-
Templupita qatukoqkunata yapë qarqunJesusmi näni, rasumpa kaq y kawëqa
-
-
103 KAQ WILLAKÏ
Templupita qatukoqkunata yapë qarqun
MATEU 21:12, 13, 18, 19 MARCUS 11:12-18 LÜCAS 19:45-48 JUAN 12:20-27
JUK HÏGUS MONTITA MALDECIN Y TEMPLUPITA QATUKOQKUNATA QARQUN
MËTSIKAQ KAWAYÄNAMPAQ JESUS WANUN
Jericöpita chäyanqampitaqa, Jesuswan qateqninkunaqa kima ampinam Betaniachö kashqa kayarqan. Lünis 10 de nisan qoyanam, Jerusalenman ëwayarqan. Jesusqa mallaqarmi, juk hïgus montita rikärirqan y tsëman ëwarqan.
Marzu killa ushënam karqan, peru hïguskuna wayuyänan tiempuqa juniu killa witsanran karqan. Peru tsë hïgus montiqa raprärishqanam karqan. Tsëchi Jesusqa wayïkanqantana pensarqan, peru manam tsënötsu karqan. Tsë hïgus monti raprakunayoqna karpis manaran wayurqanraqtsu. Tsëmi Jesusqa, “kanampita witsëpaqa amana ni pipis wayïnikita mikutsunnatsu” nirqan (Marcus 11:14). Jinan höram tsë montiqa tsakirirqan. Waränin junaqnam tsëta ruranqan ima ninan kanqanta Jesusqa entienditsikurqan.
Tsëpita mas rätunllatanam, Jesuswan qateqninkunaqa Jerusalenman chäriyarqan, y pëqa templutam ëwarqan, tsëtaqa qanyannin tardinam rikapakushqa karqan. Peru tsë junaqqa, 30 wata Pascua fiestachö qepa kima watatanöna ruranqantam yapë rurarqan (Juan 2:14-16). Kë kaq kutichöqa llapan qatukoqkunata y ranteqkunatam templupita qarqurqan. Jina qellë trokaqkunapa mësankunata y palumakunata rantikoqkunapa täkunankunatam jitakacharkurqan (Marcus 11:15). Templupa patiumpa imallatapis pasatsiyänantaqa manam jaqirqantsu.
¿Imanirtaq qellë trokaqkunata y paluma rantikoqkunata tsënö rurarqan? Pëmi kënö nirqan: “¿Manaku kënö qellqashqa këkan: ‘Wayïqa, llapan nacion nunakuna mañakuyänan wayi nirmi reqishqa kanqa’ nir? Peru qamkunaqa suwakoqkunapa machëninmanmi tikratsiyarqunki” (Marcus 11:17). Tsënöqa nirqan, kayashqa ofrendakunapaq tsë animalkunata alläpa chaniyoqchö rantikuyaptinmi. Tsëmi Jesusqa tsë qatukoqkunata suwakunatanö rikarqan.
Precisaq sacerdötikuna, Ley qellqaqkuna y tsë markachö precisaq nunakuna tsëta musyarirqa, masran Jesusta wanutsita tïrayarqan. Peru yachatsikunqanta mëtsikaq wiyaq ëwayaptinmi, tsëta rurëtaqa puëdiyarqantsu.
Tsë Pascua fiestamanqa manam judïu kaqkunallatsu ëwayarqan, judaismu religionman yëkushqakunapis tsëchömi këkäyarqan. Grecia nunakunapis tsë fiestachö Diosta adorayänampaqmi ëwashqa kayarqan. Pëkunam Felïpita niyarqan Jesusta rikëta munayanqanta, itsachi pëmanqa witiyarqan griëgu idiömachö jutin kaptin. Felïpiqa mañakuyanqan alli o mana alli kanqanta mana musyarmi Andresta tapurqan. Tsënam Jesusta willaq ishkankuna ëwayarqan, itsachi Jesusqa templullachöraq këkarqan.
Jesusqa juk ishkë junaqkunallachönam wanunan karqan, tsëmi pï mëtapis pï kanqanta musyatsikunampaqqa höratsu karqan. Tsëmi apostolninkunata juk igualatsikïwan kënö contestarqan: “Chäramushqanam höra nunapa Tsurin precisaq këman churashqa kanampaq. Rasumpa kaqllatam qamkunata niyaq: trïgu muru allpaman mana shikwar y mana wanurqa, juk murullam imëpis këkanqa; peru wanurirqa, mëtsikatam wayun” (Juan 12:23, 24).
