Jehoväqa wayintsik cuentam
“Jehovällä, unë witsankunapita patsëmi qamqa rasumpa wayïkuna cuenta karqunki.” (SAL. 90:1)
1, 2. ¿Imanötaq Diosta sirweqkuna sientikuyashqa kë mundochö, y imanirtaq nintsik wayiyoq cuenta kayanqanta?
¿WAYIKICHÖ këkaqnöku kë mana alli mundochö seguro sientikunki? Tsënö mana karqa, unë witsankuna Jehoväta rasumpa kuyaq nunakunanöchi kë mana alli mundochö forastërolla sientikunki. Tantiarinapaq, Diosta wakin sirweqkunaqa, Canaán nacionchö juk sitiopita juk sitioman ëwarmi carpallachö täräyarqan, y ‘que bidacho forasterunolla cayanqantam’ rikätsikuyarqan (Heb. 11:13).
2 Pëkunanöllam ciëlopaq akrashqa Jesuspa qateqninkunapis ‘marcancuna sielucho’ kaptin “que patsacho forasterunolla” sientikuyan (Filip. 3:20; 1 Ped. 2:11). Jina tsënöllam, Cristupa ‘mas üshancunapis’ “que patsa nunacunanotsu cayan” (Juan 10:16; 17:16). Tsënö kaptimpis Diosta sirweqkunaqa manam wayinnaq cuentatsu këkäyan. Tsëpa rantinqa, imawampis mana igualaq shumaq y alli seguro wayichömi täräyan, y tsëtaqa Jehoväman rasumpa markäkurllam rikäyan. Moisesmi kënö qellqarqan: “Jehovällä, unë witsankunapita patsëmi qamqa rasumpa wayïkuna cuenta karqunki” (Sal. 90:1). ¿Imanötaq Jehoväqa unë sirweqninkunapaq ‘rasumpa wayinkuna’ cuenta karqan? ¿Imanötaq kanan witsan jutinta apaq markampaqpis tsënölla këkan? ¿Y imanötaq shamoq tiempochöpis rasumpa wayinkuna cuenta kanqa?
JEHOVÄQA ‘RASUMPA WAYINTSIK CUENTAM’
3. ¿Imawantaq Salmo 90:1 texto Jehoväta igualatsin y imanir?
3 Bibliaqa Jehoväta höraqa igualatsin rikanqantsik cösaskunatawanmi, pë imanö kanqanta alli entiendinapaq. Tsëmi Salmo 90:1 textoqa Jehoväta igualatsin juk wayitawan. Jehoväqa imëkachömi wayi cuenta. Këllaman pensarishun, Jehoväqa imëkapitam markanta tsapan, y tsëtaqa ruran kuyakoq karmi (1 Juan 4:8). Jinamampis, pëqa precisaqpaqmi yamë këta churan, tsëmi sirweqninkunataqa ‘yamëta kawatsin’ (Sal. 4:8). Tsëta tantiarinëkipaq yarpäri Abrahanpita qallëkur llapan sirweqninkunata imanö tratanqanman.
4, 5. ¿Imanötaq tsapäkoq ‘rasumpa wayi cuenta’ Abrahanpaq Jehová tikrarirqan?
4 Pensarishun Jehová kënö niptin Abrahan (tsë witsan Abran jutiyoq) imanö sientikunqanman: “Nacionnikipita y kastëkikunapita ëwakï [...] noqa rikätsinaqpaq kaq nacionman”. Tsëta rurëta mantsapakurpis, mëraq kallpata tsaririrqan Jehová kënö niptin: “Qamtam juk jatun nacionman tikratsishqëki, y bendecishqëkim y jutikitam reqishqata tikratsishaq [...]. Y bendecishoqnikikunataqa bendecishaqmi, pero maldecishoqnikikunataqa noqapis maldecishaqmi” (Gén. 12:1-3).
5 Tsënö nirmi Abrahantawan kastankunata imëkapitapis tsapänampaq Jehoväqa awnikarqan (Gén. 26:1-6). Y awnikunqannömi rurarqan. Tsëmi Egiptopita faraonta y Guerar markapa reynin Abimëlecta micharqan Särata mana violayänampaq y Abrahanta mana wanutsiyänampaq. Jina tsënöllam cuidarqan Isaactawan Rebëcatapis (Gén. 12:14-20; 20:1-14; 26:6-11). Bibliam kënö nin: “Manam jaqirqantsu pipis mana allita rurananta, tsëpa rantinqa, pëkunarëkurmi reykunatapis piñaparqan kënö nir: ‘Ama akrashqäkunata yatayëtsu, y profëtakunatapis ama ni ima mana allitapis rurayëtsu’” (Sal. 105:14, 15).
