsikqa, ¿allitsuraq kashqa? Manam segürutsu këkantsik. Tsëtam Bibliata alli estudiarnin y Diosnintsikman mañakurnin alli juiciuyoq y confiakuypaq sirwipakoq cuentata qokushqa. Imanir mana següru këkanqantsikta rikärishun.

6. Mana alli ruraq nunakunata juk kutikunachöpis Jehovä ushakätsinqanta y pëkunapaq Biblia imata mana ninqanta willakaramuy.

⁶ Mana alli ruraq nunakunataqa juk kutikunachöpis Jehoväqa ushakätsirqanmi. Këllaman pensarishun: Noë kawanqan witsanmi Patsachö llapan nunakunata alläpa tamyawan ushakätsirqan, y Noëwan familianllam salvakuyarqan. Tiempuwannam, israelïtakunata mandarqan Änikunqan Markachö siëti nacionkunachö kawaq nunakunata ushakätsiyänampaq. Y juk kutichönam, 185.000 asiriu soldädukunata juk paqasllachö juk angel wanuratsirqan (Gen. 7:23; Deut. 7:1-3; Is. 37:36, 37). Tsë nunakunapaq parlarqa, Bibliachöqa manam nintsu imëpis manana kawayämunampaq Diosnintsik ushakätsishqa kanqanta. Imanir tsënö ninqantsikta maslla yachakurishun.

7. ¿Imatataq musyantsiktsu Diluviuchö y Canaan markachö wanoq nunakunapaq? (Rikäri jana qaranchö këkaq dibüjuta).

⁷ Tsë nunakunata llapanta Jehovä ushakätsishqa kaptimpis, manam musyantsiktsu tsë wanoq nunakunata cada ünuta imanö rikanqanta ni arrepentikuyänampaq Jehoväpita yachakushqa kayanqanta. Diluviu witsampaq parlarmi Bibliachöqa Noëpaq nin, “allita rurayänampaq willakoq” kanqanta (2 Pëd. 2:5). Peru manam nintsu arcata ruranqan watakuna mëtsë markachö kawaq nunakunata Noë yachatsishqa kanqanta, ni cada nunata parlapashqa kanqanta. Tsënöllam musyantsiktsu Canaan markachö kawaq mana allita ruraq nunakunapis arrepentikuyänampaq Jehoväpita yachakushqa o mana yachakushqa kayanqanta.

8. ¿Imatataq musyantsiktsu Sodöma y Gomörra markakunachö ushakaq nunakunapaq?

⁸ Sodöma y Gomörra markakunachö ushakaq nunakunaqa, ¿kawariyämunqatsuraq? Sodöma markachöqa Lotllam alli ruraq nuna karqan. Peru manam musyantsiktsu tsë llapan nunakunata Jehoväpita yachatsishqa kanqanta o mana yachatsishqa kanqanta. Tsë nunakunaqa rasumpam imëka mana allikunata rurayaq. Peru ¿musyayarqantsuraq ima alli y ima mana alli kanqanta? Bibliachöqa clärum nin Lot posadatsinqan nunakunata mëtsikaq nunakuna violëta munayanqanta. Tsë nunakunachöqa jövinkunapis karqanmi, capazchi pëkunaqa musyayaqtsu alläpa jutsata rurëkäyanqanta (Gen. 19:4; 2 Pëd. 2:7). Tsëqa, ¿segürutsuraq kashwan kuyakoq Jehovä tsë nunakunata ni jukllëllatapis mana kawaritsimunampaq kaqta? Jehoväqa Abrahantam entienditsirqan tsë markakunachöqa allita ruraq nunakuna diezllapis mana kanqanta (Gen. 18:32). Tsë nunakunata ushakätsirqa, Jehoväqa allitam rurarqan. Peru ¿mana allita ruraq nunakuna kawariyämunqan tiempuchöqa manatsuraq ni jukllëllapis kawarimunqa? Tsëtaqa manam musyantsiktsu.

9. ¿Imatataq musyantsiktsu Salomonpita?