Juk gränulla trïgu muruqa mana kaqnöllam. Peru patsaman shikwarkur y ‘wanurirqa’, plantanönam jeqaramun y tiempuwanqa winarkurmi espïgärin. Tsë cuentallam, Jesuspis jutsannaq juk nunalla karqan, peru wanunqanyaq Diosta mana jaqipaq sirwinqanwanmi, pënölla Diosta sirweq nunakuna imëyaqpis kawëyoq kayänampaq yanapakunan karqan. Tsëmi kënö nirqan: “Kawëninta alläpa kuyaq kaqqa, kawënintam ushakäratsin, peru kë munduchö kawëninta chikeq kaqqa, imëyaqpis kawëta chaskinampaqmi kawëninta salvanqa” (Juan 12:25).
Jesusqa manam kikinllamantsu pensëkarqan, tsëtam kënö ninqanwan rikätsikurqan: “Sirwimëta munaq kaqqa, qatimätsun, y mëchöpis noqa këkanqächömi, sirwimaqnïpis këkanqa. Pipis sirwimëta munaq kaqtaqa, Teytam bendicinqa” (Juan 12:26). Tsëqa, ¡alläpa shumaq bendicionmi! Teytan bendicinqan kaqkunaqa Cristuwan juntum Diospa Gobiernunchö kayanqa.
Sufritsiyänampaq kaqman y alläpa penqakïchö wanunampaq kaqman pensarmi, Jesusqa kënö nirqan: “Alläpa yarpachakurmi këkä, ¿y ima nishaqraq? Teyta, kë hörapita salvëkallämë. Tsënö kaptimpis, tsëpaqmi kë hörapaqqa shamurqö” (Juan 12:27). Jesusqa Diospa llapan munëninta cumplinampaqmi listu këkarqan, hasta wanurinampaqpis.
-
-
Dios parlanqanta wiyarirqa, ¿judïukuna markäkuyarqanku?Jesusmi näni, rasumpa kaq y kawëqa
-
-
104 KAQ WILLAKÏ
Dios parlanqanta wiyarirqa, ¿judïukuna markäkuyarqanku?
DIOS PARLANQANTA MËTSIKAQ WIYAYAN
IMARËKUR NUNAKUNA JUZGASHQA KAYÄNAMPAQ KAQ
Lünis 10 de nisanllaran karqan, y Jesusqa wanunampaq kaqtam templuchö parlëkarqan. Dios imanö quedanampaq kaqmanmi alläpa yarpachakurqan, tsëmi, “Teyta, jutikita alläpa precisaqpaq churë” nirqan. Tsë höram ciëlupita patsë kënö neq wiyakarqan: “Alläpa precisaqpaqmi churarqö, y yapëmi alläpa precisaqpaq churashaq” (Juan 12:27, 28).
Lädunchö këkaq nunakunaqa alläpam mantsakäyarqan. Wakinqa räyu kashqa kanqantam niyarqan y wakinnam, “juk angelmi parlapashqa” niyarqan (Juan 12:29). Rasumpa kaqchöqa, Jehovämi parlarishqa karqan. Sagrädu rurëninta Jesus qallanqampitaqa manam tsë kutillatsu Jehoväqa parlashqa karqan.
Qepata kima wata pullantanömi, Jesusta bautizarinqan höra, Dios kënö neqta Bautizakoq Juan wiyashqa karqan: “Këmi Tsurï, kuyë Tsurï, pëpitam alläpa kushikü”. Tsëpitanam, 32 wata Pascua fiesta pasarinqanchö, Santiägupa, Juanpa y Pëdrupa nöpankunachö Jesuspa qaqllan jukläya tikrarinqanchö, Dios kënö neqta wiyashqa kayarqan: “Këmi Tsurï, kuyë Tsurï, pëpitam alläpa kushikü. Pëta wiyayë” (Mateu 3:17; 17:5). Peru kë kutichöqa mëtsikaqmi Jehovä parlanqanta wiyayarqan.
Tsënam Jesus kënö entienditsikurqan: “Manam noqarëkurtsu parlamunqan wiyakashqa, sinöqa qamkunarëkurmi” (Juan 12:30). Tsëqa cläru rikätsikurqan, Diospa Tsurin pë kanqantam, shamunampaq kaq Diospa Akrashqan.
