¿Imatataq rurashwan edäna karpis kushishqa kawakunapaq?

1, 2. Jehovä Diosnintsikpaqqa, ¿imanötan kayan edäyëkaq sirweqninkuna? (Salmus 92:12-15a; rikäri fötuta).

WAKIN nacionkunachö nunakunaqa edäyarnin kushikuyanmi. Peru wakin nacionkunachöqa manam edäyëta munayantsu, tsëmi edäna kayanqan mana rikakänampaq imëkata rurayan. Hasta aqtsankuna jukllëllapis yuraq yarqaramuptinqa, jukkuna rikäyänanta mana munarmi jinan höra sutariyan. Peru tsënö sutayaptimpis, yuraq aqtsaqa masran yarqamun. Y rasumpa kaqchöqa, llapantsikpis manam edäyëtaqa munantsiktsu.

² Tsënö kaptimpis, Jehovä Diosnintsikqa edäyëkaq sirweqninkunataqa alläpam valoran y kuyan (Prov. 16:31). Tsëmi shumaq plantakunatawan igualatsin (leyi Salmus 92:12-15a). Wakin plantakunaqa atska watakunapa kawarmi mëtsika raprayoq karnin alläpa shumaq kayan y wëtankunapis mas shumaqmi pukutan o mushkun. Pensarishun Japon nacionchö winaq cerëzu plantaman. Tsë plantaqa alläpa shumaqmi y wakinkunaqa mil watapitapis masnam kawayan. Tsë plantakunanömi edäyëkaq wawqintsikkuna y panintsikkunapis alläpa shumaq kayan, tsëmi Jehoväpis y noqantsikpis alläpa valorantsik y kuyantsik. Jehoväqa manam yuraq aqtsankunallatatsu rikan, tsëpa rantinqa shonqunkunachö imanö nuna kayanqantam alläpa valoran. Edäna këkaq wawqikuna y panikunaqa imëka mana allikunapa pasarpis, Jehovä Diosnintsiktam mana dejëpa sirwikäyan.

3. ¿Pikunatataq Jehoväqa edäna këkäyaptimpis utilizarqan voluntänin cumplikänampaq?

³ Jehovä Diosnintsikqa edäna kashqapis alläpam valoramantsik.a Tsëmi wakin sirweqninkunataqa edäna këkäyaptimpis voluntänin cumplikänampaq utilizan. Këllaman pensarishun: Säratam chakwanna këkaptin nirqan juk wamrayoq kanampaq kaqta. Tsë wamrapita miraqkunam juk nacionman tikrayänan karqan y tsë nacionchömi Dios akranqan nuna yurinan karqan (Gen. 17:15-19). Tsënöllam Moisestapis edäna këkaptin nirqan, Egiptupita israelïtakunata Äninqan Patsaman pushanampaq (Ex. 7:6, 7). Y apostol Juantapis edäna këkaptinmi yanaparqan Bibliachö këkaq pitsqa librukunata qellqanampaq.

4. Proverbius 15:15 ninqannö, ¿imatan edäna kaqkunata yanapanman llakishqalla mana kayänampaq? (Fötuta rikäri).

⁴ Edäyarninqa qeshyapäkuntsikmi, y qeshyapäkurqa manam munanqantsikkunata rurëta puëdintsiknatsu. Tsëmi mëtsikaq nunakuna kënö niyan: “Awkinyë o chakwanyë vïdaqa manam fäciltsu”. Peru ¿imatan edäna kaqkunata yanapanman alläpa mana llakikuyänampaq? Kushishqa kayanqanmib (leyi Proverbius 15:15). Tsëmi këchöqa yachakurishun edäna kaqkuna kushishqa kayänampaq imakunata rurayänampaq kaqta y edäna kaqkunata imanö yanapanapaq kaqta. Peru puntataqa yachakurishun edäyarnin kushishqa kanantsik imanir mana fäcil kanqanta.

¿IMANIRTAN KUSHISHQA KËQA FÄCILTSU KANMAN?

5. ¿Imanirtan edäyarninqa alläpa llakikushwan?

⁵ ¿Imanirtan edäyarnin alläpa llakikushwan? Capazchi llakikushwan imatapis unënö rurëta mana puëdir o jövin kanqantsikta y alli saludyoq kanqantsikta yarparnin (Ecl. 7:10). Ruby jutiyoq panintsikmi kënö nin: “Entëru cuerpü nanaptinmi kuyukuytapis ni vistikuytapis puëdïtsu. Y mediasnïta churakunäpaq chakïta pallarkuyllatapis manam puëdïtsu. Artrösis qeshyawan kaptïmi, fäcil rurëkunata ruranäpaqpis makï yanapamantsu”. Betelchö yanapakushqa Harold jutiyoq wawqinam kënö nin: “Noqataqa beisbol pukllëmi alläpa gustamaq y pukllayaptïqa wakinkunam kënö niyaq: ‘¡Haroldta pelötata pasë. Pëta pasaptikiqa ganashunmi!’. Peru kananqa manam pelöta jitëllatapis puëdïtsu. Kënö kanäpaq kaqtaqa manam pensarqätsu, tsëmi alläpa cölerakü”.

