Diosta yupaychanapaq huñunakuykuna

1. ¿Imatan Jesuspa qatikuqninkuna chaskirqanku huñunakusqankupi? ¿Imaraykun chayta necesitarqanku?

JESUSPA kawsarimpusqan qhepallamanmi, qatikuqninkuna huñunakurqanku kallpachanakunankupaq. Paykunaqa enemigonkuta manchakusqankuraykun punkukunata allinta wisq’arqanku. Ichaqa Jesusmi paykunaman rikhurispa kayta nirqan: “Santo Espirituta chaskiychis”, nispa (leey Juan 20:19-22). Chayta uyarispaqa manañachá manchakurqankuñachu. Chay qhepamanmi Jesuspa qatikuqninkunaqa hukmanta huñunakurqanku, chaypin Jehová Diosmanta santo espirituta chaskirqanku. Chayqa anchatachá paykunata kallpacharqan qhepaman predicayta aparinankupaq (Hech. 2:1-7).

2. a) ¿Imakunawanmi Jehová Dios kallpachawanchis? ¿Imaraykun chayta necesitanchis? b) ¿Imaraykun familiantin Diosta yupaychay importante? (Willakuyta qhaway, hinallataq “Familiantin Diosta yupaychay” nisqa recuadrotapas.)

² Kunanpas ñawpaq tiempopi iñiqmasinchiskuna hinan problemakunapi tarikunchis (1 Ped. 5:9). Mayninpiqa yaqapaschá runakunata manchakunchis, chayraykun Jehová Diospa yanapayninta necesitanchis predicashanallanchispaq (Efes. 6:10). Jehová Diosqa huñunakuyninchiskunatan utilizan kallpata qowananchispaq. Kay tiempopiqa semanapin iskay kutita huñunakunchis: Discursota uyarinapaq Qhawaq revistatawan estudianapaq huñunakuy, chawpi semanapitaq Diospaq kausasunchis nisqa huñunakuy.a Hinaspapas sapa watanmi tawa hatun huñunakuykunata aparinchis: Kinsa p’unchay hatun asamblea, watapi iskay kutita huk p’unchay asamblea, Jesuspa wañusqanta yuyarinapaq huñunakuy ima. ¿Imaraykun chay huñunakuykunaman mana faltakunanchischu? ¿Imaynapin huñunakuyninchiskuna ruwakuyta qallarirqan? ¿Imatan rikuchinchis chay huñunakuykunaman rispa?

¿Imaraykun huñunakunchis?

3, 4. ¿Ima ruwananchistan Dios munan? ¿Pikunan ñawpaq tiempopi chayta ruwarqanku?

³ Jehová Diosqa ñawpaqmantaraqmi llaqtanta kamachirqan huñunakuspa payta yupaychanankupaq. 1513 (m.J.h) watapin Jehová Diosqa Israel nacionman kamachikuyninkunata qorqan, chaypitaq familiakunata kamachirqan sapa semana huk p’unchayta waqaychanankupaq, ¿imapaq? Diosta yupaychanankupaq kamachikuyninkunata t’aqwinankupaq ima (Deut. 5:12; 6:4-9). Chayta kasukuspaqa familiakunan allin kallpachasqa tarikuqku, llapa naciontaqmi allin iñiyniyoq tarikuq. Ichaqa chayta mana kasukuqtinkuqa Jehová Diosmi paykunata manaña yanapaqchu (Lev. 10:11; 26:31-35; 2 Crón. 36:20, 21).

⁴ Jesuspas samana p’unchaypin sapa semana riqpuni sinagogaman (Luc. 4:16). Jesuspa kawsarimpusqan qhepamanqa manañan valerqanñachu samana p’unchayta waqaychanapaq kamachikuy, chaywanpas Jesuspa qatikuqninkunaqa huñunakullaqkupunin (Hech. 1:6, 12-14; 2:1-4; Rom. 14:5; Col. 2:13, 14). Ñawpaq tiempopi cristianokunaqa chay huñunakuykunapin Diosmanta yachaqku, kallpachanakuqku ima. Hinaspapas Diostan yupaychaqku mañakuspa, comentaspa, takispa ima (Col. 3:16; Heb. 13:15).

