12 CALEB
Mana manchakuspan tukuy sonqowan Diosta servirqan
EGIPTO llaqtamanta Moisespa ayqekusqan tiempopi jinan juj casarasqa Israel runakuna wawayoq karqanku, chay wawankuq sutinmi karqan Caleb. Payqa wawachanmantapachan esclavo karqan, chaymantan ichaqa libre kapurqan. 40 watanpi jina kashaqtinmi Jehová Diosqa Moisesta Egiptoman kacharqan israelitakunata orqomunanpaq. Calebqa may admirasqachá kasharqan Jehová Diospa ancha atiyninta rikuspaqa, rikurqanmi chunka ñak’ariykunawan Egipto runakunata ñak’arichisqanta, rikullarqantaqmi Puka lamar-qochata kichasqantapas. Chhaynatan Diosqa llaqtanta librarqan Egiptopi esclavo kasqankumanta.
Egiptopi Diospa atiyninta rikuspaqa astawanraqchá Calebqa Diospi confiarqan, chaykuna rikusqantaqa manachá jayk’aqpas qonqarqanchu. Wakin Israel runakunan ichaqa manaña Diospi iñipurqankuchu, chaymi Sinaí orqopi kashaspa Dios contra jatarirqanku. Calebmi ichaqa tukuy sonqollapuni Jehová Diosta servirqan. Chaymi Moisesqa Calebman juj llank’ayta qorqan, paywan Josuewan juj chunka umalliqkuna iman prometesqa jallp’ata qhawamunanpaq ajllasqa karqanku.
Chay chunka iskayniyoq qharikunaqa mana manchakuspan Canaán llaqtata rirqanku. Paykunaqa tawa chunka p’unchaymi qhawamunanku karqan chaypi tiyaqkuna kallpasapachus kanku icha manachus chayta, karpakunallapichus tiyanku icha muyuriq perqayoq llaqtapichus tiyanku chayta, chay jallp’a llank’anapaq jinachus icha q’ara jallp’achus chaytapas. Paykunaqa imaymana rurukunata apaykusqan kutimusqaku, iskaymantan uvas k’allmatapas q’epimusqaku. Ichaqa chunka qhamiyaqkuna imachus willasqankuta uyarispaqa maytachá Calebqa llakikurqan. “Paykunaqa imaymana mana allinkunatan rimarqanku qhamiyamusqanku jallp’amanta”. Nirqankun: “Chay llaqtakunapi tiyaq runakunapas sinchi jatunkaray runakunan kasqaku. Chaypin rikumuyku nefilim runakunata”, nispa. Chay nisqankuqa manan cheqaqchu karqan, nefilim runakunaqa jatun paraq chayamusqanpin wañupurqanku. Chayta uyarispankun Israel runakunaqa mancharikurqanku, jinan wakinqa juj umalliqta churayta munarqanku Egipto llaqtaman kutipunankupaq.
Calebwan Josuewanmi ichaqa confiashallarqanku Jehová Diospi. Chaymi paykunaqa Israel runakunata kallpacharqanku: “Ama manchakuychischu chay runakunataqa, [ . . . ] noqanchiswanmi Jehová Dios kashan”, nispa. Chaywanmi Israel runakunaqa astawanraq phiñakurqanku, jinaspa Josuetawan Calebtawan rumiwan ch’aqespa wañuchiyta munarqanku.
¡Maytachá Jehová Diosqa llakikurqan chaykunata rikuspaqa! Payqa imaymanata ruwaspan Egipto nacionmanta llaqtanta orqomurqan. Israel runakunan ichaqa manaña Diospi iñipurqankuchu. Calebpas Josuepas imayna runachus karqanku chaytaqa rikusharqanmi Jehová Diosqa, chaymi nirqan: “Kamachiy Calebmi ichaqa mana chhaynachu karqan, payqa jujniray piensayniyoqmi karqan, tukuy sonqowantaqmi noqapi confiarqan”, nispa. Mana kasukuq Israel runakunamantataq nirqan imaynas ch’in pampapi wañunanku karqan chayta.a Josuewan Calebwanmi ichaqa mana wañunankuchu karqan, aswanmi paykunaqa kasukuq kasqankurayku prometesqa jallp’aman jaykunanku karqan.
Calebqa manan apoyarqanchu mana kasukuq israelitakunataqa, aswanpas Jehová Diosmanmi jap’ipakurqan
Israel runakunaqa tawa chunka watan ch’inneq ch’aki pampakunapi kausarqanku, chhaynapiña tarikurqanku chaypas Calebqa confiashallarqanmi Jehová Diospi. Payqa tukuy sonqonwanmi Moisesta yanaparqan, Moisés wañukapusqan qhepamanpas Josuetapas yanapashallarqanmi. Josuetan Jehová Diosqa ajllarqan Jordán mayuta chimpachispa llaqtanta prometesqa jallp’aman chayachinanpaq. Chaymantapas Calebqa kuraqña kashaspapas maqanakurqanmi Canaán llaqtapi Diospa enemigonkunawan.
