-
Jehoväqa “pakashqa yachëkunata Musyatsikoqmi”Täpakoq 2012 | 15 Juniu
-
-
Jehoväqa “pakashqa yachëkunata Musyatsikoqmi”
“Qamkunapa Diosnikikunaqa dioskunapa Diosnin y reykunapa mandaqnin y pakashqa yachëkunata Musyatsikoqmi.” (DAN. 2:47.)
¿IMA NINKIMANRAQ?
¿Shamoq tiempopaq imatataq Jehová willamarquntsik?
Achachïpa punta kaq joqta peqankuna, ¿pikunawantaq igualan?
¿Imachötaq igualayan Juan rikanqan achachi y Nabucodonosor suëñonqan imagen?
1, 2. ¿Imatataq Jehová musyatsimarquntsik y imapaq?
DIOSPA Gobiernon nunakunapa gobiernonta ushakätsinan witsan, ¿mëqan alläpa puëdeq mandakoqraq Patsachö mandakïkanqa? ‘Pakashqa yachëkunata Musyatsikoq’ Jehová Dios yanapamaptintsikmi kë tapukïpa respuestanta tarishun. Tsëpaqqa yachakunantsik profeta Daniel y apóstol Juan qellqayanqan librokunapitam.
2 Jehovämi kë nunakunata yanaparqan juk visionchö kë mandakoqkunata qatinallaman imëka feyu bestiakuna niraqta rikäyänampaq. Y Danieltanam willarqan juk rey suëñonchö rikanqan metalpita alläpa jatun imagen ima kanqantapis. Y noqantsikta yanapamänapaqmi Diosqa kë llapan pasakunqankunata Bibliaman qellqatsirqan (Rom. 15:4). Tsëmi Pëpa gobiernon nunakunapa gobiernonta ichikllachö ushakäratsinanman más markäkunapaq o yärakunapaq yanapamantsik (Dan. 2:44).
3. Bibliapa profecïankunata entiendinapaqqa, ¿imatataq puntata entiendenantsik y imanir?
3 Danielwan Juanqa, manam puwaq ‘reykuna’ o alläpa puëdeq mandakoqkuna pikuna kayanqanllatatsu willamantsik, sinöqa imë yuriyänampaq kaqtapis willamantsikmi. Pero kë willakïkunata alleq entiendinapaqqa, Bibliachö këkaq punta kaq profecïataran alleq entiendenantsik. ¿Imanir? Porque Bibliaqa tsë profecía cumplikänanllapaqmi willakun. Juk parlakïchöqa tsë profecïawanmi llapan profecïakunata entiendirintsik.
CULEBRAPA KASTAN Y FEYU BESTIA
4. ¿Pikunataq warmipa mirënin kayan y imataraq rurayanqa?
4 Adanwan Eva Edén huertachö rebelakuyanqanllachönam, Jehoväqa willatsikurqan juk warmipa mirënin kanampaq kaqta (lei Génesis 3:15).a Tsë mirëmi culebrata o Satanasta peqanchö jalunan karqan. Tiempowannam, Abrahanpa kastampita, Israel nacionpita, Juda kastapita y rey Davidpa kastampita tsë Awnikunqan Mirë shamunampaq kaqta willatsikurqan (Gén. 22:15-18; 49:10; Sal. 89:3, 4; Luc. 1:30-33). Tsë mirëpa más precisaqninqa Jesucristum karqan (Gal. 3:16). Y wakin kaqnam kayarqan santo espïrituwan akrashqa ciëlopaq cristiänokuna (Gal. 3:26-29). Jesuswan ciëlopaq akrashqa cristiänokunam Diospa Gobiernonchö mandakuyan y pëkunawanmi Jehoväqa Satanasta ushakätsinqa (Luc. 12:32; Rom. 16:20).
5, 6. a) ¿Danielpawan Juanpa visionninkunachö ëkaq alläpa puëdeq mandakoqkunataq sharkuyan? b) ¿Pikunataq kayan Apocalipsis willakunqan achachïpa peqankuna o umankuna?
5 Bibliachö punta kaq profecía willakunqannömi, Satanaspapis mirënin kanan karqan, y tsëqa warmipa mirënintam chikinan karqan. ¿Pikunataq culebrapa mirëninkuna kayan? Diosta chikeqkuna y markanta Satanasnö ushakätsita munaqkunam. Unëpita patsëmi Diabluqa entero “munducho nasioncunata” gobernayänampaq mirëninta churashqa (Luc. 4:5, 6). Tsë mandakoqkunapitaqa, Israel nacionta kar o ciëlopaq akrashqa cristiänokunata karpis, wallkaqllam Diospa markantaqa peligroman churayashqa. Tsëta musyanantsikqa alläpam precisan, tsënöpam musyashun Daniel y Juan qellqayashqankunachö alläpa puëdeq mandakoqkuna puwaqlla imanir yuriyanqanta.
6 Punta kaq siglo ushëkaptinmi, Juanta juk suëñochö Jesucristu rikätsirqan atska mantsakëpaq visionkunata (Apo. 1:1). Juk kaqchömi Juan rikarqan juk culebrata o Diabluta jatun lamar kuchunchö shëkaqta (lei Apocalipsis 13:1, 2). Tsënam lamarpita yarqaramurqan juk mantsëpaq achachi y Diablunam mandakoq këta qorirqan. Tsëpitanam juk ángel apóstol Juanta willarirqan tsë puka color mantsëpaq achachïpa qanchis peqankuna o Apocalipsis 13:1 willakunqan ‘achachïpa’ imägenninqa ‘qanchis reycuna’ o alläpa puëdeq mandakoqkuna kayanqanta (Apo. 13:14, 15; 17:3, 9, 10). Apocalipsis libro qellqakanqan witsampaqqa pitsqaqnam puëdeq mandakoq këninkunata ushariyashqa kayarqan, joqta kaqqa madakïkarqanmi y qanchis kaqqa manaraq mandakurqanraqtsu. ¿Mëqankunataq kayan tsë alläpa puëdeq mandakoqkuna? Kananmi achachïpa qanchis peqankunapita yachakurishun mëqan mandakoqkuna kayanqanta musyanapaq. Jinamampis rikärishunmi kë alläpa puëdeq mandakoqkunapaq Daniel ima willakunqankunata; wakinkunapaqqa willakurqan atska pachak watakuna pishikaptinmi.
