Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq këkunata leyishun
MÄYU 3-9
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | NÜMERUS 27-29
“Jehovänö llapankunata igualpa rikäshun”
Jehoväqa yachanëpaqmi y llapankunatam igualpa rikan
14 Kë pitsqa nanakunaqa Moisesman ëwarmi kënö nir tapuyarqan: “¿Imanirtaq teytäkunapa jutin familiampita qonqakashqa kanqa ollqu wamran mana kanqanrëkurllaqa?”. Tsëpitam kënö nir rogayarqan: “Qoykallayämë herenciäkuna teytäkunapa wawqinkunapa chowpinchö”. ¿Imatataq Moisesqa rurarqan? ¿Manam ima rurëtapis puëdintsiknatsu nirqanku? Manam, tsëpa rantinqa, “pëkuna mañakuyanqanta[m] Jehoväta willarirqan” (Nüm. 27:2-5). Y ¿imataq Jehovä nirqan? Kënömi nirqan: “Zelofehadpa warmi wamrankunaqa convieneqllatam mañakïkäyan. Mana qonqëtam teytankunapa wawqinkunapa chowpinkunachö herenciankuna qoykunëki, y teytakunapa kaq herenciantam pëkunata entreganëki”. Y manam tsëllatatsu nirqan, sinöqa tsënö problëmakuna kaptinqa, tsënölla ruranampaqmi Moisesta kënö nir mandarqan: “Ollqu tsurin manaraq kaptin juk nuna wanuptinqa, qamkunam, tocanqan herenciata warmi wamrankunata entregayänëki” (Nüm. 27:6-8; Jos. 17:1-6). Tsëpita patsëmi, Jehovä tsënö mandakunqanqa, tsënö problëmakunapa pasaq israelïtakunata yanapanan karqan.
Jehoväqa yachanëpaqmi y llapankunatam igualpa rikan
15 ¡Imanö kuyakïwanmi Jehoväqa tsë asuntuta altsarqan! Wakin israelïtakunatanöllam kë waktsayashqa warmikunatapis Jehoväqa tratarqan (Sal. 68:5). Jehovä llapantapis igualpa tratanqampita Biblia willakunqampitaqa jukllëllatam rikärirquntsik (1 Sam. 16:1-13; Hëch. 10:30-35, 44-48).
Jehoväqa yachanëpaqmi y llapankunatam igualpa rikan
16 Llapan nunatapis igual-lla Jehovä rikanqantaqa, ¿imanötaq qatishwan? Tsëpaqqa yarpänantsikmi llapantapis igualpa rikarninlla igualpa tratanantsikpaq kaqta. Rasun kaqchöqa, llapan nunatapis igualpa rikanqantsikta y pitapis mana desprecianqantsiktam pensashwan. Peru tsënö karpis, hörachöqa manam fäciltsu wakinkunata imanö tratëkanqantsikta musyanantsik. Tsënö karqa, ¿imanötaq musyashwan llapantapis igualpa tratëkanqantsikta o manapis? Tsëpaqqa Jesus ruranqanmi yanapamantsik, pëqa, nunakuna pëpita imata pensayanqanta musyëta munarninmi confiansa amïgunkunata kënö nir tapurqan: “Diospita Shamushqa Nunapaq, ¿pi canqantataq niyan?” (Mat. 16:13, 14). ¿Imanirtaq pë ruranqannö rurantsiktsu? Confiansa amïguntsiktam tapurishwan, llapantapis igualpa tratëkanqantsikta o mana tratëkanqantsiktapis rasun kaqta niramänapaq. Peru ¿imataraq rurashwan, juk kasta kanqanrëkur, reqishqa kanqanrëkur o kapoqyoq kanqanrëkur wakinkunallata mas alli tratëkanqantsikta niramashqaqa? Tsëqa Jehovätam mañakunantsik, llapankunatapis igualpa rikänapaq yanapëkamänantsikpaq (Mat. 7:7; Col. 3:10, 11).
Imata yachakunqantsik
it-2-S päg. 525
Ofrendakuna
Vïnu ofrenda. Jehovä Äninqan Markaman israelïtakuna yëkurirmi, sacrificiuta Jehoväpaq aparqa vïnuntin apayaq (Nü 15:2, 5, 8-10). Vïnu apayanqantaqa sacrificiu kayayanqan altarmanmi jichayaq (Nü 28:7, 14; rikäri Ex 30:9; Nü 15:10). Filïpus cristiänukunapaqmi apostol Pablu kënö nir qellqarqan: “Sagrädu rurëchö yanapakurnin imëka pishtashqa ofrenda jananman jichayanqan vïnu ofrendanö këkarpis, llapëkikunawan juntum alläpa kushikü”. Sacrificiuman chipyëpa jichayanqan vïnunöshi apostol Pabluqa cristiänu mayinkunata yanapanampaq imëpis chipyëpa kallpachakunaq (Flp 2:17). Manaraq wanukurmi Timoteuman apostol Pablu kënö qellqarqan: “Noqaqa imëka sacrificiu jananman jichëkäyanqanna vïnu ofrendanömi këkä, y librashqa kanä tiempuqa këllachönam” (2Ti 4:6).