⁹ Peru Bibliaqa willakunmi allita ruraq nunakunapis mana alli tikrakuriyanqanta. Pensarishun Salomonllaman. Pëqa allim reqirqan Jehoväta y musyarqanmi imanö adorana kanqanta, y Jehoväpitam atska bendicionkunata chaskirqan. Tsënö këkarpis, santukunatam adorar qallëkurqan. Tsëta ruranqampitam Jehoväqa cölerakurqan, y gobernanqan nacionchö kawaq nunakuna mëtsika watapa sufriyarqan. Peru Bibliaqa nin Salomon wanuriptinqa, David markaman pampayanqantam. Hebreu Idiömachö Diospa Palabranta qellqayanqanchöqa, unë kastankuna pamparanqanman pampayanqantam nin (1 Rëy. 11:5-9, 43; 2 Rëy. 23:13). ¿Unë kastankuna pamparanqanman pampayanqampitatsuraq “kawarimunqam” nishwan? Bibliaqa manam tsëta nintsu. Capaz wakinkunaqa Salomon kawarimunampaq kaqta pensayanman Romänus 6:7 textuchö “wanukoq o wañukoq kaqqa, jutsata ruranqampitam perdonashqana quedarin” ninqanta yarparnin. Peru tsë textuqa manam llapan wanushqakuna kawariyämunampaq kaqtatsu nikan. Wanoqkunaqa manam derëchuyoqtsu kayan kawariyämunampaq. Tsëpa rantinqa, kawariyämunampaq kaqqa Jehoväpa qarëninmi. Kikin Jehovämi imëyaqpis sirwita munaq kaqkunata kuyakoq karnin kawaritsimunqa (Job 14:13, 14; Juan 6:44). ¿Y Salomonqa imëyaqpis Jehoväta sirwita munarqantsuraq? Manam tsëtaqa musyantsiktsu; Jehovällam musyan. Peru Jehovä alli kaqllata ruranqantam sïqa següru musyantsik.

MUSYANQANTSIK KAQKUNA

10. ¿Imanötan Jehoväqa sientikun juk mana alli nunata wanutsirnin? (Ezequiel 33:11; rikäri dibüjuta).

¹⁰ (Leyi Ezequiel 33:11). Diospa willakoqnin Ezequielmi qellqarqan juk mana alli nunata wanutsirnin Jehovä imanö sientikunqanta. Y apostol Pëdrupis Jehoväpaqmi nirqan “ni pï [nunapis] ushakänanta” mana munanqanta (2 Pëd. 3:9). Tsëta musyarqa, alläpam kushikuntsik. Jehovä Diosnintsikqa manam pitapis mana merecikaptinqa, chipyëpaqa ushakätsinqatsu. Pëqa alläpa llakipäkoqmi y pitapis juzgarqa, llakipanqam.

11. ¿Pikunatan kawariyämunqatsu, y imanötan musyantsik?

¹¹ Peru ¿imanö nunakunatan kawariyämunqatsu? Bibliaqa juk ishkë nunakunallapaqmi willakun.b Jesusmi Jüdas Iscariötipaq nirqan mana kawarimunampaq kaqta (Mar. 14:21; leyiri Biblia de estudiuchö Juan 17:12 textuta y nötanta). Jüdasqa clärum musyarqan Jesusta traicionarqa, Jehoväpa y Jesuspa contran churakëkanqanta (leyiri Biblia de estudiuchö Marcus 3:29 textuta y nötanta). Tsënöllam Jesusqa nirqan wakin pushakoq religiösukuna mana kawariyämunampaq kaqta (Mat. 23:33; leyiri Biblia de estudiuchö Juan 19:11 textuta y “del hombre” neq nötanta). Y apostol Pablunam nirqan Diospa sirweqnin këkar contran churakaqkunaqa, mana arrepentikurqa, manana kawariyämunampaq kaqta (Heb. 6:4-8; 10:29).

12. ¿Imanötan musyantsik Jehovä Diosnintsik llakipäkoq kanqanta? Pasakunqanwan willakaramuy.

¹² Yachakurinqantsiknömi, Jehoväqa alläpa llakipäkoq y manam ni pï nunapis wanunanta munantsu. ¿Peru imanötan llakipäkoq kanqanta rikätsikun? Alläpa jutsata ruraq nunakunata perdonarninmi. Këllaman pensarishun: gobernanti Davidqa casäda warmiwanmi oqllanakurqan y qowantam o runantam wanuratsirqan, peru arrepentikuptinmi Jehoväqa llakipäkoq karnin perdonëkurqan (2 Sam. 12:1-13). Tsënöllam gobernanti Manasespis mëtsika watakunapa imëka mana allikunata rurarqan. Peru shonqupita patsë arrepentikuptinmi, Jehoväqa llakiparnin perdonëkurqan (2 Crön. 33:9-16). Tsë ishkan nunakunata perdonanqanwanmi rikantsik Jehoväqa shonqunkunachö imanö kayanqanta musyarnin nunakunata perdonanqanta. Davidwan Manasesqa cuentatam qokuyarqan imëka mana allikunata rurashqa kayanqanta y arrepentikuyarqanmi, tsënöpam Jehoväqa kawaritsimunqa.

