Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq këkunata leyishun
MÄYU 2-8
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | 1 SAMUEL 27-29
“Davidqa llapantapis alli pensëkurmi rurarqa”
it-1-S päg. 79
Akis
Davidqa Saulpita qeshpirmi rey Akispa markanchö ishkë kuti juk tiempupa karqan. Punta kaq kutichöqa, rey Akis wanutsinanta mantsarmi löcu tukurqan, tsëmi rey Akisqa mana imanäyänampaq mandakurqan (1Sa 21:10-15; Sl 34, encab. y 56, encab). Juk kaq kutichöqa, 600 soldädunkunawan y familiankunawanmi tsë markaman chäyarqan, tsënam rey Akisqa Ziclagchö täkuyänampaq permitirqan. Juk wata y chusku killam tsëchö kayarqan. Rey Akisqa pensarqan Davidwan soldädunkunaqa Judächö markakunaman suwakoq ëwayanqantam, peru rasumpa kaqchöqa guesurïtakunaman, guirzïtakunaman y amalequïtakunamanmi ëwayarqan (1Sa 27:1-12). Rey Akisqa alläpam Davidman confiakurqan. Y juk kutim rey Saulwan y soldädunkunawan pelyaq ëwarqan, y David yanapananta munarmi pëpis ëwananta munarqan, peru “filisteo rey mayïkunaqa” manam Davidman confiakuyarqantsu. Tsëmi Davidta y soldädunkunata Ziglagman kutitsiyarqan (1Sa 28:2; 29:1-11). Davidqa rey këman chärirmi Gat markaman pelyaq ëwarqan, peru rey Akistaqa manam wanutsirqantsu. Bibliachömi nin Salomon gobernanqan tiempupis rey Akisqa kawëkarqanraq (1Rë 2:39-41; rikë GAT neqta).
Jövinkuna, ¿imatatan rurayankiman qamkunaman mas confiakuyänampaq?
8 Ima maspa David pasanqanta rikärishun. Rey kanampaq Jehovä akrashqa kaptimpis, atska wataraqmi Judächö rey kanampaq shuyararqan (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4). ¿Imatan yanaparqan pacienciawan shuyaränampaq? Imatapis mana rurar täkunampa rantin, israelïtakunata chikeq filistea nunakunawan pelyanqanmi. Tsënömi Judä markaman mana yëkuyänampaq cuidarqan (1 Sam. 27:1-12).
it-2-S päg. 368 pärr. 6
Ulikï o llullakuy
Ardëpa ulikï o llullakuyqa mana alli kanqantam Bibliachöqa nin. Tsënö kaptimpis, imatapis musyanqantsiktaqa, rasumpa kaptimpis manam llutatsu pitapis willanantsik. Jesucristum kënö nirqan: “Ama Diospa kaqta allqukunata qoyëtsu, ni perlasnikikunata kuchikunapa puntanman jitayëtsu, tsënöpa mana jalukacharkuyänampaq, y tsëpita tikrëkamur, kikikikunatapis mana rachikacharkuyäshunëkipaq” (Mt 7:6). Tsëmi kikin Señor Jesucristupis höraqa imatapis tapuyaptin upälla kakurqan o manam llapantatsu willakurqan. Tsënöqa rurarqan pitapis mana alliman chätsita mana munar y problëmachö këta mana munarmi (Mt 15:1-6; 21:23-27; Jn 7:3-10). Tsënöllam Abrahan, Isaac, Rahab y Eliseupis Jehoväta mana sirweqkunataqa llapantatsu willayarqan, y höraqa juknöpam willayarqan (Ge 12:10-19; capk. 20; 26:1-10; Jos 2:1-6; Snt 2:25; 2Rë 6:11-23).
Imakunata yachakunqantsik
¿Wanushqakuna yanapamashwantsuraq?
Këman alli yarpachakurishun. Pipis wanurqa ‘patsaman kutirinqanta’ y tsëllachö ‘llapan pensënin ushakanqantam’ Bibliaqa yachatsikun (Salmo 146:4). Hinamampis, Saulwan Samuelqa musyayarqanmi brujeriakunata Dios chikinqanta. Y puntatapis kikin rey Saulmi Israelchö brujería ruraqkunata ushakätsita tïrarqan (Levítico 19:31).
Y Diosta sirveq Samuelpa espïritun rasumpa kawarqa, ¿allitatsuraq rurëkanman karqan Saulwan parlananrëkur brüjata yanapar? Hinamampis Saúl mañakunqanta Jehová manana wiyëta munëkaptinqa, ¿huk Brüjalla Diosta obliganmantsuraq karqan Samuelwan contestanampaq? Manachi tsënöqa kanmantsu karqan. Rikärinqantsiknöpis, tsë bruja yuritsinqan “Samuelqa” manam Diospa wanushqa profëtantsu karqan. Huk demoniom Samueltukur Saulta parlapëkarqan.