MÄYU 10-16
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | NÜMERUS 30, 31
“Änikunqantsikta cumplishun”
it-2-S 1213 pärr. 1
Änikunqantsik
Imatapis kikinkunam Jehovätaqa äniyaq, peru änikurirqa cumpliyaqmi. Jehovätaqa kikinkuna munarmi israelïtakunaqa imatapis äniyaq. Peru Jehoväta änikuptinqa Moises qellqanqan Leymi obligaq änikunqanta cumplinampaq. Tsëmi pillapis änikunqanta mana cumplirqa wanunan karqan (Nü 30:2; y rikäri Ro 1:31, 32). Tsëmi Bibliachöqa willakun pipis Jehoväta manaraq änirnin, puntataqa cumplinampaq o mana cumplinampaq kaqta alliraq pensanampaq kaqta. Tsëpaqmi Moises qellqanqan Ley kënö nin: “Teyta Diosta imatapis änirqa imëkanöpapis cumpliyanki mana qonqëta. Mana cumpliyaptikiqa Teyta Diosmi juzgayäshunki. Imatapis mana änirqa manam jutsayuqtsu kayanki” (Dt 23:21, 22).
it-2-S päg. 1212
Änikunqantsik
Jehovätaqa äniyaq ofrendan o qarënin apayänampaq, imatapis pëpaq rurayänampaq, o alli këkaptimpis mana rurayänampaqmi. Jehovätaqa imatapis äniyaq kikinkuna munarmi. Jehoväta imatapis äniqa, juk juramentuta rurënö kanqantam Bibliachö nin (Nü 30:2; Mt 5:33). Jehovätaqa imatapis äniyaq kikinkuna munarmi. Peru juramentutaqa rurayaq autoridäkunapa puntanchömi imatapis änikuyanqanta cumpliyänampaq (Ge 26:28; 31:44, 53).
w04-S 1/8 päg. 27 pärr. 3
Nümerus librupita yachakunapaq
30:6-8. ¿Jehoväta imatapis warmin äninqanta cumplinanta juk nuna michäkuyta puëdinku? Jehovä Diosta sirwinapaq imatapis änikuyta munarninqa, kikintsik änikunatam Jehoväqa munan. Tsëmi manaraq bautizakurninqa, Jehovällatana llapan tiempuntsikwan sirwinapaq kikintsik änikuntsik (Gälatas 6:5). Tsëta warmin änikunqantaqa manam nunanqa michëta puëdintsu. Y änikoq warmiqa, manam imatapis änikunantsu Bibliachö ninqankunapa contranta ruranampaq y nunanta manana atiendinampaqqa.
Imata yachakunqantsik
it-2-S päg. 26 pärr. 3
Jeftë
Unë witsankunaqa teyta kaqkunam änikïta puëdiyaq Diospa sagrädu carpa wayinchö wamrankuna llapan tiempunkunawan yanapakuyänampaq. Tsëmi Samuelwan pasakurqan. Pëpa mamänin Änaqa manaraq yurikuptinmi Diospa sagrädu toldu wayinchö llapan tiempuwan yanapakunampaq änikurqan. Y tsëqa nunan Elcanäpaqpis allim karqan. Änaqa wamran Samuelta wasqirirllam Diospa sagrädu toldu wayinchö trabajanampaq aparqan. Y juk animaltam aparqan sacrificiuta ruranampaq o Jehoväta qaranampaq (1Sa 1:11, 22-28; 2:11). Sansonpis, llullu kanqampitam nazareu kanampaq y Jehoväpaq trabajanampaq akrashqa karqan (Juë 13:2-5, 11-14; teytampa makinllachöraq këkar shipash imanö kanampaq kaqta rikäri Nü 30:3-5, 16).
MÄYU 17-23
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | NÜMERUS 32, 33
“Tsëchö täraq nunakunata llapanta qarquyanki”
w10-S 1/8 päg. 23
¿Musyarqëkiku?
Bibliachö ïdulukunata adorayänan altarkunapaq parlarqa, ¿imapaqtan parlëkan?