EGIPTOWAN ASIRIAM PUNTA KAQ ISHKË PEQANKUNAQA
7. ¿Pitaq achachïpa punta kaq peqan o uman, y imanir?
7 Tsë achachïpa punta kaq peqanqa Egiptom. ¿Imanir? Porque pëmi punta kaq alläpa puëdeq mandakïninwan Diospa markanta alläpa chikirqan. Abrahanpa mirënimpitam warmipa más precisaq kaq mirënin shamunan karqan, tsëmi tsë markachö Abrahanpa kastankuna atskayäriptin Egipto mandakoq ushakätsita munarqan. Dios Awnikunqan Mirë chänanta mana munarmi Satanasqa Diospa markanta tukïnöpa ushakätsita munarqan. ¿Imanö? Llapan israelita ollqu wamrakunata faraón wanutsinampaq pensëninman churarmi. Pero Jehoväqa manam markanta ushakätsiyänanta permitirqantsu, sinöqa Egiptopitam jorqaramurqan (Éxo. 1:15-20; 14:13). Tiempowannam Awninqan Patsaman pusharqan tsëchö tärayänampaq o tiyapäkunampaq.
8. ¿Pitaq achachïpa ishkë kaq peqan y imatataq rurëta munarqan?
8 Tsë achachïpa ishkë kaq peqanqa o umanqa Asiriam, pëpis alläpa puëdeq mandakoq karmi Diospa markanta ushakätsita munarqan. Rasun kaqchöqa kë mandakoqtam Jehová utilizarqan, mana wiyakoq y juk dioskunata adorayanqampita Israelpa chunka kastankunata castiganampaq. Tsënö kaptimpis, tiempowanqa Asiriaqa Jerusalentawanmi ushakätsita munarqan. Capazchï Satanasqa munarqan Jesus shamunampaq kaq kastata ushakätsita. Pero Jerusalenta ushakätsita munayanqanqa manam Jehoväpa munënintsu karqan. Tsëmi Jehoväqa angelninta kacharqan sirweqninkunata salvar chikeqnin tröpakunata ushakäratsinampaq (2 Rey. 19:32-35; Isa. 10:5, 6, 12-15).
ACHACHÏPA KIMA KAQ PEQANQA BABILONIAM
9, 10. a) ¿Babiloniokuna imata rurayänantataq Jehová permitirqan? b) Profecïakuna cumplikänampaqqa, ¿imaraqtaq pasakunan karqan?
9 Juan rikanqan achachïpa kimaq kaq peqanqa alläpa puëdeq mandakoq Babiloniam. Jehovämi permitirqan babiloniokuna Jerusalenta ushakäratsir nunankunata o runankunata preso apakuyänampaq. Diosnintsikqa israelïtakunata willashqanam karqan mana wiyakoq kayanqampita castigashqa kayänampaq kaqta (2 Rey. 20:16-18). Willakurqanmi Jerusalenchö ‘Jehová mandakur täranqan’ sitioman nunakuna mandakoq manana yëkunampaq kaqta (1 Cró. 29:23). Tsënö kaptimpis awnikurqanmi Davidpa kastampita “gobernamunampaq derëchoyoq kaq” chämur tsë mandakïta chaskinampaq kaqta (Eze. 21:25-27).
10 Juk profecïanam willakurqan Mesias chänan witsanqa judïokuna Jerusalenpa templonchö Diosta adorëkäyänantaraq (Dan. 9:24-27). Babiloniaman judïokunata preso manaraq apayaptinmi, juk profecía willakurqan Belenchö Mesias yurinampaq kaqta (Miq. 5:2). Kë willakïkuna cumplikänampaqqa alläpam precisarqan judïokuna preso kayanqampita markankunaman kutiyänan y templotapis altsayänan. Pero babiloniokunaqa manam imëpis prësorëkaqkunata kachayaqtsu. ¿Tsëqa imanöraq judïokuna kutiyanman karqan? Imanö kanampaqpis Jehovämi profëtankunawan willakurqan (Amós 3:7).
11. ¿Imakunawantaq igualatsin mandakoq Babiloniata? (Ichisaq letrakunawan qellqarëkaqta rikäri.)
11 Danielpis Babiloniata apashqa kaqkunachömi këkarqan (Dan. 1:1-6). Kë profëtatam Jehová willarqan Babiloniapa qateqninman mëqan alläpa puëdeq mandakoqkuna sharkuyänampaq kaqta. Këllaman yarpärishun, Babiloniapa reynin Nabucodonosortam suëñïninchö rikätsirqan metalkunapita rurashqa alläpa jatun imägenta (lei Daniel 2:1, 19, 31-38). Danielwanmi Diosqa Nabucodonosorta willarqan tsë imägenpa öropita peqanqa Babilonia kanqanta.b Y qellëpita rurashqa pëchon y rikrankunaqa Babiloniapa qateqninman kaq rey kanqanta. ¿Mëqanraq karqan qateqninman kaq mandakoq, y imanöraq Diospa markanta tratanman karqan?
MEDOPERSIAM ACHACHÏPA CHUSKU KAQ PEQANQA
12, 13. a) ¿Imatataq Jehová nirqan Babilonia imanö ushakänampaq kaqpita? b) ¿Imanirtaq nintsik achachïpa chusku kaq peqanqa Medopersia kanqanta?
12 Manaraq Daniel kawanqan witsanmi profeta Isaïasta Jehová willarqan Babiloniata mëqan alläpa puëdeq mandakoq ushakätsinampaq kaqta. Y manam imanö ushakänanllapaqtsu willakurqan, sinöqa Persiapa mandakoqnin Ciro jutiyoq nuna ushakätsinampaqmi willakurqan (Isa. 44:28–45:2). Jinamampis, Danielqa ishkë visionkunatam rikarqan alläpa puëdeq mandakoq Medopersiapaq. Juk kaqchöqa rikarqan juk kaq makinwan tanupukïkur o tunkapakuykur juk oso shëkaqtam y “atska ëtsata” mikunampaq niyaqtam wiyan (Dan. 7:5). Y juk kaqchönam rikarqan ishkë waqrayoq carnërotanö (Dan. 8:3, 20).
