INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
quichua (chimborazo)
ꞌ
  • Cꞌ
  • cꞌ
  • CHꞌ
  • chꞌ
  • Pꞌ
  • pꞌ
  • Qꞌ
  • qꞌ
  • Tꞌ
  • tꞌ
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONCUNA
  • TANDANACUICUNA
  • bt yachai 19 págs. 148-155
  • “Ama upallaichu, huillashpa catilla”

Can mashcacushcaca mana tiyanchu.

Quishpichihuai, videoca mana ricurinchu.

  • “Ama upallaichu, huillashpa catilla”
  • “Diospaj Gobiernomanta tucuita” huillashunchij
  • Subtitulocuna
  • Caitapish mashcai
  • ‘Carpa huasicunata rurashpami trabajaj carca’ (Hechos 18:1-4)
  • Corintomantaca achcacunami “cri callarircacuna” (Hechos 18:5-8)
  • “Cai llajtapica achca gentecunami ñucapi cringacuna” (Hechos 18:9-17)
  • ‘Jehová Dios munajpica tigramushami’ (Hechos 18:18-22)
  • “Shuj runallapish huañushcamantaca mana culpayujchu cani”
    “Diospaj Gobiernomanta tucuita” huillashunchij
“Diospaj Gobiernomanta tucuita” huillashunchij
bt yachai 19 págs. 148-155

YACHAI 19

“Ama upallaichu, huillashpa catilla”

Trabajana cashpapish Pablopajca Diosmanta huillanami ashtahuan valishca carca

Hechos 18:1-manta 22-cama japishcami can

1-3. a) ¿Pabloca imapajtaj Corinto llajtaman rirca? b) ¿Chaipica imallatataj minishtirca?

HUATA 50 tucuricujpi Pabloca Corinto llajtapimi carca. Chaipica cꞌatuna, randina achca tiyashcamantami griegocunapish, romanocunapish, judiocunapish causajcuna carca.a Shinapish Pabloca mana trabajota mashcangapaj chaiman rircachu. Ashtahuanpish Diospaj Gobiernomanta huillangapajmi chaiman rirca. Pero maipi saquirinatami minishtirca, paillataj mantiniringapajca trabajanami carca. Alli huillaicunata huillashcamantaca gentecuna paiman cullquita cuna cashcata yuyachunca mana munarcachu.

2 Pabloca carpacunata rurashpami trabajaj carca. Mana fácil cajpipish mantiniringapajmi chaita rurarca. Shinapish shuj jatun ciudadpi cashcamanta trabajota, maipi saquirinata mashcanami minishtirirca. Chaita rurana importante cajpipish paipajca Diosmanta huillanami ashtahuan valishca carca.

3 Pabloca Corintopi achca tiempotami saquirirca. Achcacunami Pablo huillashcata uyarcacuna. Pablo Corintopi imata rurashcata ricushpaca ñucanchijpish ima shina Diospaj Gobiernomanta tucuita huillana cashcatami yachashun.

CORINTO LLAJTACA ISHQUI PUERTOCUNATAMI CHARIRCA

Corinto llajtaca mama cucha ladopi shuj uchilla pushtupimi saquirirca. Anchomantaca casi seis kilometrostami midij carca. Cada ladopica ishqui puertocunatami charirca. Peloponeso nishca península ura ladomanta Grecia jahua ladoman ringapajca Corinto llajtatami chꞌimbana carca. Chai puertocunaca Lequeopish, Cencreaspishmi shuticuna carca. Lequeo puertoca inti huashicun lado golfo de Corintopimi saquirirca. Chai puertomanca Italiamanta, Siciliamanta, Españamantami barcocunaca chayajcuna carca. Cutin Cencreas puertoca inti llujshin lado golfo Saronicopimi saquirirca. Chai puertomanca Egeo nishca islacunamanta, Asia Menormanta, Siriamanta, Egiptomantapishmi barcocunaca chayajcuna carca.

