Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq këkunata leyishun
NOVIEMBRI 1-7
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | JOSUË 18, 19
“Jehoväqa israelïtakunapaq chakrankuna igualmi rakipurqan”
it-2-S päg. 238 pärr. 1
Lindëru
Dios äninqan markachöqa sortiarnin y cada kasta ëkaq kayanqampitam israelïtakunaqa chakrakunataqa rakipänakuyarqan. Sortiarmi cada kasta më läduchö kanampaq kaqta decidiyarqan. Wakinkunatam tocarqan uma kaq läduchö, wakintam ura kaq läduchö, wakintam inti yarqamunan läduchö, wakintanam inti jeqanan läduchö, tsënöpam wakinkunataqa tocarqan pampakunachö y wakinkunatanam jirkakunachö. Kikin Jehovä mëchö täräyänampaq kaqta decidishqa kaptinmi, llapampis kushishqa chaskikuyarqan y manam pleytuyarqantsu (Pr 16:33). Genesis 49:1-33 textuchömi Jacob wanukunampaqna këkar willakurqan wamrankuna më läduchö täräyänampaq kaqta, tsë cumplikänampaqmi Jehoväqa llapan kasta mëchö täräyänampaq kaqta decidirqan.
it-1-S päg. 1120 pärr. 2
Herencia
Israelïtakuna chaskiyanqan chakrakuna. Jehoväqa israelïtakunatam herenciankuna rakipurqan y Moisestam chaskiyänampaq chakrankuna mëyaq lindërunkuna kanampaq kaqta nirqan (Nü 34:1-12; Jos 1:4). Moisesmi Gad kastakunata, Ruben kastakunata y Manasespa pullan kastankunata chakrankuna rakipurqan (Nü 32:33; Jos 14:3). Y wakin kaq israelïtakunataqa Josuëwan Eleazarmi sorteupa chakrankuna rakipuyarqan (Jos 14:1, 2). Genesis 49:5, 7 Jacob willakunqannömi, Simeonwan Levï kastakunaqa manam wakin israelïtakunanötsu chakrankuna chaskiyarqan. Simeon kastakunaqa Judä kastapa chakrankuna chöpinchömi chakrankuna chaskiyarqan (Jos 19:1-9). Y Levï kastakunanam entëru Israelpa 48 markakunata chaskiyarqan. Diosta adorayänan carpa wayichö yanapakuyänan kaptinmi Levïtakunapaqqa Jehovä Dios herenciankuna kanan karqan, y tsëchö sirwir yanapakuyanqampitam pëkunaqa herenciankunatanö diezmuta chaskiyaq (Nü 18:20, 21; 35:6, 7). Israel nacionchö cada kasta chakrankuna chaskiyanqampitam, tsëchö täraq familiankuna chakrankuna chaskiyaq. Familiankuna miranqanmannömi tsë chakrankunataqa ichik ichikllaman rakiyaq cada wamrankunapaq.
it-2-S päg. 238 pärr. 2
Lindëru
Jehovä äninqan markapa më lädunchö kayänampaq kaqta sortiarirmi, cada kastapa lindërunkuna mëpa kanampaq kaqta decidiyarqan. Jehovämi kënö nirqan: “Cada trïbuchö [o kastachö] ëka nunakuna kayanqanpa sortiyarir chakrata rakiyanki. Atskaq nunakuna kayaptin jatun chakrata rakiyanki. Wallkaqlla nunakuna kayaptinqa takshallata rakiyanki” (Nü 33:54). Tsëmi Judä kastapa chakrankuna alläpa jatun kaptin, Simeonpa kastanta wakintaqa rakipuyarqan (Jos 19:9).
Imata yachakunqantsik
it-2-S päg. 238 pärr. 5
Lindëru
Puntataqa Jordan mayupa inti jeqanan kaq lädunchö këkaq chakrakunatam sortiayarqan Judä kastakunapaq (Jos 15:1-63), Josë (Efrain kastakunapaq) (Jos 16:1-10) y Manasespa pullan kastankunapaq (Jos 17:1-13), tsëpitanam chakrankunapa mojunninkuna churayarqan y ëkata chaskiyanqantam yupayarqan. Guilgal markapita Silö markaman israelïtakuna ëwakuyaptinmi wakin kastakunapaqqa chakrankuna rakita dejariyarqan (Jos 14:6; 18:1). Tsëmi Josuëqa qanchis kastakunata piñaparqan mana ras Diosnintsik äninqan chakrata rakipänakuyanqampita, peru manam musyantsiktsu ëka tiempupa tsë chaskiyanqan chakrankunata rakipanakuyanqanta (Jos 18:2, 3). Unë pasakunqankunata qellqaq wakin nunakunam niyan, Israel nacionpita qanchis kastakuna imanir chakrankunata mana ras rakipanakuyanqanta. Qanchis kastakunash Dios Äninqan Patsaman yëkurqa tsë kinrëchö markakunata guërrachö ganarir imëkata ëlluyarqan. Y Canaan markapita chikeqninkuna manana imanayänampaq kaqta musyarmi yamëna kawakuykäyarqan, tsëmi chakrakunata ras rakipänakuyarqantsu. O capaschi tsëchö quedashqa chikeqninkunawan pelyëta munayarqannatsu (Jos 13:1-7). Y capaz pëkuna chaskiyänampaq Dios Äninqan Patsachö chakrakuna imanö kanqanta alli musyayarqantsu.
