Respetakoq kashun

1. ¿Imanötan jukkuna respetamashqa sientikuntsik? (Proverbius 22:1).

¿IMANÖTAN sientikunki respetayäshuptiki? Alläpa kushishqachi. Rasumpa kaqchöqa, llapantsikpis respetamänantsiktam munantsik. Tsëchi Bibliachöqa nin pïmëpis respetamanqantsikqa, “pläta qellëyoq y öruyoq” këpitapis mas alli kanqanta (leyi Proverbius 22:1).

2, 3. ¿Imanirtan höraqa fäciltsu kanman respetakoq kanantsik y imakunatataq këchö yachakushun?

² Peru respetamänata munashqapis, höraqa manam fäciltsu kanqa wakinkunata respetanantsik. Masqa pantayanqankunallatam rikantsik y nunakunapis mana respetakoqmi kayan. Tsënö kaptimpis, Jehovä Diosnintsikqa nimantsik llapan nunakunata respetanapaqmi, tsëmi respetakoq këta munantsik (1 Pëd. 2:17).

³ Peru ¿ima ninantan respetakoq këqa? Y ¿imanötan mana fäcil kaptimpis familiantsikkunata, congregacionchö wawqikunata, panikunata y mana Testïgu kaqkunatapis respetashwan? Tsëtam këchö yachakushun.

¿IMA NINANTAN RESPETAKOQ KËQA?

4. ¿Ima ninantan respetakoq këqa?

⁴ Bibliachö respetakoq këpaq parlarqa, entienditsikun nunakunata imanö rikanqantsikpaq y imanö tratanqantsikpaqmi. Alli kayanqanta musyar, allikunata rurayanqanta rikashqa kar o ima carguyoqpis kayaptinqa pitapis respetantsikmi. Peru manam janan shonqullatsu respetantsik, sinöqa shonqupita patsëmi (Mat. 15:8).

5. ¿Imanirtan pïmëtapis respetanantsik?

⁵ Jehovä Diosnintsikqa respetakoq kanantsiktam munan. Tsëmi autoridäkunata respetanantsikpaqpis mandamantsik (Rom. 13:1, 7). Peru capazchi wakinkunaqa kënö niyanman: “Noqaqa alli portakoq kaqkunallatam respetä”. ¿Allitsuraq tsënö pensanqantsik kanman? Manam, Jehoväpa sirweqninkunaqa alli portakoqkunata y mana alli portakoqkunatapis respetantsikmi. ¿Imanirtan respetantsik? Jehovä Diosnintsikta kuyarnin y kushishqa kananta munarmi (Jos. 4:14; 1 Pëd. 3:15).

6. ¿Mana respetamaqnintsik nunakunata respetëta puëdishwanku? (Rikäri dibüjuta).

⁶ ¿Y mana respetamaqnintsikkunataqa respetëta puëdishwanku? Awmi, juk ishkë ejemplukunata rikärishun. Gobernanti Saulmi wamran Jonatanta nunakuna jananchö mana alli tratarnin penqakatsirqan (1 Sam. 20:30-34). Tsënö tratashqa këkaptimpis, Jonatanqa papäninta respetarqanmi y wanukunqanyaqmi guërrakunachö yanaparqan (Ex. 20:12; 2 Sam. 1:23). Mandakoq sacerdöti Elïnam, Änapaq nirqan machashqa këkanqanta (1 Sam. 1:12-14). Tsënö nikaptimpis, Änaqa respëtuwanmi parlaparqan. Llapan israelïtakunam musyayaq Elïqa wamrankunata mana correginqanta y mandakoq sacerdöti kanqan carguta shumaq mana cumplikanqanta. Tsëta musyëkarpis, Änaqa respëtuwanmi parlaparqan (1 Sam. 1:15-18; 2:22-24). Y Atënaschö wakin nunakunanam apostol Pabluta niyarqan “löcu” këkanqanta (Hëch. 17:18). Tsënö nikäyaptimpis, apostol Pabluqa respëtuwanmi tsë nunakunata parlaparqan (Hëch. 17:22). ¿Imanirtan Jonatan, Äna y Pabluqa respetakoq kayarqan? Jehoväta kuyar y llakitsita mana munarmi. Tsë ejemplukunawanmi noqantsikpis yachakuntsik Jehoväta rasumpa kuyarqa, mana fäcil kaptimpis mana alli tratamaqnintsikkunata respetanantsikpaq. Kananqa yachakurishun pikunata respetanapaq y imanir respetanapaq kaqta.