6. (1) ¿Imanir mastan alläpa llakikushwan? (2) ¿Imatataq cuentachö katsinantsik edäna karnin cärruta manejar sïguinapaq o mana sïguinapaqpis? (Kë revistachö leyi “¿Cärruta manejëta dejankimannaku?” neqta).

⁶ Tsënöllam alläpa llakikushwan munanqantsikkunata unënö japallantsik rurëta mana puëdirnin. Capazchi imatapis rurëta munarqa, jukkuna yanapamänataraq wanashwan o cuidamänantsikpaq wamrantsikkunapa wayinkunata täkoq ëwakushwan. O capaz qeshyapäkushwan, nawintsik rikanmantsu, cärru manejëta puëdishwantsu o munanqantsik höra japallantsik mëpapis ëwëta puëdishwantsu. Tsëqa masran llakikushwan. Tsënö kaptimpis, yarpänantsikmi Jehovä Diosnintsik alläpa kuyamanqantsikta. Jehoväwan wawqintsikkuna y panintsikkunaqa imata rurëta mana puëdishqapis o cärruta manejëta mana puëdishqapis alläpam valoramantsik. Jehoväqa musyanmi imanö sientikunqantsikta y alläpam valoramantsik pëta y wawqintsikkunata y panintsikkunata kuyashqa (1 Sam. 16:7).

7. Armagedon chämunqanyaq kawëta mana puëdinapaq kaqta pensarnin llakikurqa, ¿imatataq yarpänantsik?

⁷ Tsënöllam llakikushwan Armagedon chämunqanyaq kawëta mana puëdinapaq kaqta pensarpis. Tsënö sientikurqa, yarpänantsikmi Jehovä Diosnintsikqa pacienciakoq karnin imëka mana allikunata manaraq ushakätsinqanta (Is. 30:18). Pëqa pacienciawan shuyarëkan mëtsika millon nunakuna pëta reqiyänanta y sirwiyänanta munarmi (2 Pëd. 3:9). Tsëmi llakikunqantsik hörakuna pensanantsik, alli shonquyoq nunakuna mëtsikaqraq kayanqanman. Capazchi familiantsikpis Jehovä Diosnintsik pacienciakoq kanqanrëkur salvakuyta puëdiyanqa.

8. Edäna karnin qeshyapäkurqa, ¿imanöraq höraqa portakushwan?

⁸ Qeshyapäkurqa o imantsikpis nanaptinqa, jövin kar o mayor karpis imatapis mana pensashpam rurarintsik o parlarintsik (Ecl. 7:7; Sant. 3:2). Tsëmi Diospa sirweqnin Jobtapis pasarqan. Pëqa imëka mana allikunapa pasarmi lluta parlarirqan (Job 6:1-3). Tsënöllam ima jampita upunqantsikpis chocamashwan. Tsëqa, capazchi pacienciannaq karnin imatapis lluta rurarishwan o parlarishwan. Peru yarpänantsikmi, edäna kanqantsikrëkur o qeshyanqantsikrëkurqa, manam pitapis lluta tratanantsiktsu ni alläpa exiginantsiktsu. Pitapis lluta tratashqa karqa o llakitsishqa karqa perdontam mañakunantsik (Mat. 5:23, 24).

KUSHISHQA KANAPAQ CONSËJUKUNA

9. ¿Imanirtan jukkuna yanapamänantsikta permitishwan? (Fötukunata rikäri).

⁹ Yanapamänantsikta permitishun (Gäl. 6:2). Qallananllachöqa, manam munashwantsu wakinkuna yanapamänantsikta. Gretl jutiyoq panim kënö nin: “Qallananllachöqa afanëkätsinqäta pensarmi yanapayämänanta munaqtsu kä. Peru tiempuwanmi humildi këta yachakurqö y jukkuna yanapayämänanta wananqätam cuentata qokurqö”. ¿Imanirtan jukkuna yanapamänantsikta permitishwan? Kushishqa sientikuyänanta munarmi (Hëch. 20:35). Y noqantsikpis kuyamanqantsikta y noqantsikpaq yarpachakuyanqanta rikarmi kushishqa sientikushun.