NOVIEMBRI 8-14
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | JOSUË 20-22
“Llutanta pensayanqampitaqa, ¿imatatan yachakuntsik?”
¿Alleqku musyantsik rasumpa kanqanta?
Josuë kawanqan witsan, israelïtakunata ima pasanqanta rikärishun (Jos. 22:9-34). Jordan mayupa juknin kaq läduchö täräyänampaq quedakoq israelïtakunaqa, mayupa amänunchö juk jatun altarta rurariyarqan. Y tsë altarta rurayashqa kayanqanta musyarirmi Jordan mayupa wak tsimpanchö täraq israelïtakunaqa pëkunawan pelyayänampaq alistakuyarqan. Porqui Jehoväpita rakikäkurishqa kayanqantam pensayarqan. Altarta rurayashqa kayanqanta willakuyanqanqa rasumpam karqan, peru imanir rurayashqa kayanqantaqa manam musyayarqantsu (leyi Josuë 22:9-12). Peru pelyaq manaraq ëwarninmi, respetashqa nunakunata mandayarqan tsë altarta imanir rurayashqa kayanqanta tapukuyänampaq. Tsënöpam musyariyarqan, tsë altartaqa ofrendata rurayänampaq mana rurashqa kayanqanta. Sinöqa wamrankuna y willkankunapis Jehoväpa sirweqnin kayanqanta imëpis yarpäyänampaqmi rurashqa kayarqan. Jordan mayupa wak tsimpanchö täraq israelïtakunaqa, alläpachi kushikuyarqan tapukuyanqampita, porqui tsënöpam israelïta mayinkunata wanutsiyarqantsu.
w08-S 15/11 päg. 18 pärr. 5
Alli kawakunantsikpaq kallpachakushun
Capaz wakin israelïtakunaqa llapanta musyayanqanta pensar, illaqpita pelyaq ëwayänampaq patsätsipakuyarqan, tsënöpa soldädunkuna alläpa mana wanuyänampaq. Peru Jordan mayupa juknin kaq läduchö täraqkunaqa manaraq pelyaq ëwarninmi, puntataqa Ruben kastawan, Gad kastawan y Manasespa pullan kastankunawan parlayänampaq juk grüpu nunakunata mandayarqan. Kë nunakunam kënö tapuyarqan: “¿Imanirtan Teyta Diospa contran shärir juk altarta rurayarqunki?”. Ruben kastapaq, Gad kastapaq y Manasespa pullan kastampaq tsënö niyanqanqa manam rasumpatsu karqan. Pëkunaqa manam santukunata adorayänampaqtsu tsë altarta rurayarqan. ¿Imataraq niyarqan Ruben kasta, Gad kasta y Manasespa pullan kastankuna mana kaqta tumpayanqampita? ¿Cölerakurtsuraq imatapis niyanman karqan? ¿Manatsuraq imanir tsë altarta rurayanqanta willëta munayanmantsu karqan? Manam tsëtatsu rurayarqan, tsëpa rantinqa mana cölerakurmi shumaq willayarqan tsë altarta Jehoväta sirwiyänampaq rurayanqanta. Tsënö rurayanqampitam Diospa rikëninchö alli kawakuyarqan, manam pelyaman chäyarqantsu y pipis manam wanurqantsu. Tsënö parlakuyanqanmi llapankunapis alli kawakuyänampaq yanapakurqan (Jos. 22:13-34, NM).
