YACHAI 12
Parlangapajpish, upalla saquiringapajpish tiempomi tiyan
‘Upalla cangapajpish, rimangapajpish shuj punllami chayan’ (ECLESIASTÉS 3:1, 7).
CANTO 124 Diosta cꞌuyashcamanta cazushunchij
CAITAMI YACHASHUNa
1. Eclesiastés 3:1, 7-pica ¿imatataj yachanchij?
MAIJANCUNACA achcata parlanatami munanchij. Pero shujtajcunaca ashallata parlanatami munancuna. Cai yachaipaj verso nishca shinaca upalla cangapajpish, rimangapajpish shuj punllami chayan (Eclesiastés 3:1, 7-ta liyipai). Mai ratoca maijan huauqui panicuna ashtahuan parlachun o huaquincunaca ashallata parlachunmi munanchij.
2. ¿Pitaj ima hora parlanata, ima shina parlanataca yachachin?
2 Parlanaca Jehová Dios cushca sumaj regalomi can (Éxodo 4:10, 11; Apocalipsis 4:11). Paipaj Shimipimi ima shina alli yuyashpa parlanataca yachachin. Cai yachaipimi huaquin ejemplocunata ricushpa ima hora parlanata, ima hora upalla saquirinata yachashun. Shinallataj shujtajcunahuan parlajpi Jehová Dios chaimanta imata yuyashcatami yachashun. Puntaca ima hora parlanatami ricushun.
¿IMA HORATAJ PARLANA CANCHIJ?
3. Romanos 10:14-pi nishca shinaca ¿Jehová Diosmanta, paipaj gobiernomantaca ima horataj parlana canchij?
3 Jesusca paipaj Yayamanta yachachingapajmi cai Allpaman shamurca (Juan 18:37). Jesús layallatajmi ñucanchijpish Jehová Diosmanta, paipaj gobiernomantaca siempre parlana canchij (Mateo 24:14; Romanos 10:14-ta liyipai). Shinallataj ñucanchijca ima shina parlanatami alli ricuna canchij. Shujtajcunahuan Jehová Diosmanta parlacushpaca ‘sumajtami huillana’ canchij. Paicuna crishcacunatapish, ima shina yuyashcacunatapish, respetanami canchij (1 Pedro 3:15, QC, 1989). Chashnami parlashpalla saquirinapaj randica alli yachachishun. Paicunapaj shungumanpishmi chayai tucushun.
4. Proverbios 9:9-pi nishca shinaca ¿ancianocunapaj parlashcacunaca ima shinataj shujtajcunata ayudanga?
4 Shuj huauqui o pani consejota minishtijpica ancianocunaca mana upallachu saquirina can. Pero huauquita o panita ama pingaipi churangapajmi gentecuna mana tiyan horaspi parlana can. Consejota cucushpaca ancianocunaca huauqui panicunata respetashcatami ricuchina can. Ashtahuanpish chai huauqui o pani allita rurachunca Bibliapi tiyaj consejocunahuanmi ayudana can (Proverbios 9:9-ta liyipai). ¿Imamantataj mana manchashpa parlana horaspica parlanalla canchij? Bibliapi tiyaj ishqui ejemplocunamanta yachashun. Puntapica shuj runa paipaj huahuacunata mana corregishcatami yachashun. Qꞌuipaca shuj huarmimantami yachashun. Paica mandagrij reyhuanmi parlana carca.
5. ¿Elica ima horataj upalla saquirirca?
5 Sumo sacerdote Elica ishqui churicunatami charirca, paicunataca achcatami cꞌuyarca. Cai churicunaca Diospaj carpa huasipimi sacerdotecuna shina trabajarcacuna. Pero Jehová Diostapish, paipaj ofrendacunatapish mana respetashpa, huainayashpami causajcuna carca (1 Samuel 2:12-17, 22). Moisesman cushca Leypi mandashca shinaca paicunaca huañunami carca. Pero paicunapaj yaya Elica paicuna munashcata rurachunmi saquijlla carca. Chaimantami paicunataca mana sinchita rimarca. Ashtahuanpish Diospaj carpa huasipi sirvishpa catichunmi saquirca (Deuteronomio 21:18-21). ¿Jehová Dios chaita ricushpaca imatataj nirca? Paica: “Ñucata alli ninapaj randica cambaj churicunatarajmari alli ningui” nircami. Chaimantami cai ishqui millai runacunataca huañuchirca (1 Samuel 2:29, 34).