13 Awnikunqantaqa Jehová cumplirqanmi, tsënöpam alläpa puëdeq mandakoq Medopersiata utilizarqan Babiloniata ushakätsir israelïtakunata markankunaman kutitsinampaq (2 Cró. 36:22, 23). Pero tsëpitaqa kë puëdeq mandakoqqa ichikllapam Diospa markanta ushakäratsirqantsu. Ester librom willakun Persiapa precisaq Hamán jutiyoq nuna judïokunata ushakätsinampaq imata ruranqanta, y imë ruranampaq kaqtapis. Pero Jehoväqa manam permitirqantsu Satanaspa mirënin markanta ushakätsinanta (Est. 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14). Rikanqantsiknöpis, Apocalipsis willakunqan achachïpa chusku kaq peqanqa Medopersiam karqan.
GRECIAM ACHACHÏPA PITSQA KAQ PEQANQA
14, 15. ¿Ima nirqantaq Jehová alläpa puëdeq mandakoq Greciapaq?
14 Apocalipsis willakunqan achachïpa pitsqa kaq peqanqa Greciam. Danielqa willakushqanam karqan, Nabucodonosor suëñonqan imägenpa cobrepita pachan y tita o raku chankanqa Grecia kanqanta. Jinamampis tsë profëtaqa ishkë visionkunatam chaskirqan kë gobierno y más precisaq mandakoqnin imanö kanampaq kaqta.
15 Juk visionchömi Greciaqa rikakun imëka chusku älayoq leopardonö kanqanta, tsënöqa rikätsikun kë alläpa puëdeq mandakoq raslla wakin markakunata vencir mandakïninman churanampaq kaqtam (Dan. 7:6). Juk kaq visionchönam jatun waqrayoq chivo, ishkë waqrayoq carnërota (Medopersiata) raslla wanuratsin. Jehovämi Danielta willarqan chïvoqa Grecia kanqanta y jatun waqranqa reynin kanqanta. Tsëpitanam Danielqa nin tsë jatun waqran pakiriptin, trukanchö o rantinchö chusku ichisaq waqrakuna yurimunqanta. Kë profecïaqa qellqakarqan Grecia alläpa puëdeq mandakoq këman chänampaq atska pachak watakuna pishikaptinmi. Tsënö kaptimpis, llapanmi qellqarëkanqannö cumplikarqan. Greciapa reynin Alejandro Magnom tröpankunawan Medopersiata ushakäratsirqan. Pero tsë jatun waqraqa manam unëpatsu karqan, porque reyninqa gobiernompa más alli tiemponchömi 32 watayoqlla wanurirqan. Wanuriptinllanam, tropa mandaqninkuna chuskoq nunakuna mandakoq këta rakipänakuriyarqan (lei Daniel 8:20-22).
16. ¿Imatataq rurarqan Antíoco IV?
16 Persiata ushakäratsirmi Greciaqa gobernarqan Diospa markankunata. Tsë witsampaqqa judïokunaqa Dios Awnikunqan Patsamannam kutiriyashqa kayarqan y Jerusalenchö templotam altsariyashqa kayarqan. Pëkunaqa Jehoväpa markanllaraqmi kayarqan, y templopis precisaqllaraqmi karqan adorayänampaq. Pero Jesus shamunampaq ishkë pachak watakuna pishikaptinmi kë achachïpa pitsqa kaq peqan o Greciaqa ushakätsita munarqan. Alejandropa rantin o trukan mandakoq yëkoq Antíoco IV nishqan nunam, Jerusalenpa templonchö rurarirqan mana reqishqa diospaq altarnin, nïkurnam judïokunapa religionninta qateqkunata wanutsiyänampaq mandakurqan. ¡Satanaspa mirëninqa alläpam chikikurqan! Tsënö këkaptimpis Greciataqa juk alläpa puëdeq mandakoqmi ushakäratsirqan. ¿Piraq kanman karqan achachïpa joqta kaq peqan?
“MANTSAKËPAQ FEYU” ACHACHÏPA JOQTA KAQ PEQANQA RÖMAM
17. ¿Génesis 3:15 cumplikänampaq ima alläpa precisaqtataq rurarqan achachïpa joqta kaq peqan?
17 Apóstol Juan visionta chaskinqan witsanqa Romam alläpa puëdeq mandakoq këkarqan (Apo. 17:10). Génesis 3:15 ninqan cumplikänampaqqa kë joqta kaq peqam alläpa precisaq rurëkunata rurarqan. Satanasmi römanö mandakoqkunata utilizarqan warmipa mirëninta “atakanchö” kaninampaq. ¿Imanötaq tsëtaqa rurarqan? Jesucristuta wanutsiyänanrëkur Roma gobiernopa contranmi churakashqa nir acusatsirmi (Mat. 27:26). Pero Satanás kanishqanqa rasllam kachakärirqan o sänarirqan; Jehovämi Jesusta sharkaratsimurqan.
18. a) ¿Ima mushoq markatataq Jehová akrarirqan y imanir? b) ¿Imanötaq culebrapa mirënin warmipaq mirëninta ushakätsita munarqan?
18 Israelpa religioso pushaqninkunaqa Roma autoridadkunawan juntakarkurmi Jesusta condenayarqan y wakin kaq israelïtakunapis despreciayarqanmi. Tsëmi Israelta Jehová despreciarqan (Mat. 23:38; Hech. 2:22, 23). Trukanpaqnam o rantinnam akrarqan ‘Dios Yayaman rasumpa firmi criyicug Israel marcata’ (Gal. 3:26-29; 6:16, NTCN). Këkunaqa kayan ciëlopaq akrashqa kaqkunam, judïokuna y mana judío kaqkunapis (Efe. 2:11-18). Jesus kawariramuptimpis, culebrapa mirëninqa warmipa mirëninta chikir sïguirqanmi, Römam tukïnöpa ushakätsita munarqan warmipa wakin mirëninta o ciëlopaq akrashqakunata.c
19. a) ¿Joqta kaq alläpa puëdeq mandakoq imanö kanqantataq Daniel rikätsikurqan? b) ¿Imatataq yachakushun qateqnin kaq yachatsikïchö?