Imata yachakunqantsik
it-1-S päg. 408 pärr. 4
Canaan
Chipyëpa cananeukunata mana ushakätsishqa kayaptimpis, Jehoväqa israelïtakunatam ‘posesionninkuna qoykurqan’, y ‘yamënam täkuyarqan unë kastankunata äninqannölla’. Awmi, “Israel nunakunata äninqantaqa llapantam mana qonqëta Teyta Dios cumplirqan” (Jos 21:43-45). Israelïtakuna täräyanqan markapa lädunkunachö këkaq nacionkunaqa mantsarmi witipäyarqantsu, tsëmi israelïtakunaqa yamë kawakuyarqan. Jina Jehoväqa nishqa karqan cananeukunata ichikllapa ichikllapa qarqunampaq kaqtam, tsënöpa pipis mana kaptin chukaru animalkuna mana mirayänampaq (Ex 23:29, 30; Dt 7:22). Wakin kutikunachöqa cananeukunam israelïtakunata venciyarqan, peru manam änikunqanta Jehovä mana cumplishqa kaptintsu, sinöqa pëta mana cäsuyanqampitam (Jos 17:16-18; Juë 4:13). Awmi, Bibliachöqa willakun mana wiyakuyanqampita israelïtakunata chikeqninkuna venciyanqantam (Nü 14:44, 45; Jos 7:1-12).
NOVIEMBRI 15-21
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | JOSUË 23, 24
“Wanukunampaqna këkar israelïtakunata Josuë consejanqan”
it-1-S päg. 89
Juk nacion warmikunawanqa manam casakuyänantsu karqan
Dios äninqan Canaan markaman israelïtakuna chärirqa, jukläyanam kawakuyänan karqan. Teyta Diosqa israelïtakunapa unë kastankunata äninqannöllam, tsë chäyanqan markachö pëkunana duëñu kayänampaq kaqta nirqan, y pëkunam tsë markachö täkuyänan karqan. Y tsë nacionkunachö këkaq nunakunawan ima acuerdutapis mana rurayänampaqmi Teyta Diosqa nirqan (Ex 23:31-33; 34:11-16). Jehovä mandakunqanllatam cäsukuyänan karqan y manam juk nacionkunapa leyninkunataqa (Le 18:3, 4; 20:22-24). Y tsë nacionkunapita ollqukunawan o warmikunawan mana casakuyänampaqmi Jehoväqa israelïtakunata mandarqan. Pëkunawan casakurqa Diosta mana sirweq familiankunawan juntakurmi, mana alli rurëninkunata y santunkunata adorar qallëkuyanman karqan. Tsëqa Diospa contran churakarmi sirwita dejariyanman karqan (Dt 7:2-4; Ex 34:16; Jos 23:12, 13).
w07-S 1/11 päg. 26 pärrk. 19, 20
Llapan änimanqantsikkunatam Jehoväqa cumplin
19 Jehovä noqantsikpaq imëkata ruramunqanta rikarmi Josuë ninqannö nintsik. Pëmi kënö nirqan: “Musyayankim llapan änimanqantsikkunata Teyta Diosnintsik cumplinqanta. Tsënö cumplinqanta imëpis ama qonqayëtsu” (Josuë 23:14). Jehoväqa sirweqninkunatam cuidan, yanapan y imankunapis manam pishitsintsu. Jehovä änikunqankunapita, ¿mëqanllapis mana cumplikaqta rikarqunkiku? Manachi. Teyta Diospa Palabranqa rasumpa kaqllam, tsëmi noqantsikqa llapan shonquntsikwan Palabranman confiakuntsik.
20 ¿Imanötan shamoq tiempuchö kawakushun? Jehoväqa Shumaq Patsachö kushishqa kawakunapaqmi änimantsik. Peru Jesuswan ciëlupita gobernayämunampaqmi wakinta änishqa, pëkunaqa wallkaqllam kayan. Kë patsachö o ciëluchö kawanapaq karpis, Josuënömi Jehovällata sirwinantsik. Jehovä llapan änikunqankunata cumplinqanta yarparninmi nishun, “llapanmi cumplikashqa”.
Imata yachakunqantsik
w04-S 1/12 päg. 12 pärr. 1
Josuë librupita yachakunapaq
24:2. ¿Abrahanpa papänin Tarëqa adoraqku santukunata? Pëqa Jehoväta manaraq reqirqa capaz Ur markachö reqishqa luna Sin niyanqan santuta adorarqan. Capaz judïukuna rurayanqannö santukunata ruraq. Tsënö karpis Ur markapita yarqunampaq Jehovä Dios Abrahanta niptinqa, Tarëqa pëwanmi Haran markayaq ëwarqan (Genesis 11:31).