6. ¿Elimantaca imatataj yachashcanchij?
6 Shuj amigo o shuj familia Dios mandashcata mana cazushca cajpica paihuanmi parlana canchij. Bibliapi mandashcacunatapishmi ricuchina canchij. Qꞌuipaca Jehová agllashca huauquicunapaj ayudata chasquichunmi ricuna canchij (Santiago 5:14). Elí shinaca mana casha ninchijchu. Shuj familiata o amigota alli ninapaj randica Jehová Diostami jatunyachina canchij. Pandarijta corregingapajca mana manchaj canami minishtirin. Pero paihuan parlashpaca paitami ayudashun. Cunanca Abigailmantami yachashun. Paica Elí shinaca mana carcachu.
Abigailca alli horaspimi parlarca. Chaimantami ñucanchijpajca shuj alli ejemplo can. (Párrafos 7 y 8-ta ricui).d
7. ¿Abigailca imamantataj Davidhuan parlarca?
7 Abigailca Nabalpaj huarmimi carca. Nabalca charij runami carca. Davidca 400 cꞌaricunahuan Saulmanta paca tucushpa shamushpami Nabalpaj michijcunahuan tuparcacuna. Chaimi paicunapaj ovejacunata shuhuacunamanta cuidashpa saquirircacuna. Pero David asha micunata, yacuta Nabalman mañajpica paica yallitaj culirashpami paicunataca cꞌamirca (1 Samuel 25:5-8, 10-12, 14). Chaimantami Davidca Nabalpaj huasipi causaj tucui cꞌaricunata tucuchisha nirca (1 Samuel 25:13, 22). ¿David chaita ama rurachunca pitaj jarcarca? Abigailca Davidhuan parlana cashcatami cuentata curca. Davidpish, paihuan caj cꞌaricunapish espadacunatami charirca. Paicunaca yaricaihuan, pꞌiñarishcami carcacuna. Pero Abigailca mana manchashpami Davidhuan parlarca.
8. ¿Abigailmantaca imatataj yachanchij?
8 Abigailca mana manchashpa, respetohuan, uyanajlla shimicunahuanmi Davidhuanca parlarca. Paica mana culpata charishpapish Davidtami perdonapai nirca. Abigailca David alli runa cashcamantami allita ruranga nircami. Cai huarmica Jehová Dios ayudanatami crirca (1 Samuel 25:24, 26, 28, 33, 34). Ñucanchijpish maijan imapi pandarigrijta ricushpaca Abigail shinami mana manchashpa, respetohuan parlana canchij (Salmo 141:5). Cꞌuyaihuan consejashpaca alli amigocuna cashcatami ricuchishun (Proverbios 27:17).
9, 10. ¿Ancianocunaca ima shinataj shujtajcunataca consejana can?
9 Ancianocunaca juchata rurajcunahuanca mana manchashpami parlana can (Gálatas 6:1). Ancianocunaca humildecuna cashcamantami shuj punllaca paicunaman pi consejota cuchun shuyancuna. Caita yuyaipi charishpapish pandarijcunata correginataca mana saquincunachu (2 Timoteo 4:2; Tito 1:9). Piman consejashpaca pacienciahuan, alajata intindichishpami parlancuna. Huauqui panicunata cꞌuyashcamantami chashna ayudancuna (Proverbios 13:24). Pero tucuimanta yallica Jehová Diosta jatunyachinatami munancuna. Chaimantami Diospaj mandashcacunata huauqui panicuna pajtachichun ayudancuna. Congregacionpi problemacuna ama tiyachunpishmi cuidancuna (Hechos 20:28).
10 Caicamaca ima hora parlanatami yachashcanchij. Pero huaquinpica upalla saquirinami ashtahuan alli can. Catij parrafocunapimi ima hora upalla saquirina cashcata yachashun.
¿IMA HORATAJ UPALLA SAQUIRINA CANCHIJ?
11. a) ¿Santiagoca ima chꞌimbapuraimantataj parlarca? b) ¿Cai chꞌimbapuraipi yuyanaca ima shinataj ñucanchijta ayudanga?