13. (1) ¿Imanirtan Jehoväqa ninivïtakunata llakiparqan? (2) ¿Y Jesusqa ima nirqantan ninivïtakunapaq?

¹³ Tsënöllam Jehoväqa Nïnivi markachö kawaq nunakunatapis llakiparqan. Tsë nunakunapaqmi Jonasta kënö nirqan: “Alläpa mana allikunata rurëkäyanqantam rikarqö”. Tsënö nikarpis, arrepentikuyaptinmi Jehoväqa alli karnin perdonëkurqan. Jehoväqa Jonaspitapis mas llakipäkoqmi karqan. Tsëmi mana ushakätsinqampita Jonas alläpa cölerakuptin kënö yarpätsirqan: “[Tsë nunakunaqa] manam musyayantsu ima alli y ima mana alli kanqanta” (Jon. 1:1, 2; 3:10; 4:9-11). Y tiempuwannam Jesuspis, Jehovä justiciata ruraq y llakipäkoq kanqanta entienditsikurnin arrepentikoq ninivïtakunapaq nirqan, “Juiciu Junaqchö” kawariyämunampaq kaqta (Mat. 12:41).

14. Imëyaqpis kawakuyta munarqa, ¿imatataq kawarimoq ninivïtakuna rurayänan?

¹⁴ ‘Juiciu Junaqchömi’ kawariyämunqa nirqa, Jesusqa nikarqan Mil Watapa gobernamunqan witsanchö juzgashqa kayänampaq kawariyämunampaq kaqtam (Juan 5:29). Tsë tiempuchömi allita ruraqkuna y mana allita ruraqkuna kawariyämunqa (Hëch. 24:15). Mana allita rurashqa kaqkuna kawarimurqa, juzgashqa kayänampaqmi kawariyämunqa. Tsë ninanqa kawariyanqan junaqpitam, Jehoväwan Jesusqa alkäbu këkäyanqa cäsukoq o mana cäsukoq kayanqanta y yachakuyanqannö rurayanqanta o mana rurayanqanta. Juk ninivïta Jehovä munanqannö mana kawaptin y pëta adorëta mana munaptinqa, chipyëpa ushakänampaqmi condenashqa kanqa (Is. 65:20). Peru Jehoväta sirwita decidirqa, imëyaqpis kawakuytam puëdinqa (Dan. 12:2).

15. (1) ¿Imanirtan pensashwantsu Sodöma y Gomörra markakunachö ushakaq nunakunaqa ni jukllëllapis mana kawarimunampaq kaqta? (2) ¿Imanötan entiendishwan Jüdas 7 kaq versïculuchö ninqanta? (Leyiri “¿Ima nïtataq Jüdas munëkarqan?” neq recuadruta).

¹⁵ Jesusqa, parlapanqanta y yachatsinqanta mana chaskikoq nunakunatam nirqan Juiciu Junaqchöqa, “Sodömapita y Gomörrapitapis mas feyupa castigashqa” kayänampaq kaqta (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Lüc. 10:12). Tsënö nirqa parlapanqanta mana cäsukoq nunakunaqa, Sodöma y Gomörra markakunachö ushakaq nunakunapitapis mas peor kayanqantam nikarqan.c ‘Juiciu Junaqchö’ nirqa, capazchi Jesusqa nikarqan ninivïtakuna kawariyämunan juiciu junaqllapaq. Ninivïtakuna y Sodöma Gomörra markachö kawaq nunakunaqa rasumpam mana allikunata rurayarqan. Peru ninivïtakunaqa arrepentikuyarqanmi. Y Jesusqa clärum nishqa karqan ‘mana allikunata rurashqa kaqkuna juzgashqa kayänampaq’ kawariyämunampaq kaqta (Juan 5:29). Tsënö nirqa capaz entienditsikuykarqan Sodöma y Gomörra markakunachö ushakaq nunakuna kawariyämunampaq kaqta. Juk ishkëllapis kawariyämuptinqa, Jehoväta y Jesusta reqiyänampaqmi yanapëta puëdishun.

16. ¿Imatataq Jehoväqa cuentachö katsinqa pikunata kawaritsimunampaq kaqta o mana kawaritsimunampaq kaqta decidirnin? (Jeremïas 17:10).