NOVIEMBRI 22-28
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | JUËCES 1-3
“Ehudqa valienti nunam karqan”
w04-S 15/3 päg. 31 pärr. 3
Ehudqa chikeqninkunapitam israelïtakunata librarqan
Ehudqa manam puëdeq o yachaq kartsu chikeqninkunata vencirqan, sinöqa Jehovä yanapaptinmi. Jehoväqa änikunqankunata cumplinampaqqa manam nunakuna yanapayänantaraqtsu necesitan. Tsëmi Jehoväqa israelïtakunata äninqanta cumplinampaq, Ehudta churarqan chikeqninkunapita libranampaq. Bibliachömi kënö nin: “Jehovämi israelïtakunata salvanampaq juezkunata churaq, y tsë juezkunatam yanapaq” (Juëces 2:18; 3:15, TNM).
w04-S 15/3 päg. 30 pärrk. 1-3
Ehudqa chikeqninkunapitam israelïtakunata librarqan
Puntataqa ishkan lädupa alli afilashqa cuchillutanölla “espädatam” Ehudqa rurarqan y tsëqa fäcil pakanallam karqan, tsënöpa ashipuyanqan höra mana taripuyänampaq. Soldädukunaqa espädankunata izquierda kaq läduchömi apayaq, tsënöpa raslla jipiriyänampaq. Peru Ehudqa itsoq kaq makinwanmi imatapis ruraq, tsëmi espädantaqa derëcha kaq tseqllanman pakarqan, tsëchöqa manachi reypa soldädunkunaqa ashipuyanmantsu karqan. Tsëmi impuestu ëlluyanqanta apar rey Eglon kaqman charqan (Juëces 3:16, 17).
Bibliachöqa manam willakuntsu Eglon markachö Ehud y pëwan ëwaq nunakuna imata rurayanqanta. Peru Ehud apanqanta entregarir yanaqinkunawan kutikuyanqantaqa willakunmi (Juëces 3:18). Ehudqa apanqan impuestuta entregarirmi rey täranqampita pëwan ëwaq nunakunawan karuyaq ëwayarqan y nïkurnam pëqa kutirqan rey kaqman. ¿Imanirtaq Ehudqa kutirqan? ¿Pëwan ëwaq nunakunaqa pëta cuidaq soldädukunaku kayarqan? o ¿Ehud apanqan impuestuta apar yanapaqninkunallaku kayarqan? ¿Pensëkanqanta ruranampaqku ëwakuyänampaq nirqan? Imanö kashqa kaptimpis Ehudqa valienti karmi kutirqan.
“Kutikarnam Gilgal nöpanmanpa rumipita ïdulukuna kaqman chëkur rey Eglónman Aod [o Ehud] yapë kutirqan. Chëkurmi nirqan: ‘Teyta, pakëllapa willëkushqëki’”. Bibliachöqa manam willakuntsu Eglon markapa reyninwan parlanampaq Ehud imanö kutinqanta. ¿Manaku soldädukunaqa cuentata qokuyarqan? ¿Juk israelïtalla reyninkunata mana imanänampaq kaqtaku pensayarqan? ¿Japallanlla kuteqta rikarku pensayarqan marka mayinkunata traicionëkanqanta? Imanö kaptimpis, Ehudqa reyllawanmi parlëta munarqan y tsëtaqa lograrirqanmi (Juëces 3:19).
Imata yachakunqantsik
w05-S 15/1 päg. 24 pärr. 7
Juëces librupita yachakunapaq
2:10-12. Diospa Palabranta estudianapaqqa allim tiempuntsikta patsätsinantsik, tsënöpa Jehovä ankupämarnintsik o llakipämarnintsik yanapamanqantsikta imëpis mana qonqanapaq (Salmus 103:2). Teyta kaqkunaqa wamrankunatam yanapayänan Teyta Diosta llapan shonqunwan kuyar sirwiyänampaq (Deuteronomiu 6:6-9).
29 DE NOVIEMBRIPITA 5 DE DICIEMBRIYAQ
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | JUËCES 4, 5
“Ishkë warmikunawanmi Jehoväqa sirweqninkunata yanaparqan”
w15-S 1/8 päg. 12 pärr. 6
Dëboraqa Israel nunakunapa mamannömi karqan
Israelïtakunaqa Sïsarapa jutinta wiyarqa alläpam mantsakäyaq. Religionninkunachö y costumbrinkunachö alläpa mana allita rurayanqampitam Canaan markachö nunakunaqa reqishqa kayarqan, tsëchöqa wamrankunatam santunkunapaq kayayaq y templunkunachönam melanëpaq rurëkunata rurar kakuyaq. ¿Imanöraq kawakushwan Sïsaranö mandakoq cananëu nuna y soldädunkuna dominamashqa? Dëbora cantanqannömi tsë nacionpa viajëqa fäciltsu karqan y tsë markakunachöqa manam pipis täraqtsu (Juëces 5:6, 7). Itsa tsë markachö täraq nunakunaqa jirkakunaman, montikunaman ratakuyaq o tsinkakuyaq wamrankunata apakuyänanta mantsar o warminkunata abusayänanta o violayänanta mantsar y chakrankunatapis manam murukuyta puëdiyaqtsu.