Peloponeso ura ladopica achca huaira tiyashcamantami barcocunapajca peligroso carca. Chaimantami barcopi rijcunaca Corintopi ishqui puertocunaman rijcuna carca. Chaipimi imalla apacushcacunataca barcomanta llujchishpa chaquillahuan caishuj puertoman apajcuna carca. Chashnami shujtaj barcopi apachijcuna carca. Cutin uchillalla barco cajpica chai barcota shuj remolquepi churashpami caishuj ladoman pasachijcuna carca. Corinto llajta centropi cashcamantami tucui ladocunamanta gentecunaca shamujcuna carca. Chaimantami achca comercio, achca cullqui tiyarca. Shinapish chaipi causaj gentecunaca viciocunatami charircacuna.

Pablo causashca punllacunapica Corintoca Acayapaj capitalmi carca. Acayaca Romapaj provinciami carca. Corintopimi tucuita administrajcuna carca. Chaipica chꞌican chꞌican religioncunapishmi tiyarca. Roma llajtata mandajta adorangapajmi shuj templo tiyarca. Chashnallataj griegocunapaj, egipciocunapaj dioscunata adorangapajpishmi templocuna tiyarca, shuj sinagogapishmi tiyarca (Hech. 18:4).

Corinto cꞌuchullapimi Istmia nishca lugar tiyarca. Chaipica cada ishqui huatacunami callpashpa mishanacui pugllaicunata rurajcuna carca. Chai pugllaicunaca importantecunami carca. Juegos Olímpicos nishca pugllaicunallami Istmiapi tiyaj pugllaicunata ashtahuan importante carcacuna. Chai pugllaicunaca huata 51-pimi tiyarca. Chai punllacunaca Pabloca Corintopi cashcanga. Bibliapaj shuj diccionariopica: “Pabloca Corintopi chai pugllaicunata ricushcamantami corintocunaman cartata escribishpaca shuj pugllaihuan chꞌimbapurashpa quillcashcanga” ninmi (1 Cor. 9:24-27).

‘Carpa huasicunata rurashpami trabajaj carca’ (Hechos 18:1-4)

4, 5. a) ¿Corintopi cashpaca Pabloca maipitaj saquirirca? b) ¿Mantiniringapajca imapitaj trabajaj carca? c) ¿Ima shinataj Pabloca carpacunata ruranata yacharca?

4 Pabloca Corinto llajtaman chayashca huashallami Aquilatapish, Priscilatapish rijsirca. Aquilaca judiomi carca. Priscilataca Prisca nishpami rijsijcuna carca. Paicunaca cꞌuyaj, pozadata cuj cusa huarmimi carcacuna. “Mandaj Claudio tucui judiocunata Roma llajtamanta llujshichun mandajpimi” paicunaca chaimanta llujshishpa rircacuna (Hech. 18:1, 2). Bibliapi nishca shinaca Aquilapish, Priscilapish carpa huasicunata rurashpami trabajaj carca. Pabloca chai trabajota ruranata yachashcamantami paicunapaj huasipi saquirishpa paicunahuan trabajarca (Hech. 18:3). Pabloca Corintopi tucui huillacushca tiempomi Áquila y Priscilapaj huasipi saquirirca. Chaipimi Bibliapaj huaquin cartacunata escribishcanga.b

5 Pablotaca ‘Gamaliel runami yachachirca’. Achcata yachaj cashpaca, ¿imamantataj carpacunata ruranata yacharca? (Hech. 22:3). Punta siglopi judiocunaca huahuacunata estudiachina cashpapish shuj oficiotami uchillamanta yachachijcuna carca. Chaimantami joven cashpallataj Pabloca chai oficiota yachashcanga. Yuyarishun, Pabloca Ciliciapi saquirij Tarsomantami carca. Chaipica carpacunata rurangapajmi cilicium nishca tejidota utilizajcuna carca. Chai tejidomantami chai llajtaca rijsishca carca. Carpacunata rurangapajca racu telacunatachari pꞌitishpa sirana carca, huaquinpicarin telata ruranami sinchi cashcanga.

6, 7. a) ¿Pabloca trabajanamantaca imatataj yuyaj carca? b) ¿Áquila y Priscila Pablo shina yuyashcataca ima shinataj yachanchij? c) ¿Ñucanchijpish paicuna shina cashcataca ima shinataj ricuchinchij?

