¿Imapis alliyänanta shuyaranqantsikqa yanapamantsikku?

DANIELQA chunka watayoqmi karqan, pëqa cancer qeshyawanmi qeshyarqan. Wanunampaq kaqta yarparmi kastankuna alläpa llakishqa këkäyarqan, peru pëqa winarir tsë cancer qeshyapaq jampin ashinampaqmi estudiëta munarqan. Y juk doctor jampinampaq kaqtam shuyararqan, peru doctorqa manam charqantsu. Tsëmi Danielqa alläpa llakikur, juk ishkë junaqkuna pasariptin wanukurqan.

Daniel pasanqampitam juk doctor willakurqan, pëqa imapis alliyänampaq kaqta shuyaranqantsik salornintsikchö yanapakunqanta o mana yanapakunqantam estudiarqan. Tsënöllam juk chakwan o juk awkinwampis pasan, pëkunaqa kuyë kastankuna o imapis pasakunantam shuyaräyan. Y tsë junaq chäriptinqa, tsëllachömi wanukuyan. ¿Tsëkunata shuyaräyanqanku kawëkaqta katsirqan?

Mëtsika doctorkunam niyan, imapis alliyänampaq kaqta shuyaranqantsikqa alli saloryoq kanapaq y alli kawakunapaq yanapamanqantsikta. Peru manam llapantsu tsënö yarpäyan. Wakinkunaqa tsëkuna mana yanapakunqantam niyan.

Unëna wanukushqa Aristöteles nunam nirqan: “Imapis alliyänampaq kaqta shuyarëqa, riyëkar o rikchëkar suënuykaqnö kanqantam”. Tsënöllam Benjamin Franklin nunapis, piñashqa kënö nirqan: “Imapis alliyänampaq kaqta shuyaraqqa, shuyarëkarmi waqran aparin”.

Tsëqa, ¿imapis alliyänampaq kaqta shuyaranqantsikqa yanapakunku o manaku? ¿Wakin nunakuna niyanqannöku imachöpis yanapakuntsu? O imapis alliyänampaq kaqta shuyaranqantsikqa, ¿salornintsikchö y kushishqa kawanapaq yanapamanqantsikta rikarquntsikku?

Imatapis shuyaranqantsikqa, ¿imanötan yanapamantsik?

Qeshyampita alliyänampaq kaqta Daniel shuyaranqan mana ushakaptinqa, ¿cancer qeshyan ushakärinmantsuraq karqan? ¿Kanan kawëkanmantsuraq karqan? Imapis alliyänampaq kaqta creeqkunapis, manam tsëtaqa niyanmantsu. Imapis alliyänampaq kaqta shuyaranqantsikqa yanapakunmi, peru manam qeshyantsiktaqa ushakäratsintsu o manam llapantaqa jampintsu.

Imapis alliyänampaq kaqta shuyaräyanqan, qeshyëninkunata mana ushakäratsinampaq kaqtam doctor Natan Cherneyqa tapuyanqanchö nirqan. Pëmi nirqan: “Wakin nunakunaqa warminkunata niyan, ‘kikiki alliyänëkipaq mana kallpachakuptikiqa, manam alliyankitsu’. Tsënö niyanqanqa yanapanampa rantinmi, qeshyëkaqkunata llakitsin”.

Rasumpa kaqchöqa, manana jampikaq qeshyawan kaqkunaqa imëkatam rurëkäyan alliyäyänampaq, y manam pëkunataqa llakitsishwantsu. Tsëqa, ¿imapis alliyänampaq kaqta shuyaranqantsikqa manaku imapaqpis yanapakun?

Awmi, yanapakunmi. Cherney doctorllam yanapakunqanta nirqan. Pëqa, qeshyëkaqkunata manam jampintsu. Tsëpa rantinqa, qeshyëkaqkuna mana alläpa llakikuyänampaq y kushishqa kayänampaqmi, shumaq parlapar y cuidar yanapan. Mëtsikaq doctorkunapis, qeshyëkaqkuna kushishqa kayanqanqa yanapakunqantam niyan. Y tsënö kushishqa kayanqanqa, allipa yanapashqa kanqantam mëtsikaq qeshyëkaqkunapis niyarqan.