w15-S 1/8 päg. 13 pärr. 1
Dëboraqa Israel nunakunapa mamannömi karqan
Israelïtakunataqa 20 watakunapanam cananeukuna dominayarqan, peru Jehovä Diosqa israelïtakuna cambiayanqanta rikarmi yanaparqan. Dëbora cancionninchö Baracta kënö ninqannö: “Tsënö kayaptinmi noqa Débora Israel nunakunapa mamannöpis pëkunaman qaqar sharkurqü”. Dëboraqa Lapidot jutiyoq nunawanmi casakushqa karqan. Manam musyantsiktsu Dëborapa wamrankuna kanqanta o mana kanqanta, peru pëqa ‘israelïtakunapa mamannöqa’ karqan Jehovä Dios israelïtakunata cuidanampaq akrashqa kaptinmi. Jehovämi nirqan valienti juez Baracta qayatsinampaq, tsënöpa Sïsarawan pelyanampaq (Juëces 4:3, 6, 7; 5:7).
w15-S 1/8 päg. 15 pärr. 1
Dëboraqa Israel nunakunapa mamannömi karqan
Jaelqa toldunmanmi Sïsarata pasatsirqan. Tsëchömi Sïsaraqa nirqan tsëchö këkanqanta pitapis mana willakunampaq. Y Sïsaraqa pununampaqmi jitakärirqan, Jaelnam juk jakuwan tsaparkurqan. Yakuta qaranampaq niptinmi Jaelqa qoñuykaq lichita qararirqan, tsëta upurirmi Sïsaraqa wanuypa punukärirqan. Tsënam Jaelqa estäcata y martilluta tsarirkur upälla yëkurir Sïsarapa sentïdunman estäcata jawïkurqan, tsënöpam Jehoväpa chikeqninta wanuratsirqan. Tsëta ruranampaqqa Jaelqa valientim karqan. Ichikllapis mantsakurninqa manam tsë nunata wanutsita puëdinmantsu karqan. ¿Jaelqa imanirtan tsëta rurarqan? ¿Atska watapa llapan israelïtakunata tsë nuna alläpa sufritsishqa kaptinku? O ¿Jehoväta kushitsita munarku? Bibliachöqa manam tsëpaq imata nintsu. Peru Sïsarata ras wanutsinqantaqa willakunmi (Juëces 4:18-21; 5:24-27).
Imata yachakunqantsik
w05-S 15/1 päg. 25 pärr. 5
Juëces librupita yachakunapaq
5:20. ¿Imanötan ciëlupita estrëllakuna Barac pelyanqanchö yanapayarqan? Bibliachöqa manam nintsu pelyayanqanchö angelkuna yanapayanqanta o ciëlupita jatusaq rumikuna jeqamunqanta, Sïsarapa brüjunkuna niyanqannö. Imanö kashqa kaptimpis tsë pelyayanqanchöqa Jehovämi israelïtakunata yanaparqan.
DICIEMBRI 6-12
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | JUËCES 6, 7
“Qamkunaqa puëdiyankim”
Jehovämi mas alli kaq Amïguntsik
Gedeonqa tapukoq “Madianpa makimpita” Israelta imanö salvanampaq kaqtam. Jehoväqa kënö nirmi contestarqan: “Noqaqa qamwanmi këkäshaq, Madian kasta nunakunataqa juk nunatanöllam vencirinki” (Juëc. 6:11-16). Tsëta imanö logranampaq kaqta tapukurmi, Gedeonqa juk señalta mañakurqan. Jehoväwan tsënö parlanqanqa, rikätsikun Gedeonpaq Jehovä rasumpa kanqantam.
w05-S 15/7 päg. 16 pärr. 3
“¡Jehoväpa y Gedeonpa espädanwan!”
¿Imapatan madianïtakuna pasayarqan? Pëkunaqa, Gedeonpa 300 soldädunkuna järrakunata pakiyaptin, cornëtata tocayaptin y “¡Jehoväpa y Gedeonpa espädanwan!” nir qapariyaptinmi, alläpa mantsakarnin qapariyarqan. Tsëkuna pasakuptinmi madianïtakunaqa pasëpa pantakashqa pï chikeqninkuna kanqanta musyayarqantsu. Teyta Dios madianïtakunata pantatsirnin kikinkuna pura espädankunawan wanutsinakuyanqanyaqmi, Gedeonpa 300 soldädunkunaqa kuyukuyarqantsu. Madianïta soldädukunaqa mantsakarmi qeshpir ëwakuyarqan, tsënam israelïtakunaqa qatipëkur llapan chikeqninkunata ushakätsiyarqan. Tsëpitaqa manam israelïtakunata sufritsiyarqannatsu (Juëces 7:19-25; 8:10-12, 28, TNM).