Jehovä äninqan markaman israelïtakuna yëkuyänampaqna këkaptinmi, pëkunata Jehovä kënö nirqan: “Tsëchö [...] rumipita rurashqa kaptinpis o fiërrupita fundishqa kaptinpis ïdulunkunata pakir ushayanki. Ïdulunkunata adorayänan altarkunatapis llapanta juchutsiyanki” (Nümerus 33:52). ‘Ïdulukunata adorayänan altarkunaqa’ ¿imatan karqan? Tsë altarkunachöqa cananeukunam santunkunata adorayaq. Juk dioskunataqa adorayaq jirkakunachö, montikuna chakinchö o kikin markakunachömi (1 Rëyes 14:23; 2 Rëyes 17:29; Ezequiel 6:3). Cananeukunapaqa kayäpurqan altarninkuna, wanka ruminkuna, jawishqa tita qerunkuna, santunkuna o ïdulunkuna, sawmakuyänan cösasninkuna y mas cösasninkunapis kayäpurqanmi tsë santukunata adorayänampaq.
w08-S 15/2 päg. 27 pärrk. 5, 6
Israelïtakuna mana allita rurayanqampita yachakushun
Israelïtakunata pasanqannöllam noqantsiktapis kanan witsan pasëkamashwan. Kanan witsankunapis mana cuidakurninqa qellëta kuyar, reqishqa nunakunata Diostanö adorarnin, polïticakunaman mëtikurnin, pushakoq religiösukunata cäsukurnin, o familiantsiktam Diospitapis mas kuyar qallëkushwan. Jehoväta mana sirweq nunakunawan amïgu karninqa Jehoväpitam karupakäkurishwan.
Baalta adoraqkunaqa jukwan jukwanmi kakuyaq. Cananeukuna tsënö kayanqanta rikarmi israelïtakunapis jukwan jukwan kakur qallëkuyarqan. Kanampis mana cuidakushqaqa tsënöqa pasëkamashwanmi. Pillapis wayinchö japallanlla këkar computadörachö mana alli rurëkunata rikarninqa tsëkunatam gustar qallëkunman. Juk cristiänu tsëkunata rikar qallëkuptinqa alläpa llakikuypaqmi kanman.
it-1-S päg. 410 pärr. 4
Canaan
“Sirwiqnin Moisésta Teyta Dios ninqannöllam llapantapis” Josuë cumplirqan cananeukunata ushakätsinqanchö (Jos 11:15). Tsënö kaptimpis israelïtakunaqa mana wiyakurmi llapan cananeukunatatsu wanutsiyarqan. Tsëmi atskaq israelïtakuna wanuyarqan mana cäsukuyanqampita. Y wakinkunaqa mana cäsukuyanqampitam mana alli geniuyoq kayaq, jukwan jukwan kakuyaq y santukunata adorayaq (Nü 33:55, 56; Juë 2:1-3, 11-23; Sl 106:34-43). Jehoväqa israelïtakunatam nirqan cananeukunawan juntakuyaptin, pëkunawan casakuyaptin, santunkunata adorayaptin y pëkunanö lluta portakuyaptinqa wanuyänampaq kaqta, y äninqan markapita qarqushqa kayänampaq kaqtapis nirqanmi (Ex 23:32, 33; 34:12-17; Le 18:26-30; Dt 7:2-5, 25, 26).
Imata yachakunqantsik
it-2-S päg. 238 pärr. 2
Lindëru
Israelïtakunaqa Jehovä äninqan markapa më lädunchö kayänampaq kaqta sortiarirmi, cada kastapa lindërunkuna mëpa kanampaq kaqta decidiyarqan. Jehovämi kënö nirqan: “Cada trïbuchö [o kastachö] ëka nunakuna kayanqanpa sortiyarir chakrata rakiyanki. Atskaq nunakuna kayaptin jatun chakrata rakiyanki. Wallkaqlla nunakuna kayaptinqa takshallata rakiyanki” (Nü 33:54). Tsëmi Judä kastapa chakrankuna alläpa jatun kaptin, Simeonpa kastanta wakintaqa rakiyarqan (Jos 19:9).
MÄYU 24-30
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | NÜMERUS 34-36
“Jehoväqa yanapamäshunmi”
Provechashun Jehovä dispunimunqanta
4 ¿Peru imataq pasakoq juk israelïta accidentipa pitapis wanuratsiptinqa? Culpayoqmi tikrareq (Gen. 9:5). Peru accidentipa kaptinmi Jehoväqa tsë nunata llakipaq. Jina kastampa yawarnimpita vengakoq mana wanuratsinampaqmi, escapar ëwakuyänan markaman escapananta permiteq. Y tsëchömi täränan karqan mandakoq kaq sacerdöti wanunqanyaq (Nüm. 35:15, 28).
Provechashun Jehovä dispunimunqanta
6 Pitapis accidentipa wanupakurqa, juk israelïtaqa escapar ëwakuyänan markamanmi ëwanan karqan. Y tsëchö këkaq respetashqa nunakunatam pasakunqanta willanan karqan. Y pëkunaqa shumaqmi chaskiyänan karqan (Jos. 20:4). Tsëpitanam accidenti pasanqan sitiuman mandayänan karqan, tsëchö respetashqa nunakuna juzgayänampaq (leyi Nümerus 35:24, 25). Y accidentipa kanqanta cläru musyarirqa, escapanqan markaman kutinantam permitiyaq.