6 Pabloca mantiniringapajllami trabajarca. Paipajca shujtajcunata ‘cullquita mana mañashpa huillanami’ valishca carca (2 Cor. 11:7). Aquilapish, Priscilapish shinallatajmi yuyarcacuna. Apóstol Pablo huata 52-pi Corintomanta rijpica paicunapishmi tucuita saquishpa Éfeso llajtaman paihuan rircacuna. Shinallataj paicunapaj huasipimi tandanacui callarircacuna (1 Cor. 16:19). Qꞌuipaca Roma llajtamanmi tigrarcacuna. Chai huashaca cutinmi Éfeso llajtaman rircacuna. Paicunaca Diospaj Gobiernota puntapi churashpami, shujtajcunatapish ayudashpa catircacuna. Chaita ruracushcamantami shujtaj llajtacunapi causaj huauqui panicunapish paicunata agradicircacuna (Rom. 16:3-5; 2 Tim. 4:19).

7 Cunan punllacunapipish Diosta sirvijcunaca paicuna shinallatajmi huillanapi ocupado cashpapish, shujtajcunapaj shuj carga shina ama cangapaj sinchita trabajancuna (1 Tes. 2:9). Por ejemplo, achca precursorcunaca huaquin punllacunallatajmi trabajancuna. Cutin shujtajcunaca huatapi huaquin quillacunallatami trabajancuna. Chashnami huillangapaj tiempota charincuna. Shujtajcunaca Áquila, Priscila shinallatajmi superintendente de circuito huauquita puzachincuna. ‘Cꞌuyaihuan chasquishcamantami’ sinchi tucushpa ñaupajman catingapaj achca animota chasquincuna (Rom. 12:13).

DIOS QUILLCACHISHCA CUSHICHIJ CARTACUNA

Pabloca casi huata 50-manta 52-camami Corinto llajtapi 18 quillacunata pasashcanga. Chaipimi Pabloca Primera y Segunda carta a los Tesalonicensesta escribirca, chai cartacunaca Mushuj Testamentopimi can. Tesalonicenses cartacunata escribishca tiempollapitaj o asha tiempo qꞌuipallami Pabloca Gálatas cartatapish escribishcanga.

Primera a los Tesalonicensesca Pablo escribishca punta cartami can. Casi huata 50-pi Pablo misionero shina qꞌuipa viajeta rurashpami Tesalónica llajtapi shuj congregacionta callarichirca. Judiocuna huauquicunata catirashpa llaquichi callarijpimi Pabloca Silashuan chaimanta rircacuna (Hech. 17:1-10, 13). Shinapish huauquicunamanta preocuparishpami Pabloca ishqui cutin chaiman tigranata munarca. Pero paillatajmi: “Satanasca ama richunmi ñucanchijta jarcarca” nirca. Chaimi paicunata animangapajca Timoteota cacharca. Huata 50 casi tucuricujpimi Timoteoca Pablohuan tupanacushpaca congregacionmanta alli noticiacunata huillarca. Qꞌuipaca Primera a los Tesalonicenses cartatami Pabloca escribirca (1 Tes. 2:17–3:7).

Segunda a los Tesalonicensesca Pablo escribishca qꞌuipa cartami can, huata 51-pimi quillcashcanga. Cai ishqui cartacunapimi Pablo, Timoteo y Silvanoca huauqui panicunaman saludocunata cacharcacuna. Hechos libropica Silvanotaca Silas nishpami shutichin (Hech. 18:5, 18; 1 Tes. 1:1; 2 Tes. 1:1). Corinto llajtamanta rishca huashaca Pablo, Timoteo y Silvanopish cutin tupanacushcataca mana yachanchijchu. Shinapish ¿imamantataj Segunda a los Tesalonicensestaca quillcarca? Tesalonicapi caj huauqui panicunamanta mushuj noticiacunata chasquishcamanta. Chai noticiacunataca punta cartata apaj runallatajmi huillashcanga. Chai noticiacunami cꞌuyaita ricuchishcamanta, llaquicunata ahuantashcamanta Tesalonicamanta huauqui panicunata felicitachun ayudarca. Shinallataj Amito Jesús tigramuna punllacuna ima horas cashcata intindichingapajmi ayudarca (2 Tes. 1:3-12; 2:1, 2).

