Jesús shina causashunchij huillashunchij tandanacuipi imalla ruranata ricuchij pꞌanga nishca tandanacuipaj ayudacuna
6-12 DE MAYO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | 2 CORINTIOS 4-6
“Saquishalla mana ninchijchu”
w04 15/8 pág. 25 párrs. 16, 17
Shaicunchijmi pero mana saquirinchijchu
16 Espiritualmente sinchi cangapajca achcatami esforzarina canchij. Jehová Dioshuan alli amistadta charishpaca aichapi shaicushca sintirishpapish mana nunca paita adoranataca saquishun. Jehová Diosmi “shaicushcacunamanca, fuerzata cun. Fuerzata mana charijcunamanpish fuerzata mirachin” (Isaías 40:28, 29). Apóstol Pabloca cai shimicunata paipaj causaipi Yaya Dios pajtachijtami ricurca. Paica: “Chaimantami saquishalla mana ninchij. Ashtahuanpish ñucanchij jahua aicha maucayacujpipish, ucu yuyaica punllantami ashtahuan ashtahuan mushujyashpa caticun” nirca (2 Corintios 4:16).
17 Cai versopi “punllantami” nishca shimica Jehová Dios cushcacunata cada punlla aprovechana cashcatami nin. Shuj 43 huatacunata Diosta sirvij misionera panica, huaquinpica aichapi shaicushca, desanimada sintirishpapish mana saquirircachu. Paica: “Manaraj shujtaj trabajocunata rurai callarishpami Diosta mañangapaj, Bibliata liyingapaj utca jatarina costumbreta charini. Chai laya programata charinami cunancama ima llaquicunatapish ahuantashpa catichun ayudashca” ninmi. Shinashpaca punllanta Diosta mañashpa, paipaj sumaj cualidadcunapi, pai cusha nishcacunapi cutin cutin yuyashpaca cada punllami Dios cushca fuerzata charishun.
it-1 pág. 70
Ahuantana
Diosta catijcuna shamuj punllapi huiñai huiñaita jucha illaj shina causanapi yuyanami importante can. Cai esperanzataca ni llaquinaita llaquichij huañuipish mana quichui tucunchu (Ro 5:4, 5; 1Te 1:3; Apo 2:10). Chai sumaj o maravilla causaita shuyacushca ña pajtarijpica cunan punlla ahuantacushca llaquicunaca mana imachu canga (Ro 8:18-25). Tucuimanta yalli valij huiñai causaihuan ricujpica, cunan caipi jatun llaquicuna cashpapish “tucurijlla”, ashacamallami can (2Co 4:16-18). Llaquicuna ashacamalla cana cashcapi yuyana, y Dios cusha nishca sumaj causaipi shunguta churanami ama yallitaj sustaringapaj, ama Diosmanta caruyangapaj ayudan.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w12 1/2 pág. 28
“Jehová Diosta cushichishunchij”
Cuerpo Gobernantemanta caj David Splane huauquica: “Cai sumaj allitaca allpa vasocunapimi charinchij” nishca discursotami curca (2 Corintios 4:7). Cai sumaj allitaca nishcaca ¿yachai o entendimientochu carca? Mana. Huauquica: “Chaica apóstol Pablo nishca shina Diosmanta tucuita mana llullashpa huillanatami nicun” nircami (2 Corintios 4:1, 2, 5). Yachachij huauquica chaipi yachacujcunataca, chai pichca quillacunata imapaj yachacushcatami yuyachirca. Paicunataca huillana obrapi alli pajtachichunmi prepararca. Chaitaca achcata valorashcatami ricuchina can.
“Allpa vasocuna” nishpaca ñucanchijcunatami nicun. Qꞌuipaca huauqui Splaneca shuj allpa vasohuan y curi vasohuanmi shuj comparacionta churarca. Allpa vasocunataca cada ratomi utilizanchij, pero curi vasotaca mana siempre utilizanchijchu. Valishca cosascunata chai curi vasopi huaquichijpica chai vasotapish chai ucupi tiyaj valishca cosastapish igualmi valichinchijman. Chaimantami yachachij huauquica yachacujcunataca: “Gentecunataca mana cancunapajllaman pushamunachu canguichij. Misionerocunaca gentecunataca Jehová Diospajmanmi pushamuna can. Humilde allpa vasocuna shinami cana canguichij” nircami.