Shuyaranqantsikkunaqa yanapakunmi

“Alli y kushishqa kayanqanqa yanapakunmi”. Tsëtam Giford-Jönis jutiyoq doctor nirqan. Alli kayänampaq shumaq parlapäyanqanqa, qeshyëkaqkunata yanapanmi. 1989 watachömi estudiashqa nunakuna niyarqan, alli cuidashqa y shumaq parlapäyanqan qeshyëkaqkunaqa mas kushishqa y mas unëpa kawashqa kayanqanta. Peru kë qepa watakunachöqa, manana tsënö kanqantam niyarqan. Imanö kaptimpis, alli cuidashqa y shumaq parlapäyanqan qeshyëkaqkunaqa, manam alläpa llakikuyantsu ni nanatsikuyantsu.

“Allim yarqunqa y rurëta puëdishunmi”, ninqantsikqa salornintsikchö yanapakunmi; peru “manam imapis yarqapamäshuntsu y manam puëdishuntsu” ninqantsikqa manam salornintsikchö yanapakuntsu. Tsënö kanqantaqa musyayarqan 1300 nunakunapitapis masta tapuyanqanchömi. Y chunka wata pasariptin yapë tapuyanqanchöqa, atskaqmi niyarqan shonqunkunachö llakikur nanatsikuyanqanta. Laura jutiyoq reqishqa doctöram kënö nirqan: “Alli yarqunampaq kaqta y rurëta puëdiyanqanta yarpäyanqanqa, salorninkunachö nunakunata yanapashqa kanqantam rikäyarqä. Awmi, kushishqa kayanqan, imapis alli yarqunampaq kaqta y rurëta puëdiyänampaq kaqta yarpaqkunaqa, manam alläpa shonqu nanëwan qeshyayantsu”.

Wakin estudiashqa nunakunapis niyanmi, alli këkäyanqanta yarpaqkuna mas ras o saslla operakuyanqampita alliyäriyanqanta, peru mana alli këkäyanqanta yarparäkoqkunaqa mas unëtaran. Tsënöllam alli këkäyanqanta y mas yachaq kayanqanta niyaptinqa, awkinkuna y chakwankuna mas alli saloryoq kayan. Awmi, tsënö yarpaq awkinkuna y chakwankunaqa mas chölu chöluraq y mas chïna chïnaraqmi puriyan.

Kushishqa kanqantsik, imapis alli yarqunampaq kaqta y imapis alliyänampaq kaqta shuyaranqantsikqa, ¿rasumpaku salornintsikchö yanapakun? Estudiashqa nunakuna y doctorkunaqa, yarpënintsik y cuerpuntsik imanö kanqantaqa kananyaqmi alliqa musyayanraqtsu. Tsënö kaptimpis, wakin estudiashqa nunakunaqa yanapakunqantam niyan. Peqantsikta o umantsikta estudiaq profesormi kënö nirqan: “Imapis alli kanampaq kaqta shuyaranqantsikqa kushishqa kanapaqmi yanapamantsik. Tsënö kushishqa kashqaqa, manam peqapis nanantsu y allim sientikuntsik. Y tsëtaqa llapantsikmi rurëta puëdintsik”.

Këkuna yanapakunqantaqa kananllaraqmi doctorkuna y estudiashqa nunakunaqa musyayashqa, peru Bibliapita yachakoqkunaqa unëpitanam tsëta musyayashqa. 3000 watanam pasarishqa, rey Salomon kënö ninqampita: “Kushishqa kawakuq nunaqa manam qeshyapäkuntsu. Llakishqa kawakuq nunaqa qeshyapäkurllam kawakun” (Proverbius 17:22). Bibliachöqa manam nintsu, qeshyëkaq nunakunata kushishqa kayanqan jampinqanta, sinöqa kushishqa kayanqan qeshyëkaqkunata yanapanqantam.

Imatapis shuyaranqantsik jampi cuenta kaptinqa, llapan doctorkunachi upunapaq nimashwan. Tsënö kaptimpis, tsëqa manam salornintsikllachötsu yanapakun, sinöqa maskunachömi.