“Manam jaqishqëkitsu”
6. ¿Imata rurë nirqantaq Isaac Jacobta, y imanöraq pëqa sientikurqan?
6 Jina Abrahanpa willkan profeta Jacobtapis Jehoväqa tsënöllam cuidarqan. Casakunan edäman chäriptinmi teytan Isaac kënö nirqan: “Manam casakunëkitsu Canaán nación warmikunawanqa. Sharkur ëwë Padan-aramman, mamëkipa teytan Betuelpa wayinman, tsëchö Labanpa warmi wamrankunapita warmiki akrë” (Gén. 28:1, 2). Jacobqa teytanta wiyakurqanmi. Canaán nacionchö täraq teytankunapa makimpita, mëtsika junaqkuna chakipa ëwarqan, itsa Haranman yëkuna kinrëyaqlla (Gén. 28:10). Itsachi, “¿imëraq kutimushaq? ¿Chaskimanqatsuraq tiö, y qomanqatsuraq Diosta sirweq warmita?” nir tapukurqan. Yarpachakïnin ima kashqa kaptimpis, Luz nishqan sitioman chäriptinqa chipyëpachi ushakärirqan, tsë sitioqa Beer-sebapita 100 kilömetrosnömi karqan. ¿Imataq Luz nishqan sitiochö pasarqan?
7. ¿Imatataq Jacobta suëñïninchö Dios awnirqan?
7 Luz sitiochöqa Jehovämi suëñïninchö Jacobta yuripurqan, y kënömi nirqan: “Noqam qamwan këkä, chanqëkiyaqmi imëkapitapis tsapashqëki y kutitsimushqëkim kë patsaman. Manam jaqishqëkitsu awninqaqta cumplinqäyaq” (Gén. 28:15). ¡Mëraq tsënö shumaq parlapärinqanqa kushiratsirqan y kallpata qorqan! ¿Ichikllapis pensarinkiku tsë llapanta wiyashqa kar Dios awninqan imanö cumplikänampaq kaqta rikëta munar nänipa kushishqa ëwëkaqta? Wayikita jaqirïkur juk nacionta yanapakoq ëwashqa karqa, mëraq Jacob imanö sientikunqanta musyanki. Mëtsika kutiraq rikashqa kanki tukï pruëbakunachö Jehová tsapäshunqëkita.
8, 9. ¿Imanötaq Jacobta Jehová rikätsirqan imëka ‘rasumpa wayin cuenta’ kanqanta, y imatataq tsëpita yachakuntsik?
8 Haranman chäriptinqa shumaqmi tion Labán chaskirqan, y tiempo pasariptinmi Leatawan Raquelta warmimpaq qorqan. Tsënö kaptimpis, más tiempokuna pasariptinqa mana allinam tratarqan, y chunka kutim pägontapis cambiapurqan (Gén. 31:41, 42). Jacobqa Jehová cuidar sïguinampaq kaqman markäkurmi, mana allipa tratëkaptimpis alli tsarakurqan. Y tsënömi karqan, Canaán nacionman kutinan witsampaqqa, “mëtsika üshakunayoq, mëtsika sirwipakoqkunayoq y camëllokunayoq y ashnukunayoqmi karqan” (Gén. 30:43). Alläpa agradecikurninmi Jehoväta kënö nirqan: “Noqaqa manam imatapis rurarqötsu kënö rasumpa kuyamänëkipaq y sirweqnikita ni imë mana jaqinëkipaq, porque tukröllawanmi kë Jordanta tsimparqä y kananqa ishkë tröpayoqnam kä” (Gén. 32:10).
9 Moises kënö mañakunqan rasumpa kanqantam rikarqan: “Jehovällä, unë witsankunapita patsëmi qamqa rasumpa wayïkuna cuenta karqunki” (Sal. 90:1). Kanan witsankunapis tsë palabrakunaqa rasun kaqllam, porque Jehoväpa “shonqunqa manam tumacantsu noqantsicpita”, antis shumaq y imëkapita tsapäkoq ‘wayi cuentam’ sirweqninkunapaqqa këkan (Sant. 1:17). Rikärishun imakunachö tsënö kanqanta.