2 Corintios 6:13, Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras
w09 15/11 pág. 21 párr. 7
Ñucanchij huauqui panicunata ashtahuan cꞌuyashpa catishunchij
7 ¿Ima shinataj tucui huauqui panicunata shungumanta chasquishcata, ashtahuan cꞌuyashcata ricuchi tucunchij? Ciertomi ñucanchij laya culturata o edadta charijcunahuan parlanacushpaca allimi sintirinchij. Chaimantami paicunahuan tiempota pasanata munachij. Pero chashna ruracushcamanta shujtaj huauqui panicunamanta caruyacushpaca, tucuicunahuan alli apanacunatami mashcana canchij. Chaimantami cai tapuicunapi yuyana canchij: “¿Huillanamanca ñuca amigocunahuanllachu casi siempre llujshini? ¿Imata ruracushpa shujtaj huauqui panicunata invitanaca sinchichu? ¿Congregacionpi recienlla shamujcunaca tiempo pasajpimi ñuca amistadtaca charinga nishpachu paicunamanta carupi cani? ¿Congregacionpi jovencuna cajpi, mayorcuna cajpipish tucuicunatachu saludani?”.
Bibliata rezashunchij
13-19 DE MAYO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | 2 CORINTIOS 7-10
“Huauqui panicunata ayudashunchij”
w98 1/11 pág. 25 párr. 1
“Cushicushpa cujtamari, Diosca cꞌuyan”
Corintocunaman cachashca cartapimi apóstol Pabloca Macedonia llajtapi causaj huauqui panicunamanta quillcarca. Paicunaca shungumantami huauqui panicunata ayudanata munarcacuna. Apóstol Pabloca: “Paicunaca jatun llaqui shamujpi [...] imata mana charishpapish, mana llaquishpami achcata cujcuna carca” nircami. Macedoniocunaca huauqui panicunata ayudana cashcata pi yuyachichunca mana shuyarcacunachu. Ashtahuanpish Pabloca: “Jucha illaj cajcunamanca ñucanchijpish cushun nipanchijca nishpa cutin cutin nicujllapimi, cuchun saquircanchij” nircami. Paicunaca “imata mana charishpapish” o pobre cashpapish cushicushpa cushcamantami alli ejemplocuna can (2 Corintios 8:2-4).
kr pág. 209 párr. 1
Minishticujcunata shungumanta ayudashunchij
HUATA 46-pimi Judea llajtapica jatun yaricai tiyarca. Ashalla micunata randingapajmi achca cullqui minishtirca. Jesusta catijcunaca achca cullquita mana charishcamantami yaricaihuan huañunalla carcacuna. Chashna jatun llaquipi cashpami Jehová Dios paipajta rurajcunata mana nunca saquij cashcata, chai horascama pita mana chashna ayudaj cashcata ricurcacuna. ¿Imataj tucurca?
kr págs. 209, 210 párrs. 4-6
Minishticujcunata shungumanta ayudashunchij
4 Corintiocunaman cartacunata quillcashpaca apóstol Pabloca ungidocunapajmi quillcarca. Pero chaipi tiyaj mensajeca ‘shujtaj ovejacunatapishmi’ ayudan (Juan 10:16). Segunda carta a los Corintiospica apóstol Pabloca Jesusta catijcuna ishqui principal trabajocunata charishcatami escribirca. Shujca “Dioshuan alli tucuichij nishpa huillana”, yachachinaca ñucanchij trabajomi can (2 Cor. 5:18-20; 1 Tim. 2:3-6). Caishujca “jucha illaj cajcunaman” cuna [o minishticujcunata ayudana] nishcami can. Chaica mana charij huauqui panicunata ayudanami can (2 Cor. 8:4). Cai ishqui trabajotatajmi griego shimipica diakonía nishpa traducishcacuna. ¿Imamantataj caica importante can?