Gálatas cartata manaraj escribishpaca Pabloca Galacia llajtatami ishqui cutin visitarca. Puntapica huata 47 y 48-pi Bernabehuan Antioquía de Pisidia, Iconio, Listra, Derbe llajtacunatami visitarcacuna. Chai llajtacunaca romanocunapaj Galacia provinciapimi saquirij carcacuna. Pabloca huata 49-pimi Silashuan cutin Galaciata visitanaman tigrarca (Hech. 13:1–14:23; 16:1-6). Judaizantes nishca grupo Galaciaman chayashpaca circuncisionta rurana, Moisesman cushca Leyta cazuna cashcatami yachachi callarircacuna. Paicuna chai llullacunata yachachicushcata yachaj chayashpami Pabloca chai cartata quillcashpa cacharca. Chai cartataca Corintopi o Antioquía de Siriaman tigramujpi Éfeso llajtapimi quillcashcanga. Mana cashpaca Antioquía llajtapi cashpami chai cartata quillcashcanga (Hech. 18:18-23).

Corintomantaca achcacunami “cri callarircacuna” (Hechos 18:5-8)

8, 9. a) ¿Achca judiocuna Pablota mana uyasha nijpipish paica imatataj rurarca? b) ¿Pabloca maipitaj huillashpa catingapaj rirca?

8 Pabloca paillata mantiniringapaj, predicashpa catingapajmi trabajaj carca. Por ejemplo, Pablota minishtirishcahuan ayudangapajmi Silaspish, Timoteopish Macedoniaman chayarcacuna (2 Cor. 11:9). ¿Chashna ayudajpica Pabloca imatataj rurarca? Paica chai ratomi ‘Diospaj Shimita tucui punllacuna huillai callarirca’ (Hech. 18:5). Shinapish judiocunaca Pablopaj contra tucushpami, Jesús quishpichij cashcata mana uyasha nircacuna. Chaimi Pabloca paipaj churanata chaspirishpa: “Cancunapaj culpallamantatajmi huañunguichij. Ñuca ima culpata mana charinichu. Cunanmantaca shujtaj llajta gentecunapajmanmi rigrini” nirca (Hech. 18:6; Ezeq. 3:18, 19).

9 ¿Pabloca maipitaj huillashpa catingapaj rirca? Sinagogamanta llujshishpaca Diosta adoraj Ticio Justo runapaj huasimanmi Pabloca yaicurca. Chai runapaj huasica sinagoga ladopimi saquirirca. Ticio Justoca judiocunapaj yachachishcata catijmi cashcanga (Hech. 18:7). Corintopi cashpa Aquilapaj, Priscilapaj huasipimi causashpa catishpapish huillana obrata organizangapaj Pabloca Ticio Justopaj huasitami utilizarca.

10. ¿Pabloca judiocunaman, judiocunapaj yachachishcacunata catijcunaman huillanata mana saquishcataca ima shinataj ricuchirca?

10 Shujtaj llajta gentecunapajmanmi rigrini nishpaca, ¿Pabloca judiocunamanpish, judiocunapaj yachachishcacunata catijcunamanpish ña mana huillana cashcatachu nicushcanga? Mana. Bibliapica: “Sinagogata pushaj Crispo shuti runapish, paipaj huasipi causajcunapish tucuicunami Amitopi crircacuna” ninmi. Shinallataj sinagogapi Pablota uyangapaj chayajcunapish “achcacunami alli huillaicunata uyashpa cri callarircacuna, bautizarircacunapish” ninmi (Hech. 18:8). Ticio Justopaj huasipimi Corintopi mushuj congregacionca tandanacui callarirca. Lucas chai tiempopi imalla tucushcata ordenpi escribishca cajpica judiocuna, judiocunapaj yachachishcacunata catijcunaca, Pablo paipaj churanata chaspishca qꞌuipami Jesusta catijcuna tucushcanga. Chashnami Pabloca maijan uyasha nijcunallaman huillashpa catishcata ricuchin.

11. ¿Pablo shinallataj Jesusta catinchij nij gentecunataca ima shinataj ayudanchij?