¹⁶ (Leyi Jeremïas 17:10). Kë versïculuchö ninqanwanmi maslla entiendirintsik musyanqantsik kaqkunaqa rasumpa kanqanta. Jehovä Diosnintsikqa nunakuna shonqunkunachö imanö kayanqantam rikan y imata pensayanqantam alli musyan. Tsëmi pikunata kawaritsimunampaq o mana kawaritsimunampaq kaqta decidirqa, imanö portakuyanqanta y imakunata rurashqa kayanqanta cuentaman churanqa. Jehovätaqa manam ni pï engañëta puëdinqatsu, peru precisaptinqa llakipäkoqmi kanqa. Tsëmi pikuna mana kawariyämunampaq kaqta Bibliachö cläru mana niptinqa, pikuna mana kawariyämunampaq kaqta ninantsiktsu.

ENTËRU PATSACHÖ NUNAKUNAPA JUEZNINQA IMËPIS ALLI KAQLLATAM RURANQA

17. ¿Imaraq pasanqa mëtsika millon wanushqa nunakunawan?

¹⁷ Satanasta cäsur Adanwan Ëva Jehoväpa contran churakäyanqan witsampitaqa, mëtsika millon nunakunam wanuyashqa. Wanuypitaqa manam ni pï salvakuyta puëdishqatsu (1 Cor. 15:26). ¿Tsë nunakunaqa kawariyämunqatsuraq? Jehoväta mana dejëpa sirweq 144 mil nunakunam ciëluchö kawariyanqa y mana ushakaq kawëyoqna kayanqa (Apo. 14:1). Y Jehoväta kuyaq mëtsika ollqukuna y warmikunam, allita ruraq nunakuna kawariyämunqan tiempuchö kawariyämunqa. Y Jesus Mil Watapa gobernanqan witsanchö Jehoväta mana dejëpa sirwir y ushanan pruëbachö alli tsarakurqa kë Patsachömi imëyaqpis kawayanqa (Dan. 12:13; Heb. 12:1). Y tsë tiempuchömi, Jehoväta imëpis sirwita mana puëdishqa kaqkuna y mana allikunata rurashqa kaqkuna kawariyämunqa, y munarninqa mana alli vïdankunata cambiarninmi Diosta adorëta puëdiyanqa (Lüc. 23:42, 43). Peru wakin nunakunaqa alläpa mana allim kayarqan. Jehovä Diospa contran churakarmi imëka mana allikunata rurayarqan, tsënö nunakunataqa mananam Jehoväqa kawaritsimunqanatsu (Lüc. 12:4, 5).

18, 19. (1) ¿Imanirtan confiakushwan wanushqakunata kawaritsimunampaq o mana kawaritsimunampaq kaqta Jehovä decidinqankunaman? (Isaïas 55:8, 9). (2) ¿Imatataq qateqninchö yachakushun?

¹⁸ Yachakurinqantsiknömi nunakunata Jehovä juzgarqa, imëpis alli kaqllata ruranqa. Abrahannömi noqantsikpis següru këkantsik Patsachö llapan nunakunapa Juezninqa alli kaqllata ruranqanta, llakipäkoq kanqanta y yachaq kanqanta. Jehoväqa Jesustam churashqa nunakunata juzganampaq y imanö juzganampaqmi alli yachatsishqa (Juan 5:22). Jehoväwan Jesusqa nunakuna shonqunkunachö imanö kayanqantam musyëta puëdiyan (Mat. 9:4). Tsëmi ishkampis alli kaqllata imëpis rurayanqa.

¹⁹ Nunakunaqa manam juzguëta yachantsiktsu, peru Jehoväqa yachanmi juzguëta. Tsëmi Jehoväman y decidinqankunamampis confiakunantsik (leyi Isaïas 55:8, 9). Musyantsikmi alli kaq juezpa makinchö këkanqantsikta, tsëmi Jehoväman y Jesusmanqa llapan shonquntsikwan confiakuntsik. Y musyantsikmi gobernamaqnintsikqa Jesus kanqanta; pëqa Teytannöllam alli kaqta ruran y llakipäkoqmi (Is. 11:3, 4). Peru alläpa sufrimientu witsanqa, ¿imanöraq Jehoväwan Jesus nunakunata juzgayanqa? Qateqninchömi yachakurishun musyanqantsik kaqkunata y mana musyanqantsik kaqkunata.