5. ¿Imaraykun sapa semana huñunakuykunaman rinchis hinallataq sapa wata aparikuq asambleakunamanpas? (Qhawallaytaq “Diospa llaqtanta hukllachaq asambleakuna” nisqa recuadrota)

⁵ ¿Imaraykun kay tiempopipas sapa semana huñunakunchis, sapa wata aparikuq asambleakunamanpas rinchis? Chayta ruwaspan rikuchinchis Diospa gobiernonta yanapashasqanchista, hinaspapas chaypin santo espirituta chaskinchis, iñiqmasinchiskunawanpas kallpachanakunchis. Chaymantapas huñunakuykunapin astawanqa Diosta yupaychayta atinchis mañakuspa, comentaspa, takispa ima. Kay tiempopi huñunakuyninchiskunaqa manan ñawpaq tiempopi israelitakuna otaq cristianokunaq ruwasqanku hinachu, chaywanpas huñunakuyninchiskunaqa ancha importanten. ¿Imaynapin huñunakuyninchiskuna kay tiempopi ruwakuyta qallarirqan?

Sapa semana huñunakuyninchiskunaqa anchatan kallpachawanchis

6, 7. a) ¿Imapaqmi huñunakuykuna ruwakun? b) ¿Imaynatan ñawpaq watakunapi wakin t’aqakuna huñunakuyninkuta apariqku?

⁶ Charles Taze Russell iñiqmasinchismi cheqaq-kaqta maskhayta qallarirqan, chaypin repararqan kaqllata maskhaq runakunawan huñunakuy necesario kasqanta. 1879 watapin kayta qelqarqan: “Pittsburgh llaqtamanta wakin runakunawanmi huñunakushani sapa domingo Bibliata t’aqwinaykupaq”, nispa. Qhawaq revistata leeqkunatapas kallpacharqankun huñunakunankupaq, hinan 1881 watapi sapa miércoles p’unchayta sapa domingo p’unchaytawan Pittsburgh (Pensilvania, Estados Unidos) llaqtapi huñunakurqanku. ¿Imapaqmi huñunakuykuna ruwakuq? 1895 watapi noviembre killamanta Qhawaq revistan nirqan: “Cristiano-pura kallpachanakunanchispaqmi, munanakunanchispaqmi”, nispa (leey Hebreos 10:24, 25).

⁷ Biblia Estudiaqkunaqa t’aqakunapin huñunakuqku, ichaqa chay t’aqakunaqa manan kaqllatachu huñunakuyninkuta apariqku. Yachasun wakinmanta. 1911 watapin huk qelqanchispi lloqsimurqan Estados Unidos nacionpi huk t’aqamanta iñiqmasinchiskuna kay nisqanku: “Ñoqaykuqa sapa semanan phisqa kutita huñunakuyku”, nispa. Paykunaqa huñunakuqku sapa lunes, miércoles, viernes p’unchaykunapin, domingo p’unchaypitaq iskay kutita. 1914 watapipas huk qelqanchispin lloqsimurqan África ladopi huk t’aqamanta iñiqmasinchiskunaq kay nisqanku: “Ñoqaykuqa killapin iskay kutita huñunakuyku, viernes p’unchaymanta domingo p’unchaykama”, nispa. Ichaqa tiempoq pasasqanman hinan chaykunaqa cambiarqan, chaykunamanta yachasun.

8. ¿Ima temakunamantan ñawpaq watakunapi discursokunata qoqku?

⁸ Discursota uyarinapaq huñunakuy. 1879 watapin Qhawaq revista lloqsimuyta qallarirqan, 1880 watapitaq Russell iñiqmasinchisqa Jesuspa ruwasqanta hina viajayta qallarirqan predicananpaq (Luc. 4:43). Chay ruwasqanpin payqa ejemplota saqewarqanchis discursota uyarinapaq huñunakuyta ruwananchispaq. Qhawaq revistan chaymanta rimaspa kayta nirqan: “[Russell iñiqmasinchisqa] munashanmi runakunaq ñawpaqenpi Diospa gobiernonmanta yachachiyta”, nispa. 1911 watapaqqa ñan askha iñiq t’aqakunaña kasharqan askha nacionkunapi, hinan iñiq t’aqakunata chay watapi nirqanku qayllankupi kaq llaqtakunaman discurso qoqkunata kachanankupaq, paykunaqa taripay p’unchaymanta Jesuspa wañusqanmanta iman soqta discursokunata qonanku karqan. Discurso tukuytaqa willanankun karqan hamuq semanapi discurso qoqpa sutinta discursoq temantawan.