MÄYU 9-15
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | 1 SAMUEL 30, 31
“Jehoväman mañakushun yanapamänapaq”
w06-S 1/8 päg. 28 pärr. 12
Jehoväta respetarninqa kushishqam kawakushun
12 Rikanqantsiknöpis, Davidqa Jehoväta respetarninmi jutsata rurarqantsu. Peru Jehoväta respetanqanqa maskunachömi yanaparqan: mana allikunapa pasarnin alli pensëkur-raq imëkatapis ruranampaq y valienti kanampaqmi yanaparqan. Saul wanutsita munanqan tiempuchömi, yanapaqnin nunakunawan filisteukunapa Ziqlag niyanqan markankunachö juk wata y chusku killa karqan (1 Samuel 27:5-7). Juk kutim, mana tsëchö kayanqanyaq amalequïtakuna chëkur llapan warmikunata, wamrakunata y animalkunata suwar apakuyarqan, y tsë markatam ninawan ushakäratsiyarqan. Davidwan yanapaqninkuna chärirqa, tsëta rikëkurmi alläpa waqayarqan. Y yanapaqnin nunakunaqa, cölerarmi rumiwan tsampir o samqar Davidta wanutsita munayarqan. Peru Davidqa llakishqa këkarpis manam imatapis llutaqa rurarqantsu (Proverbius 24:10). Jehovä Diosta respetarmi, pëman “mañakurqan” y yanapaptinmi amalequïtakunata taripëkur llapan apayanqanta qochiyämurqan o qechuyämurqan (1 Samuel 30:1-20).
Jehoväqa salvacionpaqmi guardëkämantsik
14 Davidqa imëka mana allikunapam kawëninchö pasarqan (1 Sam. 30:3-6). Y santo espïritupa yanapakïninwan qellqanqankunam rikätsikun Jehoväqa imanö sientekunqanta alli musyanqanta (lei Salmo 34:18 y 56:8). Y tsënöllam noqantsik imanö sientekunqantsiktapis alli musyan. Pëqa alläpa llakikurnin ‘shonquntsikchö nanatsikïkashqa’ o ‘espïrituntsikchö pasëpa llakishqa’ këkashqam lädontsikchö këkan. Tsëta musyëqa alläpam kallpata qomantsik, y tsënömi Davidwampis pasarqan, tsëmi kënö cantarqan: “Rasumpa kuyakoq kanqëkipitam alläpa kushishqa kashaq, llakikïnïtam rikarqunki y musyarqunkim imanir almä llakishqa këkanqantapis” (Sal. 31:7). Pero Diosqa manam problëmantsikllatatsu musyan, sinöqa shoqamantsikmi y kallpatam qomantsik. Y tsërëkurmi reunionkuna kanampaq patsätsimushqa.
Imakunata yachakunqantsik
w05-S 15/3 päg. 24 pärr. 8
Primëru de Samuel librupita yachakunapaq
30:23, 24. Davidqa Nümerus 31:27 ninqannömi këchö ninqanta decidirqan. Y tsëqa rikätsikun, congregacionchö llapan yanapakoqkunata Jehovä kuyanqantam. Tsëmi, ‘imata rurarnimpis llapan kallpantsikwan y llapan shonquntsikwan Jehoväpaqnö trabajanantsik, y manam nunakunapaqnöqa’ (Colosensis 3:23).
MÄYU 16-22
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | 2 SAMUEL 1-3
“¿Imatatan yachakuntsik ‘Arcu’ nir cancionta David qellqanqampita?”
¿Imanö kanqëkitataq rikätsikunki?
9 Manam imëpis qonqashwantsu ‘Jesusman creyicoqcunata cuidayänampaq’ Jehová anciänokunata akranqanta (Hech. 20:28; 1 Ped. 5:2). Tsëmi, más alliqa kanman, Diospa munëninta respetanantsik tsë cargoyoq kar o mana karnimpis. Dios munashqannö pensarqa, manam alläpa precisaqpaqtsu cargoyoq këta churashun. Reynö rantin David yëkunampaq kaqta musyarirmi, Saúl reyqa “imëpis mana allipa rikëkarqan” (1 Sam. 18:9). Awmi, mana alli pensëninmi, wanutsita munëman chätsirqan. ¿Y noqantsikqa? Saulnö cargoyoq këpaq yarpachakunapa rantin o trukanmi, más alliqa kanman joven Davidnö kanantsik. Tukï mana alli rurashqa ushashqapis, imëpis Dios churashqan autoridadtam respetarqan (lei 1 Samuel 26:23).