Provechashun Jehovä dispunimunqanta
13 Wanutsikoq nuna tsë markachöna karqa, wanutsiyänampaq kaqpitam salvakoq. Porqui Jehoväqa, ‘tsë markakunam tsapanqa’ nirqanmi (Jos. 20:2, 3). Y manam yapëqa tsë asuntupita juzgayaqnatsu. Jina manam permitiyaqtsu vengakoq nuna tsë markaman yëkunanta. Y tsë markapita mana yarqurqa, Jehovä cuidaptinmi següru kawakïta puëdeq. Jina trabajëta, wakinkunata yanapëta y Jehoväta sirwitam puëdeq, porqui manam carcelchönötsu llawiraq. Awmi, shumaq y kushishqam kawakïta puëdeq.
Imata yachakunqantsik
w91-S 15/2 päg. 13 pärr. 13
Jesusqa noqantsikrëkurmi wanurqan
13 Jesus wanunqanqa Adantawan Ëvata manam jutsankunapita yanapantsu. Moises qellqanqan Leychöqa kënömi neq: “Wanutsikuq nuna wanïta mantsar qellëta paguëta munaptinpis ama chaskiyankitsu. Nuna mayinta wanutsinqanpita tsë nunataqa wanutsiyanki” (Nümerus 35:31). Adanqa musyëkarmi jutsata rurarqan (1 Timoteu 2:14). Tsënö Adan ruranqampitam tsurinkunaqa jutsayoqna yuriyarqan y wanuyarqan. Adanqa jutsannaq nunam karqan y musyarqanmi ima alli kanqanta y ima mana alli kanqanta. Tsëmi Diosta mana wiyakunqampita wanurqan. Jesus wanunqanrëkur jutsampita Adanta Jehovä perdonarqa, kikimpa leynimpa contranmi kanman karqan. Tsënö kaptimpis, tsë jutsapita y wanuypita salvamänapaqmi Jehoväqa wamran Jesusta kë Patsaman mandamurqan (Romänus 5:16). Tsënömi Jehoväqa jutsapita y wanuypita salvamarquntsik. Jutsapita y wanuypita libramänapaqmi Jehoväqa kë Patsaman kachamurqan juk jutsannaq nuna wanunampaq (Hebrëus 2:9; 2 Corintius 5:21; 1 Pëdru 2:24).
31 DE MÄYUPITA 6 DE JUNIUYAQ
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | DEUTERONOMIU 1, 2
“Jehovämi juzgakoq kaqqa”
w96-S 15/3 päg. 23 pärr. 1
Jehovätaqa alli kaqkunata rurëmi gustan
Pillapis jutsata ruraptinqa creikoqkunata rikaq anciänukunam tsë cäsuta rikäyan (1 Corintius 5:12, 13). Tsënö cäsukunata rikarmi anciänukunaqa jutsa ruraqkunata Jehovä kuyanqanta rikätsiyan. Peru mana cäsukurnin kutin kutin jutsa ruraqkunataqa Jehoväqa manam perdonantsu. Anciänukunaqa pitapis congregacionpita qarqurqa manam vengakurtsu qarquyan, sinöqa mana alli ruranqankunapita cuentata qokunampaqmi (rikäri Ezequiel 18:23). Jesus ninqanta cäsukurmi anciänukunaqa “nunakuna shukukï vientunö atacayaptinpis nunakunata tsapäyanqa” (Isaïas 32:1, 2). Tsëmi anciänukunaqa llapankunatapis igualpa rikäyänan y igualpa yanapayänan (Deuteronomiu 1:16, 17).
w02-S 1/8 päg. 9 pärr. 4
Jehovä ninqankunata cäsukushun
4 Unë witsanchö juez kayänampaqqa manam Leykunallatatsu musyayänan karqan. Jutsasapa karninmi mayorna nunakunapis kikinkunallapaqqa imatapis ashiyänantsu karqan, wakinkunallata allipa rikäyänantsu karqan y kikinkunapa bienninkunallaqa ashiyänantsu karqan, tsënöpa Jehovä Diosta alli sirwiyänampaq. Moisesmi kënö nir mandakurqan: “Mëqanpis jutsayuq kaqtaqa ama tsapäyankitsu rïcutapis ni waktsatapis. Juzgayänëkipaq TEYTA DIOS yanapëkäshuptikiqa pitapis ama mantsakuyankitsu”. Israelchö juezkunaqa Jehovä Dios ninqankunata rurarmi pitapis alli juzgayänan karqan (Deuteronomiu 1:16, 17).