9. a) Watakunaq pasasqanman hina, ¿ima cambiokunan ruwakurqan discursota uyarinapaq huñunakuypi? b) ¿Imaynatan rikuchisunman chay huñunakuyta ancha allinpaq qhawarisqanchista?

⁹ 1945 watapin Qhawaq revista willarqan discursota uyarinapaq huñunakuypi pusaq discursokunata qokunanpaq, chayqa pachantinpin aparikunan karqan, chay discursokunapin rimakunan karqan “kay tiemponchispi problemakunamanta”. Discurso qoqkunaqa askha watan utilizarqanku allin yuyayniyoq hunt’aq kamachiq qosqan temakunata, ichaqa utilizallarqankutaqmi paykuna kikinkuq preparasqanku temakunatapas. Ichaqa 1981 watapin discurso qoqkunata nirqanku allin yuyayniyoq hunt’aq kamachiq qosqan temakunallata utilizanankupaq.b Chay watakunapiqa discursokunapin uyariqkuna participaqku, ichaqa 1990 watamantapachan manaña chayta ruwakurqanñachu. Chaymantapas 2008 watapi enero killapin huk cambiota ruwarqanku, discursokunaqa manañan 45 minutopichu ruwakunan karqan, aswanpas 30 minutollapiñan. Chay cambiokunaña ruwakurqan chaypas, allin preparasqa discursokunaqa yanapawashallanchismi Diospa siminpi iñinanchispaq, Diospa gobiernonmanta allinta yachananchispaqpas (1 Tim. 4:13, 16). ¿Invitashankichu estudioykikunata huk mana Testigo runakunatapas chay importante discursokunata uyarinankupaq?

10-12. a) ¿Ima cambiokunan ruwakurqan Qhawaq revistata estudianapaq huñunakuypi? b) ¿Imakunatan tapukunanchis?

¹⁰ Qhawaq revistata estudianapaq huñunakuy. Sociedad Watch Tower nisqan wakin iñiqmasikunata iñiq t’aqakunaman kacharqan discursokunata qonankupaq predicacionta aparinankupaqpas. 1922 watapin chay iñiqmasikuna Diospa llaqtanta nirqanku Qhawaq revistata estudianapaq huk huñunakuy ruwakunanpaq. Hinan chay ruwayta qallarirqanku, qallariypiqa chawpi semanapi otaq domingo p’unchaykunapin ruwakurqan.

¹¹ 1932 watapin 15 junio killamanta Qhawaq revista astawan willarqan chay huñunakuy imaynatachus aparikunanmanta. Betel wasipi hinan huk iñiqmasinchis chay huñunakuyta aparinan karqan. Kinsa iñiqmasinchiskunan ñawpaqpi tiyananku karqan turnanakuspa parrafokunata leenankupaq. Chay tiempopiqa manan karqanchu revistaq urayninpi tapuykuna, chaymi chay huñunakuyta apariqqa iñiqmasikunata niq tapuykunata ruwanankupaq, chay tapuykunata kutichinankupaqpas. Sichus imatapas mana allintachu entiendeqku chayqa, huñunakuyta apariqmi pisillapi chayta sut’inchaq.

¹² Qallariypiqa sapanka iñiq t’aqan akllarqan ima killamanta revistata estudiakunanpaq. Ichaqa 1933 watapin 15 abril killamanta Qhawaq revista willarqan llapa iñiq t’aqakuna chayllaraq lloqsimuq revistata estudianankupaq. 1937 watapitaq willarqanku domingo p’unchaypi chay huñunakuyta ruwanankupaq. 1942 watapin 1 octubre killamanta Qhawaq revista kay cambiokuna ruwakunanmanta willarqan: revistaq urayninpin rikhurimunan karqan tapuykuna; chaymantapas chay huñunakuyqa huk horapin aparikunan karqan; hinaspapas llapankutan kallpachakurqan “rimasqanku simikunallapi” tapuykunaman kutichinankupaq amataq parrafokunaq nisqanta leespallachu. Kay tiempopiqa chhaynatan huñunakuyninchista aparinchis. Qhawaq revistata estudianapaq huñunakuyqa ancha importanten, chaypin allin yuyayniyoq hunt’aq kamachi tiempollanpi espiritual mikhunata qowanchis (Mat. 24:45). Sapankanchismi tapukunanchis: “¿Preparakunichu sapa semana Qhawaq revistata estudianapaq? ¿Kallpachakunichu atisqayman hina tapuykunata kutichinaypaq?”, nispa.