Imata yachakunqantsik
w05-S 15/1 päg. 26 pärr. 6
Juëces librupita yachakunapaq
6:25-27. Gedeonqa alli juiciuyoq nunam karqan, tsëmi chikeqninkunata ashiparqantsu. Noqantsikpis Diospita yachatsikurqa manam lluta parlartsu nunakunata cöleratsinantsik.
DICIEMBRI 13-19
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | JUËCES 8, 9
“Orgullösu këpitaqa humildi këmi mas alliqa”
w21.07 pägk. 16-17 pärrk. 10, 11
Mana chikinakur yamë kawakunapaq kallpachakushun
10 Manases kastapita Gedeonwan, Efrain kasta nunakunawan ima pasanqanta rikärishun. Jehovä yanapaptin, chikeqninkunata venciyanqampitam, Gedeonwan 300 soldädunkunaqa alabakuyanman karqan. Efrain kasta nunakunaqa, Gedeonwan parlaq ëwayarqan manam ganayanqampita kushikuyanqanta neqtsu, sinöqa pëwan discutita munarmi. Diosta sirweqkunata chikeqkunawan pelyaq ëwayänampaq puntallapitana mana nishqa kanqampitam, piñashqa këkäyarqan. Kastankunapa jutin mana allichö quedanampaq kaqman mas yarpachakurmi, Jehoväpa jutinta Gedeon respetatsishqa kanqanta y markanta chikeqninkunapita tsapanqantaqa, manam cuentachö katsiyarqantsu (Juëc. 8:1).
11 Gedeonqa humildi karninmi, “noqapita mas allitam rurayarqunki” nirqan Efrain kasta nunakunata. Tsëpitanam Jehovä pëkunata imachö bendicishqa kanqanta yarpätsirqan. Tsëta wiyarirmi, “Efraín trïbu nunakuna piñëkäyanqanpita kushikuyarqan” (Juëc. 8:2, 3). Gedeonqa, llapankunawan alli këta munarmi, tsënö niyaptimpis alli shimimpa contestarqan.
¿Imanirtaq humildi këqa alläpa precisan?
15 Gedeonqa humildi nunam karqan, y pëpitaqa noqantsikpis yachakïta puëdintsikmi. Juk kutim Jehovä nirqan, Israel markanta chikeqnin Madian nunakunapita salvanampaq. ¿Imatataq Gedeonqa rurarqan? Familianqa Manases kastachö mas ichikllanlla kanqanta, y teytampa wayinchöqa mana precisaqlla kanqantam nirqan (Juëces 6:15). Tsënö nikarpis, Gedeonqa Diosmanmi markäkurqan (yärakurqan) y ruranampaq kaqtam chaskikurqan. Tsëpitanam, imata rurananta Jehovä munanqanta alleq entiendita tïrarqan y yanapakïnintam mañakurqan (Juëces 6:36-40). Gedeonqa yachaq, sinchi, mana mantsakoq y cuidakïta yachaq nunam karqan (Juëces 6:11, 27). Gobernaqninkuna kananta nunakuna munayaptimpis, pëqa manam munarqantsu. Tsëpa rantinqa, Jehovä ninqanta cumplirirmi wayinta kutikurqan (Juëces 8:22, 23, 29).
w08-S 15/2 päg. 9 pärr. 9
Jehovä munanqannö kawakushun
9 Teyta Diospa amïgun kanapaqqa humildim kanantsik (1 Pëd. 3:8; Sal. 138:6). Juëcis librupa 9 kaq capïtulunchömi imanir humildi kanantsikpaq kaqta parlan. Tsëchömi Gedeonpa tsurin Jotan willakunqanta tarintsik, y kënömi nirqan: “Juk kutish llapan montikuna ëllukäyänaq reyninta churayänanpaq”. Olïvusbus monti, hïgus monti y uvas montiqa mas reqishqa respetashqa Israelchö nunakunatam rikätsikurqan, peru pëkunaqa manam gobernaq këta munayarqantsu. Peru shiraka montiqa yantallapaq sirwikarpis orgullösu chikikoq rey Abimëlectam rikätsikurqan. “Abimelecqa kima watanam Israel nunakunapa mandakuqnin këkarqan”, y tsëpitaqa alläpa sufrirmi wanurqan (Juë. 9:8-15, 22, 50-54). Tsëmi humildi këqa imapitapis mas alli.