19 Qonqurpita o qonqupita uraman hiërropita kaqqa Roma kanqantam profeta Daniel willarqan Nabucodonosorta (Dan. 2:33). Tsënö kaptimpis, kë profëtaqa juk visión mastam rikarqan, y tsëqa manam Römallawantsu chipyëpa igualarqan, sinöqa qateqnin kaq alläpa puëdeq mandakoqwampis igualarqanmi (lei Daniel 7:7, 8). Römaqa atska pachak watapam “mantsakëpaq feyu” mandakoq karqan, jina chikeqninkunatapis alläpa dominaqmi karqan. Tsënö kaptimpis profecïaqa rikätsikurqan Römapita “chunka waqrankuna” yurimunantam, y juk ichikllan kaqmi más precisaqman tikrarinan karqan. ¿Pikunataq kayan tsë chunka waqrakuna? ¿Pitaq ichikllëlla kaq waqra? Y alläpa jatun imägenpa cuerpompita, ¿mëqan partenwantaq igualan? Kë tapukïkunapa respuestantaqa tarishun 14 kaq päginachö këkaq yachatsikïchömi.
[Päginapa ura kuchunchö willakï]
a Kë ‘warmiqa’ Jehoväpa warmin cuentam, pëkunaqa kayan ciëlochö espïritunö këkaqkuna llapan sirweqninkunam (Isa. 54:1; Gal. 4:26; Apo. 12:1, 2).
b Daniel libro parlanqan imägenpa peqan o uman y Apocalipsis libro parlanqan achachïpa kima kaq peqanqa Babiloniallam. Rikäri 12 y 13 kaq päginata.
c 70 watachömi Jerusalenta Roma ushakätsirqan, pero tsëwanqa Génesis 3:15 texto manam cumplikëkarqantsu, porque tsë witsampaqqa Israel nacionqa mananam Jehoväpa markannatsu karqan.
-
-
Jehovämi musyatsikun ‘prontuna imapis pasacunanpaq caqcunata’Täpakoq 2012 | 15 Juniu
-
-
Jehovämi musyatsikun ‘prontuna imapis pasacunanpaq caqcunata’
“Jesucristutam Dios rebelarqan prontu imapis pasacunanpaq caqcunata sirweqnincunata musyatsinanpaq.” (APO. 1:1.)
¿IMA NINKIMANRAQ?
Jatun imägenpa cuerponchö, ¿mëqan partenkunataq alläpa puëdeq mandakoq angloamericänata rikätsikun?
Apóstol Juan juk visionchö rikanqannö, ¿imanötaq Patsachö alläpa puëdeq mandakoq angloamericänawan Naciones Unïdasqa juknölla kayan?
¿Imanötaq Danielwan Juanqa rikätsikuyarqan nunakunapa gobiernompa ushakëninta?
1, 2. a) ¿Imatataq entiendeshun Danielpa y Juanpa profecïankunapita yachakurnin? b) ¿Pikunataq kayan achachïpa punta kaq joqta peqankuna?
DANIELPA y Juanpa profecïankunaqa tsëllapaqmi parlayan. Alleq yachakurqa musyashunmi kanan y shamoq tiempochö imanir imapis pasakunampaq kaqkunata. ¿Imachötaq igualayan Juan rikanqan achachi, Daniel rikanqan chunka waqrayoq mantsëpaq feyu bestia y Nabucodonosor suëñonqan jatun imagen? ¿Tsë profecïakunata alli entiendenqantsikqa imata ruranapaqtaq yanapamäshun?
2 Juan rikanqan achachïpita yachakur qallëkushun (Apo., cap. 13). Punta kaq yachatsikïchö rikanqantsiknömi, tsë achachïpa joqta kaq peqankunaqa kayarqan Egipto, Asiria, Babilonia, Medopersia, Grecia y Roma. Kë alläpa puëdeq mandakoqkunaqa warmipa mirënimpa contran kayanqantam rikätsikuyarqan (Gén. 3:15). Rikanqan visionta Juan qellqanqampita atska pachak watakuna pasariptimpis, Römaqa alläpa puëdeq mandakoqllaran këkarqan. Tsënö kaptimpis, achachïpa qanchis kaq peqanmi trukanchö o rantinchö mandakur qallëkunanna karqan. ¿Mëqanraq kanman karqan tsë alläpa puëdeq mandakoq y imanöparaq tratanman karqan warmipa mirëninta?
GRAN BRETAÑAWAN ESTADOS UNIDOS ALLÄPA PUËDEQ TIKRARIYAN
3. ¿Pitaq karqan chunka waqrayoq mantsëpaq feyu bestia y imawantaq igualan chunka waqrankuna?
3 Apocalipsis libropa 13 kaq capïtulon parlanqan achachïpa qanchis kaq peqan pï kanqanta musyanapaqqa, Juanpa visionnintawan Daniel rikanqan mantsëpaq chunka waqrayoq feyu bestiatawanmi igualatsinantsik (lei Daniel 7: 7, 8, 23, 24).a Kë feyu bestiaqa alläpa puëdeq mandakoq Römam karqan (rikäri 12 y 13 kaq päginakunata). 400 watakuna witsanchömi tsë alläpa puëdeq mandakoqqa atskaman rakikar qallëkurqan. Tsëmi tsë achachïpa yurimoq chunka waqrankunaqa rikätsikun Römapita yarqoq gobiernokunata.
4, 5. a) ¿Imatataq rurarqan ichikllëlla waqra? b) ¿Pitaq achachïpa qanchis kaq peqan?