13, 14. a) ¿Imaynapin Biblia estudianapaq huñunakuy ruwakuyta qallarirqan? b) ¿Iman chay huñunakuymanta astawan gustasunki?

¹³ Biblia estudianapaq huñunakuy. 1890 watakuna qallariypin “Waranqa wataq qallariynin” nisqa qelqa lloqsimurqan (inglés simipi), chay qhepamanmi Rahn iñiqmasinchis Diospa llaqtanta nirqan Bibliata estudianapaq huñunakuykuna ruwakunanpaq, payqa Baltimore (Maryland, Estados Unidos) llaqtapin tiyarqan. Chay huñunakuykunaqa “Waranqa wata qelqata estudiaqkuna” nisqa sutiwanmi reqsisqa karqan. Qallariypiqa iñiqmasikunaq wasinkupin huk pruebata hinalla chayta ruwarqanku. Ichaqa 1895 watapaqqa Estados Unidos nacionpin askha llaqtakunapiña chayta ruwasharqanku. Hinan chay watapi setiembre killamanta Qhawaq revista llapa Biblia estudiaqkunata kallpacharqan chhaynata huñunakunankupaq. Chay huñunakuytaqa allinta leeq iñiqmasin aparinan karqan. Chaypin payqa sapanka oracionta leenan karqan, iñiqmasikunataq chaymanta comentananku karqan. Huk parrafota tukuqtinkuqa huñunakuyta apariqmi textokunata maskhaspa leenan karqan. Huk capitulota tukuqtinkutaq sapanka iñiqmasi chay capitulopi imatachus yachasqanmanta willanan karqan.

¹⁴ Chay huñunakuypa sutinqa askha kutitan cambiakurqan. Hukninmi karqan “Bibliata estudianapaq Bereano t’aqakuna” nisqa, chaytaqa churarqanku ñawpaq tiempopi Diospa siminta t’aqwiq Berea llaqtamanta runakunaraykun (Hech. 17:11). Chay qhepamanmi reqsikurqan “Librota estudianapaq huñunakuy” nispa. Kunantaq “Biblia estudianapaq huñunakuy” nispa reqsikun, chay huñunakuyqa manañan iñiqmasikunaq wasinpichu aparikun, aswanpas huñunakunanchis wasipin. Watakunaq pasasqanman hinaqa askha librokunata folletokunata iman estudiarqanchis, mayninpiqa Qhawaq revistapi lloqsimuq yachachikuykunatawanmi estudiarqanchis. Ñawpaqmantaraqmi llapa iñiqmasikunata kallpachakurqan chay huñunakuypi participanankupaq. Chay huñunakuyqa anchatan yanapawanchis Bibliamanta allinta yachananchispaq. ¿Preparakunkichu chay huñunakuypaq? ¿Kallpachakunkichu tapuykunata kutichinaykipaq?

15. ¿Imapaqmi ruwasqa karqan Bibliamanta allin yachachiq kanapaq escuela?

¹⁵ Bibliamanta allin yachachiq kanapaq escuela. Carey Barber iñiqmasinchismi Brooklyn (Nueva York) llaqtapi principal oficinanchispi llank’arqan, paymi yuyarirqan: “1942 watapin 16 febrero killapi Betelpi llank’aq llapa qharikunata invitarqanku huk escuelaman inscribikunankupaq, kunanqa chay escuelatan reqsikun Bibliamanta allin yachachiq kanapaq escuela”, nispa. Barber iñiqmasinchisqa qhepamanmi umalliq t’aqamanta huknin karqan, paymi nillarqantaq: “[Chay escuelaqa] rikuchinmi kay tiemponchispi Jehová Dios huk sumaq yanapayta qowasqanchista”, nispa. Chay escuelaqa iñiqmasikunatan yanaparqan aswan allinta yachachinankupaq predicanankupaq ima, chaymi 1943 watamantapacha pisi-pisimanta pachantinpi llapa iñiq t’aqakunaman qorqanku “Predicayta yachanapaq” nisqa librota (inglés simipi). ¿Imapaqmi ruwakurqan Bibliamanta allin yachachiq kanapaq escuela? 1943 watapin 1 junio killamanta Qhawaq revista nirqan: “[Diosta serviqkuna] aswan allinta Diospa gobiernonmanta willanankupaq”, nispa (2 Tim. 2:15).