FAMILIANTSIKKUNATA RESPETASHUN

7. ¿Imanirtan familiantsikta respetananqa fäciltsu kanman?

⁷ ¿Imanirtan familiantsikta respetëqa fäciltsu kanman? Imëpis juntu kawarmi imanö kayanqanta y imakunachö pantayanqanta alli musyantsik. O capazchi wakin familiantsikqa alläpa qeshyapäkurnin o alläpa yarpachakurnin mana alli tratamashwan. Y wakinkunanam familiankunata mana alli tratayan y respetayantsu. Tsëmi wayinkunachöqa discutirlla y waqatsinakurlla kawakuyan. Familiachö mana respetanakurqa, artrïtis qeshyawan qeshyëkaqnömi kayanman. Artrïtis qeshyawan qeshyaqkunaqa tullunkuna alläpa nanaptinmi purita o ima rurëtapis allillaqa puëdiyantsu. Tsënöllam familiachö respëtu mana kaptinqa, llapankuna sufriyan y kushishqa kawakuyta puëdiyantsu. Artrïtis qeshyapaqqa manam jampi kantsu, peru familiachö respetanakuytaqa yachakuyta puëdintsikmi.

8. ¿Imanirtan familiantsikta respetashwan? (1 Timoteu 5:4, 8).

⁸ ¿Imanirtan familiantsikta respetashwan? (leyi 1 Timoteu 5:4, 8). Apostol Pablum Timoteuman puntata cartakunqanchö nirqan, familiachö cuidanakuyänampaq y respetanakuyänampaq. ¿Imanirtan cuidanakuyänan y respetanakuyänan karqan? Manam familia karllatsu, sinöqa familiata patsätseq ‘Teyta Diosta sirwirmi’. Juk parlakuychöqa, familiata respetarqa Jehovä Diosnintsiktam kuyëkantsik y adorëkantsik (Efes. 3:14, 15). Tsënö kaptinmi, familiantsiktaqa llapan shonquntsikwan respetanantsik.

9. ¿Imanötan casädukunaqa respetanakuyanman? (Fötukunata rikäri).

⁹ ¿Imanötan familiantsikta respetashwan? Warminta respetaq ollquqa ishkanlla kayanqan höra o nunakunawan këkarpis alläpam respetan y kuyan (Prov. 31:28; 1 Pëd. 3:7). Manam maqantsu, penqakatsintsu ni mana väleqtanöqa sientikatsintsu. Argentïna nacionpita Ariela jutiyoq wawqim kënö nin: “Warmïqa qeshyapäkurmi höraqa mana alli parlapämar llakitsiman. Peru tsë hörakunam yarpä qeshyarninlla tsënö parlapämanqanta y alli kanqan höraqa alläpa kuyakoq kanqanta. 1 Corintius 13:5 textuchö ninqanmanmi pensä, tsëmi yanapaman kuyëllapa y respëtuwan parlapänäpaq” (Prov. 19:11). Tsënöllam qowanta o runanta respetaq warmipis qowampaq allikunata parlan (Efes. 5:33). Manam burlakuntsu, jutitsir penqakatsintsu, despreciantsu ni insultantsu. Musyanmi tsëkunata ruraptinqa, casädu vïdan mana allichö ushanampaq kaqta (Prov. 14:1). Italia nacionpita juk panipa qowanmi alläpa yarpachakuy qeshyawan qeshyan. Panintsikmi kënö nin: “Qowäqa, höraqa imëkallapaqpis alläpam yarpachakun. Unëqa mana respetarmi lluta parlapaq kä y alläpa piñashqam rikäreq kä. Peru respetakoqkunawan juntakanqämi yanapamashqa qowäta respetanäpaq”.

10. ¿Imanötan papäninkunata y mamäninkunata jövinkuna respetayanman?

¹⁰ Jövinkuna, qamkunapis papänikikunata y mamänikikunatam cäsukuyänëki y respëtuwanmi parlapäyänëki (Ex. 21:17; Efes. 6:1-3). Papänikikuna mas edäyarqa, cuidayänëkitam wanayanqa. Tsëmi cuidarninqa, mana fäcil kaptimpis shumaq atiendiyänëki. Parlarishun Marïa jutiyoq panintsikpaq. Pëpa papäninqa manam Testïgutsu karqan. Juk kutim grävi qeshyaskirqan, tsëmi panintsik cuidanan karqan. Peru papäninqa shumaq cuidëkaptimpis mana allim tratarqan. Marïam kënö nin: “Jehovä Diosnintsiktam mañakurqä papänïta respëtuwan cuidanäpaq yanapëkamänampaq. Kënömi pensaq kä: ‘Papänïta respetanäpaq mandëkämarqa, kikin Jehovämi yanapamanqa’. Y tiempuwanmi entiendirqä papänï mana alli tratamar sïguiptimpis, respetanqäqa alli kanqanta”. Mana alli tratamashqapis familiantsikta respetarqa, familiata patsätseq Jehovä Diosnintsiktam respetëkantsik.