11 Huaquinpica ñucanchij parlashcacunamanta jarcarinaca sinchimi can. Diosta sirvij Santiagopish parlanamantaca cashnami nirca: “Maijan imata rimashpapish mana pandarijca alli runami. Tucui cuerpotapish jarcari tucujmi” (Santiago 3:2, 3). Cai versocunapica jarcarina nishpaca caballopaj frenomantami parlacun. Cai frenotaca caballopaj shimipimi churachijcuna carca. Frenopaj huascata aisashpaca caballotaca maiman ñucanchij munashcamanmi pushanchij. Mana cashpaca shayachi tucunchijmi. Cutin frenopaj huascata cacharijpica caballoca maitapish rishpami chugriri tucun, o dueñotami llaquichi tucun. Chashnallatajmi ñucanchij parlashcacunamanta mana jarcarishpaca shujtajcunata llaquichi tucunchij. Parlanamanta jarcarishpa ima hora upalla saquirina cashcatami ricushun.
12. ¿Ima horataj upalla saquirina canchij?
12 ¿Shuj huauqui o pani mana parlanalla yuyaicunata yachajpica imatataj rurashun? Por ejemplo, Diosta sirvichun jarcaj lugarcunamanta shuj huauqui o pani cajpica, “¿cancunaca ima shinataj Diosta sirvishpa catinguichij?” nishpa tapunatachari munashun. Paicunata cꞌuyashcamanta, paicunamanta Yaya Diosta mañasha nishcamantachari chashna tapusha ninchij. Pero chashna tucujpimi ñucanchijpish frenopaj huascata aisaj shina jarcarishpa upalla saquirina canchij. Mana parlanalla cashcata maijanta parlachun obligashpaca mana cꞌuyashcatami ricuchinchij. Chai huauquipi o panipi confiajcunatapish mana cꞌuyashcatami ricuchinchij. Diosta sirvichun jarcaj llajtacunapi causaj huauqui panicunataca mana llaquichisha ninchijchu. Ashtahuanpish chai llajtapi causaj huauqui panicunapish ima shina predicashcata, ima shina tandanacushcata parlanataca mana munancunachu.
13. a) Proverbios 11:13-pi nishca shinaca ¿ancianocunaca imatataj rurana can? b) ¿Imamantataj pacalla parlashcataca shujtajcunaman mana parlana can?
13 Ancianocunaca cai versotami pajtachina can: Proverbios 11:13-ta liyipai. Paicunaca mana parlana cashcataca shujtajcunamanca mana huillanallachu can. Cazarashca ancianocunapajca caita pajtachinaca huaquinpica sinchimi canga. Cazarashcacunaca imata yuyashcamanta, ima shina sintirishcamanta parlashpami paicunapaj cusahuan o huarmihuanca alli apanacuncuna. Pero ancianocunaca huauqui panicuna pacalla parlashcataca shujtajcunamanca mana parlanallachu can. Cai parlashcacunata cutin tigra maijanmanpish parlajpica paipica mana confiangacunachu. Shinallataj paica malpimi saquiringa. Ancianocunaca congregacioncunata cuidachunmi agllashcacuna can. Chaimantami paicunaca shujtajcunamanta huashalla parlashpa, llullashpaca mana purina can (1 Timoteo 3:8, nota, NWT ). Shinallataj shuj ancianoca huarmita cꞌuyashpaca mana parlana cashcataca paimanca mana huillanachu can. Shinami paipaj huarmica mana preocuparinga.
14. ¿Ancianocunapaj huarmicunaca ima shinataj paicunapaj cusacunata apoyacushcataca ricuchincuna?
14 Ancianocunapaj huarmicunaca paicunapaj cusacuna allipi saquirichunmi ayudai tucuncuna. ¿Ima shina? Mana parlana cashcata parlachunca mana obligashpami paicunapaj cusacunata apoyacushcata ricuchingacuna. Shinallataj huarmicunaca paicunapaj cusacunapi confiajcunatami respetashcata ricuchingacuna. Chashnami ancianocunapaj huarmicunaca congregacionpi tucuicuna tandalla, cushilla cachun ayudangacuna. Chaimantami Yaya Diospish cai laya huarmicunamantaca cushilla sintiringa (Romanos 14:19).
¿ÑUCANCHIJ PARLASHCACUNAMANTACA JEHOVÁ DIOSCA IMATATAJ YUYAN?
15. a) ¿Quimsa runacuna Jobta ricunaman rijpica Jehová Diosca ima shinataj sintirirca? b) ¿Jehová Diosca imamantataj paicunahuanca pꞌiñarirca?