16, 17. ¿Discurso qoyllatachu yachachiwarqanchis Bibliamanta allin yachachiq kanapaq escuela? Willay.

¹⁶ Qallariypiqa askha iñiqmasinchiskunan manchakurqanku runakunaq ñawpaqenpi rimayta. Clayton Woodworth iñiqmasinchispa taytanqa Rutherford iñiqmasiwan huk iñiqmasikunawan iman 1918 watapi carcelpi wisq’asqa karqanku, paymi yuyarirqan 1943 watapi chay escuelaman inscribikusqanta, nirqanmi: “Ñoqapaqqa nishu sasapunin karqan discursokunata qoy, rimaqtiyqa qalluymi raqt’ayaq, simiypas ch’akiqmi, kunkaypas rakhuyaqtaq ñañuyaqtaq iman”, nispa. Ichaqa Clayton iñiqmasinchisqa pisi-pisimantan allinyarqan, chaymi astawanraq discursokunata qoypi yanapakurqan. Chay escuelaqa manan discursokuna qoyllatachu yachachirqan, aswanpas yachachirqanmi huch’uyyaykukuq kayta Jehová Diospi confiayta ima. Paymi nirqan: “Kaytan allinta entienderqani: Aswan importanteqa manan discurso qoqchu. Ichaqa sichus allinta preparakunqa Jehová Diosllapitaq confianqapas chayqa, iñiqmasikunaqa sumaqtan uyarinqaku Diosmantapas yachanqakun”, nispa.

¹⁷ 1959 watapin warmi iñiqmasinchiskunatapas invitarqanku chay escuelapi kanankupaq. Edna Bauer iñiqmasinchisqa yuyarinmi huk asambleapi chayta willasqankuta, paymi nin: “Llapa warmikunan ancha kusisqa kasharqayku. Chay kutimantapachan huk ruwaykunatapas ruwayta atirqayku”, nispa. Ñawpaqpiqa askha iñiqmasikunan Bibliamanta allin yachachiq kanapaq escuelapi yachachisqa karqanku, chhaynapin Jehová Diospa yachachikuyninta chaskirqanku. Kunanpas chaskishallanchismi chay yanapaykunata chawpi semana huñunakuypi (leey Isaías 54:13).

18, 19. a) ¿Ima yanapaykunatan kunan chaskinchis predicacionta aparinapaq? b) ¿Imaraykun takinchis huñunakuyninchiskunapi? (Qhaway “Cheqaq-kaqmanta takiy” nisqa recuadrota.)

¹⁸ Predicayta yachanapaq huñunakuy. 1919 watapiraqmi predicacionmanta huñunakuykuna ña aparikusharqanña. Chay tiempopiqa manan llapa iñiqmasikunachu chay huñunakuyman riyta atirqanku, aswanpas qelqakunata rakiqkunallan. 1923 watamantapachan sapa killa ruwakurqan predicayta yachanapaq huñunakuy, chaymanqa llapa iñiqmasikunan riyta atirqanku. 1928 watapin llapa iñiq t’aqakunata nirqanku predicayta yachanapaq huñunakuyta sapa semana ruwanankupaq. 1935 watapin Qhawaq revista llapa iñiq t’aqakunata kallpacharqan Director (qhepamanmi Informador nispa reqsikurqan, chay qhepamantaq Diosmanta Willasunchis nispa) nisqa qelqawan yanapachikuspa predicayta yachanapaq huñunakuyta aparinankupaq. Pisi tiempollamantan llapa iñiq t’aqakuna chay huñunakuyta ruwayta qallarirqanku.

¹⁹ Chawpi semanapi aparikuq huñunakuyninchispin llapanchispas allin yachachikuyta chaskinchis allinta predicanapaq (Mat. 10:5-13). Sichus Diospaq kausasunchis qelqata chaskishankiña chayqa, ¿estudiashankichu chay qelqata? ¿Kallpachakunkichu chaypi nisqanman hina predicanaykipaq?