JEHOVÄQA KANAN WITSAN SIRWEQNINKUNAPAQPIS ‘RASUMPA WAYINKUNA CUENTAM’
10. ¿Imanirtaq nintsik kanan witsankunapis Jehoväqa imëkapita tsapäkoq wayi cuenta sirweqninkunapaq kanqanta?
10 Jinantin Patsachö suwakoq y wanutsikoq grüpopa mandaqnimpa contran juk juiciochö parlëkanqëkiman pensari, pëqa ulikïta yachaq, mana mäkatsishllapa wanutsikoq, alläpa puëdeq y mana ankupäkoq o llakipäkoqmi. ¿Imatapis mana mantsartsuraq juiciopita yarqurir këkankiman? ¡Manachi! Rasumpa kaqchöqa alläpachi precisanman cuidayäshunëkita mañakunëki. Kë igualatsikïmi rikätsikun Diosta sirweqkuna imapa pasëkäyanqanta, pëkunaqa imatapis mana mantsashpam Jehoväpita yachatsikuyan y pëta chipyëpa chikeq Satanás pï kanqantam musyatsikuyan (lei Apocalipsis 12:17). Pero ¿upällatsimënintsikta puëdishqaku Satanás? ¡Manam ni ichikllapis! Tsëpa rantinqa masmi mirëkantsik, y tsëqa rikätsikun Jehová ‘wayintsik cuenta’ karnin tsapëkämanqantsiktam, y ¡masran kë ushanan junaqkunachönäqa! (Lei Isaías 54:14, 17.a) Tsënö kaptimpis, Jehoväqa manam imëkapita tsapäkoq wayintsik cuentatsu kanqa tsëpita Satanás jorqamänata jaqishqaqa.
Angelkunaqa Diospa sirweqninkunatam yanapayan y cuidayan
11. ¿Imatataq yachakuntsik unë witsan Diosta sirweqkunapita?
11 Diosta unë sirweqkunapitaqa jina juk mastapis yachakuntsikmi. Canaán nacionchö tärarpis, tsëchö täraq nunakunapa mana alli rurëninkunata chikirmi karullachö täräyarqan (Gén. 27:46). Pëkunaqa imata rurayänampaq kaqta o mana rurayänampaq kaqta juk listachö qellqarëkänantaraqtsu manam wanayarqan. Tsëpa rantinqa Jehoväta reqiyanqan y imanö kanqanta musyayanqanllam yanaparqan alli kaqkunata rurayänampaq. Jehová wayinkuna cuenta kaptinmi munayarqantsu mundopa mana alli rurëninkunaman ichikllapis witita. Tsëpa rantinqa llapan puëdiyanqanmannömi mana alli rurëninkunapita rakikashqa kayarqan. ¡Tsënöllam noqantsikpis ruranantsik! ¿Diosta unë witsan sirweqkunataku qatinki amïgokunata y kushikïpaq rurëkunata akrar? Llakikïpaqqa wakin cristiano mayintsikkuna rurëninkunawan Satanaspa mundompa kaqkunata ichikllapis kuyayanqanta rikätsikuyanqanmi. Qampis kë mundopa kaqta ichikllapis munaparqa, Jehoväta mañakï yanapashunëkipaq. Yarpë, kë mundoqa Satanaspam, tsëmi pënö mana kuyakoq y alläpa chiki (2 Cor. 4:4; Efes. 2:1, 2).
12. a) ¿Imanötaq sirweqninkunata Jehová cuidan? b) ¿Imanötaq qam sientikunki Jehoväpa qarëninkunaman yarpar?
12 Diablupa toqllankunaman mana ishkinapaqqa, wayinkuna cuenta kananta munaq sirweqninkunata Jehová qonqankunatam chipyëpa provechanantsik. Jehová qomanqantsikkunaqa kayan congregacionchö reunionkuna, Familiachö Diosta Adorana Hora, y sasa o aja kawënintsikkunachö shoqamänapaq y yanapamänapaq ‘qare’ cuenta anciänokunam (Efes. 4:8-12). Mëtsika watakunapa Jehoväpa Testïgonkunata Pushaqkunachö yanapakoq George Gangas wawqim kënö nirqan: “Diosta sirweqkunawan këkarqa wayichö familiäwan këkaqnömi sientikö”. ¿Qampis tsënöku sientikunki?