Traicionanakïqa imëpis alläpam llakitsikushqa
8 Bibliaqa parlanmi rasumpa kuyakoq nunakunapaqpis. Ishkaqllapaq parlarishun imata yachakunapaq kaqta rikärinapaq. Puntataqa Davidta rasumpa kuyaq Jonatanpaq parlarishun. Rey Saulpa mayor kaq tsurin karmi Israelpa gobernaqnin këman chëta puëdenman karqan. Tsënö kaptimpis, Jehoväqa Davidtam akrarqan rey kanampaq. Piñakunampa rantinmi Jonatanqa Jehová ninqanta respetarqan. Y contrantanö rikänampa rantinmi, “Jonatanpa almanqa Davidpa almanwan juknölla tikrarirqan” y mana imëpis traicionanampaq awnirqan. Y manam tsëllatsu, kikimpa röpanta, espädanta, flëchanta, y wachakantam qararqan, tsënömi rikätsikurqan rey kanampaq kaqta respetanqanta (1 Sam. 18:1-4). Jinamampis tukïnöpam yanaparqan “makinta chukruyätsinampaq”, tsëtaqa rurarqan kawënintapis peligroman churarmi, porque teytan Saulmi Davidta wanutsita munarqan. Y amïgonta kallpata qormi kënö nirqan: “Qammi Israelchö rey kanki, y noqam qepëkiman precisaq kashaq” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17). Tsëmi Jonatán wanuriptin Davidqa alläpa kuyanqanta y llakinqanta waqakïpaq cancionninchö rikätsikurqan (2 Sam. 1:17, 26).
Imakunata yachakunqantsik
it-1-S päg. 1122 pärr. 2
Wawqi, pani
Imatapis yanapanakur ruraqkunapis unëqa wawqi ninakuyaqmi. Tsëmi Tïru nacionchö gobernaq Hirampis Salomonta “wawqi” nirqan. Ishkanmi yanapanakuyarqan templuta rurayänampaq qerukuna y mas cösaskuna kanampaq (1Rë 9:13; 5:1-12). Rey Davidnam nirqan: “¡Rikäyë! Imanö shumaqmi wawqikuna y panikunaqa, ¡juk kastanölla kushishqa kawakuyan!”. Tsënö nirmi rikätsikurqan piwampis shumaq kawakunapaq y juknölla kanapaqqa manam familiaraqtsu kanantsik (Sl 133:1). Y Davidqa, shumaq tratanqampita y yanapanqampitam Jonatanta “wawqi” nirqan (2Sa 1:26.) Y mana allita ruraqkunapis wawqi cuenta kayanqantam Bibliachöqa nin (Pr 18:9). Unë tiempuqa, ollqukunapa marka mayin warmikunapaq parlarmi “paninkuna” niyaq (Nü 25:17, 18, TNM). Y igual portakuyanqan o yanapakuyanqan nunakunapa markankunapaqpis Bibliachöqa pani cuenta kayanqam nin (Jer 3:7-10; Eze 16:46, 48, 49, 55; 23:32, 33).
MÄYU 23-29
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | 2 SAMUEL 4-6
“Jehoväta kuyarnin y respetarninmi mandakunqankunata cäsukuntsik”
w05-S 15/5 päg. 17 pärr. 7
Alli pensëkur-raq imëkatapis rurashun: Diosta respetashun
13 5:12. Manam imëpis qonqanantsiktsu Jehovä yachatsimanqantsikta y alli amïgu kanapaq imëkata ruramunqanta.
w05-S 1/2 päg. 27 pärr. 20
Jehoväqa imëpis allitam ruran
20 Uzähqa allim musyaq Diosnintsik mandakunqankunata. Diospa babulninqa alläpa sagrädum karqan, kikin Jehovä tsëchö këkaq cuentam karqan. Diospa Leyninchöqa mandakurqan ni pipis mana yatanampaqmi, y yataq kaqqa wanunanmi karqan (Nümerus 4:18-20; 7:89). Tsëmi tsë sagrädu babultaqa pipis llutallatsu puritseq. Uzähqa manam sacerdötitsu karqan, peru capazchi levïta karqan, y allichi musyarqan tsë babulpaq imakunata Jehovä mandakunqanta. Tsë babulqa alli unënam papänimpa wayinchö kashqa karqan (1 Samuel 6:20–7:1). Setenta watam tsëchö kashqa karqan, y tsëpitam Davidqa Jerusalenman apëkätsirqan. Tsëqa, Uzähqa wamra kanqampitachi musyarqan sagrädu babulnimpaq imakunata Jehovä mandakunqanta.