5 Caipi diakonía nishca griego shimita apóstol Pablo utilizashpaca minishticujcunata ayudana trabajoca, Jesusta catijcuna congregación ucupi rurashca trabajopurapimi can nircami. Ñajaman nishca shinaca: “Diospajta ruranacunaca chꞌican chꞌicanmi tiyan, ashtahuanpish Mandaj Jesusca shujllami. Ruraicunaca chꞌican chꞌicanmi tiyan [...] ashtahuanpish tucui cai ruraicunataca, shujlla Espiritullatajmi rurachicun” (1 Cor. 12:4-6, 11). Shinaca apóstol Pabloca congregacionpi chꞌican chꞌican trabajocunatami Diospajta ruranacuna nirca (Rom. 12:1, 6-8). Chaimantami ‘jucha illajcunata ayudangapaj’ tiempota llujchinaca paipajca alli carca (Rom. 15:25, 26).
6 Minishticujcunata ayudana imamanta Jehová Diosta adoracushca shina cashcata intindichingapajmi, Pabloca corintiocunamanca Diosta alli catijcunaca llaquihuan cajcunataca ayudashpami, “Cristomanta alli huillaicunata cazuncuna” nircami (2 Cor. 9:13). Jesucristo yachachishcacunata pajtachinata munashcamantami paicunapaj huauqui panicunata shungumanta ayudancuna. Chaimi apóstol Pabloca Jesusta catijcuna paipaj huauqui panicunata ayudashcaca Yaya “Dios paipaj mana cꞌuyaipajta cꞌuyaj cana yallitaj cashcamanta”, paicunata cꞌuyashpa cushcatami ricuchin nirca (2 Cor. 9:14; 1 Ped. 4:10). Llaquicunahuan caj huauqui panicunata ayudanamantaca La Atalaya del 1 de junio de 1976-pica: “Chashna caishuj chaishujman ayudanacuchunmi Jehová Diospish, paipaj Churi Jesucristopish munan, chaimantami achcata valorancuna” nishpami yachachin. Shinaca Diosta sirvinapica minishticujcunata ayudanaca shuj importante trabajomi can (Rom. 12:1, 7; 2 Cor. 8:7; Heb. 13:16).
kr pág. 196 párr. 10
Diospaj munaita rurashpaca ima shinataj gastocunata paganchij
10 Jehová Diosta shungumanta cꞌuyashpami, “pai munashcacunata paipaj ñaupajpi ruranata” munanchij. Chaimantami shungumanta mana obligashca shina cullquita cunchij (1 Juan 3:22). Paipajta rurajcuna shungumanta cushpaca Jehová Diostami achcata cushichin. Apóstol Pabloca Jesusta catijcuna shungumanta cuna cashcatami escribirca (2 Corintios 9:7-ta liyipai). Diosta alli catijcunaca mana mala gana, obligashcallamanta cunchu. Ashtahuancarin “quiquin shungupi yuyarishca shinami cun”. Paica imapi ayudata minishticushcata ricushpaca, ima shina ayudanatami ricun, ña yachashpaca ayudanmi. Chai laya personacunami Jehová Diostaca achcata cushichincuna. Bibliaca, “cushicushpa cujtamari, Diosca cꞌuyan”, o shujtaj Bibliapi nishca shinaca, “shungumanta cujtamari Diosca agradicin” ninmi.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w16.01 pág. 12 párr. 2
¿Jehová ñucanchijpaj tucuita allichishcamantaca agradicinchijchu?
2 Apóstol Pabloca Taita Dios tucui imallata cusha nishcacunaca Jesuspaj sacrificiomantami pajtari tucun nircami (2 Corintios 1:20-ta liyipai). Chaimantami “ima shimicunahuan mana pagui ni tucuipajcunata” nishpaca Jesuspaj sacrificiomanta Jehová Dios llaquij, achcata cꞌuyaj cashcata ricuchishcacunatami nicun. Chaimantami chai sumaj regalomanta ningapajca ima shimihuanpish mana ni tucunchij. ¿Caita yachashpaca ima shinataj sintinchij? Ashtahuanca, Jesús huañushcata yuyarina punlla cai miércoles 23 de marzo de 2016 punllapi ¿Diosta agradicingapajca imatataj rurana canchij?
2 Corintios 10:17, Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras
g99 8/7 págs. 20, 21
¿Jatun tucunaca allichu can?