4 Daniel rikanqan chunka waqrayoq bestiapaqa juk ichikllëlla waqranmi yuriramun, y tsë waqram kima waqrakunata pakikäratsin. Këqa cumplikarqan Gran Bretaña Römapa makinchö këkar alläpa puëdeqman tikrakuriptinmi. Gobiernonqa manam alläpa precisaqtsu karqan 1600 watakunayaqqa. Ushakashqa Roma gobiernopitam kimaq mandakoqkuna más precisaq kayarqan: España, Países Bajos y Francia. Pero Gran Bretañam ichikllapa ichikllapa precisaq këninkunapita jorqarirqan. Y 1750 wata witsankunapaqqa, Patsachö llapampita más puëdeq mandakoq këmanmi chëkarqan. Tsëqa, ¿tsë witsantsuraq achachïpa qanchis kaq peqanman tikrarirqan? Manaraqmi.
5 Gran Bretaña alläpa puëdeqman tikrariptimpis, norteamericano kaq markankunaqa pëpita rakikarmi juk nacionkunaman tikrariyarqan, Estados Unïdospis alläpa puëdeqmi tikrarirqan lamarpa Gran Bretaña yanapaptin. Y 1914 watapaqnam, Señorpa junaqnin qallananchö, Gran Bretañaqa alläpa puëdeq mandakoq tikrakurishqa karqan y Estados Unïdospis tukïkunata rurëchö alläpa puëdeqmi tikrakurishqa karqan.b Punta kaq jatun guerra witsanchömi, kë ishkan nacionkunaqa conträtota rurayarqan juntakäyänampaq. Tsënöpam yurirqan achachïpa qanchis kaq peqan y Patsachö tikrarirqan alläpa puëdeq mandakoqman, angloamericana jutiyoq. ¿Imanötaq tratarqan kë qanchis peqa o uma warmipa mirëninta?
6. ¿Imanöpataq tratarqan achachïpa qanchis kaq peqan Diospa markanta?
6 Señorpa junaqnin qallëkuptinllanam qanchis kaq peqaqa Diospa markanta o Patsachö këkaq Cristupa wawqinkunata chipyë chikir qallëkurqan (Mat. 25:40). Jesusmi willakurqan këkämunqan tiempochö Patsachö këkaq warmipa wakin kaq mirënin trabajëkayänampaq kaqta (Mat. 24:45-47; Gal. 3:26-29). Tsëmi Patsachö alläpa puëdeq mandakoq angloamericana qallëkurqan ‘Diosman creyicoq nunacunapa’ contran pelear (Apo. 13:3, 7). Punta kaq jatun guerra witsanqa Diospa markantam qatikacharqan, wakin publicacionninkuna yarqunanta micharqan y mäkoq mäkoq cumplido sirweqkunatam wakin wakinta presotsirqan. Awmi, Jehová Dios Juanta rikätsinqannöllam, Diospita yachatsikïta juk tiempopa ushakäratsirqan. Tsënö kaptimpis, jina Juantaqa Dios willarqanmi warmipa wakin kaq mirënin yapë sharkunampaq kaqta, y Diospa kaqchö masta rurarnin kayänampaq kaqta (Apo. 11:3, 7-11). ¿Cumplikarqantsuraq tsë profecïakuna? Jehoväpa testïgonkuna kanan witsankuna rurëkäyanqanmi tsënö kanqanta rikätsikun.
ALLÄPA PUËDEQ MANDAKOQ ANGLOAMERICANA Y HIËRROWAN MITUPITA CHAKINKUNA
7. ¿Imachötaq igualan achachïpa qanchis kaq peqanwan alläpa jatun imagen?
7 ¿Imakunachötaq igualan achachïpa qanchis kaq peqanwan alläpa jatun imagen? Musyanqantsiknömi, unë mandakoq Römapita yarqamun Gran Bretäñawan Estados Unïdosqa. ¿Ima nishwanraq alläpa jatun imägenpa chakinkunapaqqa? Daniel rikanqan visionchöqa hiërrowan mitu takushqam këkan (lei Daniel 2:41-43). Këqa igualan qanchis kaq peqa yurinqan tiempowanmi, këqa karqan alläpa puëdeq mandakoq angloamericänam. Imanömi hiërrotawan mituta takurkur imata rurayanqampis kikin hiërronöqa tsarakuntsu, tsënömi alläpa puëdeq mandakoq angloamericänapis, yarqamunqan Römapita más debil-llana kashqa. ¿Imanötaq más débil tikrarirqan?
8, 9. a) ¿Imanötaq rikätsikurqan qanchis kaq peqa alläpa puëdeq mandakoq hiërronö kallpayoq kanqanta? b) ¿Imataq alläpa jatun imägenpa mitu chakinkuna?
8 Hora höraqa achachïpa qanchis kaq peqanqa hiërronö chukru kanqantam rikätsikurqan punta kaq jatun guërrachö gananqanwannö, jina qateqnin kaq jatun guërrachöpis tsënö kanqanllatam rikätsikurqan.c Tsë guerra usharinqanchöpis, hora höraqa hiërronö chukru kanqantam rikätsikurqan. Tsënö kaptimpis, qallanampita patsëmi hiërroqa mituwan takukashqa këkashqa. ¿Imanö?
9 Jehoväpa testïgonkunaqa unëpitanam musyëta munayashqa tsë imägenpa chakinkuna ima kanqanta. Daniel 2:41 textochömi hiërrowan takukashqa mituqa juk ‘reinolla’ kanqanta nimantsik, manam atskaqtsu. Awmi, mituqa igualan alläpa puëdeq mandakoq angloamericana nishqanta débil tikratseqkunatam, tsëmi imëka hiërropita rurashqa alläpa puëdeq mandakoq Römanönatsu. Kë mituqa “nunakunapa tsurinkuna” o pï më nunakuna kayanqantam Danielqa willakun (Dan. 2:43). Alläpa puëdeq mandakoq angloamericänataqa pï më nunakunam juntakarkur munëninkuna rurakänampaq reclamakuyashqa. Kë alläpa puëdeq mandakoq imëka hiërronö imatapis kallpawan ruranampaq kaqtam tsë nacionkunachö nunakuna ushakätsiyashqa. Jinamampis tukïnöpa pensayanqan y votacionkunachö wallkallapa ganayanqanmi, allipa reqishqa mandakoqkunatapis yanapantsu imatapis munayanqannö rurayänampaq. Tsëllatam Danielpis willakurqan, kënö nir: “Reinoqa juk lädopaqa chukrum kanqa pero juk lädopaqa pakinarëkaqllam kanqa” (Dan. 2:42; 2 Tim. 3:1-3).
