¿Yacharcanguichu?
¿Romanocunaca shuj caspipi huarcushca huañushcacunata pambachunchu saquirca?
ACHCA gentecunaca Jesusta ishqui shuhuacunapaj chaupipi huarcushpa churashcatami yachancuna (Mateo 27:35-38). Bibliapica Jesús huañushca huasha paipaj cuerpota pambangapajmi allichircacuna ninmi (Marcos 15:42-46). Pero huaquincunaca: “Chaica mana ciertochu can” nincunami.
Huaquin yachajcunaca: “Romanocunaca millaicunata caspipi huarcushpa huañuchun nishpami paicunata pambachun mana saquircacuna” nincunami. Smithsonian nishca revistapi, Ariel Sabar shuti periodistapish cashnami parlarca: “Romanocunaca shuhuacunallata, millai gentecunallatami chashna huañuchijcuna carca. Chaimantami huaquin yachaj runacunaca ‘¿maitataj romanocunaca chai millai gentecunata pambachun saquinman?’ nishpami yuyancuna” nircami. Chai tiempopica romanocunaca chai millai gentecunata pingaipi churashpa huañuchinatami munarcacuna. Chaimantami huañushcacunataca animalcuna micuchun caspillapitaj saquidorcuna carca. Chai qꞌuipaca huañushcacunapaj jutcupimi cuerpocunata shitajcuna carca yuyachin.
Pero huaquin arqueologocunaca mana siempre chai shina tucushcatami yachaj chayashcacuna. 1968 huatapica Jerusalén cꞌuchupimi judía familiapaj shuj tumbata tarircacuna. Chai tumbapica shuj uchilla cajami tiyarca. Chai cajapica caspipi huarcushca shuj runapaj tullucunatami tarircacuna. Chaipica talón tulluca 11.5 centímetros clavohuanmi clavashca carca. Caimantaca Ariel Sabar nishca periodistaca cashnami nin: ‘Cai talón tulluca Jehohanan shuti runapajmi carca. Paitaca romanocunami huañuchircacuna. Pero cai runapaj cuerpotaca romanocunaca pambachunmi saquircacuna. Shinaca romanocunaca Jesustapish, shujtajcunatapish pambachunmi saquishcanga’ ninmi.
Cai talón tulluta tarishcamantami huaquincunaca Jesusta ima shina huarcushcataca mana alli intindincuna. Shinapish cai tulluta ricushpaca, romanocuna caspipi huarcushcacunata huaquinpi pambachun saquishcatami intindinchij. Bibliapi nishca shinaca Jesustapishmi pambarcacuna.
Ashtahuancarin Jehová Diosca charij runapaj shuj tumbapi Jesusta pambana cashcatami huillashca carca. Jehová Diospaj nishcacunataca ni pi mana jarcai pudinchu. Jehová Dios nishca shinami pajtarirca (Isaías 53:9; 55:11).