w05-S 1/2 päg. 27 pärr. 21
Jehoväqa imëpis allitam ruran
21 Jehoväqa musyanmi shonquntsikchö imata yarpashqantsikta. Bibliachömi nin Uzähqa Diosta “mana respetakur” babulninta tsaranqanta. ¿Imata yarpar-raq tsëta rurarqan? ¿Orgullösu kartsuraq imëkatapis llutalla ruraq y imëkamampis mëtikoq? (Proverbius 11:2). Tsë babultaqa pëpa familianmi pipis mana rikänanchö churarätsishqa karqan, peru pëqa, ¿pï më rikäyänanta y alabayänanta munartsuraq tsë babul apëchö yanapakurqan? (Proverbius 8:13). ¿Manatsuraq pensarqan Jehoväqa tsë baulta salvëta puëdinqanta? Imanö kashqa kaptimpis, Jehoväqa imëpis allitam ruran. Capazchi rikarqan Uzähqa shonqunchö mana allita yarpanqanta, tsëchi jinallachö wanuratsirqan (Proverbius 21:2).
Imakunata yachakunqantsik
w96-S 1/4 päg. 29 pärr. 1
Jehovä Dios yanapashunëkipaq imëpis mañakuy
Uzähta pasanqanqa, Davidpapis culpanmi karqan, pëmi rey karnin mandakurqan sagrädu babulta törukunawan apayänampaq. Davidqqa, ¿ima nirqantan Uzähta Jehovä wanuykatsiptin? Puntataqa cölerarqanmi, y tsëpitaqa mantsakashqam karqan. ¿Imatatan tsëpita yachakuntsik? Mana allikunapa pasarqa Jehoväwan alli amïgu këkaqkunapis llutantam rurayan (2 Samuel 6:8, 9). David Jehoväman confiakunqanmi pruëbaman churakarqan, y tsë kutichöqa, manam Jehovä yanapëkunampaq Davidqa mañakurqantsu, ni mandakunqanta cäsukurqantsu. ¿Noqantsiktapis tsënö pasëkamashwantsuraq? Jehoväpa mandakunqanta mana cäsukunqantsikpitaqa, ¿Jehovätatsuraq culpashun mana allikunapa pasarnin? (Proverbius 19:3).
30 DE MÄYUPITA 5 DE JUNIUYAQ
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | 2 SAMUEL 7, 8
“Jehovämi Davidwan juk conträtuta rurarqan”
w10-S 1/4 päg. 20 pärr. 3
Manam ushakaq Gobiernu
Jehoväqa rikarqan David alli shonquyoq kanqantam. Davidqa llapan shonqunwanmi Jehoväta sirwirqan. Tsënam Jehoväqa änirqan pëpa kastankunalla imëpis gobernayänampaq. Natantam mandarqan Davidta kënö ninampaq: “Qampita miraqkunaqa imëyaqpis reymi kayanqa” (2 Samuel 7:16). ¿Davidpa mëqan kastantan “imëyaqpis rey” këman charqan? (Salmus 89:20, 29, 34-36).
w10-S 1/4 päg. 20 pärr. 4
Manam ushakaq Gobiernu
Nazaretpita Jesusqa Davidpa kastanmi karqan. Y juk angelmi pëpaq kënö nirqan: “Unë castan Davidnö rey kananpaqmi Teyta Dios churanqa. Pëmi Jacobpita miraqkunata imëkamayaqpis mandanqa. Pëpa mandakïninqa imëpis manam ushakanqatsu” (Lücas 1:32, 33). Tsëmi nintsik Davidta Jehovä äninqanqa Jesucristuchö cumplikanqanta. Jesusqa manam nunakuna akrayaptintsu rey këman chashqa, sinöqa pë rey kanampaq Jehovä änikushqa kaptinmi, tsëmi Gobiernunqa ni imëpis ushakanqatsu. Y musyanqantsiknöpis, Jehovä änikunqanqa imëpis cumplikanmi (Isaïas 55:10, 11).
Diospa Gobiernunman markäkï
14 Tsëqa Davidwan conträtum (leyi 2 Samuel 7:12, 16). Kë reywan conträtuta ruranqanchömi alleq segurarqan Mesïasqa pëpa kastampita yurinampaq kaqta (Lüc. 1:30-33). Tsënömi mas cläru musyatsikurqan, tsë mirë pipa kastampita shamunampaq kaqta. Dios Änikunqan Gobiernuchö mandakunampaq ‘derëchuyoq kaqqa’, Davidpa kastampita kanampaqmi alleq patsätsirqan (Ezeq. 21:25-27). Tsënam Jesuspa makinchö karnin, “Davidpa mandakïninqa imëyaqpis tsarakunan” karqan. Jina “mirënimpis manam ushakanqatsu, y täkunampis intinömi imëyaqpis këkanqalla” (Sal. 89:34-37). Mesïaspa mandakïninqa manam imëpis mana alliqa tikranqatsu, y ruranqankunaqa imëyaqpis këkanqallam.