Imata yachakunqantsik
Yarpätsikïninkunaqa markäkïpaqmi
9 “Mantsanëpaq tsutsin jatun sitiukunapa” chusku chunka watakunapa israelïtakuna viajar qallëkuyaptinqa Jehovä manam alleqllaqa willarqantsu, imanö pushanampaq kaqta, peligrukunapita imanö cuidanampaq kaqta y wanayanqankunata imanö qonampaq kaqta. Peru kutin kutinmi willarqan pëman y mandakunqankunaman markäkuyänampaq. Pëkunata yanapëkanqanta y pushëkanqanta rikätsinampaqmi, Jehovä utilisarqan junaqpaqa columnanö pukutëninta y paqaspana ninata, tsënömi yanaparqan tsë tsutsin sitiuta pasayänampaq (Deut. 1:19; Ex. 40:36-38). Jina wanayanqankunatapis qorqanmi. “Manam ni imankunapis pishitsirqantsu. Manam röpankuna ushakarqantsu, ni manam chakinkuna jakarqantsu” (Neh. 9:19-21).
JUNIU 7-13
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | DEUTERONOMIU 3, 4
“Jehovä mandamanqantsikkunaqa llapampis allillam kayan”
it-1-S päg. 821 pärr. 6
Alli entiendi
Bibliata leyir y Jehovä mandakunqankunata cäsukurqa, yachatsimaqnintsikkunapitapis mas yachaqmi kashun, y mayor nunakunapitapis masmi imatapis entiendishun (Sl 119:99, 100, 130; igualaratsi Lü 2:46, 47). Jehovä Diosqa sirweqninkuna yachaq y entiendeq kayänantam munan, tsënöpa mandakunqankunata cäsukuyänampaq. Israelïtakuna tsënö kayaptinqa lädun markakunachö täraq nunakunam, “¡tsë nacionchö täraq nunakunaqa shumaq käyikuqmi y alläpa yachëyuqmi kayan!” niyänan karqan (Dt 4:5-8; Sl 111:7, 8, 10; rikäri 1Rë 2:3). Juk entiendeq nunaqa Jehovä llapan ninqankunatam cäsukuyta munan, y tsëmannö kawëta munarmi Jehovä yanapanampaq mañakun (Sl 119:169). Jehovä mandakunqantam imëpis yarparan (Mt 13:19-23). Y shonqunchömi tsëkunataqa yarparan (Pr 3:3-6; 7:1-4). ‘Llutan rurëkunapitam witikurin’ (Sl 119:104). Jesuspis kë Patsachö këkarqa alli entiendeq kanqantam rikätsikurqan. Qeruchö wanunampaq kaqta musyëkarpis Jehovä Dios ninqantaqa cäsukurqanmi, tsënöpa Bibliachö ninqan cumplikänampaq (Mt 26:51-54).
w99-S 1/11 päg. 20 pärrk. 6, 7
Kapamanqantsikkunawan yanapakushun
Saba nacionpa reinanmi Salomonta wiyanqampita y rikanqampita kënö nirqan: “¡Ima kushishqaraq yanapashuqnikikuna y sirwishuqnikikuna kayan!” (1 Rëyes 10:4-8). Saba nacionpa reinanqa Salomonpa sirwipakoqninkunataqa imëka jananchö kayanqampitatsu manam alabaparqan, sinöqa alli yachaq Salomon parlanqanta imëpis wiyayaptinmi. Saba nacionpa reinannöllam kanan witsan cristiänukunapis llapanta yachaq Jehoväpita y Tsurin Jesuspita yachakuyta puëdiyanqampita agradecikuyan.
Salomon yachaq y imëkayoq kanampaq Jehovä Dios yanapëkanqantam tsë reinaqa musyarirqan (1 Rëyes 10:9). Salomonpaqpis Saba nacionpa reinanqa kënömi nirqan: “Teyta Diosniki alabashqa këkullätsun”. Tsënö reina ninqanchömi israelïtakunata Jehovä äninqanqa cumplikärin. Leyninkunapaqmi nirqan: “Cumpliyaptikim wakin nacionchö täraq nunakuna käyikuyanqa yachëyuq y käyikuq kayanqëkita. Yachatsiyanqaq estatütukunata pëkunapis musyarirmi kushikurnin qamkunapaq kënö niyanqa: ‘¡Tsë nacionchö täraq nunakunaqa shumaq käyikuqmi y alläpa yachëyuqmi kayan!’” (Deuteronomiu 4:5-7).
w07-S 1/8 päg. 29 pärr. 13
Jehoväqa bendicimantsikmi
13 Jehoväqa sirweqninkuna alli kayänampaqmi bendicin (Santiägu 1:17). Tsëmi Jehovä israelïtakunata äninqan markachöqa “lichipis mielpis yakunöraq” karqan. Wakinqa Egiptuchöpis tsënölla kanqantam niyaq. Peru Jehovä israelïtakunata äninqan markaqa jukläyam karqan. Tsëmi Moises israelïtakunata kënö nirqan: “Tsëchö këkaq chakrakunataqa [...] kikin Teyta Diosmi mana qonqëta rikëkan”. Israelïtakunapaqa imëkankunapis kayäpunman karqan Jehovä yanapaptinllam. Jehovä mandakunqanta israelïtakuna wiyakuyaptinqa pëkunata Jehoväqa bendiceqmi y lädun markakunachö täraq nunakunapis tsëtam rikäyarqan. Tsëmi alli musyantsik ‘Teyta Diospa bendicionninwanqa imëkantsikpis kanqanta’ (Nümerus 16:13; Deuteronomiu 4:5-8; 11:8-15).