11 Achca lugarcunapi iglesiacunaca achca catijcunatami charin. Chai iglesiata pushajcunaca gentecuna iglesiamanta ama caruyachunmi tucuita rurashcacuna. Cunan punllacunapipish Corintopi causashca judiocuna shinallatajmi achca gentecunaca tradicioncunata mana saquisha nincuna. Ñucanchijpish Pablo shinallatajmi gentecunaman shunguman chayangapajca Biblia ima nishcata alli intindichingapaj esforzarinchij. Religionta pushajcuna huillanata jarcajpi, ñucanchijta catirashpa llaquichijpipish huillashpami catinchij. Chai iglesiacunapi huaquincuna ‘Diosta sirvingapaj achcata esforzarishpapish Diosmantaca mana alli yachancunachu’. Chaimantami Diosta sirvisha nij gentecunata mashcana canchij (Rom. 10:2).

“Cai llajtapica achca gentecunami ñucapi cringacuna” (Hechos 18:9-17)

12. ¿Jesusca ima shinataj Pablota animarca?

12 Apóstol Pabloca mashna tiempota Corinto llajtapi saquirinataca mana yacharcachu. Chaimi Jesús shuj tuta ricurishpa Pablotaca: “Ama manchaichu. Ama upallaichu, huillashpa catilla. Ñucami canhuan cani. Maijanpish cantaca mana llaquichingachu. Cai llajtapica achca gentecuna ñucapi cringacuna” nircami (Hech. 18:9, 10). Jesús nishcacunaca Pablotaca achcatami animarca. Jesusllatajmi Pablotaca ñucami canta cuidagrini nirca. Shinallataj achca gentecunami alli huillaicunata uyanga nircami. Chaimi Pabloca “Diospaj shimita yachachishpa shuj huata chaupita chai llajtapi saquirirca” (Hech. 18:11).

13. a) ¿Tribunalpi cashpa Pabloca imatataj yuyarishcanga? b) ¿Imamantataj paihuanpish chashnallataj mana tucuna cashcata yacharca?

13 Corintopi ña shuj huatata cashpami Pabloca Jesús ayudacushcata ashtahuan ricurca. Chaipimi “judiocunaca Pablota llaquichingapaj shuj yuyailla tucushpa tribunalman pusharcacuna” (Hech. 18:12). Huaquin yachajcuna nishca shinaca chai tribunalca shuj plataformami carca (griego rimaipi, bḗma). Chai plataformaca plaza cꞌuchullapimi carca. Chaica yuraj, azul marmolhuan sumaj dibujocunahuanpishmi rurashca carca. Chꞌimba ladomanca gentecuna tandanacuchunmi shuj jatun pushtu tiyarca. Huaquin arqueologocunaca cai tribunalca sinagogapaj, Ticio Justopaj huasi cꞌuchullapi cashcatami nincuna. Pabloca Saulo cashpa rumicunahuan shitashpa Estebanta huañuchijta ricushcatami yuyarishcanga (Hech. 8:1). ¿Pablotapish chashnallatajchu huañuchina carca? Mana. Jesusllatajmi: “Maijanpish cantaca mana llaquichingachu” nirca (Hech. 18:10).

Galionca pꞌiña judiocuna juchachishcataca mana cazurcachu. Romamanta soldadocunami cai pꞌiña gentecunata jarcacun.

‘Paicunataca tribunalmanta llujshichishpami cacharca’ (Hechos 18:16).

14, 15. a) ¿Judiocunaca ima nishpataj Pablota juchachircacuna? b) ¿Galionca shuj juicio mana tiyana cashcataca imamantataj decidirca? c) ¿Sosteneshuanca imataj tucurca? d) ¿Qꞌuipaca Sostenesca imatataj rurarca?

14 ¿Pablo tribunalman chayajpica imataj tucurca? Chaipi juezca Galionmi carca. Paica Acayapi mandaj, yachaj Senecapaj punta huauquimi carca. Paipaj ñaupajpimi judiocunaca Pablota cashna nishpa juchachircacuna: “Cai runaca leypi mana mandashca shinamari Diosta adorachun gentecunataca yachachicun” nircacunami (Hech. 18:13). Caicunata nishpaca Pablo leyta mana cazushpa judiocuna Jesusta catij tucuchun obligashcatami intindichircacuna. Ashtahuanpish Galionca Pablo ‘ima mana allita mana rurashcata’, paicuna llullacushcatami cuentata curca (Hech. 18:14). Galionca judiocunapaj problemacunapi mana chagrurisha nircachu. Chaimantami Pablopajca shuj juicio mana tiyana cashcata huillarca. Chaimi Pabloca mana difindirirca. Galión chashna decidishcamantami judiocunaca Sóstenes shuti runahuan achcata pꞌiñarircacuna. Paica Crispopaj randimi sinagogapi presidente cashcanga. Paita “japishpaca tribunalpaj ñaupajpi macai callarircacuna” (Hech. 18:17).

