5. Alli amigocunata charina
¿PICUNATAJ YACHACHINA CAN?
Huahuacunamanca yaya mamacunami yachachina, alli consejocunata cuna can. Shinallataj ashtahuan experienciata charij gentecunapishmi huahuacunataca yachachishpa ayudai tucuncuna.
¿IMAMANTATAJ IMPORTANTE CAN?
Achca llajtacunapica jovencunaca paicunapaj edadta charij amigocunallahuanmi achca tiempota pasancuna. Caipi yuyai:
Huahuacunaca escuelapimi achca tiempota pasancuna. Chaipica huambracunapurami yallica pasancuna.
Escuelamanta huasiman tigrajpica mana pi paicunataca shuyancunachu. Paicunapaj yaya mamaca trabajopimi cancuna.
Shuj informepi nishca shinaca, Estados Unidos llajtapica 8 a 12 añosta charij huahuacunaca casi seis horascunatami telefonopi o tabletpi pasancuna.a
Aférrese a sus hijos nishca libropica: “Achca jovencunaca paicunapaj yaya mamata o paicunata yalli edadta charij amigocunata imata tapunapaj randica, shujtaj jovencunatami imatapish tapuncuna” ninmi.
¿HUAHUACUNAMANCA IMA SHINATAJ YACHACHISHUN?
Cambaj huahuacunahuan tiempota pasai
BIBLIAMANTA SHUJ YUYAI: “Cambaj huahuataca uchilla cajpiraj, alli yachachingui. Chashna yachachijpica, yuyajyashpapish manataj cungaringachu” (Proverbios 22:6).
Huahuacunaca paicunapaj yaya mama yachachichun, consejota cuchunmi munancuna. Huaquin yachaj runacunapish, huambracuna ña jovenyashpaca yaya mamapaj consejotami ashtahuan valoranata yachancuna ninmi. Laurence Steinberg profesorpish: “Uchilla huambracuna, jovencuna ima shina comportarinata, alli yuyaicunata charinataca yaya mamacunami yachachi tucuncuna” ninmi. Shinallataj: “Huambracuna, jovencunaca yaya mama ima nishcata mana de acuerdo cashpapish siempremi uyancuna, valorancuna” ninmi.
Huahuacuna yachachichun mañajpica ayudanami cangui. Chaipajca paicunahuan tiempota pasai. Huaquin cosascunamanta imata yuyashcata parlai. Alli consejocunata cui, cambaj experienciacunata parlai.
Shujtajcuna ayudachun mañai
BIBLIAMANTA SHUJ YUYAI: “Yachaisapacunahuan tandanacujca, yachaisapami tucun” (Proverbios 13:20).
¿Ashtahuan experienciata charijcuna cambaj huahuata yachachishpa ayudai tucuncunachu? ¿Cambaj huahua paicunahuan tiempota pasachun saqui tucunguichu? Ashtahuan experienciata charijcunata ayudachun mañashpapish huahuataca canmi yachachishpa catina cangui. Pero huahuacunata ama ima dañota rurachunmi paicunataca alli rijsina cangui. Bibliapipish shuj ejemplotami yachai tucunchij. Por ejemplo, joven Timoteoca apóstol Pablohuan tiempota pasashpami achcata beneficiarirca. Apóstol Pabloca Timoteota yallimi edadta charirca (Filipenses 2:20, 22).
Cunan punllacunapica achca familiacunaca ña mana tandalla causancunachu. Abuelocuna, tiocunaca shujtaj llajtapimi causancuna. Canpish mana cꞌuchullapi familiata charishpaca, cambaj huahuacuna alli persona tucuchunmi experienciata charij gentecunahuan tandanacuchun saquina cangui.
a Chai informellapitajmi 13 a 19 añosta charij huambracunaca casi 9 horascunata Internetpi pasaj cashcata nirca. Huambracunaca 9 horascunata Internetpi pasashpapish shujtaj horascunatami escuelapi o paicunapaj debercunata rurashpa Internetpi pasancuna.