Kawënintsikchöpis yanapakunmi

Imapis alli yarqunampaq kaqta, rurëta puëdinapaq kaqta y gananapaq kaqta yarpanqantsikqa estudiuchö, trabäjuchö y pukllanqantsikchöpis yanapakunmi. Cörreq shipashkunaman yarpärishun. Kë cörreq shipashkunata yachatseqqa, ganayänanta munarmi ima yanapanampaq kaqta kikinkunata y jukkunata tapukurqan. Y ganëta munayanqanta o mana munayanqantapis tapurqanmi. Tsëmi pëkunaqa, ganëta munayanqanta niyarqan. Yachatseqnin imëkata ruranqampitapis, ganëta munayanqanmi masqa yanaparqan. ¿Imanirtan ganëta munayanqanqa alli tsarakuyänampaq yanaparqan?

“Manam puëdishaqtsu y mana allim yarqunqa” neq nunakunapitapis yachakuyta puëdintsikmi. 1960 watachömi, animalkunata imatapis mälas yachatsiyanqampita willakuyarqan. Tsënöllam wakin nunakunawampis pasan. Atska nunakunatam alläpa büllaman churayarqan, y tsë büllata apagayänampaqqa yachakuyänanmi karqan. Tsë nunakunaqa, büllata wiyëta mana munarmi mälas yachakuyarqan.

Tsënöllam juk nunakunawampis yapë rurayarqan, peru kë kutichöqa manam tsë bülla apagakarqantsu. Tsëmi, wakin nunakunaqa imatapis rurëta munayarqannatsu. Y yapë rurayanqankunachöqa “imapaqnatan imatapis rurashun” nirmi, imatapis wakinqa rurayarqannatsu. Tsënö kaptimpis, wakinkunaqa imëkanöpam kallpachakuyarqan tsë büllata apagayänampaq.

Tsëkunata rurayanqanchömi, doctor Martin Seligman yanapakurqan. Pëqa, “manam rurëta puëdishaqtsu y llapan ruranqäpis mana allim yarqunqa” neqkunaqa, imatapis mana alli rurayanqanta y höraqa chipyëpa rurëta mana munayanqantam nirqan. Tsënö nunakuna imanö kayanqampaqmi, doctor Martin nirqan: “25 watapanam rikarqö mana allikunapa pasanampaq kaqman imëpis yarparäkoq nunakunaqa, höraqa tsë mana allikunaman chäriyanqanta. Peru tsënö mana yarpaq nunakunaqa, mas allim kawakuyan”.

Këkuna mana yanapakunqantaqa kananllaraqmi wakin nunakunaqa musyayashqa, peru Bibliapita yachakoqkunaqa unëpitanam tsëta musyayashqa. Bibliachömi kënö nin: “¿Mana allikunapa pasar alläpaku llakikurqunki? Tsëqa kallpëki pishinqam” (Proverbius 24:10, TNM). Diospa Palabranchöqa nimantsik, llakikunqantsik höra o llapan ruranqantsik mana alli yarqunampaq kaqman yarparäkushqaqa, manam imata ruranapaqpis kallpantsik kanqatsu. Tsëqa, ¿imatan yanapamäshun imapis alli yarqunampaq kaqta shuyaränapaq?

[Dibüju]

Imapis alli yarqunampaq kaqta shuyaranqantsikqa yanapakunmi

Imëkatam rurëta puëdintsik

KANAN WITSANQA imëka mana allikunapa y problëmakunapam pasantsik. Qamqa, ¿imatatan ruranki mana allikunapa pasar? Wakin nunakunaqa, mana allikunapa pasarqa manam imatapis rurëta munayantsu y llapan rurayanqampis mana alli yarqunampaq kaqtam niyan. Peru wakinkunaqa, mana allikunapa pasarpis imëkata rurayänampaqmi kallpachakuyan.