Imakunata yachakunqantsik
it-2-S päg. 1168 pärr. 1
Ima pasanampaq kaq
Balaam willakunqan. Diosnintsik änikunqan markakunaman israelïtakuna chäyänanna këkaptinmi, Moabchö gobernaq Balacta willakoq Balaam kënö nirqan: “Manaraq ëwakurmi markëkita israelïtakuna imata rurayänampaq kaqta willashqëki. [...] Jacobpa kastankunapitam juk estrëlla yarqunqa, y Israelchömi juk gobernaq kanqa. Pëqa Moabchö nunakunapa urkunkunatam pakinqa, y mana alli nunakunapa peqanta o umantam pashtatsinqa” (Nü 24:14-17; TNM). Kë willakuyqa puntata cumplikarqan David moabïtakunata guërrachö gananqanchömi y pëkunaqa sirweqninkunam tikrayarqan (2Sa 8:2). ¿Imë tiemputaq tsëqa pasakurqan? Clärum këkan, tsëqa David gobernaq tikranqan tiempuchömi pasarqan. Peru tsëqa Jesuschöpis cumplikanqam, pëpis llapan chikeqninkunatam ushakätsinqa (Isa 9:7; Sl 2:8, 9).
JUNIU 6-12
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | 2 SAMUEL 9, 10
“Davidqa kuyakoqmi karqan”
Juknintsik juknintsik alläpa kuyanakurnin sïguishun
Mana jaqikoq kë y alläpa kuyakoq kë, ¿imachö jukläya kanqanta rikantsikku? 6 kaq pärrafuchö parlanqantsik nunaqa, manam emprësata kuyartsu trabajan, sinöqa qellëta ganëta munarllam. Diosta unë witsan sirweq nunakunaqa, ¿imanirtan alläpa kuyakoq kayarqan? Manam imatapis chaskita munartsu, sinöqa shonqupita patsë kuyakoq karninmi. Rey Davidpaq parlarishun. Jonatanpa teytan wanutsita munaptimpis, Davidqa amïgun Jonatanta alläpam kuyarqan. Jonatan wanunqampita atska wata pasanqanchöpis, Davidqa Jonatanpa tsurin Mefiböset-ta alläpa kuyarmi yanapëkarqanlla (1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7).
w05-S 15/5 päg. 17 pärr. 11
Primëru de Samuel librupita yachakunapaq
9:1, 6, 7. Davidqa parlanqanta cumplirqanmi. Tsënöllam noqantsikpis llapan ninqantsikkunata cumplinapaq kallpachakunantsik.
w02-S 15/2 päg. 14 pärr. 10
Sufrikaqtam yanapayarqan
10 Rey Davidqa wawqinkunapitapis masmi Jonatanta kuyarqan, tsëmi wamran Mefiböset-ta entregarqan Saulpa llapan chakrankunata. Y Saulpa unë sirweqnin Zibätam mandarqan tsë chakrankunata cuidar yanapanampaq. Tsëpitanam Mefiböset-ta kënö nirqan: “Qamqa imëpis noqa mikushqächömi mikunki” (2 Samuel 9:6-10). Mefibösetqa purita mana puëdirmi alläpa sufreq, peru David shumaq tratanqanqa alläpachi yanaparqan kushishqa kanampaq. Tsënöllam noqantsikpis sufrikaqkunata shumaq yanapashwan.
Imakunata yachakunqantsik
it-1-S päg. 284
Shapru o shapra
Unë witsanqa israelïtakunapaq y juk marka kaqkunapaqpis shaprayoq o shapruyoq këqa juk costumbrim karqan. Y Jehoväqa isarelïtakunatam kënö nir mandarqan: “Ama llapllëkikunata ni shaprëkikunapa puntanta rutuyankitsu” (Le 19:27; 21:5, TNM). ¿Imanirtan tsëta mandarqan? Capazchi juk nacion nunakunaqa diosninkunata adorarnin tsëninkunata rutukuyaq, tsëchi capaz munarqantsu tsënö rurayänanta.