10, 11. a) ¿Imataq pasanqa alläpa jatun imägenpa ‘chakinkunawan’? b) ¿Precisantsuraq imägenpa dëdonkunaqa?
10 Gran Bretäñawan Estados Unïdosqa kë 2000 wata witsankunachöqa, juntom entero Patsapa imëkakunachöpis yanapanakuyashqa. Alläpa jatun imägenpaq y achachïpaq profecïakunaqa rikätsikun alläpa puëdeq angloamericänapa rantin juk mandakoq mana yëkunampaq kaqtam. Hiërrowan mitu tallushqanö débil-lla karpis, kë alläpa puëdeq mandakoq angloamericänaqa manam kikillanqa ushakanqatsu.
11 ¿Precisantsuraq chakinchö dëdonkunaqa? Yarpärishun, juk visionkunachöqa Daniel willakunmi imapis yupashqalla kanqanta, tsëtam rikätsikun feyu bestiakunapa waqrankunapaq parlarpis. Tsë nümerokunam sïqa alläpa precisan. Pero Danielqa manam parlantsu imägenpa dëdonkuna ëka kanqanta. Tsëmi rikätsimantsik tsë imägenpa rikrankuna, chankankuna, chakinkuna ëka kanqan mana precisanqannölla, dëdokuna ëka kanqampis mana precisanqanta. Tsëpa rantinqa, dëdonkuna hiërrowan y mituwan tallushqa kanqantam masqa parlan. Këwanmi tantearintsik “rumi” o Diospa Gobiernon imägenpa chakinkunata ushakätsinan witsankunapaqqa, alläpa puëdeq angloamericänalla mandakïkänampaq kaqta (Dan. 2:45).
ALLÄPA PUËDEQ ANGLOAMERICANA Y ISHKË WAQRAYOQ FEYU BESTIA
12, 13. ¿Pitaq ishkë waqrayoq achachïqa, y imatataq ruran?
12 Alläpa puëdeq angloamericana hiërrowan mitu tallushqanö débil kaptimpis, Jesusqa Juanta willarqan kë ushanan tiempokunachö alläpa precisaq rurëkunata rurëkanampaq kaqtam. ¿Imanö? Juanmi rikarqan ishkë waqrayoq achachi imëka culebranö parlëkaqta. ¿Piwantaq igualan? Ishkë waqrayoq kanqanqa rikätsikun ishkë alläpa puëdeq mandakoqkuna jukllëllanö kanqantam, juk parlakïchöqa angloamericänallam, pero más precisaq rurëchö (lei Apocalipsis 13:11-15).
13 Kë ishkë waqrayoq achachïmi juk kaq achachïpa imägenninta ruran. Juanmi qellqarqan tsë imagen yurimunampaq kaqta y tsëpita ushakärir yapë yurimunampaq kaqta. Këwanqa igualan, entero Patsachö llapan gobiernokunata juknölla katsinampaq y jutinkunachö imatapis ruranampaq Gran Bretäñapitawan Estados Unïdospita juk representante yurimunqanmi.d Kë representanteqa Sociedad de Naciönesmi karqan, tsëqa yurimurqan punta kaq jatun guërrachömi y qateqnin ishkë kaq jatun guërrachönam ushakärirqan. Kë ishkë kaq jatun guërrachö këkäyaptinnam kë Patsachö Diospa markanqa tsë achachïpa imägennin yapë yurimunampaq kaqta Apocalipsis parlanqampita willakuyarqan. Y niyanqannöllam yapë yuriramurqan, pero Naciones Unidas jutiwanna (Apo. 17:8).
14. ¿Imanirtaq Juanqa “puwaq caq reymi” nirqan achachïpa imägennimpaq?
14 Juanqa nin achachïpa imägenninqa ‘puwaq caq rey’ kanqantam. Pero manam achachïpa puwaq kaq peqan o uman kanampaqtsu parlëkan. Rasumpa kaqchöqa tsë achachïpa ‘imägenninllam’. Puëdeq kënintaqa chaskishqa angloamericänallapitam (Apo. 17:10, 11). Tsëqa, ¿imanirtaq Juanqa juk “reymi” nin? Precisaq rurëta ruranampaq autoridadta chaskishqa karnin imëpis mana rikanqantsikkunata ruramunan kaptinmi.
ACHACHÏPA IMÄGENNINMI LLUTA PURIKOQ WARMITA USHAKÄRATSIN
15, 16. ¿Pitaq ‘lluta pulicoq warmi’ y yakunwan imataq pasashqa?
15 Juanqa willakun, ishkë waqrayoq puka color achachïta o achachïpa imägenninta ‘lluta pulicoq warmi’ montakurkur ëwëkanqantam. Kë lluta pulikoq warmiqa “jatungare Babilonia” jutiyoqmi y achachïtam dominan (Apo. 17:1-6). ¿Pitaq tsë lluta purikoq warmiqa? Llapan mana alli religionkunam, tsëkunapita más precisaqqa católica religionmi. Llapan mana alli religionkunaqa achachïpa imägennintam imëka rurëninkunawan yanapayashqa y bendeciyashqa.
16 Pero Señorpa junaqnin witsanchöqa Jatungarë o Jatunkaray Babiloniaqa rikashqam yakun raslla tsakireqta, o juk parlakïchöqa yanapaqnin nunankuna dejareqta (Apo. 16:12; 17:15). Achachïpa imägennin yurimunqan witsanqa, religión catölicaqa occidente kaq lädopa këkaq atska markakunatam dominarqan. Pero kanan witsanqa, iglesiakuna y pushaqninkunapis nunakunapa respëtonta y yanapakïnintam oqrariyashqana. Awmi, atskaq nunakunam niyan religionqa tukï problema apamoqlla kanqanta. Y occidente kaq lädochö këkaq musyaq nunakunaqa o runakunaqa reclamakuyan religión imamampis mana mëtikunampaqmi o manana kanampaqmi.
17. ¿Imataq pasanqa ichikllachöna mana alli religionkunata y imanir?