Trabäjuta ashikanqëkiman yarpärishun. Trabäju asheq ëwanqëkichö mana chaskiyäshuptikiqa, ¿imanöraq kankiman? Hörataqa kënö yarparmi qallëkunkiman: “Manam noqaqa trabäjuta tarishaqtsu. Noqatanö nunataqa manam ni ima trabäjuchöpis chaskiyämanqatsu”. Y höraqa, tsërëkurllam “manam imatapis rurëta yachätsu. Y manam imapaqpis sirwïtsu” nishpa yarpar qallëkunkiman. Tsënö yarparqa, manam imatapis rurankitsu.

¿Imatatan rurashwan?

Mana rurëta puëdinqëkillaman mana yarparäkunëkipaqqa, ¿imatatan rurankiman? Puntataqa, tsënö mana alli yarpëkunayoq kanqantsiktam alli musyanantsik. Y tsëpitanam, tsëkunata peqantsikpita o umantsikpita jipinantsik. Trabäjuta ashikanqëkiman yapë yarpäri. ¿Imanirtan tsë trabäjuta chaskirqëkitsu? ¿Mana imapaqpis sirwirku, o tsë trabäjupaq juk estudiashqa nunata ashiyaptinku?

Imatapis rurëta mana puëdinëkipaq kaqta yarparqa, imakuna tsënö yarpëman chätsishunqëkita rikë. Juk kuti trabäjuchö mana chaskiyäshuptikiqa, manana imapaqpis sirwinqëkita ama yarpëtsu. Tsë trabäjuchö mana chaskiyäshuptikipis Diosta sirwir, familiëkita y amïguïkikunata yanaparqa imëkatam rurëta puëdinki. Imatapis manaraq rurarqa, ama mana alli yarqunampaq kaqta nitsu. Juk trabäjuchö mana chaskiyäshuptikipis, juk läduchöqa chaskiyäshunkim. ¿Ima mastan yanapashunki mana allillaman mana yarparäkunëkipaq?

Rurëta munanqëkiqa allim yarqunqa

Imapis alli pasakunampaq kaqta shuyaranqantsikqa, ¿ima ninantan? Kë qepa watakunachömi estudiashqa nunakuna niyashqa, llapan rurëta munanqantsikkuna kanqanta. Peru imapis alli pasakunampaq kaqta shuyaranqantsikqa manam tsëllatsu, juknin yachatsikuychömi tsëpita maslla yachakushun. Kananqa, yachaq nunakuna niyanqampita yachakushun. Tsëqa, rurëta munanqantsikkunata gänas gänaslla ruranapaqmi yanapamäshun.

Shamoq tiempuchö imatapis rurëta munarqa, ichikllapa ichikllapam tsëta logranëkipaq churapakänëki. Tsëkunata ruranëkipaq mana churapakarqa, kawënikiwan imata ruranëkipaq kaqta alli rikë. Y qamqa, ¿imata ruranëkipaq kaqta musyankinaku? Wakin nunakunaqa, manam musyayantsu kawëninkunawan imata rurayänampaq kaqtapis, y llutallam imatapis rurakuyan. Pëkunanö mana kanapaqqa, imakunata puntaman churanqantsiktam alli rikänantsik. Unëpitanam Bibliachöqa ‘mas precisaq cösaskunata’ puntaman churanapaq nirqan (Filipensis 1:10).

Imatapis ruranëkipaq kaqta musyarqa, allim musyanki Diosta sirwinqëkichö, familiëkichö y jukkunachö imata ruranëkipaq kaqtapis. Tsënö kaptimpis, manam imëkataraqtsu ruranëkipaq churapakänëki ni rurëta mana puëdinqëkitatsu akranëki. Mana tsëqa, tsëkunata mana qeshpitsir y rurëta mana puëdirmi llakikunki. Tsëmi, rurëta puëdinëkipaq kaqkunallata ruranëkipaq churapakänëki.

Unëpitanam nunakunaqa niyashqa, “munarqa rurantsikmi”. Y tsëqa rasumpa kaqllam. Wakin ruranëkipaq kaqkunaqa manam fäcil ruranantsu, tsëmi alliraq kallpachakunantsik. ¿Imatan yanapamäshun? Imanir tsëkunata rurëkanqantsikman y imakunachö yanapamänapaq kaqman yarpanqantsikmi. Imapis kaptin, mana rurëta puëdinëkipaq kaqtaqa ama yarpëtsu, tsëpa rantinqa imëkata rurar kallpachakuy.