Imata yachakunqantsik
w04-S 15/9 päg. 25 pärr. 3
Deuteronomiu librupita yachakunapaq
4:15-20, 23, 24. Këchöqa parlan santukunata o imäginkunata rurëkur adorëqa mana alli kanqantam. Tsëqa, ¿imapis shumaq rikakänanllapaq ruranqantsik o pintanqantsikqa mana alliku kanman? Manam. Tsënö imapis shumaq rikakänanllapaq ruranqantsik o pintanqantsik mana alli kanqantaqa manam Bibliachö nintsu (1 Rëyes 7:18, 25).
JUNIU 14-20
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | DEUTERONOMIU 5, 6
“Teytakuna wamrëkikuna Jehoväta kuyayänampaq yachatsiyë”
w05-S 15/6 päg. 20 pärr. 11
Teytakuna, familiëkikunata cuidayë
11 Tsëpaq Deuteronomiu 6:5-7 parlanqannöqa manam juk textukuna mas parlaq kantsu. Tsëpaq Bibliachö Deuteronomiu parlanqanta ashiri. Puntataqa tsë textuchöqa teyta kaqkuna kikinkunaraq Jehovä Diospita yachakuyänampaqmi nin. Tsëmi teyta kaqkunaqa Bibliankunata seguïdu leyiyänampaq kallpachakuyänan y leyiyanqankunapita imata yachakuyanqanmanmi alli pensayänan. Tsënö rurarllam Jehovä Diosta kuyayanqa y Jehovä llapan mandakunqanta wiyakuyanqa. Tsënö teyta kaqkuna Bibliankunata leyirqa kushishqam kayanqa y Jehovä Diostapis masmi kuyayanqa. Y wamrankunatapis Jehovä Diospita imëkatam yachatsita puëdiyanqa (Lücas 6:45).
w07-S 15/5 päg. 15 pärr. 5
¿Imanötan teytakuna wamrankunata Jehovä Diospita alli yachatsiyanman?
Imatapis ruranqëki, imata munanqëki o imanö kanqëkiqa manam parlanqëkillachötsu rikakun, sinöqa imanö ruranqëkichöpis rikakunmi (Romänus 2:21, 22). Wamrakunaqa llullu kayanqampitam teytankuna imata rurayanqanta y mana rurayanqanta rikar pëkunapis tsënölla rurëta munayan. Y Jehovä Diosta kuyarnin Palabran Bibliata estudianqëkitapis rikäyanqam. Y imapitapis masqa Jehoväpa kaqta puntata rurëta munanqëkitapis rikäyanqam (Mateu 6:33). Reunionkunaman seguïdu ëwaptiki, Diospita yachatsikoq seguïdu yarquptikiqa wamrëkikunam rikäyanqa Jehoväpa kaqta puntaman churëkanqëkita (Mateu 28:19, 20; Hebrëus 10:24, 25).
w05-S 15/6 päg. 21 pärr. 14
Teytakuna, familiëkikunata cuidayë
14 Deuteronomiu 6:7 ninqannömi teyta kaqkunaqa wamrankunata Jehoväpita yachatsita puëdiyan, viajëkarnin, imëkatapis wayinkunachö rurëkarnin o jamayanqan hörakuna. Wamrëkikunata Diospita yachatsirninqa manam qayapëpaqa yachatsiyänëkitsu, tsëpa rantinqa pëkuna shumaq yachakuyta munayänampaqnöllam yachatsinëki. Tsëpaqqa yanapashunki ¡Musyatsikoq! neq revistachö parlanqankunam. Tsë revistachöqa animalkunata Jehovä kamanqampaq, shumaq sitiukunata o markakunata Jehovä kamanqampaq y nunakuna tukuy costumbriyoq kayanqampaqmi parlan. Y tsëkunapaq shumaq parlapanqëkiqa jövinkunatam yanapanqa alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoqkuna publicacionkunata ruratsiyämunqankunata mas leyita munayänampaq (Mateu 24:45-47).
Imata yachakunqantsik
¿Imanötaq Jehoväqa kuyakoq y alli kanqanta rikätsikurqan?
11 ¿Imatataq yachakuntsik? Jehoväqa manam nuna rikanqannöllatsu imatapis rikan. Sinöqa shonqunkunachö imanö kayanqantam rikan (1 Sam. 16:7). Tsëmi imata pensëkanqantsikwan, y imata munëkanqantsikwanqa Jehoväta engañëta puëdintsiktsu. Peru tsënö kaptimpis, Jehoväqa imachö alli kanqantsiktam rikan y mas alliyänapaqmi yanapamantsik. Jinamampis yanapamantsikmi mana alli pensënintsikkunata cuentata qokur controlanapaq, tsënöpa mana allikunaman mana ishkinapaq (2 Crön. 16:9; Mat. 5:27-30).