Watapi aswan importante huñunakuy

20-22. a) ¿Imaraykun Jesuspa wañusqanta yuyarinchis? b) ¿Allinniykipaqchu Jesuspa wañusqanta yuyarinapaq huñunakuyman riy? ¿Imarayku?

²⁰ Jesusmi qatikuqninkunata nirqan kutimunankama wañusqanta yuyarinankupaq. Jesuspa wañusqanta yuyarinapaq huñunakuyqa watapi huk kutillatan ruwakun, imaynan pascua fiestapas ruwakurqan hinata (1 Cor. 11:23-26). Sapa watanmi chay huñunakuymanqa millonninpi runakuna rinku. Chay huñunakuymi akllasqa cristianokunata yuyarichin Diospa gobiernonpi kamachinankupaq akllasqa kasqankuta (Rom. 8:17). Chay huñunakuyqa wak ovejamanta kaqkunatapas yanapanmi Diospa gobiernonpi reyta respetanankupaq kasukunankupaqpas (Juan 10:16).

²¹ Russell iñiqmasinchispas yanapaqninkunapas yacharqankun Jesuspa wañusqanta yuyariy ancha importante kasqanta, watapi huk kutillata ruwakunantapas. 1880 watapi abril killamanta Qhawaq revistan nirqan: “Askha watan Pittsburgh llaqtapi kaqkuna [...] pascuata [Jesuspa wañusqanta] yuyarirqayku, vinotapas ukyarqaykun t’antatapas mikhurqaykun, chaykunaqa representan Jesuspa yawarninta cuerponta iman”, nispa. Pisi tiempollamantan Jesuspa wañusqantaqa asambleakunapi yuyarirqanku. 1889 watapi chay asamblea ruwakusqanpiqa 225 runakunan huñunakurqanku, 22 runakunataq bautizakurqanku.

²² Kunanqa Jesuspa wañusqanta yuyarinapaq huñunakuyqa manan asambleakunapichu ruwakun, aswanpas chaytaqa huñunakunanchis wasipi otaq huk localta alquilaspan ruwanchis, chaypaqqa llaqtamasinchiskunatan invitanchis. 2013 watapiqa 19 millón más runakunan Jesuspa wañusqanta yuyarirqanku. Anchatan kusichiwanchis Jesuspa wañusqanta yuyarinapaq huñunakuyman riyqa, huk runakunata chay importante huñunakuyman invitaypas. ¿Kallpachakunkichu chay huñunakuyman runakunata invitanaykipaq?

¿Imatan rikuchinchis huñunakuykunaman rispa?

23. ¿Imaynatan qhawarinki huñunakuyninchiskunata?

²³ Jehová Diosta kasukuqkunaqa manan sasa ruwanata hinachu huñunakuykunata qhawarinku (Heb. 10:24, 25; 1 Juan 5:3). Rey Davidqa anchatan munarqan Dios yupaychana wasiman riyta, astawanqa Diosta munakuq runakunawan (Sal. 27:4; 35:18). Jesuspas wawallaraq kasqanmantapachan sonqonmantapuni munarqan Diospa wasinpi kayta (Luc. 2:41-49).

24. ¿Imakunatan rikuchinchis huñunakuykunaman rispa?

²⁴ Huñunakuykunaman rispaqa rikuchinchismi Jehová Diosta munakusqanchista, iñiqmasinchiskunata kallpachay munasqanchistapas. Chaymantapas huñunakuykunapiqa askha yanapaykunatan chaskinchis allinta kawsananchispaq, chaymi chayman rispaqa rikuchisun Diospa siervonkuna hina kawsay munasqanchista. Hinaspapas chay huñunakuykunan allinta preparawanchis kallpatapas qowanchis aswan importante llank’ayta aparinanchispaq, chayqa Jesuspa qatikuqnin kanankupaq runakunata yanapaymi (leey Mateo 28:19, 20). Huñunakuykunaman rispaqa rikuchinchismi Diospa gobiernon ñoqanchispaq cheqaqpuni kasqanta. ¡Huñunakuykunataqa ancha allinpaqpuni qhawarisun!