Rurëta munanqantsikkunataqa imëkanöpam rurëta puëdintsik, tsëtam librukunata qellqaq Esnayder nuna nirqan. Pëqa, imapis alli yarqunampaq kaqta shuyarar, imëkata rurar kallpachakunqantsikqa yanapakunqantam nirqan. Rurëta munanqantsik mana yarqapamashqaqa, juknöpa juknöpana ruranapaqmi kallpachakunantsik.

Rurëkanqantsikta juknöpa juknöpana rurëkashqapis mana yarqapamashqaqa, juktana ruranapaqmi Esnayderqa nirqan. Mana tsëqa, qelanärishunmi. Rurëta mana puëdinqantsikta dejëkur, jukta ruranapaq churapakarqa masmi imëkatapis rurashun.

Tsëta imanö ruranapaqmi Bibliachö juk nunapita willamantsik. Rey Davidqa, Jehovä Diosnimpa wayinmi rurëta munarqan. Tsënö kaptimpis, Teyta Jehoväqa wamran Salomon ruranampaqmi nirqan. Jehovä tsënö niptinqa, Davidqa manam piñakurqantsu. Tsëpa rantinqa, wamranta yanapanampaqmi qellëta juntarqan y imëkata alistapakurqan (1 Rëyes 8:17-19; 1 Crönicas 29:3-7).

“Imapis allim yarqunqa y imatapis rurëta puëdishunmi” nir yarpanqantsik y imëkata ruranapaq churapakanqantsikqa yanapamantsikmi. Tsënö kaptimpis, imëkataran rurëta munantsik. Peru tsëkunataqa, manam imëkata rurarpis kikintsikpitaqa altsëta puëdishuntsu. ¿Imakunatan tsëkunaqa kayan? Waktsa kë, guërrakuna, mana alli rurëkuna, qeshyakuna y wanuymi. Tsëkuna llakitsimashqaqa, ¿imatan yanapamäshun?

[Rikäri dibüjuta]

Juk trabäjuchö mana chaskiyäshuptikiqa, ¿ima trabäjuchöpis manana chaskiyäshunëkipaq kaqtaku yarpanki?

[Rikäri dibüjuta]

Rey Davidqa jukta ruranampaqmi churapakarqan

Teyta Diosqa änimanqantsikta ruramunqam

¿IMATARAQ rurankiman relojniki malograkäriptin? Altsatseqchi apankiman. Peru mëtsikaqmi altsaqkunaqa kayan, y manam musyankitsu mëqanman apëta. Tsëpita musyarinki juk vecïniki tsë relojkunata rurashqa kanqanta, y pëqa grätislla altsaramunampaq nishunkiman. Tsëqa, ¿pimanraq altsatseq apankiman? Tsë vecïnikimanchi cörritsinkiman.

Imapis alli yarqunapaq kaqta shuyaranqantsikqa reloj cuentam. Kanan witsan imëka mana allikunapa pasarqa, imapis mana altsakänampaq kaqtam yarpar qallëkushwan. Tsënö pasamashqaqa, ¿imatatan ruranantsik? Nunakuna “këta wakta rurashun” nirpis, manam yanapamäshuntsu imapis alli yarqunampaq kaqta shuyaränapaq. Tsëqa, ¿imaraq yanapamäshun? Mas alliqa kanman, Teyta Diosta yanapamänapaq mañakunqantsikmi. Bibliachöqa nin, “manam noqantsikpita alläpa karuchötsu këkan” y yanapamänapaqmi listu këkan (Hëchus 17:27; 1 Pëdru 5:7).

¿Imatan Dios änikunqankunata shuyarëqa?

Allikuna pasanampaq kaqta shuyaränapaq Bibliachö nimanqantsikqa, manam kanan witsan doctorkuna y estudiashqa nunakuna niyanqannöllatsu. Bibliachö këkaq “shuyakuy” palabrataqa kënöpis niyanmanmi: “Imatapis alläpa munë” o “allikuna pasanampaq kaqta shuyarë”. Imatapis shuyaränapaq Bibliachö nimanqantsikqa, allikuna pasanampaq kaqta munanqantsik y tsëkunaman imanir creinqantsikmi kayan, manam cuentullatsu. Tsë shuyaranqantsik rasumpa kanqantaqa rikantsik, pasakunqankunachö y rurëkunachömi.