WAWQIKUNATA Y PANIKUNATA RESPETASHUN

11. ¿Imanirtan höraqa wawqikunata y panikunata respetananqa fäciltsu kanman?

¹¹ ¿Imanirtan wawqikunata y panikunata respetëqa fäciltsu kanman? Wawqi panintsikkunaqa Biblia ninqannö portakuyänampaq kallpachakuykarpis, höraqa nanaqpam parlapämashwan, juzgamashwan o cöleratsimashwan. Tsënö ofendimashqaqa, manam respetanan fäciltsu kanqa (Col. 3:13). Peru ¿imatan yanapamäshun respetanantsikpaq?

12. ¿Imanirtan wawqintsikkunata y panintsikkunata respetashwan? (2 Pëdru 2:9-12).

¹² ¿Imanirtan wawqikunata y panikunata respetashwan? (Leyi 2 Pëdru 2:9-12). Ishkë kaq cartanta qellqanqanchömi apostol Pëdru nirqan wakin cristiänukunaqa ‘Diosnintsik väleqpaq churanqan’ nunakunapaq o anciänukunapaq mana allita parlëkäyanqanta. ¿Imatataq angelkuna rurayarqan tsëta rikarnin? Apostol Pëdrum nirqan ‘Teyta Jehoväta respetarnin’ tsë mana respetakoq y orgullösu cristiänukunapaq mana allikunata mana parlayanqanta. Angelkunaqa manam tsë mana respetakoq cristiänukunapaq ni ichikllapis mana allikunata parlëta munayarqantsu. Tsëpa rantinqa, Jehovä juzganampaq y correginampaqmi dejariyarqan (Rom. 14:10-12; igualaratsi Jüdas 9 textutawan). ¿Imatataq angelkunapita yachakuntsik? Respetakoq këtam. Pensarishun: ¿Manatsuraq chikimaqnintsik nunakunatapis respetëkarqa wawqikunata y panikunataqa masraq respetashwan? Awmi. Wawqikunata y panikunata respetëchöqa ‘punta puntachömi’ kanantsik (Rom. 12:10). Tsëta rurarqa, Jehovätam respetëkantsik.

13, 14. ¿Imakunatataq rurashwan wawqikunata y panikunata respetarqa? (Fötukunata rikäri).

¹³ ¿Imanötan wawqikunata y panikunata respetashwan? Anciänukuna, kuyëllapa imëpis yachatsikuyë (Filem. 8, 9). Pitapis corregiyänëki kaptinqa, ama cölerakuyëtsu; tsëpa rantinqa kuyëllapa yanapayë. Panikuna, ama cuentuta puritsiyëtsu y rasumpa kaqta mana musyëkarqa ama pipaqpis lluta parlayëtsu, tsëta mana rurarqa congregacionchö respëtu kanampaqmi yanapakuykäyanki (Tïtu 2:3-5). Y anciänukunatapis llapantsikmi respetëta puëdintsik. ¿Imakunatataq rurashwan anciänukunata respetarqa? Imatapis ruranapaq nimashqaqa, gänas gänasmi yanapakunantsik. Y reunionkunata dirigiyämunqampita, yachatsikunapaq patsätsiyämunqampita y ‘mana alliman chëkaqkunata’ kuyëllapa corregiyanqampitam agradecikunantsik (Gäl. 6:1; 1 Tim. 5:17).

¹⁴ Rocïu jutiyoq panintsikta pasanqanta rikärishun. Pëtaqa juk anciänum consejarqan. Rocïum kënö nin: “Kuyëllapa mana consejamashqa kanqantam sientirqä. Tsëmi wayïchöpis, tsë turipaq mana allita parlaq kä. Imanö sientikunqäta wakinkuna cuentata mana qokuyänampaq disimularpis, shonqüchöqa pensarqä chikipämar consejamashqa kanqantam. Tsëmi consejamanqanta cäsukuyta munarqätsu”. Peru ¿imatan panintsikta yanaparqan? Kikinmi kënö nin: “1 Tesalonicensis 5:12 y 13 textutam leyirqä, tsëmi cuentata qokurqä tsë turita mana respetëkanqäta, y mana allim sientikurqä. Tsëmi yanapëkamänampaq Jehoväman mañakurqä y publicacionnintsikkunachömi consëjukunata ashirqä. Y tiempuwannam cuentata qokurqä orgullösa karnin tsë turi consejamaptin mana alli sientikushqa kanqäta. Kananqa allim entiendï, respetakoq këta munarqa humildim kanä. Y mas humildi kanäpaq kallpachakuykanqäta Jehovä rikëkamunqanta musyarmi tranquïlu sientikü”.