JUNIU 21-27
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | DEUTERONOMIU 7, 8
“Warmi tsurikikunata ni ollqu tsurikikunatapis pëkunawanqa ama juntayankitsu”
¿Imanirtaq kikinkuna puralla casakuyänampaq israelïtakunata Dios mandarqan?
Juk lädopaqa, juk dioskunata adorëman Israel nacionta Satanás ishkitsita munanqantam Jehoväqa musyarqan. Diosqa israelïtakunata nirqan pëta mana sirweqkunawan casakurqa, pëpita rakikäkuriyänampaq kaqta y mana alli dioskunata sirwiyänampaq kaqtam. Tsëta wiyakuyänanqa manam ichikllapaqtsu karqan. Diosta piñatsir tsapäkïninta oqrarirqa chikeqninkunapa makinmanmi raslla ishkiriyanman karqan. Y tsënö pasakuptinqa, ¿imanöraq Israel nacionpita Mesias yarqunman karqan? Tsëchi Satanasqa munarqan juk dioskunata sirweq warmikunawan y ollqukunawan israelïtakuna casakuyänanta.
Jehoväta sirweqllawan casakïqa puëdikëkanllam
Jehoväqa nin sirweqninllawan casakunapaqmi. Porqui mana allikunapitam tsapämënintsikta munan, jina noqantsikpaq ima mas alli kanqantam musyan. Jehoväqa manam munantsu, mana allita akrarir sufrinantsikta. Profëta Nehemïaspa tiempunchömi mëtsikaq judïukuna casakuyarqan Jehoväta mana sirweq warmikunawan. Tsëmi Nehemïasqa, rey Salomonta pasanqanta yarpätsirqan. Dios kuyarnin Salomonta rey kanampaq Israelman churanqantam nirqan. Peru Jehoväta mana sirweq warmikunawanmi casakurqan y pëkunanam jutsaman ishkitsiyarqan (Nehemïas 13:23-26). Këmi rikätsimantsik, noqantsikpaqpis alli kaqllata Jehovä munanqanta. Tsëmi llapan cristiänukunata mandamarquntsik pëta sirweqkunallawan casakunapaq (Salmu 19:7-10; Isaïas 48:17, 18). Imata ruranapaq o imata mana ruranapaqpis mandamänapaq Jehovä derëchuyoq kanqantam musyantsik. Jina kuyamarnintsik y imëpis alli kanantsikta munar consejamanqantsikpitam agradecikuntsik (Proverbius 1:5).
Kë ushanan junaqkunachö alli amïgukunata akrë
12 Casakïta munarqa, alleqmi cuidakunantsik. Bibliaqa consejamantsik Jehoväta mana sirweq nunawan o warmiwan noviu mana kanapaqmi, porqui imëka aktsiwan ampinömi alläpa jukläya kantsik (2 Corintius 6:14). Jina Bibliaqa nimantsik, ‘Jesucristuman creyicoqllawan’ casakunantsikpaqmi (1 Corintius 7:39). Tsë ninanqa, Dios mandakunqanta respetaq y bautizädu Testïgullawanmi casakunantsik. Jehoväta kuyaq nunawan o warmiwan casakushqaqa, Jehovällata sirwinapaqmi yanapamäshun.
Imata yachakunqantsik
w04-S 1/2 päg. 13 pärr. 4
Jehoväqa manam imantsikpis pishitsimuntsu
4 Cada junaq pachantsikpaq Jehovä Diosta mañakunqantsiknöllam Jehovä Diospita yachakunapaqpis mañakunantsik. Mallaqar Jesus këkaptinmi, Satanasqa rumita tantaman tikratsinampaq nirqan. Y Jesusnam kënö nir contestarqan: “Qellqashqam këkan: ‘Nunaqa manam tantallawantsu kawanan, sinöqa Jehovä llapan ninqankunawanmi’” (Mateu 4:4). Moises ninqanllatam Jesusqa nikarqan. Moisesmi kënö nirqan: “Mallaqäratsiyäshurnikipis manátam qoyäshurqëki mikuyänëkipaq. Tsë mikïtaqa manam reqiyarqëkitsu ni unë castantsikkunapis manam reqiyarqantsu. Tsënöpam TEYTA DIOS käyitsiyäshurqëki kënö ninqanta: ‘Manam tantata mikurllatsu nuna kawan, sinöqa TEYTA DIOS llapan nishqankunata cäsukurpis kawanmi’” (Deuteronomiu 8:3). Jehoväqa manam israelïtakunapa pachankunallatsu juntatsirqan, sinöqa tsëkunapitapis israelïtakunaqa yachakuyänanmi karqan. Israelïtakunatam Jehoväqa mandarqan cada junaq mikuyänampaq tinkullata ëlluyänampaq. Y masta ëllur churakuykuyaptinqa asyarmi kurur qallëkoq (Exodu 16:4, 20). Peru tsëqa manam pasakoqtsu joqta kaq junaqchö säbadupaqwan ëlluyanqanchöqa (Exodu 16:5, 23, 24). Tsënö pasakunqanwanmi Jehoväqa israelïtakunata yachatsirqan wiyakoq kayänampaq. Y shumaq kawakuyänampaqqa ‘TEYTA DIOS llapan nishqankunatam cäsukuyänan’ karqan.