Imata yachakunqantsik
it-1-S päg. 763 pärr. 6
Efod, I
Gedeonqa guërrachö Jehovä yanapanqampitam israelïtakuna Jehovä Diosta alabayänanta munarqan, tsëmi juk efodta rurarqan. Peru ‘tsë efodqa trampanö Gedeónpaq y castankunapaqpis’ karqan. Israelïtakunam tsë efodta adorar qallëkuyarqan y Diospa contran churakäriyarqan (Juë 8:27). Bibliachöqa manam nintsu kikin Gedeon tsë efodta adoranqanta. Apostol Pablum nin, ‘imëka pukutënö jiruroqnintsikchö këkaq’ sirweqninkunachö Gedeon këkanqanta (Heb 11:32; 12:1).
DICIEMBRI 20-26
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | JUËCES 10-12
“Jeftëqa Jehovä munanqannömi kawarqan”
Jehoväqa pëman markäkoqkunallatam chaskin
9 Jina Josë ruranqanchi Jeftëtaqa yanaparqan. Josëtapis wawqinkuna chikiyanqanta y pë ankupanqantam Jeftëqa musyarqan (Genesis 37:4; 45:4, 5). Jeftëqa alläpachi sufrirqan wawqinkuna pëta mana allita rurayaptin, peru Josë ruranqanman yarpachakunqanchi yanaparqan Jehovä shuyaranqannö tratanampaq. Pëpaqqa imanö sientikunqankunapitapis masqa precisarqan, Jehoväpa jutinta y markanta defendïmi (Juëces 11:9). Jehoväman markäkoq kanqantam Jeftëqa rikätsikïta munarqan. Tsërëkurmi pëta y llapan markanta Diosqa bendicirqan (Hebrëus 11:32, 33).
Jehoväqa pëman markäkoqkunallatam chaskin
Jeftëqa guërrachö pelyëta yachaq nunam karqan. Jina Moises qellqanqan leyta y Israel markachö pasakunqankunatam alleq musyaq. Jehovä markanta imanö tratanqanta rikarmi, ima alli y ima mana alli kanqanta yachakurqan (Juëces 11:12-27). Y llapan kawëninchömi ley ninqanmannö imatapis akrëta yachakurqan. Jeftëqa musyarqanmi Jehoväpa sirweqninkunaqa kikinkunapura kuyanakuyänanta y mana allipa mana kutitsinakuyänampaq kaqta. Jina leychömi yachakurqan wakinkunata y chikeqninkunatapis shumaq tratanampaq (leyi Exodu 23:5 y Levïticu 19:17, 18).
it-2-S päg. 25 pärr. 6
Jeftë
Tsëta rurarqa Jeftëqa rikätsikurqan Jehovä Diosllata adorëta munanqantam. Pëqa Jehovä tsë chakrata Israel nacionta entreganqantam nirqan, tsëmi mana alli diosta sirweqkunataqa ni ichikllatapis tsë chakrata rakipunantsu karqan. Y Ammon markachö nunakunaqa Kemos santutam adorayaq. Wakinqa niyan Kemos diosta Ammon nunakuna mana adorayanqantam. Ammon nunakunaqa Milcom diostam adorayaq y Kemos diostanam Moab nunakuna, kë ishkan nacionkunaqa atska mana alli dioskunatam adorayaq. Rey Salomonpis Kemos diosta israelïtakuna adorayänampaq santukunata ruratsirqan, tsëtaqa rurarqan Jehovä Diosta mana sirweq warmikunawan casakushqa karmi (Juë 11:24; 1Re 11:1, 7, 8, 33; 2Re 23:13). Unë pasakunqankunata estudiashqa wakin nunakunaqa niyan, “Kemosqa” “Mandakoq y pï mëta ganaq” kanqantam. Jeftëqa capaz parlëkarqan, Ammon nacionchö nunakuna Kemos diosninkuna yanapaptin mëtsika chakrata ganayanqanta creiyanqampaq.