Escrituras Griegas Cristianaspica kau·kjá·o·mai, nishca shimicunami ricurin. Chai shimicunata traducijpica “jatun tucuna, yallitaj cushicuna, jatunyarina” nisha ninmi. Chai shimitaca allipajpish, mana allipajpishmi utilizashcacuna. Por ejemplo apóstol Pabloca, “Diospaj sumaj cashcata chasquina yuyailla cushicucunchij [o: yallitaj cushicucunchij]” nircami. Shinallataj: “Pipish jatun tucusha nishpaca, Jehová Diospi jatunyarichun” nircami (Romanos 5:2; 2 Corintios 10:17, NM). Caica Jehová Dios ñucanchij Dios cashcamanta jatun tucunatami nisha nin. Chaimanta allicunata ruraj, achcata cꞌuyaj ñucanchij Yaya Dios cashcamantami yallitaj cushicunchij.
Bibliata rezashunchij
20-26 DE MAYO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | 2 CORINTIOS 11-13
“Apóstol Pabloca aichapi tujsicuj casha shinatami charirca”
2 Corintios 12:7 Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras
w08 15/6 pág. 3 párr. 3
Llaquihuan cashpapish sinchimi canchij
Ñaupa tiempopi Diosta alli sirvij apóstol Pablopishmi, “cashahuan tujsij shina ñuca aichapi jatun nanaita anchuchipai” nishpa Jehová Diosta quimsa cutin mañarca. Paipajca chai llaquica o pruebaca “huajtashpa llaquichishpa caticuj” shinami carca. Ima llaqui cashcataca mana yachanchijchu. Pero ima shinami casha sinchita tujsijpica mana alli sintinchij, chashnallatajmi Diosta tranquilo sirvichunca mana saquishcanga. Pablo chashna mañajpica Yaya Diosca: “Ñuca mana cꞌuyaipajta cꞌuyashcahuan cushicui. Irquilla cajpimi ñuca poderca ashtahuan alli jundanga” nircami. Pablota tujsicuj shina llaquitaca Jehová Diosca mana anchuchircachu. Chaimi Pabloca chai llaquihuan cada punlla luchana tucurca. Pero paica: “Chashna irquilla cashcapimi, ashtahuan sinchi tucuni” nircami (2 Cor. 12:7, NM, 8-10). Chashna nishpaca ¿imatataj nisha nirca?
w06 15/12 pág. 24 párrs. 17, 18
“Jehová Diosca espíritu santota cuhuai nishpa mañajcunamanca cungallami”
17 Pablo mañashcataca Jehová Diosca: “Ñuca mana cꞌuyaipajta cꞌuyashcahuan cushicui. Irquilla cajpimi ñuca poderca ashtahuan alli jundanga” nishpami cutichirca. Chaimantami apóstol Pabloca: “Ñucaca Cristopaj poder ñucapi causachunca [o “paca tucuna carpa huasi shina caj ñucapi cachunca”, NM], tucui munaihuanmi ashtahuanpish irquilla cashpaca jatun tucusha” nircami (2 Corintios 12:9; Salmo 147:5). Chashna nishpaca Pabloca ¿imatataj nisha nicurca? Jehová Diosca Jesucristota utilizashpa paca tucuna carpa huasi shina Pablota cuidacushcatami nicurca. Cunan punllacunapish ñucanchij mañashcacunataca Jehová Diosca Pabloman cutichishca shinami cutichin. Paica paca tucuna carpa huasi shinami paita sirvijcunataca cuidan.
18 Shuj carpa huasica tamya, huaira ama shamuchunca mana trancanchu. Pero chaicuna ñucanchijta ama llaquichichunmi jarcai tucun. Chashnallatajmi paca tucuna huasi shina caj “Cristopaj poderca” ima llaquicuna ama shamuchunca mana trancan. Pero cai mapa mundopi Satanás mandacushcamanta mana alli ruraicuna espiritualmente llaquichisha nijpi, ama llaquichichunmi paca tucuna carpa huasi shina Cristopaj poderca cuidan (Apocalipsis 7:9, 15, 16). Chaimanta llaquicuna ñucanchijmanta mana ‘anchujpipish’ Yaya Diosca ñucanchij ima shina sufricushcata yachajta, “caparishpa mañashcatapish” uyashpa cutichishcatami alli yachanchij (Isaías 30:19; 2 Corintios 1:3, 4). Apóstol Pabloca: “Chashna cashpami, cancuna apai tucunalla llaquita apachunca saquinga. Cancunata urmachisha nij ima llaqui japijpipish, Diosllatajmi alli tucuna yuyaitapish, chai llaquita apai tucunatapish cunga” nircami (1 Corintios 10:13, Biblia en Quichua Chimborazo, 1989; Filipenses 4:6, 7).