17 Pero mana alli religionkunaqa manam ichikpa ichikllapatsu ushakäyanqa. Tsë lluta purikoq warmiqa poderyoqllaran këkanqa y gobiernokunatapis mandakïkanqallaran, gobiernokunapa shonqunman ushakätsi munëta Diosnintsik churanqanyaq (lei Apocalipsis 17:16, 17). Ichikllachönam Jehová permitinqa Satanaspa makinchö këkaq gobiernokuna, Naciones Unïdaspa yanapakïninwan llapan mana alli religionkunata y imëkankunatapis ushakätsinampaq. Qepa watakunachöqa tsënö kanan manam creipaqnötsu kanman karqan. Pero kananqa lluta purikoq warmiqa puka color achachïpa waqtanchö ishkinararllanam o rataykaqllapanam këkan. Pero manam shumaqllatsu urärinqa o yarpurinqa, sinöqa mantsakëpaqmi raslla ishkirinqa (Apo. 18:7, 8, 15-19).
ACHACHÏKUNAPA USHAKËNIN
18. a) ¿Imataraq achachi ruranqa y imaraq pasakunqa? b) Daniel 2:44 willakunqannö, ¿kë mundopa ima gobiernonkunataraq Diospa Gobiernon ushakätsinqa? (17 kaq päginachö këkaq recuadrota rikäri.)
18 Mana alli religión ushakäriptinnam, Satanasqa, achachïta o Patsachö gobiernokunata munatsinqa Jehoväpa Gobiernonta ushakätsiyänampaq. Ciëlota peleaq ëwëta mana puëderninmi, gobiernokunaqa Patsachö këkaq Diospa sirweqninkunata chipyëpa ushakätsita munayanqa. Pero imanö kanampaq kaqqa qellqarëkannam (Apo. 16:13-16; 17:12-14). Kë ushanan guërrachö ima pasanampaq kaqtaqa Daniel qellqarqannam (lei Daniel 2:44). Apocalipsis 13:1 textochö parlanqan qanchis peqayoq achachi, imägennin y ishkë waqrayoq achachïqa chipyëpam ushakäriyanqa.
19. ¿Ima pasakunampaq kaqtataq alli musyantsik y imatataq kanan tiempo ruranantsik?
19 Qanchis kaq peqa mandakïkanqan witsan tiempochömi kawëkantsik. Mananam juk mandakoq masqa yurimunqanatsu, tsëllachönam tsë achachïqa ushakärinqa. Tsëmi mana alli kaq religión ushakänan witsanqa alläpa puëdeq angloamericana mandakïkanqa. Ama qonqashuntsu, Danielpawan Juanpa profecïanqa chipyëpa cumplikänanta. Tsëmi alli musyantsik, mana alli religionpa ushakënin y Armagedón guërraqa këllachöna këkanqanta. Awmi, shamoq tiempochö ima pasakunampaq kaqtam Diosqa musyatsimarquntsik. ¿Cäsokushuntsuraq kë profecïakunata? (2 Ped. 1:19.) ¡Kananmi tiempoqa Jehoväta sirwinantsikpaq y gobiernonchö yanapakunantsikpaq! (Apo. 14:6, 7.)
[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]
a Bibliachö chunka nümeropaq parlarninqa rikätsikun imapis completo kanqantam. Tsëmi këchöqa parlëkan Römapita yarqoq llapan gobiernokunaqa complëtona kanqanta.
b 1700 watapita Estados Unidos y Gran Bretaña puëdeqna kayashqa kayaptimpis, Juanqa willakun kë ishkankuna Señorpa junaqnin qallananchöraq jukllëllanö mandakur qallayänampaq kaqtam. Awmi, Apocalipsis willakunqanqa cumplican ‘Señorpa dian junagchöran’ (Apo. 1:10, NTCN). Tsënöpam, punta kaq jatun guerra witsampitaraq, achachïpa qanchis kaq peqanqa jukllëllanö alläpa puëdeq mandakoq tikrarirqan.
c Tsë guërrachö imatapis chipyëpa ushakätsinampaq kaqtam Daniel kënö nir unëllapitana willakurqan: “Mantsakäkïpaqmi chipyë ushakäratsinqa” (Dan. 8:24). Këllaman yarpärishun, alläpa puëdeq mandakoq angloamericänapa chikeqninkunamanmi, Estados Unidos chipyëpa ushakätsikoq ishkë bombakunata kachapïkurqan.
d Rikäri Apocalipsis... ¡se acerca su magnífica culminación! nishqan libropa 240, 241 y 253 päginankunata.
[17 kaq päginachö recuadru]
¿PIKUNATAQ KAYAN ‘PATSACHÖ GOBIERNOKUNA’?
Daniel 2:44 texto ninqannömi, Diospa Gobiernonqa chipyë ‘ushakätsinqa patsachö gobiernokunata’. Kë profecïaqa parlan tsë alläpa jatun imagen cuerponchö rikätsikunqan gobiernokunallapaqmi.
Y, ¿ima nishwanraq wakin gobiernokunapaqqa? Apocalipsis librochö këkaq profecïaqa más clärom rikätsikun, entero ‘nasioncunacho reycuna’ “dia del juisiucho puedeq Diospa contran pelyayänanpaq” juk sitiollaman juntashqa kayanqantam (Apo. 16:14; 19:19-21). Awmi, Armagedón guërrachöqa manam Daniel rikanqan alläpa jatun imagen kaq gobiernokunallatsu ushakäyanqa, sinöqa Patsachö llapan gobiernokunam.
-
-
Puwaq reykunaTäpakoq 2012 | 15 Juniu
-
-
Puwaq reykuna
Daniel librowan Apocalipsis libroqa manam puwaq reykuna o nunakunapa gobiernonkuna pikuna kayanqanllatatsu willamantsik, sinöqa imë yuriyämunantapis willamantsikmi. Kë profecïakunataqa más entiendeshun Bibliachö këkaq punta kaq profecïata alli entiendermi.
Unëpita patsëmi Satanasqa mirëninta entero ‘munducho nasioncunaman’ o gobiernokunaman churashqata katsin (Luc. 4:5, 6). Këkunapitaqa, wallkaqllam Diospa markanta ushakätsita munayashqa, Israel nacionta kar o ciëlopaq akrashqa kaqkunata kar. Tsëmi Danielwan Juan rikäyanqan visionchöqa puwaq alläpa puëdeq mandakoqkunalla yurin.