Imata yachakunqantsik
it-2-S päg. 24
Jeftë
Jeftëqa manam wachapakuy wamratsu karqan. Jeftëpa mamanqa “jukwan jukwan purikoq warmim” karqan. Peru tsënöqa karqan manaraq Galaadnunapa warmin karninmi, tsëmi Jeftëqa wachapakuy, ni jukwan jukwan purikoq warmipa wamrannatsu karqan. Rahabpis jukwan jukwan purikoq warmim karqan, peru tsëpitaqa Salmon nunawanmi casakurqan (Juë 11:1; Jos 2:1; Mt 1:5). Galaadpa wakin kaq tsurinkunaqa wayinkunapitam Jeftëta qarquyarqan, tsëmi rikätsikun Jeftë wachapakuy wamra mana kanqanta, wawqinkunaqa tsëta rurayarqan teytampa herencianta rakipuyta mana munarmi (Juë 11:2). Jeftëqa Galaad nunakunapa mandakoqnin këmanmi charqan, y wakin nunakunapis allim chaskiyarqan (Juë 11:11). Jeftëqa sacrificiutam Teyta Diospaq kayarqan (Juë 11:30, 31). Manam tsëkunata rurëta puëdinmantsu karqan wachapakuy wamra karqa, Moises qellqanqan Leychöqa kënömi mandakoq: “Teyta Diosta adorayänëkipaq ëllukäyanqëkimanqa manam yëkuyanmantsu wachapakï nunakuna. Tsurinkuna ni willkankuna ni pëkunapita miraqkunapis manam yëkuyanmantsu hasta chunka generacionkama” (Dt 23:2).
27 DE DICIEMBRITA 2 DE ENËRUYAQ
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | JUËCES 13, 14
“Manöahpita y warmimpitaqa, ¿imatatan teytakuna yachakuyan?”
Llullumpita wamrëkikunata yachatsiyë
Dan kastapita Manöah jutiyoq nunata pasanqanta rikärishun. Juk kutim, qolloq warminta juk angel willarqan wamran kanampaq kaqta (Juëc. 13:2, 3). Itsachi kë noticiata wiyarirqa Manöahwan warminqa alläpa kushikuyarqan, peru tsënö kaptimpis, imanö wätayänampaq kaqmanchi yarpachakur qallëkuyarqan. Tsëchi Manöahqa Diosman kënö mañakurqan: “Jehovä. Tsë mandamunqëki rasumpa kaq Diospa nunanta, noqäkunaman yapë shamïkunampaq mandëkallämï, y willarayämätsun tsë yureq wamrata imanö wätayänäpaq kaqta” (Juë. 13:8). Pëkunaqa wamrata imanö wätayänampaq kaqtam precisaqpaq churayarqan. Llapan puëdiyanqanmannömi wamrankuna Sansonta yachatsiyarqan Jehoväpa leyninkunata, tsëmi Bibliaqa nin: “Tiempuwannam Jehoväpa espïritun yanapar qallëkurqan”. Jehoväpa podernin yanapaqtinmi Sansonqa Israelpa Jueznin këman chärir, espantëpaq rurëkunata rurarqan (Juë. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15).
w05-S 15/3 päg. 25 pärr. 5
Sansonqa ganarqan Jehovä yanapaptinmi
Sansontaqa winanqanmannömi ‘Teyta Diosqa llapanchö yanaparqan’ (Juëces 13:24). Juk junaqmi Sansonqa teytankunata kënö nirqan: “Timnat markachömi rikarqü kuyëllapaq filistea shipashta. Tsë shipashta warmïpaq parlapëkayämï” (Juëces 14:2). Teytankunaqa manachi creiyarqantsu israelïtakunata chikeqninkunapita libranampa rantin, tsë chikeqninkunapa wamranwan Sanson casakuyta munanqanta. Y tsëta rurëqa Diospa Leynimpa contranmi karqan (Exodu 34:11-16). Tsëmi teytankunaqa kënö niyarqan: “¿Imanirtaq munanki filistea shipashtaraq warmiki kananta? Filisteo nunakunaqa manam TEYTA DIOSMAN creyikuyantsu. ¿Manaku Israel mayintsikchö shipashkuna kaqnö warmikipaq?”. Sansonqa kënömi nirqan: “Tsë shipashtam kuyä. Pëta warmïpaq parlapëkayämï” (Juëces 14:3).
Imata yachakunqantsik
w05-S 15/3 päg. 26 pärr. 1
Sansonqa ganarqan Jehovä yanapaptinmi
¿Imanirtan tsë filistea shipashqa Sansonpaq alli karqan? Cyclopedia de McClintock y Strong libruchö ninqannöpis manam shumaq y kuyanëpaq warmi kaptintsu, sinöqa vengakuyta munarmi tsë warmita ashirqan. Juëces 14:4 nin, ‘filisteu nunakunata qallapänampaq TEYTA DIOS tsë yarpëta Sansónman churanqanta’. Tsërëkurmi tsë warmitaqa ashirqan. Winanqanmannömi Sansontaqa Teyta Dios poderninwan yanaparqan (Juëces 13:25). Tsë warmiwan casakunampaq y Israel nacionpa jueznin kanqanchöpis kikin Jehovämi Sansontaqa yanaparqan. ¿Sansonqa llapan pensëkanqanta ruranmantsuraq karqan? Jehovä imanö yanapanqanta rikärishun.