13. ¿Ima precisaq yachatsikïtataq tarintsik Hebreus 11:13 textochö?
13 Jina nunakunawan mana takukëta munayanqampitapis Diosta unë witsan sirweqkunapitaqa yachakïta puëdintsikmi. Juk kaq pärrafochö rikanqantsiknöpis, “que bidachoqa forasterunolla cayanqanta[m]” pëkunaqa rikätsikuyarqan (Heb. 11:13). ¿Qampis pëkunanö jukläya kanëkipaq churakarqunkiku? Musyanqantsiknöpis höraqa tsënö rurëqa sasaran. Tsënö kaptimpis, Diospa y wakin cristiänokunapa yanapakïninwanqa puëdinkim. Yarpë, mëtsikaqmi qam pasëkanqëkikunapa pasëkäyan. Rasun kaqchöqa, Diosta sirwita munaqkunaqa llapankunam juk pelyachönö këkäyan (Efes. 6:12). Pero Jehoväman markäkur y pë wayintsik cuenta kananta jaqirqa, puëdishunmi tsë pelyachö ganëta.
14. ¿Ima ‘marcatataq’ Abrahan shuyarqan?
14 Jina alläpam precisan awnimanqantsikta Dios cumplimunanman Abrahannö markäkunantsikpis (2 Cor. 4:18). “Dios sielucho yacheninwan ruranqan mana ushacaq marcaman” Abrahan markäkunqantam apóstol Pabluqa nirqan (Heb. 11:10). Tsë ‘marcaqa’ Mesïaspa Gobiernonmi, y tsë Gobierno patsakänantam Abrahanqa shuyararqan. Pero kanan witsanqa tsë gobiernoqa patsakashqanam, tsëmi noqantsikqa tsë gobierno patsakänanta shuyarantsiknatsu. Y manam tsëllatsu, imëkam rikätsikun ichikllachöna kë Patsata gobernamunampaq kaqta. Y qamqa, ¿creinkiku tsë Gobierno rasumpa kanqanta? Y tsë Gobiernoman creinqëki, ¿imanötaq yanapashunki kë mundopa rurëninkunata imanö rikänëkipaq y imakunata puntaman churanëkipaq? (Lei 2 Ped. 3:11, 12.)
USHAKË CHÄMUNAN WITSANKUNA ‘RASUMPA WAYINTSIK CUENTA’
15. ¿Imachötaq ushayanqa kë mundoman markäkoqkuna?
15 Satanaspa mundompa ushakënin más y más chämunqanmannömi, imëka “juc warmi qeshpicunanpaq nanatsicushqanno[raq]” sufrimientonkunaqa más miranqa (Mat. 24:7, 8). Y alläpa jipakï o ñakay witsankuna imëkapis más sasa o aja tikranampaq kaqqa musyënam. Imëkakuna ushakar qallëkuptin y nunakuna patsätsiyanqankuna manana yanapakuptinqa, nunakunaqa kawëninkunapaq chipyëpam yarpachakuyanqa (Hab. 3:16, 17). Ni imanöpis këta manana puëdirmi imëka “qaqacunapa jawancunaman y machecunaman” ratakoq o tsinkakoq cuenta nunakuna imëkanöpapis salvakïta ashiyanqa (Apoc. 6:15-17). Pero machëkuna, ni gobiernokuna, ni jatun negociokunapis manam salvëta puëdiyanqatsu.
16. ¿Imanötaq congregacionta rikashwan y imanir?