15 Job libropica ima hora parlanamanta, imata ninamantami yachachin. Job llaquicunata charishca huashami chuscu cꞌaricunaca paita cushichinaman, consejanaman rircacuna. Jobpajman chayashpaca achca tiempotami upalla saquirircacuna. Pero Elifaz, Bildad y Zofarca Jobta ima shina cushichinata yuyanapaj randica ‘Jobca paipaj culpallamantatajmi chashna llaquicunata charin. Chaitami paitaca ricuchishun’ nishpami yuyacurcacuna. Paicunapaj huaquin nishcacuna cierto cashpapish Jobmanta, Jehová Diosmantaca panda yuyaicunatami nircacuna. Shinallataj Jobtapish sinchita rimashpami juchachircacuna (Job 32:1-3). ¿Jehová Diosca ima shinashi sintirirca? Paica cai cꞌaricunahuanca dimastijmi pꞌiñarirca. Chaimantami ‘cancunaca yuyai illajmi canguichij. Jobtami cancunamanta ñucata mañachun rogarina canguichij’ nirca (Job 42:7-9).
16. ¿Elifaz, Bildad, Zofar mana allita rurashcamantaca imallatataj yachashcanchij?
16 Elifaz, Bildad, Zofar mana allita rurashcata ricushpami huaquin yuyaicunata yachashcanchij. Puntaca, ñucanchij huauqui panicunata yangamanta juchachishpa mana rimanalla cashcatami yachashcanchij (Mateo 7:1-5). Ashtahuanpish paicunata manaraj imata nishpami alli uyanaraj cashcanchij. Chashnami paicuna ima shina sintirishcataca intindishun (1 Pedro 3:8). Qꞌuipaca, paicunahuan parlacushpaca alli yuyashpa, cꞌuyaihuan parlana cashcatami yachashcanchij (Efesios 4:25). Shinallataj Jehová Diosca shujtajcunahuan ima shina parlashcata ricuracuj cashcatami yachashcanchij.
17. ¿Eliumantaca imatataj yachanchij?
17 Eliumantami yachashun. Paica Abrahampaj familiamantami carca. Eliuca Elifaz, Bildad, Zofar Jobhuan parlanacucushcatami alli uyarca. Chaimantami paica alaja consejocunata cushpa Job alli yuyachun, alli sintirichun ayudarca (Job 33:1, 6, 17). Eliuca paillataj o shujtajcunata jatunyachinapaj randica Jehová Diostami jatunyachirca (Job 32:21, 22; 37:23, 24). Eliupaj ejemplomantami huaquinpica upalla saquirina cashcata, alli uyana cashcata yachanchij (Santiago 1:19). Shujtajcunata consejajpi paicuna ñucanchijta jatunyachichunca mana munanchijchu. Ashtahuanpish Jehová Diosta jatunyachichunmi munanchij.
18. ¿Yayitu Dios parlanata cushcamanta agradicishcataca ima shinataj ricuchishun?
18 Bibliapimi ima hora parlanata, ima shina parlanata yachachin. Cai consejocunatami pajtachina canchij. Rey Salomonca: “Yachanaihuan cajpitaj cunashca alli shimicunaca curi manzanata, cullqui platopi cushca shinamari” nircami (Proverbios 25:11). Shujtajcunata alli uyashpa, manaraj imata nishpa alli yuyanata yachashpaca ñucanchij parlashcacunapish cai curi manzana shinami canga. Ashata parlashpapish achcata parlashpapish shujtajcunatami animashun. Shinallataj Jehová Diostapishmi cushichishun (Proverbios 23:15; Efesios 4:29). Caicunata pajtachishpaca Diosta agradicishcatami ricuchishun.
CANTO 82 Luz shina achijyachishunchij
a Bibliapimi ima hora parlanata, ima hora upalla saquirinata yachachin. Caicunamanta ashtahuan yachashpaca causaipi pajtachishpami ñucanchij rimaicunahuan Jehová Diosta cushichishun.
b FOTOCUNAMANTA: Diosta alli sirvij panimi shujtaj paniman consejota cuna cashcata cuentata cun.
c FOTOCUNAMANTA: Shuj huauquimi shujtaj huauquita limpio canamanta consejota cun.
d FOTOCUNAMANTA: Abigailca Davidhuan alli horaspi parlashcamantami paita ayudarca.
e FOTOCUNAMANTA: Shuj cusa huarmica Diosta sirvichun jarcaj lugarpi ima shina predicashpa, tandanacushpa caticushcataca mana huillancunachu.
f FOTOCUNAMANTA: Shuj ancianoca congregacionmanta mana parlana cashcataca pi ama uyachunmi pacalla parlacun.