JUNIU 13-19
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | 2 SAMUEL 11, 12
“Ama permitishuntsu mana alli munëkuna dominamänata”
Satanaspa trampankunapita cuidakushun
10 Rey Davidta ima pasanqanta rikärishun. Jehoväqa, imëkayoq kanampaq, respetashqa kanampaq y chikeqninkunata vencinampaqmi yanapashqa karqan. Tsë llapampita agradecikurmi Davidqa nirqan, yupëta puëdinqampitapis mas, Jehovä bendicishqa kanqanta (Sal. 40:5). Peru tiempu pasariptinqa, Jehovä bendicinqanta qonqëkurninmi Davidqa masta munarqan. Warminkuna këkäpuptimpis, juk nunapa warmintam munaparqan y tsë rurëtaqa Jehovä chikinmi. Tsë warmipa jutinqa, Bat-Sebam karqan y nunampanam Urïas. Davidqa kikimpa munëninllaman yarparmi, Bat-Sebawan punukuykurqan y pënam qeshyaq tikrarirqan. Peru Davidqa manam tsëllatatsu rurarqan, sinöqa, tsë warmipa qowan Urïasta wanutsiyänampaqmi mandakurqan (2 Sam. 11:2-15). ¿Imamanraq pensëkarqan? ¿Manatsuraq Jehovä rikëkanqantaqa yarparqan? Jehoväta mëtsika watakunapa alli sirwikarnimpis, kikimpa munëninllaman yarpar y imatapis ërayëpa munarmi, jutsaman ishkirqan y alläpa llakikuykunapa pasarqan. Peru tiempu pasariptinqa, Davidqa jutsallakunqanta willakurqanmi, y arrepentikurqanmi. Jehovä perdonanqampitaqa, ¡alläpam agradecikurqan! (2 Sam. 12:7-13).
Jehoväta imëpis wiyakushun
15 Manam familianta diriginanllapaqtsu Jehoväqa Davidta churarqan, jina Israel nacionta diriginampaqmi churarqan. Rey karmi alläpa precisaq autoridäyoq karqan. Peru höraqa autoridäyoq kanqampitam provechakurqan y alläpa mana allikunatam rurarqan (2 Sam. 11:14, 15). Tsënö këkarpis, Jehovä ninqanta cäsukunqantaqa rikätsikurqan consejanqanta chaskikurninmi. Shonqupita patsëmi Jehoväman mañakurqan y llapan ninqankunatam wiyakurqan (Sal. 51:1-4). Jina humildi karmi ollqu o warmi consejaptimpis wiyakurqan (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33). Pantanqankunapitam yachakurqan y Jehovällata sirwinampaqmi churapakarqan.
¿Imanötaq concienciantsikta alleq yachatsishwan?
7 Alli kaqkunata rurëta yachakunapaqqa manam sufrinantsikraqtsu. Bibliachömi tarintsik Diosnintsikta mana cäsukuyanqanrëkur sufrishqa nunakunapita, y tsëkunamanmi alleq pensanantsik. Proverbius 1:5 textum nimantsik, yachaq nunaqa cäsukunqanta y mas yachakïta procuranqanta. Y Diosnintsikpita shamun yachatsikïqa mas mejor kaqmi. Këllaman pensarishun, ¿manaku Davidqa alläpa sufrirqan Bat-sëbawan punukïkunqanrëkur? Tsënöqa sufrirqan Diosnintsik mandakunqanta mana cäsukushqa karmi (2 Sam. 12:7-14). Tsë willakïkunata leyirninqa kënömi pensanantsik: “Diosnintsik ninqanta cäsukushqa karqa, Davidqa manachi tsënöqa sufrinmantsu karqan. Y David pasanqan tentacionpa noqa pasarqa, ¿imataraq ruräman? ¿Josënötsuraq raslla escapaküman o Davidnötsuraq jutsata rurarïman? (Gen. 39:11-15). Jutsata rurarir alläpa sufrinantsikpaq kaqman alleq yarpachakurqa, mana alli rurëkunataqa chipyëpam chikishun.
Imakunata yachakunqantsik
¿Ima ninantaq Jehoväpa perdonakïnin?
9 Jehoväqa manam tsaparqantsu jutsankunarëkur David tukï sufrimientokunata pasaptin, tsëkunataqa llapan kawëninchömi pasanan karqan. Tsënö kaptimpis, ‘chipyëpa llakishqa y nanatsikoq shonquyoqta’ y rasumpa arrepentikushqanta rikarmi perdonëkurqan (lei Salmo 32:5; Sal. 51:17). Llapanta Puëdeq Diosqa pipis jutsaman imanir y imakuna ishkitsishqanta alleqmi musyan. Patsachö juezkuna Moises qellqanqan Leykuna ninqannö Davidtawan Bat-sëbata wanutsiyänampaq condenayänanta dejanampa rantinmi o trukanmi, ankuparnin o llakiparnin kikin tsë asuntota rikarqan (Lev. 20:10). Jina ishkankunapa Salomon jutiyoq wamrankuna Israelchö rey këman chänampaqpis dejarqanmi (1 Crón. 22:9, 10).