Jordán mayuta chimpasqanku soqta wata qhepamanqa, ñan Israel runakunaqa prometesqa jallp’amanta wakin llaqtakunataqa atiparqankuña. Chaymi Calebpas familiantin maypichus tiyanankupaq juj llaqtata ajllakurqan, payqa Hebrón llaqtatan ajllakurqan. Chay llaqtamantan chunka qhamiyaq runakunaqa nirqanku: “Manan atisunmanchu chay runakunawan maqanakuq riytaqa, [ . . . ] sinchi jatunkaray runakunan kasqaku”, nispa. Caleb 85 watanpiña kasharqan chaypas mana manchakuspan nirqan: “Jehová Diospa yanapayninwanqa atillasaqmi chay runakunata chinkachiyta, Jehová Diospa prometesqanman jina”, nispa. Jinan Calebqa chay llaqtata atipaspa chaypi tiyapurqan. Chay qhepamanqa Israel runakunaqa samarqankun guerrakunamanta.
Askha watakuna ñaupaqtan Moisesqa Calebta nirqan: “Jehová Diosniytan tukuy sonqowan kasukurqanki”, nispa. Arí, Calebqa wañupunankaman Jehová Diosta kasukurqan. Chhaynatachá paraisopi jujmanta kausarimpuspapas Diosta kasukullanqataq.
Kay textokunata leey
¿Imaniwaqmi?
¿Imakunata ruwaspan Caleb rikuchirqan mana manchakuq kasqanta?
Astawan t’aqwiriy
1. Números 13:23 nisqanman jina, ¿jatuchachaqtapunichu uvas rurunman karqan prometesqa jallp’api? (w06 15/6 16 párrs. 1, 2).
2. Calebpa Josuepa nisqanman jina, ¿cheqaqtapunichu “lechepas mielpas” askha karqan prometesqa jallp’api? (Núm. 14:8; w11 1/3 15). A
Institute of Archaeology/Hebrew University © Tel Rehov Excavations
Imagen A: Llank’i t’urumanta ruwasqa abejakunaq misk’i ruwananku, chaykunaqa 3.000 watakuna ñaupaqmantaraqmi kashan, chaytan Israelpi tarisqaku.
3. Moisés Cadés llaqtamanta chunka iskayniyoq qhamiyaqkunata kachashaqtin, ¿nishu karuraqchu kasharqan prometesqa jallp’aman chayanankupaq? (w04 15/10 17 párrs. 11, 12). B
Imagen B
4. ¿Ima bendicionkunatan Jehová Dios Calebman qorqan allin iñiyniyoq mana manchakuq kasqanmanta? (w06 1/10 18 párr. 11).
Imakunapin yanapawasunman
Calebqa allin iñiyniyoqña karqan chaypas juj israelitakunawanmi ch’inneq ch’aki pampanta purirqan. Chhaynaña karqan chaypas k’umuykukuspan confiashallarqan Diospi. ¿Imakunapi tarikuspan Calebpa ejemplonta qatikusunman?
¿Imaynatan Calebpa ejemplon yanapawasunman juj runakunaq mana allin ruwasqankuta ama qatikunanchispaq? (Éx. 23: 2). C
Imagen C
¿Imakunata ruwaspan rikuchiwaq Caleb jina mana manchakuq kasqaykita?
Kaykunapi astawan piensariy
¿Imatan kaypi yachasqayki Jehová Diosmanta yachachisunki?
¿Imaynatan kaypi yachasqayki tupan imatachus Jehová Dios munan chaywan?
¿Imatan tapuwaq Caleb kausarimpuqtin?
Astawan yachanapaq
Kaypin yachanki imaynatas Calebta allin iñiyniyoq kasqan yanaparqan mana manchakuq kananpaq chayta.
“Jehová Diospi iñisqanchismi yanapawanchis ama manchakuq kananchispaq” (w06 1/10 16-19 párrs. 1-12)
Calebqa 85 watanpi kashaspan nirqan: “Noqaqa Jehová Diostan tukuy sonqo kasukurqani”, nispa. ¿Imaraykun chayta ninman karqan? (Jos. 14: 8).
“¿Tukuy sonqowanchu Jehová Diosta qatikushanki?” (w93 15/5 26-29)
a Jehová Diospa kamachisqanqa manan Leví ayllu runakunapaqchu karqan nitaq 20 watankumanta urayman Israel runakunapaqchu karqan (Núm. 14:29).