16 Pero Jehoväpa sirweqninkunaqa manam mantsakuyanqatsu ‘wayinkuna cuenta’ karnin Jehová imëkapita tsapaptin. Profeta Habacucnömi ‘Jehovällawan kushishqa kayanqa. Y salvaqninkuna Diosllawanmi alläpa kushishqa kayanqa’ (Hab. 3:18). ¿Imanöraq Jehová ‘rasumpa wayintsik cuenta’ kanqa tsë sasa tiempokunachö? Tsëta rikänapaqqa shuyänantsikran. Pero këtam sïqa musyantsik: Egiptopita yarqoq israelïtakunanöllam ‘mantsaquepaq alli shuyni nunacunapis’ alli churanakushqa, y mäkoq mäkoqlla këkäyanqa Dios ninqanta wiyakuyänampaq (Apoc. 7:9; lei Éxodo 13:18b). Tsë willakïkunataqa Diospa markanmi musyatsimäshun, itsachi congregacionkunachö. Porque Isaías 26:20c (leiri) parlanqan tsapäkoq ‘ruri cuartokunaqa’ entero Patsachö waranqëpayan congregacionkunatsunchi kayan. ¿Precisaqpaqku churanki congregacionchö reunionkunata? ¿Jinan höraku wiyakunki Jehová yachatsikunqankunata? (Heb. 13:17.)
17. ¿Imanirtaq nintsik Jehoväqa wanushqakunapaqpis ‘rasumpa wayinkuna cuenta’ kanqanta?
17 Jipakï junaqkuna manaraq qallaptin wanoqkunatapis Jehoväqa manam qonqanqatsu, ‘rasumpa wayinkuna’ cuentam kanqa. Diosta unë witsan sirweqkuna wanuyanqampita atska tiempona pasashqa këkaptinmi, Moisesta Jehová kënö nirqan: “Noqam kä [...] Abrahanpa Diosnin, Isaacpa Diosnin y Jacobpa Diosnin” (Éx. 3:6). Moisesta Jehová tsënö ninqanta willakurirmi Jesus kënö nirqan: “Diosqa [manam] wanushqacunapa Diosnintsu; sinoqa cawecaqcunapam, porqui pepaqqa llapanpis cawecayanmi” (Luc. 20:38). Wanushqa sirweqninkunata ichikllachöna kawaritsimunan kaptinmi, pëpaqqa imëka kawëkaq cuenta këkäyan (Ecl. 7:1).
18. Mushoq patsachöqa, ¿imanötaq juknöpapis Jehová imëka ‘rasumpa wayin cuenta’ markampaq kanqa?
18 Chëkämoqna mushoq patsachöqa, Jehoväqa markampaq juknöpapis ‘rasumpa wayinkuna cuentam’ kanqa. Apocalipsis 21:3 textom këta awnimantsik: “Tsepitanam wiyecorqä tronupita fuertipa queno nimoqta: ‘Cananpitaqa Diospa wayincho wamrancuna juntunam pewan cawacuyanqa’”. Qallananchöqa imëka Patsachö sirweqninkunawan këkaq cuentam Jehová kanqa Jesus pëkunata gobernaptin. Pero waranqa watakuna ushariptinqa, kë Patsachö Diospa munëninta llapanta rurarirmi Jesusqa Teytanta tsë Gobiernota entreguëkunqa (1 Cor. 15:28). Tsëpita patsëqa nunakunaqa mananam Jesuspa yanapakïninta wanayanqanatsu, porque jutsannaq këmanmi chäyashqa kayanqa y pëkunawan këkaq cuentam kikin Jehoväna gobernanqa. ¡Imanö shumaq tiempokunatam shuyarantsik! Tsënö kanan kaptinqa, Diosta unë sirweqkunapanö ‘rasumpa wayintsik cuenta’ Jehová kanampaq kallpachakushun.
a Isaías 54:14, 17: “Alli kaqllatanam imëpis ruranki. Manam ni ichikllapis allqutsayäshunkitsu, tsëmi mantsakunkitsu, y manam ni imapis chipyëpa mantsakätsishunkitsu, porque qammanqa manam tsëkuna witimunqallapistsu. [...] Imëka armapis contrëki churakaqqa manam imanäshunkitsu, y juk juiciochö qampa contrëki pipis parlaptinqa, condenarinkim. Tsëmi Jehoväpa sirweqninkunapa herencianqa, y alli rurëninkunaqa noqapitam shamun”.
b Éxodo 13:18: “Tsënam Diosqa nirqan Puka lamar kuchun desiertopa ëwaq nänipa tumayänampaq, pero guërrachö pelyayänampaq churanakïkur ëwaqnömi Israelpa tsurinkunaqa Egipto markapita witsäyarqan”.
c Isaías 26:20: “Ëwë markallä, yëki ruri cuartïkikunaman, y punkïkita wichqamï. Juk rätulla ratakuri [tsinkakurï] hasta piñakïnï pasanqanyaq”.