10 Jina Jehoväqa capazchi Davidta perdonarqan Saulta ankupanqampita (1 Sam. 24:4-7). Jehoväqa wakinkunata imanö tratanqantsikpita noqantsiktapis tratamantsik. Jesus kënö yachatsikurqan: “Ama nuna mayiquicunata jusgayëtsu, qamcunapis mana jusgashqa cayänequipaq. Porqui imanollam waquincunata condenayanqui, tsenollam condenashqa cayanqui; y imanollam qamcunapis nuna mayiquicunata tratayanqui, tsenollam qamcunatapis Dios tratayäshunqui” (Mat. 7:1, 2). Casado këkar jukwan punukïtanö o wanutsikïtanö alläpa jatun jutsakunata Jehová perdonanqanta musyarqa, ¡alläpam kushikuntsik! Pero perdonamäshunqa wakinkunata perdonashqa, jutsallakunqantsikta willakushqa y kawënintsikta cambiashqallam. Pï jutsallakoq kaqpis shonqupita patsë arrepentikuptinqa, Jehoväpitam ‘alli cawaqui’ pëpaq shamunqa (lei Hechos 3:19).
JUNIU 20-26
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | 2 SAMUEL 13, 14
“Amnonqa kikinllaman pensarmi wakinkunata mana alliman chätsirqan”
it-1-S päg. 34
Absalon
Amnonta wanutsin. Absalonpa panin Tamarqa shumaq shipashmi karqan. Amnonwan Absalonqa papäninkunapitam wawqi kayarqan. Amnonqa pasëpam Tamarta kuyakurkushqa karqan. Juk kutim qeshyëkaq tukur cuartunman ëwëkur Tamar cocinapänampaq mandakurqan, y tsëman ëwaqtam Tamarta violëkurqan. Peru tsëpitaqa pasëpa melanarmi chikikurkurqan, y wayimpitam qarquskirqan. Tamarqa piwampis manaraq kashqa kanqanta rikätsikoq shumaq vestïdutam vestïduraq, tsëmi tsë vestïdunta rachïkur y peqanman uchpata jichëkur nänipa ëwëkarqan. Tsënö ëwëkaqtam turin Absalon tarirqan, y rasllam pensarirqan Amnon tsëta rurashqa kanqanta. Capazchi Absalonqa cuentata qokushqana karqan Amnonqa panin Tamarta mana allipa rikanqanta. Tsënö kaptimpis, pitapis mana willanampaqmi nirqan y wayintam apakurqan (2Sa 13:1-20).
Kikintsikta dominakïta yachakushun
11 Jina Bibliaqa willakunmi, munëninkunata mana dominayanqanrëkur jutsaman ishkiyanqan nunakunapaq, y tsërëkur sufriyanqanta. ¿Imatataq rurashwan Kim pasanqampa pasarninqa? Proverbius librupa 7 kaq capïtulun willakunqan jövinta pasanqanmanmi pensanantsik. Jina Amon ruranqanman y tsërëkur mana allikunapa pasanqanmanmi pensanantsik (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32). Kë willakïkunatam teytakuna utilizäyanman Familiachö Diosta Adorayänan Hörachö wamrankunata yanapayänampaq. Tsënöpam wamrankunaqa munëninkunata alleq dominayanqa y oqllanakï jutsaman ishkiyanqatsu.
it-1-S päg. 34
Absalon
Unë witsanqa, üshakunata rutuyänan junaqkunaqa fiestatam rurayaq. Tsë witsanmi Absalonqa Baal-hazor niyanqan sitiuchö atska mikuyta rurëkatsir rey Davidpa llapan tsurinkunata y kikin Davidta convidarqan mikoq ëwayänampaq. Davidqa ëwëta mana puëdinampaq kaqtam nirqan. Tsënam Absalonqa nirqan wawqin Amnonta rantinchö mandanampaq (Pr 10:18). Llapanmi mikupakur këkäyarqan. Tsënam “vïnuta upur Amnón shinkashqa kashqan höra” Absalonqa sirweqninkunata mandarqan wanutsiyänampaq. Wakin kaq wawqinkunaqa qeshpirmi Jerusalenta kutikuyarqan, y Absalonnam Guesurchö gobernaq awilun kaqta qeshpir ëwakurqan (2Sa 13:23-38). Diospa willakoqnin Natan ninqannöllam Davidpa kastankunaqa “chikinakur” y “wanutsinakur” qallëkuyarqan (2Sa 12:10).
Imakunata yachakunqantsik
¿Imanirtaq cuerpü shumaq kananta alläpa munä?
KËTA RURANQËKIM MAS ALLIQA KANQA
Jananllapa shumaqllan rikakunqantsikpitaqa, shonquntsikchö imanö nuna kanqantsikmi mas shumaqqa rikakun. Rey Davidpa tsurin Absalonpaq Biblia ninqanta rikäri:
“Israelchöqa manam pënö nunaqa karqantsu, alläpa shumaqllan y alabëpaq. Chaki puntampita hasta peqan puntayaqmi alläpa shumaqllan karqan” (2 Samuel 14:25).
Peru alläpa orgullösu, mallaqashqa y traicionëru jövinmi karqan. Tsëmi Bibliaqa pëpaq allitaqa parlantsu, tsëpa rantinqa traicionëru y wanutsikoq kanqantam nin.