Markäkï o yärakuyqa, imapis pasakunampaq kaqta cläru rikëmi, y manam lluta creikuyllatsu. Tsënöllam, Teyta Dios änimanqantsikta shuyaranqantsikpis (Hebrëus 11:1). Bibliachöqa nin ‘markäkïwan shuyakïqa’ jukläya kayanqantam (1 Corintius 13:13).

Juk amïguta o juk yanasata yanapamänapaq rogakunqantsikman yarpärishun. Pë yanapamänapaq kaqtaqa shuyarantsikmi. ¿Imanirtan yanapamänapaq kaqta shuyarantsik? Tsë amïguntsikta reqir y kuyakoq kanqanta musyarmi, pëmanqa markäkuntsik o yärakuntsik. Imatapis shuyaranqantsikwan markäkunqantsik igual mana karpis, ishkantaraqmi katsinantsik. ¿Imatatan ruranantsik Teyta Dios änikunqankunaman mas creinapaq?

¿Imanirtan shuyakunqantsikqa cumplikanqa?

Jehovä Diosqa llapan änikunqankunatam cumplin. Tsëmi unë witsan sirweqninkunaqa, Teyta Diosta niyarqan “qamllamanmi markäkayämü” (Jeremïas 14:8). Imëka mana allikunata y llakikuyninkunata Jehovä Dioslla altsanampaq kaqtam, israelïtakunaqa shuyaräyarqan. Y tsëqa, manam shonqunkunachö munëllatsu karqan. Pëkunaqa, unëpita patsënam rikashqa kayarqan Teyta Dios llapan änikunqankunata cumplishqa kanqanta. Tsëmi Josuëpis israelïtakunata kënö nirqan: “Musyayankim llapan änimanqantsikkunata TEYTA DIOSNINTSIK cumplinqanta” (Josuë 23:14).

Mëtsika watana pasashqa kaptimpis, Jehoväqa änikunqankunata cumpleq kanqampitam reqishqa. Bibliachöqa willakun Teyta Diospa mëtsika änikuyninkunapitam, y willakunmi imanö cumplikanqantapis. Tsënöllam, shamoq tiempuchö änikunqankunapis llapan cumplikanqa. Wakin änikunqankunaqa, rasumpa cumplikänampaq kaptinmi imëka cumplikashqanöna Bibliachöqa qellqarëkan.

Diospa Palabranchöqa, Teyta Dios llapan mana allikunata y llakikuykunata ushakätsinampaq y alli kawakunapaq kaqtam nimantsik. Tsëman chipyëpa markäkunapaq o yärakunapaqqa, Jehovä Diosnintsikta reqinqantsikmi yanapamäshun. Apostol Pablum nirqan: “Puntallapitana llapan qellqashqa kaqkunaqa, yachakunapaqmi qellqashqa kayarqan, tsënöpa alli tsarakur y Diospa Palabran shoqamashqa, shuyäkïyoq kanapaq” (Romänus 15:4).

¿Imatatan Teyta Dios änimantsik?

Wanukuy nunakunaman chämuptinqa, Teyta Diosnintsik änimanqantsikman yarpanqantsikmi masqa yanapamantsik. Tsënö kaptimpis, kuyashqa familiankuna wanukuptinmi wakin nunakunaqa Diosnintsik änikunqanta qonqariyan. Rasumpa kaqchöqa, wanuynöqa manam imapis alläpa llakitsimantsiktsu. Wanuyqa manam rïcuta y waktsatapis respetantsu, llapanmanmi chan. Tsëchi Bibliachöqa nin, “ushanan kaq chikimaqnintsik” kanqanta (1 Corintius 15:26).