28 DE JUNIUPITA 4 DE JULIUYAQ
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | DEUTERONOMIU 9, 10
“Diosqa munan pëta mantsakur munashqannö kawakunatam”
w09-S 1/10 päg. 10 pärrk. 3, 4
¿Imanö kanatatan Jehoväqa munan?
Wiyakoq kanapaqqa, ¿imatan yanapamäshun? Tsëpaqmi versïculu 12 kënö nin: ‘Pëqa munan pëta mantsakur munashqannö kawanatam’. Këchöqa manam, imatapis mana alli rurarirnin sufrita mantsanapaqtsu Moisesqa parlëkan, sinöqa parlëkan Jehoväta y palabranta respetarnin mana alli rurëkunata mana ruranapaqmi.
Moises ninqannopis Jehoväqa ‘munan llapan shonquntsikwan y voluntänintsikwan pëta kuyar sirwinantsiktam’ (versïculu 12). Jehovä Diostaqa kuyarninmi cäsukunantsik. Tsëmi Jehoväta kuyarninqa Jehoväta kuyämi ninantsikllatsu, sinöqa pëta rasumpa kuyanqantsiktaqa rurënintsikwanmi rikätsikunantsik. Juk librum willakun “hebreu idiömachö pitapis kuyarqa, kuyarnin imatapis ruranapaq kaqta”. Y Jehovä Diosta rasumpa kuyarninqa, pë munanqanllatam rurashun (Proverbius 27:11).
w09-S 1/10 päg. 10 pärr. 6
¿Imanö kanatatan Jehoväqa munan?
Jehovä Diosta cäsukunqantsikqa kikintsikpa biennintsikpaqmi. Tsëpaqmi Moisesqa kënö nirqan: ‘Kanan junaq yachatsiyanqaq mandamientunkunata y estatütunkunata imëpis cäsukuyanki. Tsënöpa alli kawakuyänëkipaq’ (versïculu 13). Jehovä imatapis nimanqantsikqa kikintsikpa biennintsikpaqmi. Tsëmi Bibliachöqa nin Jehovä Dios kuyamanqantsikta (1 Juan 4:8). Mandamanqantsikkunaqa kanan witsankunapis yanapamantsikmi, y shamoq tiempuchöpis yanapamäshunmi (Isaïas 48:17). Jehovä mandamanqantsikta cäsukurqa allim kawakushun y shamoq tiempuchöpis Jehoväpa Gobiernun gobernamuptin shumaqmi kawakushun.
cl-S päg. 16 pärr. 2
¿Jehoväwan amïgu këta puëdintsikku?
2 Diospa unë sirweqnin Abrahanqa Jehovä Diospa amïgunmi karqan, tsëmi Jehoväqa Abrahan amïgun kanqanta nirqan (Isaïas 41:8). Abrahanqa Jehoväpa kuyë amïgunmi karqan. Tsënö amïgunqa karqan ‘Abrahan Jehoväman markäkuptinmi’ o yärakuptinmi (Santiägu 2:23). Tsënöllam kanan witsankunapis Jehoväqa pëta kuyarnin sirweqkunata ashin amïgu kayänampaq (Deuteronomiu 10:15). Tsëmi Palabran Bibliachö kënö nin: “Diosman witiyë, y pëqa qamkunamanmi witimunqa” (Santiägu 4:8).
Imata yachakunqantsik
it-1-S päg. 133
Anaquim
Pëkunaqa jatusaq nunakunam kayaq y Canaan markapa pläyankunachö y Canaanpa ura kaq läduchömi masqa täräyaq. Ahiman, Sesäi y Talmäipis anaquim kastapitam kayaq, kapoqyoq nunakunam kayaq y Hebron markachömi täräyaq (Nü 13:22). Pëkunataqa, Jehovä äninqan markaman musyapakoq ëwaq nunakunapis rikäyarqanmi. Tsëmi pëkunaqa willakuyarqan tsë nunakunaqa nefilimkunapa tsurinkuna kayanqanta, y pëkunapa nöpanchöqa “pintiq kurunölla” kayanqanta (Nü 13:28-33; Dt 1:28). Tsënö jatusaq nunakuna kayaptinmi, Emim y Refaim kasta nunakunapis tsënölla kayanqanta willakuyarqan. Tsëmi chunka musyapakoqkunaqa kënö niyarqan: “¿Piraq pärapunman Anacpita miraq jatusaq nunakunataqa?” (Dt 2:10, 11, 20, 21; 9:1-3).