Leyeqkuna tapukuyanqan

“Juk ollqu, jövin shipashwan kanqanta” nirqa, ¿mana allita rurayanqampaqku Proverbius 30:18, 19 textuchö nin?

Mëtsikaqmi musyëta munayashqa Proverbius libruta qellqaq nuna ima nïta munëkanqanta, hasta Bibliata alli reqeqkunapis tsëtam musyëta munayashqa. Mushoq Patsachö Kawaqkunapaq Bibliachömi kënö nin: “Kë kimankunatam entiendïtsu, awmi, kë chuskunkuna imanö kayanqantam entiendita puëdïtsu: pichak imanö altupa volanqanta, juk culebra rumi janampa imanö ëwanqanta, juk barcu lamarpa imanö ëwanqanta, y juk ollqu, jövin shipashwan kanqanta” (Prov. 30:18, 19).

“Juk ollqu, jövin shipashwan kanqanta” niptinmi unëqa entiendirqantsik mana alli rurëkunapaq parlanqanta. Tsënöqa entiendirqantsik qepan kaq y puntan kaq versïculukunachö mana alli rurëkunapaq willakuptinmi (Prov. 30:15, 16). Awmi 20 kaq versïculuchömi willakun ‘qowanta o runanta engañaq warmipaq’, tsë warmiqa “manam ima mana allitapis rurarqötsu” ninmi. Tsënöpam entiendirqantsik pichaknölla, culebranölla y barcunölla nunapis cuentata mana qokuyänampaq imatapis yachëllapa ruranqanta. Tsë llapanmi “juk ollqu, jövin shipashwan kanqanta” niptin entiendirqantsik juk nuna juk shipashwan këta munar yachëllapa engañanqanta.

Peru kë textuqa alli kaq rurëkunapaqmi parlëkan, ¿imanirtan tsënö kanqanta nintsik? Kë Proverbius libruta qellqaq nunaqa imëkata rikar alläpa espantakunqantam qellqarqan.

Hebreu idiömachö tsë textu ima ninan kanqanta entiendirmi musyashun Proverbius 30:18 textuchö ninqanqa, alli kaq rurëkunapaq parlëkanqanta. Hebreu idiömachö palabrakunata entienditsikoq juk diccionariuchömi willakun Proverbius 30:18 textuchö “kë kimankunatam entiendïtsu” nirqa mana creipaqnö y espantakuypaqnö shumaq kaqkunapaq parlëkanqanta (Theological Lexicon of the Old Testament, de Ernst Jenni y Claus Westermann).

Estädus Unïduschö alläpa reqishqa universidächö yachatsikoq profesorpis nirqanmi kë textuqa alli kaq rurëkunapaq parlëkanqanta. Proverbius textuta qellqaq nunaqa rikanqankuna alläpa espantakuypaq y shumaq kanqantash qellqanaq.

Tsë llapanta yachakurirmi entiendirintsik Proverbius 30:18, 19 textuchöqa mana creipaqnö, shumaq y espantakuypaqnö kaqkunapaq parlëkanqanta. Proverbius libruta qellqaq nunanöllam noqantsikpis alläpa espantakuntsik këkuna rikar: Pichakkuna imanö volayanqanta, culebrakuna mana chakiyoq këkar imanö kuyukuyanqanta, barcukuna lasaq cösaskunata yakupa imanö apayanqanta y juk jövinwan juk shipash reqinakurirnin kuyanakur kushishqa kawakuyanqanta.