Jesusqa llapan kawëninchömi Jehovällata sirwishqa karqan. Tsënö ruranqanwanmi, imanö kawanantsikpaq kaqta, y kë munduta gobernaq Satanas ushakätsishqa kanampaq kaqta rikätsikurqan. Tsëmi kënö nirqan: “Kananqa mana cäsukoq nunakunapa gobernaqninmi waqtaman qarqushqa kanqa”. Jesus wanunqanqa manam Satanas vencinqantatsu rikätsikunan karqan. ¿Imanir? Kikin Jesusmi kënö nirqan: “Qeruman warkushqa karirqa, tukïläya nunakunatam noqaman wititsimushaq” (Juan 12:31, 32). Awmi, qeruchö wanunqanwanmi Jesusqa tukïläya nunakunata yanapanan karqan y imëyaqpis kawëman chätsikoq nänita kichanan karqan.
“Qeruman warkushqa” kanampaq kaqta Jesus ninqanta wiyarirmi, nunakuna kënö tapuyarqan: “Cristuqa imëyaqpis kanampaq kaqtam noqakunaqa Leychö wiyayashqa kayä. ¿Imanirtaq qamqa ninki nunapa Tsurin qeruman warkushqa kanampaq kaqta? ¿Mëqan nunapa Tsurintaq tsëqa?” (Juan 12:34). Mëtsika pruëbakunata rikëkar y Dios parlashqanta wiyëkarpis, nunapa Tsurin y Diospa Akrashqan Jesus kanqantaqa cäsi llapanmi creiyarqantsu.
Puntata ninqannöpis, Jesusqa yapëmi pë “aktsi” kanqanta nirqan (Juan 8:12; 9:5). Kënömi nirqan: “Aktsiqa ichik mas tiempuran qamkunachö karinqa. Aktsi qamkunachö këkanqanyaq puriyë, tsënöpa ampi mana venciyäshunëkipaq [...]. Aktsi qamkunachö këkanqanyaqqa, aktsiman markäkuyanqëkita rikätsikuyë, tsënöpa aktsipa tsurinkuna këman chäyänëkipaq” (Juan 12:35, 36). Tsëpitanam ewkurqan, porqui manam 10 de nisan junaqtsu wanunan karqan. Sinöqa 14 de nisan Pascua fiestachöraqmi “qeruman warkushqa” kanan karqan (Gälatas 3:13).
Jesusman judïukuna mana markäkuyänampaq Dios musyatsikunqanqa, sagrädu rurëninta Jesus ruranqan witsanmi cumplikärirqan. Isaïasmi musyatsikushqa karqan, nawinkuna wiskuyashqa y shonqunkuna chukrukashqa kaptin kachakätsinampaq mana kutiyänampaq kaqta (Isaïas 6:10; Juan 12:40). Kawëman chätsikoq Dios änikunqan Librakoq Jesus kanqanta imëka rikätsikïkaptimpis, cäsi llapanmi chaskita munayarqantsu.
Nicodëmu, Arimatëapita Josë y wakin gobernadorkunaqa Jesusman markäkuyarqanmi. Peru ¿markäkuyanqanta rikätsikuyarqantsuraq? ¿O ‘nunakuna alabayänanta’ munartsuraq o Diosta adorayänan wayipita qarquyänanta mantsartsuraq upälla kakuyarqan? (Juan 12:42, 43).
Pëman markäkï ima ninan kanqantam Jesusqa kënö entienditsikurqan: “Noqaman markäkoq kaqqa, manam noqallamantsu markäkun, sinöqa kachamaqnïmampis markäkunmi; y noqata rikämaq kaqqa, kachamaqnïtapis rikanmi”. Yachatsikunampaq Dios mandanqan alläpa precisaq kanqanta rikätsikurmi kënö nirqan: “Noqata mana cäsumaq kaqpaq y ninqäkunata mana chaskikoq kaqpaqqa, kanmi juk juzgaqninkuna. Noqa parlanqäkunam ushanan junaqchö pëkunata juzganqa” (Juan 12:44, 45, 48).
Usharinampaqnam kënö nirqan: “Manam kikïllapitatsu parlarqö, sinöqa kikin kachamaqnï Teytam imata ninäpaq kaqta y imata parlanäpaq kaqta mandamashqa. Y musyämi mandakunqankunaqa imëyaqpis kawakïman chätsikunqanta” (Juan 12:49, 50). Pëman markäkoqkunarëkur ichikllachöna yawarninta ramanampaq kaqtaqa Jesusqa musyarqanmi (Romänus 5:8, 9).
-