15 ¿Sostenesta gentecuna macacujpica imamantataj Galionca mana jarcarca? Galionca Sóstenes Pablopaj contra tucuchun gentecunata jatarichishcatami yuyashcanga. Chaimantami Sostenesta macachun saquirca. Paita macachun imamanta saquishcata mana yachashpapish Sóstenes Jesusta catij tucuchun chaita ayudashcatami yachanchij. Qꞌuipa huatacuna Corinto llajtaman Pablo cachashca cartapica: ‘Ñucanchij huauqui Sóstenes’ nishpami quillcarca (1 Cor. 1:1, 2). ¿Pabloca tribunalpi gentecuna macashca Sostenesllamantajchu parlacurca? Paimanta parlanacushca cajpica tribunalpi ima tucushcata Jesusta catichunmi ayudashcanga.

16. ¿Jesús Pablota ima nishcata yachashpaca imamantataj huillashpa catisha ninchij?

16 Ña ricushca shinaca Jesusca Pablotaca: “Ama manchaichu. Ama upallaichu, huillashpa catilla. Ñucami canhuan cani” nircami (Hech. 18:9, 10). ¿Ima horastaj chai promesata rurarca? Judiocuna mana uyasha nishca qꞌuipami chaita rurarca. Ñucanchijpish gentecuna mana uyasha nijpica Jesús ima nishcatami yuyarina canchij. Jehová Dios gentecunapaj shunguta ricushcata, paipajman gentecunata pushacushcataca mana cungarinachu canchij (1 Sam. 16:7; Juan 6:44). Chaita yachashcamantami cushilla huillashpa catinchij. Cada huatami achcacuna bautizarincuna. Chaimantami “tucui llajtacunapi causaj gentecunapajman rishpa” Jesusta catijcuna tucuchun yachachisha ninchij. Chaita rurangapaj esforzarishpaca Jesús ñucanchijta cuidanatami seguros canchij. Jesusca: “Cai pachapaj ruraicuna tucuringacamami tucui punllacuna cancunahuan casha” nircami (Mat. 28:19, 20).

‘Jehová Dios munajpica tigramushami’ (Hechos 18:18-22)

17, 18. ¿Pabloca Efesoman ricushpaca imataj yuyarishcanga?

17 Galión Pablota shuj juiciota mana ruranata decidishcamanta Corinto congregacionpi paz tiyashcataca mana yachanchijchu. Pero Pablo ‘tauca punllacunata’ Corinto llajtapi saquirishcatami yachanchij. Chai qꞌuipami huauquicunata minchacama nishpaca rirca. Huata 52-pimi Pabloca Cencreas llajtamanta barcota japirca. Cencreasca Corintomanta 11 kilometrocunata carupimi carca. Pabloca Siriamanmi rirca. Manaraj chaiman rishpaca Pabloca Diosman ari nishcata pajtachingapajmi “paipaj ajchata rutuchirca” (Hech. 18:18).c Chai qꞌuipaca Aquilata, Priscilata pushashpami Egeo mama cuchata pasashpa Éfeso llajtaman chayarcacuna. Chaica Asia Menorpimi carca.

18 Ña viajacushpaca Corintopi ima tucushcatami yuyarishcanga. Pai allita rurashcamantami cushilla sintirishcanga. 18 quillacunata Corintopi huillacujpica tucui allimi llujshirca. Punta congregación tiyachunpishmi ayudarca. Chaica Ticio Justo huasipimi callarirca. Chaipica Ticio Justopish, Crispopish paipaj familiapishmi Jesusta cati callarircacuna. Paicunata Jesusta catichun ayudashcamantami achcata cꞌuyarca. Qꞌuipaca corintocunaman shuj cartata escribishpaca: ‘Ñuca shungupi quillcashca cartami canguichij’ nircami. Cunan punllacunapipish Diosta sirvichun ayudashca gentecunataca achcatami cꞌuyanchij. Paicunapish ñucanchij shungupi quillcashca “carta” shinami can (2 Cor. 3:1-3).