[12, 13 kaq päginakunachö lista y dibüjukuna]
(Imanö yarqamunqanta rikëta munarqa, kikin publicacionta rikäri)
DANIELPA APOCALIPSIS LIBROPA
PROFECÏANKUNA PROFECÏANKUNA
1. Egipto
2. Asiria
3. Babilonia
4. Medopersia
5. Grecia
6. Roma
7. Alläpa puëdeq mandakoq
angloamericanaa
8. Sociedad de Nacioneswan
Naciones Unidasb
DIOSPA MARKAN
2000 m.J.sh.
Abraham
1500
Israel nación
1000
Daniel 500
m.J.sh./J.sh.
Juan
Diospa rasumpa Israel nunankuna 500
1000
1500
2000 J.sh.
[Päginapa ura kuchunchö willakï]
a Qanchis y puwaq kaq reykunam ushanan tiempochö mandakuyan. Rikäri 19 kaq päginata.
b Qanchis y puwaq kaq reykunam ushanan tiempochö mandakuyan. Rikäri 19 kaq päginata.
[Dibüjukuna]
Alläpa jatun imagen (Dan. 2:31-45)
Lamarpita yarqamoq chusku mantsëpaq feyu bestiakuna (Dan. 7:3-8, 17, 25)
Carnërowan chivo (Dan., cap. 8)
Qanchis peqayoq achachi (Apo. 13:1-10, 16-18)
Ishkë waqrayoq achachïmi yanapan juk kaq achachïpa imägennin yarqunampaq (Apo. 13:11-15)
[Pikunapa kanqan]
Egipto y Roma fötokunaqa Museo Britänicopa yanapakïninwanmi yarqamushqa; Medopersianam, Musée du Louvre (París) yanapakïninwan.
-
-
Leeqkuna tapukuyanqanTäpakoq 2012 | 15 Juniu
-
-
Leeqkuna tapukuyanqan
Biblia ninqannö, ¿imëtaq alläpa puëdeq mandakoq angloamericana tikrarqan llapanta mandaq qanchis kaq gobiernoman?
▪ Rey Nabucodonosor metalpita alläpa jatun imägenta rikanqanqa, manam llapan alläpa puëdeq mandakoqkunatatsu rikätsikun (Dan. 2:31-45). Sinöqa rikätsikun Daniel kawanqan witsampita patsë Diospa markanta ushakätsita munaq pitsqaq gobiernokunallatam.
Jatun imägenpaq Daniel willakunqanwanqa manam alläpa puëdeq mandakoq angloamericana Römata ushakätsinantatsu entiendeshwan, sinöqa, Römapita yarqunqantam. Danielqa willakurqan imägenpa chankampita patsë chaki puntankama hierro chanqantam. (Chakinkunachö y dëdonkunachöpis hiërroqa mituwanmi tallukan.)a Tsëmi rikätsikun, alläpa puëdeq mandakoq angloamericänaqa hierro chankampita yarqamunanta. Y tsënö kanqantam pasanqankuna rikätsikun. Juk tiempo Römapa mandakïninchö këkarmi, Gran Bretañaqa 1700 wata witsankuna ushananchö alläpa precisaqman tikrakurirqan. Tiempowannam Estados Unidos de Amëricapis wakin nacionkunapita más precisaqman tikrakurirqan. Pero Biblia willakunqan alläpa puëdeq qanchis kaq mandakoqqa manam tsë witsanchötsu yurirqan. ¿Imanir mana? Porque Gran Bretañawan Estados Unidos jukllëllanö mandakuyänampaq acuerdoman chäyanqan alleqllaqa manaran rikakarqanraqtsu. Tsë rikakänampaqqa punta kaq jatun guërraran qallanan karqan.
Tsë witsampaqqa “Diospa mandaquinincho quecaq nunacuna” o ciëlopaq akrashqa kaqkunam, masqa Estados Unïdoschö Diospita yachatsikur alläpa trabajëkäyarqan, y yachatsikïta dirigiyänampaq oficïnankunanam këkarqan Brooklynchö Nueva York jutiwan reqishqa markachö (Mat. 13:36-43). Jina tsënöllam Gran Bretaña mandakunqan nacionkunachöpis ciëlopaq akrashqakunaqa llapan kallpankunawan Diospita yachatsikïkäyarqan. Punta kaq jatun guerra witsanqa, Gran Bretañawan Estados Unïdosqa acuerdotam rurayarqan contran churakaq polïticokunata ushakätsiyänampaq. Jinamampis, guërrata rurarnin nacionninkunata tukïnöpa defendirpis, “warmipa waquin caq” mirëninkunatam chikir qallëkuyarqan, tsëmi permitiyarqantsu publicacionkunata rurayänanta ni qarakuyänanta, jina carcelmanmi apayarqan Diospita yachatsikïta rikaqkunatapis (Apo. 12:17).
Tsëqa, ¿imëtaq profecía willakunqannö Gran Bretañaqa qanchis kaq alläpa puëdeq mandakoq gobiernoman tikrarirqan? Manam 1700 watakuna ushananchö precisaq nacionman tikranqan witsantsu, sinöqa Señorpa junaqnin qallanan witsanchöran.b
[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]
a Hiërrowan tallukashqa këkaq mituqa, rikätsikun alläpa puëdeq angloamericänapa mandonchö këkaq reclamakoq nunakunatam. Tiempo pasanqanmannömi tsë mituqa permitiyashqatsu alläpa puëdeq angloamericana munanqannö chukru kananta o dominananta.
b Kë mushoq yachatsikïwanmi cambiakan, Las profecías de Daniel nishqan libropa 57 kaq päginampa, 24 kaq pärrafon yachatsikunqan y 56 y 139 kaq päginankunachö këkaq dibüjokunapaq ninqampis.
[19 kaq päginachö fötu]
1918 watapa junio killanchömi entero Patsachö Diospita yachatsikïta rikaq Watchtower oficïnakunachö këkaq puwaq wawqikunata carcelman apayarqan
-