MANA TESTÏGU KAQKUNATAPIS RESPETASHUN

15. ¿Imanirtan höraqa fäciltsu kanman mana Testïgu kaqkunata respetanan?

¹⁵ ¿Imanirtan mana Testïgu kaqkunata respetëqa fäciltsu kanman? Diosnintsikpita yachatsikurninqa, seguïdum tarintsik Diospita y Bibliapita yachakuyta mana munaq nunakunata (Efes. 4:18). Wakinkunaqa wamra kayanqampita yachatsiyanqankunata creirmi, Bibliapita parlapashqa wiyakuyta munayantsu. Tsënöllam patronnintsikkunapis trabäjuntsikta mana valorarnin mana alli tratamashwan o profesorkunapis alläpa exigikoq kayanman o trabajaq mayintsikkuna o estudiaq mayintsikkunapis mana alli tratamashwan. Tsënö kayaptinqa, respetananqa manam fäciltsu kanman.

16. ¿Imanirtan mana Testïgu kaqkunatapis respëtuwan parlapänantsik? (1 Pëdru 2:12; 3:15).

¹⁶ ¿Imanirtan mana Testïgu kaqkunata respetashwan? Yarpänantsikmi mana Testïgu kaqkunata imanö tratanqantsikta Jehovä rikëkämunqanta. Apostol Pëdrum cristiänu mayinkunata nirqan alli portakuyanqanta rikarnin wakin nunakuna Diosnintsikta alabayänampaq kaqta. Tsëmi consejarqan “yachanëpaq geniuwan y shonqupita respetakur” creiyanqankunata defendiyänampaq (leyi 1 Pëdru 2:12; 3:15). Cristiänukunaqa juezkunawan këkar o juk nunakunawan këkarpis creiyanqankunata defendirqa, Diosnintsikwan juntu këkaqnömi tsë nunakunata respëtuwan parlapäyänan karqan. Rasumpa kaqchöqa, nunakunata imanö parlapanqantsiktaqa Jehovä Diosnintsik wiyëkämunmi y rikëkämunmi. Tsëmi mana Testïgu kaqkunatapis respëtuwan parlapänantsik.

17. ¿Imanötan mana Testïgu kaqkunata respetanqantsikta rikätsikushwan?

¹⁷ ¿Imanötan mana Testïgu kaqkunata respetashwan? Nunakunata Diosnintsikpita yachatsirqa, manam yachaq tukunantsiktsu ni manam pensanantsiktsu noqantsikpita mënus kayanqanta. Tsëpa rantinqa, pëkunatapis Diosnintsik alläpa valoranqantam yarpänantsik (Ageu 2:7; Filip. 2:3). Creinqantsikkunapita pipis burlakuptinqa, manam noqantsikpis burlakuntsiktsu ni manam llutaqa parlapantsiktsu (1 Pëd. 2:23). Y mana pensarnin imatapis lluta nirqa, jinan höram disculpakuntsik. Y ¿Imanötan trabäjuntsikchöqa respetakoq kashwan? Alli trabajadormi kanantsik y patronnintsikpaq y trabajaq mayintsikkunapaqpis alli kayanqanmanmi masqa pensanantsik (Tïtu 2:9, 10). Tsënöllam honrädu kanantsik y gänas gänaslla trabajanantsik. Tsëkunata rurashqaqa, ruranqantsikkunata jukkuna mana valorayaptimpis Jehovä Diosnintsikqa valoranqam (Col. 3:22, 23).

18. ¿Imanirtan respetakoq kashwan?

¹⁸ Tsëqa, ¿imanirtan respetakoq kashwan? Familiantsikta, wawqikunata y panikunata respetarqa, Jehovä Diosnintsiktam respetëkantsik. Y mana Testïgu kaqkunata respetarnam, Jehovä Diosnintsikta alabayänampaq yanapakuykantsik. Y wakinkuna mana alli tratamashqapis respetashqaqa, Jehovä Diosnintsikmi bendicimäshun. Kikinmi kënö nimantsik: “Respetayämaq kaqtam, respetashaq” (1 Sam. 2:30).