Tsëqa, ¿imatan yanapamäshun wanupakur llakikushqa? Teytantsik Jehovä änimanqantsikman yarpanqantsikmi. Palabranchömi nimantsik, Jehoväqa wanuyta ‘chipyëpa ushakätsinampaq’ kaqta. Y ¿imanötan tsëta ruranqa? Wanushqakunata kawaritsimurmi. Bibliachöqa willakun 9 nunakunata Teyta Dios kawaritsimushqa kanqantam.

Juk kutim, Teytan Jehovä yanapaptin Jesusqa amïgun Läzaruta kawaritsirqan. Y tsëtaqa manam pakëllapatsu rurarqan, sinöqa mëtsika nunakuna rikëkäyaptinmi (Juan 11:38-48, 53; 12:9, 10).

Tsë kawarimoq nunakunaqa awkinyarmi yapë wanukuyarqan. Tsëqa, “¿imapaqraq kawariyämurqan?” nirmi höraqa tapukushwan. Peru tsë nunakuna kawariyämunqampita yachakunqantsikqa, kuyashqa kastantsikkuna rasumpa kawariyämunampaq kaqman mas creinapaqmi yanapamantsik.

Jesusmi nirqan: “Noqam wanushqakunata kawaritseq y kawëta qokoq kä” (Juan 11:25). Teytan Jehovä yanapaptinmi, Jesusqa entëru Patsapita wanushqakunata kawaritsimunqa. Tsëta imanö ruranampaqmi nirqan: “Chëkämunnam höra, y sepultürakunachö llapan këkaqkunam [Jesus] qayakunqanta wiyayanqa y yarqayämunqa” (Juan 5:28, 29). Shumaq Patsachö kushishqa kawakuyänampaqmi, wanushqakuna kawariyämunqa.

Teyta Diospa willakoqnin Isaïasmi kënö qellqarqan: “Qamman markäkuqkunaqa kawariyämunqam. Pampariyaptinpis shäriyämunqam. ¡Allpaman tikrashqa kaqkuna, shärir kushishqa qotsuyë! Qamkunatapis kawariyänëkipaq Teyta Diosmi yanapayäshunki. Shullatanömi salvacionninta kachamunqa” (Isaïas 26:19, Teyta Diospa Willakïnin).

¿Imanötan Teyta Dios änikunqanta musyanqantsikqa yanapamantsik? Imanömi juk wamra manaraq yurirqa mamampa pachanchö shumaq këkan, tsënöllam wanushqakunapis Jehovä Diospa yarpëninchö këkäyan, y pëqa manam ni juktapis qonqëkunqatsu (Lücas 20:37, 38). Y imanömi juk wamra yurir mamampa y teytampa makinchö kushishqa sientikun, tsënöllam kawarimoqkunapis Shumaq Patsachö alli y kushishqa kawakuyanqa. Teyta Diosqa, wanukushqapis kawaritsimäshunmi.

Teyta Dios änimanqantsikqa yanapamantsikmi

Apostol Pabluqa nirqan, Teyta Dios änikunqanta shuyaranqantsikqa imëka cascu cuenta kanqantam (1 Tesalonicensis 5:8). ¿Ima nitatan munëkarqan? Unë witsan soldädukunaqa peqanman o umanman mana imatapis chätsiyänampaqmi juk cascuta churakuyaq. Tsë cascuqa mana wanuratsiyänampaqmi yanapaq. Imanömi cascuqa peqantsikta tsapämun, tsënöllam Jehovä Dios änimanqantsikqa mana alläpa llakikur waqanapaq yanapamantsik. Teyta Dios änikunqanqa llapantsiktam yanapamantsik.

Teyta Dios änimanqantsikqa juknöpapis yanapamanqantsiktam, Pabluqa kënö nirqan: “Tsë shuyäkïtaqa imëka barcu ëwakunanta tsaraqtanömi kawënintsikpaq katsintsik” (Hebrëus 6:19). Ëwëkanqan barcu atska kuti hundikashqa kaptimpis, Pabluqa salvakurqanmi. Tsëmi pëqa alli musyaq, juk barcu mëpapis lluta mana ëwakunampaq churayanqan fiërru allipa yanapakunqanta. Shukukï vientu barcuta mana ushakäratsinampaqmi, tsë barcuta tsaränampaq churayanqan fiërruqa yanapakoq.