‘Jehová Diosmi shaicushcacunamanca fuerzata cun’
8 (Isaías 40:30-ta leyipai). Tucuicunami imataca rato, alli rurai tucunchij. Pero ñucanchij fuerzallahuan tucuita rurai pudishcataca mana yuyanachu canchij. Apóstol Pablota yuyarishun. Paica tucuita ruranata munashpapish mana tucuita rurai tucurcachu. Shuj punllaca ima shina sintirishcatami Diosman huillarca. Chaimi Diosca Pablomanca: “Irquilla cajpimi ñuca poderca ashtahuan alli jundanga” nircami. Cai nishcata intindishpaca Pabloca: “Irquilla cashcapimi, ashtahuan sinchi tucuni” nircami (2 Corintios 12:7-10). ¿Chaita nishpaca imatataj nisha nicurca?
9 Pabloca Dios mana ayudajpica imatapish mana rurai tucushcatami intindirca. Shaicushca sintirijpica Jehová Diosmi paipaj espirituhuan ayudarca. Chaimi Pabloca nunca mana rurashcata rurangapaj fuerzata charirca. Ñucanchijpish Jehová Diospaj espíritu ayudajpica imata rurangapajpish fuerzata charishunmi.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
Caitami Tapushcacuna
Cai 2 Corintios 12:2-pi “quimsa jahua pachacamami” nishpaca jahua pachapi Jesucristo, 144 mil ungidocunahuan Mandanatami nicunga. Chaitaca ‘mushuj jahua pachacuna’ ninmi (2 Ped. 3:13).
Shinallataj “quimsa jahua pachacamami” nishpaca Diospaj Reino tucui gobiernocunata yalli ashtahuan poderta charishcatami nicun.
Shuj muscuipica apóstol Pabloca “paraíso” sumaj llajtamanmi “apashca carca”. Chai paraisoca caicunatami ricuchinga: 1) cai Allpa pacha shuj Paraíso tucunata, 2) shamuj punllacunapi Diosta tucui sirvijcuna ashtahuan tandalla canata, 3) shinallataj jahua pachapi caj paraisotami ricuchinga. Cai quimsa paraisocunami mushuj pachapica tiyanga.
it-1 pág. 317
Mucha
“Jucha illaj mucha”. Escrituras Griegaspica “jucha illaj muchamantami” parlan (Ro 16:16; 1Co 16:20; 2Co 13:12; 1Te 5:26) o “cꞌuyaj muchahuan” ninmi (1Pe 5:14). Ñaupa tiempopimi huarmipura o cꞌaripura chashna saludajcuna cashcanga. Apostolcunapaj tiempopi chashna saludashpaca, ashtahuan ñaupa tiempopi hebreocuna pitapish muchashpa saludashca shinami paicunapish saludajcuna cashcanga. Aunque Bibliapi chashna saludanamanta mana tucuita huillajpipish, “jucha illaj muchahuan” o “cꞌuyaj muchahuan” saludanaca congregación ucupi caishuj chaishuj cꞌuyanacushpa, tandalla causai tiyashcatami ricuchirca (Jn 13:34, 35).
Bibliata rezashunchij
27 DE MAYO A 2 DE JUNIO
BIBLIAPI TIYAJ VALISHCA YUYAICUNA | GÁLATAS 1-3
“Ñahui ñahuimi sinchita rimarcani”
Llaquicunataca Jehová Dios ricushca shina ricushunchij
16 (Gálatas 2:11-14-ta liyipai). Pedroca shujtajcunata manchashpami chashna rurarca (Proverbios 29:25). Mana judiocunata Jehová Dios chasquishcata Pedroca allimi yacharca. Shinapish Jerusalenmanta shamuj huauquicuna imata yuyanata manchashpami mana judío crijcunamanta caruyarca. Apóstol Pabloca huata 49-pi mana judiocunata Pedro ima shina difindijtami ricushca carca. Chaimantami Pedrotaca: ‘Jerusalenpica mana manchashpami mana judiocunata difindircangui, ¿imamantataj cunanca chashna puricungui?’ nishpami rimarca (Hechos 15:12; Gálatas 2:13). ¿Pedro mana judío crijcunamanta caruyajpica paicunaca imatataj rurarca? ¿Diosmantaca caruyarcacunachu? ¿Chashna pandarishpapish Pedroca Jesús mingashcata rurashpa catircachu?