10. ¿Imanirtan agradecikuytaqa qonqashwantsu? (Fötuta rikäri).

¹⁰ Agradecikoq kashun (Col. 3:15; 1 Tes. 5:18). Pillapis yanaparamashqaqa, alläpam kushikuntsik. Tsënö kaptimpis, höraqa agradecikuytam qonqarintsik. Peru kushishqa “gracias” nirishqaqa, cuentatam qokuyanqa yanapamanqantsikpita alläpa kushikunqantsikta. Betel wayichö edäyashqakunata cuidaq Leah jutiyoq panim kënö nin: “Juk nanam o ñañam yanapanqäpita agradecikurnin nötakunata qellqarir dejapaman. Wallka palabrakunallata qellqashqa kaptimpis, alläpa kuyamanqantam sientï. Yanapanqäta valoraptinqa, ¡alläpam kushikü!”.

11. ¿Imanötan wakinkunata yanapashwan? (Fötuta rikäri).

¹¹ Wakinkunata yanapashun. Wakinkunata yanaparninqa, manam alläpaqa problëmantsikkunaman pensashuntsu. Africachömi edäyashqakunapaq niyan alläpa yanapakoq librunö kayanqanta. Peru musyanqantsiknöpis juk libru churaräkurqa, manam pitapis yanapantsu. Tsëmi churaräkoq librunö mana kanantsikpaq, vïdantsikchö yachakunqantsikkunata y pasanqantsikkunata jövinkunata cuentanantsik. Imata pensayanqankunata willamänantsikpaq tapupäshun y cuentamashqaqa atentu wiyashun. Y alli entienditsishun Jehoväta cäsukurlla rasumpa kushishqa këta puëdiyänampaq kaqta. Pëkunata yanaparnin y consolarninqa, noqantsikpis kushishqam sientikushun (Sal. 71:18).

12. ¿Imatataq Jehovä Diosnintsikqa Isaïas 46:4 textuchö edäyashqa sirweqninkunata änin? (Fötuta rikäri).

¹² Kallpanwan yanapamänapaq Jehoväman mañakushun. Höraqa kallpannaqmi sientikushwan. Peru tsë hörakunam yarpänantsik Jehovä Diosnintsikqa, imëpis kallpayoq kanqanta (Is. 40:28). Pëqa alläpa poderösum, tsëmi edäna këkaq sirweqninkunataqa kallpanwan yanapan (Is. 40:29-31). Jehoväqa yanapamänantsikpaqmi änimantsik (leyi Isaïas 46:4). Y Jehoväqa änikunqankunataqa imëpis cumplinmi (Jos. 23:14; Is. 55:10, 11). Y noqantsikqa Jehovä Diosnintsik alläpa kuyamarnintsik yanapamanqantsikta rikarqa, alläpa kushishqam sientikuntsik.

13. 2 Corintius 4:16 a 18 textuchö ninqannö, ¿imatataq yarpänantsik? (Fötuta rikäri).

¹³ Yarpänantsikmi shamoq tiempuchöqa jövin kanapaq kaqta y manana qeshyanapaq kaqta. Ima pasamanqantsikpis juk tiempullapa kanampaq kaqta musyarqa, allim aguantantsik. Y Bibliachöqa clärum nimantsik shamoq tiempuchöqa jövin kanantsikpaq kaqta y manana qeshyanantsikpaq kaqta (Job 33:25; Is. 33:24). Y imëpis këtam yarpänantsik: ¡Alli vïdantsikqa manam pasashqatsu, shamoq tiempuchöran kanqa! Tsëmi, ¡kushishqa sientikunantsik! (Leyi 2 Corintius 4:16-18). Peru ¿imanötan edäna kaqkunata yanapashwan?

¿IMANÖTAN EDÄNA KAQKUNATA YANAPASHWAN?

14. ¿Imanirtan edäna wawqintsikkunata y panintsikkunataqa qayashwan y visitashwan?

¹⁴ Seguïdu visitashun y qayashun (Heb. 13:16). Edäna wawqintsikkuna y panintsikkunaqa pïninnaqmi sientikuyan. Juk wawqim kënö nin: “Wayïllachö llapan junaqkuna karmi y ima rurëtapis mana puëdirmi aburrikü. Höraqa jaulachö qaykurëkaq o llawirëkaq leonnömi mantsapakü o cölerashqa sientikü”. Tsëmi edäyashqa wawqikunata y panikunata watukashqaqa, kuyanqantsikta y valoranqantsikta sientiyanqa. Tsënö kaptimpis, imëka rurëchö ocupädu karmi visitëta munar o qayëta munarpis qonqëkuntsik. Peru ¿imaraq yanapamäshun edäna wawqintsikkunata y panintsikkunata qayëta o visitëta mana qonqanapaq? (Filip. 1:10). Tsëpaqqa allim kanman imë qayanapaq o imë junaq visitanapaq alli patsätsinqantsik, y mana qonqanapaqmi apuntanantsik.