Teyta Dios änimanqantsikqa, kanan witsan imëka mana allikunapa pasar alli tsarakunapaqmi yanapamantsik. Ichikllachönam Jehovä Diosqa guërrakunata, mana alli rurëkunata, llakikuykunata y wanuytapis ushakäratsinqa. Tsë witsanqa, nunakuna manam sufriyanqanatsu (10 kaq päginatawan rikäri). Teyta Dios änimanqantsikqa, munanqannö kawakunapaq y mana alli rurëkunata mana ruranapaqmi yanapamantsik.

Jehovä Diosqa, qampis Shumaq Patsachö kushishqa kawakunëkitam munan. “Pëpa munëninqa llapan tukïläya nunakuna salvakuyänan[mi]”. ¿Imatatan ruranëki salvakunëkipaq? Puntataqa, “rasumpa kaqta” alli musyanëkipaqmi kallpachakunëki (1 Timoteu 2:4). Kë revistata qellqamoqkunapis, Diospa Palabrampita mas yachakunëkitam munayä. Teyta Diospa änikuyninkunawanqa, manam nunakuna ima änikuyanqampis igualantsu.

Teyta Jehovä änikunqankunata musyanqantsikqa, pë munanqanmannö imëkata ruranapaqmi yanapamäshun (2 Corintius 4:7; Filipensis 4:13). Diosnintsik änimanqantsikqa llapantsiktam yanapamantsik. Änikunqankuna ima kanqanta mana musyarqa, ama qelanëtsu. Ashirqa, tarinkim.

[Recuadru]

¿Imanirtan Diosnintsik änikunqankunaman creishwan?

Tsëman creinapaqqa, Bibliachö leyinqantsikmi yanapamäshun:

◼ Kushishqa kawakunapaqmi Teyta Dios änimantsik.

Bibliachöqa willakun, Shumaq Patsachö llapan nunakuna juk familianölla kushishqa kawakuyänampaqmi (Salmus 37:11, 29; Isaïas 25:8; Revelacion [Apocalipsis] 21:3, 4).

◼ Teyta Diosqa manam ulikuntsu o llullakuntsu.

Pëqa, llapan ulikoqkunatam chikin. Teyta Jehoväqa, manam imanöpapis ulikuntsu o llullakuntsu. Imëpis rasumpa kaqllatam nin (Proverbius 6:16-19; Isaïas 6:2, 3; Tïtu 1:2; Hebrëus 6:18).

◼ Teyta Diospa kallpanqa mana ushakaqmi.

Jehoväqa imëkatapis rurëta puëdinmi. Tsëmi änikunqanta cumplinantaqa, ni pï michëta puëdintsu (Exodu 15:11; Isaïas 40:25, 26).

◼ Teyta Diosqa imëyaqpis kawakunatam munan.

(Juan 3:16; 1 Timoteu 2:3, 4.)

◼ Teyta Diosqa alli ruranqantsikkunatam rikan.

Jutsapa kar mana allikunata rurashqapis, Jehovä Diosqa alli ruranqantsikkunatam rikan (Salmus 103:12-14; 130:3; Hebrëus 6:10). Pëqa allita ruranatam shuyaran, y tsëta rurashqaqa kushikunmi (Proverbius 27:11).

◼ Teyta Diosqa allikunata rurashqa yanapamäshunmi.

Diospa sirweqninkunaqa manam japallantsiktsu këkantsik. Jehovä Diosqa imëkata ruranapaqmi yanapamantsik (Filipensis 4:13).

◼ Teyta Diosllam imëkatapis altsamunqa.

Jehoväqa llapan änikunqantam cumplimunqa, tsëmi pëmanqa markäkunantsik o yärakunantsik (Salmus 25:3).

[Dibüju]

Imanömi cascuqa peqantsikta o umantsikta tsapan, tsënöllam shuyakunqantsikpis yarpënintsikchö yanapamantsik

[Fötu]

Barcuta imanömi fiërru tsaran, tsënöllam shuyakuynintsikpis mana allikunapa pasashqa alli tsarämäshun

[Pipa kanqan]

Këkunataqa René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermom fötuyashqa.