w13 15/3 pág. 5 párr. 12
Jehová Diosta cꞌuyajcunapajca ima jarcai mana tiyanchu
12 Apóstol Pedroca Jehová Diosta adoranata, Jesusta catinata mana nunca saquircachu. Pero runacunata manchashcamantami jatun juchacunapi urmarca. Por ejemplo, achcacunapaj ñaupajpimi quimsa cutin paipaj Yachachij Jesustaca mana rijsinichu nirca (Luc. 22:54-62). Qꞌuipaca Jesuspaj yachachishcacunata ladoman saquishpami, mana judío huauquicunata mana igual tratashpa, judío huauquicunata ashtahuan alli tratarca. Apóstol Pabloca congregación ucupi raquirinacui mana tiyana cashcatami yacharca. Chaimi paica Pedro pandaricujta ricushpaca, shujtajcunapish ama pai rurashca shina rurachun nishpa Pedrotaca ñahui ñahui sinchita cunarca (Gál. 2:11-14). Shujtajcunapaj ñaupajpi chashna cunajpica Pedroca mana alli sintirishcangachu. Pero ¿chaica pai huiñai causaiman chayachij ñanpi callpashpa catinata jarcashcachu canga? Mana. Paica chai consejopi alli yuyashpami practicapi churarca. Chashnami huiñai causaita japingapaj callpashpa caticuj laya Diosta sirvishpa catirca.
Bibliapi curita mashcaj shina mashcashunchij
w08 15/8 pág. 26 párr. 5
Gálatas, Efesios, Filipenses, Colosenses cartacunamanta alli yuyaicuna
3:16-18, 28, 29. ¿Jehová Dios Abrahamhuan ari ninacushcaca cunancamachu valishca can? Ari. Jehová Dios mandashcacunata Moisesman cujpipish Abrahamhuan ari ninacushcaca mana tucurircachu. Shinaca Moisesman cushca mandashcacuna tucurijpipish Jehová Dios Abrahamhuan ari ninacushcaca cunancamami valishca can (Efe. 2:15). Dios cusha nishcata japijcunaca Abrahampaj huahua huahuacuna chaipi ashtahuan importante caj Jesucristo, shinallataj “Cristopaj cajcunapishmi” can.
it-1 pág. 984
Galatascunaman escribishca carta
Apóstol Pabloca galatascunataca: “¡Yuyai illaj galatacunalla!” nircami. Chaitaca Galacia llajtapi janaj ladoman causaj galo nishca raza gentecunallamanca mana nircachu (Gál 3:1). Ashtahuanpish Galaciapi tiyaj tauca congregacioncunapi caj huauquicunatami sinchita rimarca. Chai huauquicunaca paicunapurapi huaquin pandata yachachijcunatami cri callarircacuna. Chai pandata yachachijcunataca judaizantes nijmi carca. Chaicunaca, paicuna munashca shina, Moisesman Mandashcapi nishcata rurashpa justificashca canata yachachij judiocunami carcacuna. Paicunaca Jesushuan mushuj pactopi nishca shina Cristota crishpa justificashca canataca mana crircacunachu (2:15–3:14; 4:9, 10). “Galaciapi caj congregacioncunaman” (1:2) apóstol Pablo escribishpaca chai congregacioncunapi tiyaj judiocunaman, shujtaj llajtamanta shamuj circuncisionta rurashcacunaman, mana rurashcacunamanmi escribirca. Huaquincunaca celta nishca grupo crijcunami cashcangacuna (Hch 13:14, 43; 16:1; Gál 5:2). Tucui paicunatami Galaciapi causashcamantaca gálatas crijcunalla nirca. Pablo escribishca cartapica Galacia huasha ladopi causajcunaman nicushca layami ricurin. Mana Galacia janaj ladopi causajcunaman nicuj laya ricurinchu, paicunataca mana rijsishcachu yuyachin, nunca mana visitaj cashcapishchu yuyachin.
Bibliata rezashunchij