Tsëchi Bibliaqa kënö consejamantsik:
“Gamcunaga imayca juc mushog cuerputanö chasquiyashcanqui, [...] Dios Yaya munangannö shumag cawacuyänayquipag[mi]” (Colosensis 3:10, Nuevo Testamento, Conchucos Quechua-Norte).
“Ama yarpacachäyëtsu aqtsequicunata tuquilayaman nactsaqui[llapaq] [...]. Antis shonqiquicunacho yarpacachäyë shumaq alli cawaquipaq” (1 Pëdru 3:3, 4).
Cuerpïki alli rikakunanta munanqëkiqa allillam, peru masqa precisan imanö nuna kanqëkim. Y tiempuwanqa nunakuna masqa rikäyanqa imanö nuna kanqëkitam y manam shumaq cuerpuyoq kanqëkitatsu. Phylicia jutiyoq shipashmi kënö nin: “Shumaqllan kaptikiqa rasllam cäsupäyäshunki, peru alli nuna kanqëkipitam kuyëwanqa yarpäyäshunki”.
27 DE JUNIUPITA 3 DE JULIUYAQ
BIBLIAPITA ALLI YACHAKUNAPAQ | 2 SAMUEL 15-17
“Absalonqa orgullösu karmi papänimpa contran churakarqan”
Precursor
Absalonqa rey Davidpa tsurinmi karqan. Humildi mana karmi, Jehovä munanqantaqa rurarqantsu. Israelpa reynin kanampaq teytan akrashqa kanqanta musyëkarpis rey këtam munarqan. Tsëmi “ruratsirqan cawallukuna sutanqan juk carrëtata y pitsqa chunka soldädukunam puntata cörriyaq” (2 Samuel 15:1). Jina mëtsikaq israelïtakunatam pëta yanapayänampaq creitsirqan. Hasta teytantapis wanutsitam munarqan (2 Samuel 15:13, 14; 17:1-4).
Libre katsikoq Diosta sirwishun
5 Bibliaqa atskaq mana alli nunakunapa portakïnimpaqmi parlan. Juk kaqqa karqan Absalón jutiyoq rey Davidpa tsurinmi. Biblia ninqannöpis, rikëninchöqa alläpa kuyëllapaq nunam karqan. Pero Satanasnöpis mallaqäkoq këninchömi teytampa rey këninta qochita o qechuyta munarqan. Israelïtakunapaq alläpa yarpachakoqtukur y pëkunapaq rey imatapis mana rurëkanqanta nirllam rey këman chëta munarqan. Edén huertachö Satanás ruranqanllatam Absalonqa rurëkarqan: kikintam alläpa kuyakoqtanö rikätsikïkarqan y teytampa mandakïnimpaqmi pasëpa mana allita parlëkarqan (2 Sam. 15:1-5).
it-1-S päg. 1113
Hebron
Davidpa tsurin Absalonqa juk ishkë wata pasariptinmi Hebronman kutirqan, y tsëpitam papänimpa contran guërrata rurarqan (2Sa 15:7-10). Mas unëqa, Hebronqa karqan Judä nacionpa capitalninmi, y Absalonqa tsëchömi yurishqa karqan. Capazchi Absalonqa tsërëkur tsë markata akrarqan, tsëchö rey tikrëta munar. Tsëpita atska watakuna pasariptinmi, Davidpa willkan rey Rehoboam Hebron markata yapë shäritsirqan (2Cr 11:5-10). Tsëpita mas tiempu pasariptinnam, Babiloniapita kutimoq wakin judïukuna Hebron (Quiryat-arbä) markachö patsakäyarqan (Ne 11:25).
Imakunata yachakunqantsik
¿Alleqku musyantsik rasumpa kanqanta?
11 Noqantsikpis mana allikunapam pasashwan, ima willakïtapis wakin wakinllata o mana rasumpa kaqta noqantsikpita willakuyaptinqa. Rey Davidta y Mefiböset-ta pasanqanta rikärishun. Rey Davidqa alläpa alli karmi, Mefiböset-ta entreguëkurqan awilun Saulpa llapan chakrankunata (2 Sam. 9:6, 7). Peru tiempuwanqa, Mefibösetpaqmi mana kaqkunata Davidta willariyarqan. Tsëmi alleq manaraq musyapakurnin qonqan chakrakunata qochirirqan (2 Sam. 16:1-4). Peru tsëpita Mefibösetwan parlarninmi, Davidqa cuentata qokurirqan engañashqa kayanqanta y qochinqan chakrakunataqa wakinllatanam kutitsirqan (2 Sam. 19:24-29). Tsë willayanqan rasumpa o mana rasumpa kanqanta tapukushqa karninqa, Davidqa manam tsë mana allita ruranmantsu karqan.