19, 20. a) ¿Pablo Efesoman chayashpaca imatataj rurarca? b) ¿Pablopaj ejemplotaca ima shinataj cati tucunchij?

19 Pabloca Efesoman ña chayashpaca chai rato ‘sinagogaman yaicushpa judiocunata yachachishpa paicunata intindichunmi ayudarca’ (Hech. 18:19). Paica asha tiempollatajmi chaipi saquirirca. “Paicunahuan ashtahuan punllacunata saquirichun mañajpipish Pabloca mana saquirisha nircachu. Ashtahuanpish paicunata minchacama nishpaca: ‘Jehová Dios munajpica cancunata ricunaman tigramushami’” nircami (Hech. 18:20, 21). Chaipi achca trabajo tiyashcataca allimi yacharca. Cutin chaiman tigranata yuyashpapish Jehová Diospaj maquipimi saquirca. Ñucanchijpajca alli ejemplomi can. Ñucanchijpish Jehová Diosta ashtahuan sirvingapajca metacunatami churana canchij. Chaicunata pajtachingapajpishmi esforzarina canchij. Shinapish Jehová Dios ñucanchijta pushachunmi saquina canchij. Chashnami paipaj munaita pajtachishun (Sant. 4:15).

20 Aquilata, Priscilata Éfeso llajtapi saquishpami Pabloca barcota japishpa Cesareaman rirca. Qꞌuipaca Jerusalenman rishpami congregacionpi huauqui panicunata saludarca (Hech. 18:22). Chai qꞌuipami Pabloca Antioquía de Siriaman tigrarca. Pablo rurashca qꞌuipa viajepica tucuimi alli llujshirca. Cunanca misionero shina Pablo rurashca último viajepi ima tucushcata ricushun.

PABLO DIOSMAN ARI NISHCATAMI PAJTACHIRCA

Hechos 18:18-pica Pabloca Diosman ari nishcata pajtachingapajmi Cencreaspi ‘paipaj ajchata tucuita rutuchirca’ ninmi. ¿Pabloca imatataj pajtachina carca?

Shuj ari ninacuica Diospaj ñaupajpi shuj promesata shungumanta pajtachina cashcatami nisha nin. Maijancunaca Pablo nazareo shina sirvingapajmi paipaj ajchata rutuchirca nincunami. Bibliapi nishca shinaca nazareocunaca Diospaj mingashcata pajtachishca qꞌuipaca paipaj uma ajchataca raparina carca. Chaitaca Jerusalenpi ‘tandanacuna carpa huasi pungupimi’ rurajcuna carca. Shinapish Pabloca Cencreaspimi carca. Chaimantami nazareo shina sirvingapaj chai ari ninacuitaca mana rurarca (Núm. 6:5, 18).

Hechos libroca Pablo cai ari ninacuita ima horas rurashcataca mana huillanchu. Pero Jesusta manaraj catij tucushpami chaita rurashcata yuyanchij. Shinallataj Pablo Jehová Diosman ima mañashcatapish mana huillanchu. Shuj libropica: “Corinto llajtapi huillacushpaca Dios paita cuidashcata agradicingapajmi Pabloca ajchata rapachishcanga” ninmi.

a “Corinto llajtaca ishqui puertocunatami charirca “ nishca recuadrota ricui.

b “Dios quillcachishca cushichij cartacuna” nishca recuadrota ricui.

c “Pablo Diosman ari nishcatami pajtachirca” nishca recuadrota ricui.

    Quichua Chimborazo Publicacioncuna (2008-2026)
    Llujshingapaj
    Yaicungapaj
    • quichua (chimborazo)
    • Shujtajcunaman cachai
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Caita Yuyari
    • Huaquichishca Datocuna
    • Can nishca shina configurai
    • JW.ORG
    • Yaicungapaj
    Shujtajcunaman cachai