15. ¿Imanötan jövinkuna edäna kaqkunata yanapayanman?

¹⁵ Jövin karqa, capazchi pensanki, “¿imapitaraq parlapäshaq o imata rurayänäpaqraq invitashaq?” nirnin. Peru ama tsëmanqa alläpa yarpachakuytsu. Tsëpa rantinqa, amïgun këllata procurë (Prov. 17:17). Reunion manaraq qallaptin y reunion ushariptimpis pëkunawanmi parlakurinkiman. Tapurinkimanmi jövin kanqan witsan imakunapa pasanqanta cuentashunëkipaq o ima textu gustanqanta. Y JW Broadcasting^® progrämata rikäyänëkipaqpis invitarinkimanmi. O manaqa, allim kanman tabletninta o celularninta actualizar yanaparinqëki o tsëraq yarqamoq publicacionkunata descargarnin yanapanqëki. Carol jutiyoq panintsikmi kënö nin: “Gustashunqëkita rurayänëkipaq invitë. Noqataqa edäna kaptïpis alläpam gustaman rantipakoq ëwë, cällikunapa mikoq ëwë o mëllapapis rikapakoq ëwë”. Maira jutiyoq panintsiknam kënö nin: “Juk amïgäqa 90 watayoqnam y 57 watapam mayornï. Peru höraqa 90 watayoq kanqantapis qonqëkümi; asikurmi kayä y pelïculakunatam rikäyä. Y consëjuta wanaptïqa consejamanmi, y noqapis consejarïmi”.

16. ¿Imanirtan edäna panintsikkuna o wawqintsikkuna doctorman ëwayaptinqa compañashwan?

¹⁶ Doctorman ëwaptin compañashun. Doctorman pusharnimpis höraqa allim kanman imanö atiendiyanqanta o imata niyanqanta wiyanantsikpaq quedakunqantsik (Is. 1:17). Hasta doctor ninqantam apuntashwan yarpätsinantsikpaq. Ruth jutiyoq panintsikmi kënö nin: “Doctorman japallä ëwaptïqa, manam shumaqqa atiendiyämantsu. ‘Qamqa sänum këkanki; qeshyëkanqëkita pensarllam tsënö sientikunki’ niyämaq cuentam cäsupäyämantsu. Peru pillapis compañamaptinqa, mas allim atiendiyäman. Tsëmi compañamaq nanata o turitaqa alläpa agradecikü”.

17. ¿Imanötan edäna wawqintsikkunata y panintsikkunata Diosnintsikpita yachatsikuyänampaq yanapashwan?

¹⁷ Diospita yachatsikunapaq invitashun. Wakin edäna wawqintsikkuna y panintsikkunaqa purita mana puëdirmi wayin wayin yachatsikuytaqa puëdiyannatsu. Tsëqa allim kanman carrïtuwan yachatsikushqa compañamänantsikpaq invitanqantsik. Capaz juk sïllata jamakunampaq apashwan. O manaqa, allim kanman Bibliata pillatapis estudiatsirqa, compañamänapaq ninqantsik o wayinchö estudianapaq ninqantsik. Y anciänukunanam yachatsikoq yarqunantsikpaq wayinchö reunion kanampaq patsätsita puëdiyan. Edäna wawqikunata y panikunata yanapanantsikrëkur imëkata ruranqantsikqa alläpa allim kanqa (Prov. 3:27; Rom. 12:10).

18. ¿Imatataq qateqninchö yachakushun?

¹⁸ Këchömi yachakurquntsik edäna wawqintsikkunata y panintsikkunata Jehovä Diosnintsik alläpa kuyanqanta y valoranqanta, y noqantsikpis pëkunata alläpa kuyanqantsikta y valoranqantsikta. Rasunmi, manam llapantsikpis edäyëtaqa munantsiktsu, peru Jehovä Diosnintsikmi yanapamäshun imëpis kushishqalla këkänapaq (Sal. 37:25). Y imëpis këtam yarpänantsik: ¡Alli vïdantsikqa manam pasashqatsu, shamoq tiempuchöran kanqa! Tsëta yarparnin, kushishqa sientikushun. Peru ¿edäyashqa familiëkitaku o qeshyëkaq wamrëkitaku o amïguykitaku cuidëkanki? Tsëqa, ¿imaraq yanapashunkiman imëpis kushishqa këkänëkipaq? Tsëtam qateqninchö yachakurishun.