Tukuy sonqomanta munanakusun

1. ¿Imatan Jesús discipulonkunata kamachiran? (Tapanpi kaq dibujota qhaway.)

JUJ p’unchayllaña wañupunanpaq kashaqtinmi Jesusqa discipulonkunata niran: ‘Juj mosoq kamachikuytan qoykichis: Imaynan noqapas munakuykichis, chhaynallatataqmi qankunapas jujkuna-jujkunawan munanakunkichis. Qankunapura munanakusqaykichispin lliupas yachanqaku discipuloykuna kasqaykichista’, nispa (Juan 13:34, 35).

2. ¿Imaraykun iñiqmasinchiskunawan munanakunanchis?

² Jesuspa nisqan jina llapa runakunapas sut’itan discipulonkunata reqsinanku karan munanakusqankuta rikuspanku. Jesuspa chay nisqanqa apostolkunaq tiemponpipas junt’akuranmi, kay tiempopipas junt’akushanmi. Chaymi sasaña kaqtinpas iñiqmasinchiskunawan munanakunanchis.

3. ¿Imakunamantan kaypi yachasun?

³ Juchayoq kasqanchisraykun iñiqmasinchiskunata tukuy sonqomanta munakuyqa sasa kanman. Chhaynaña kaqtinpas Jesuspa ruwasqantan qatikunanchis. Kaypin yachasun imaynatas munakuq kasqanchis yanapawasunman jujkunawan thajpi kausananchispaq, llapankuta igual-llata rikunanchispaq, sumaqta chaskinanchispaqpas. Yachallasuntaq imaynatas wakin iñiqmasikuna sasaña kaqtinpas munakuq kasqankuta rikuchishallaranku chayta, jinaspa paykunaq ruwasqankuta qatikusunman.

JUJKUNAWAN THAJPI KAUSASUN

4. Mateo 5:23, 24 textopi nisqan jina, ¿imaraykun allipunananchis mayqen iñiqmasipas noqanchiswan phiñasqa kaqtin?

⁴ Jesusqa niranmi mayqen iñiqmasinchispas noqanchiswan phiñasqa kaqtin paywan allipunananchista (leey Mateo 5:23, 24). Sut’itan niran: ‘Jujkunawan allinta kausaspallan Diosta kusichinkichis’, nispa. Jehová Diosqa maytan kusikun iñiqmasinchiskunawan thajpi kausananchispaq kallpachakuqtinchis. Payqa manan adorasqanchista chaskiwasunmanchu jujkunapaq phiñasqa kaqtinchis otaq mana allipunayta munaqtinchisqa (1 Juan 4:20).

5. ¿Imaraykun Marcospaq sasa karan juj hermanowan allipunay?

⁵ ¿Imaraykun mayninpi sasa kanman jujkunawan allipunay? Yachasun Marcosb hermanota imachus pasasqanta. Payqa sinchitan phiñakuran juj hermano mana allin ruwasqanta jujkunaman willasqanmanta. Marcosmi nin: “Sinchita phiñakuspan imaymanata payta nirani”, nispa. Chaymantan ichaqa pesapakuran jinaspa disculpata mañakuran. Chay hermanon ichaqa mana perdonaranchu. Chaymi Marcosqa niran: “Payqa manamá munanchu noqawan allipunayta, imapaqñan rimapayayman”, nispa. Watukuq umalliqmi ichaqa Marcosta niran: “Chay hermanowan allipunanaykikama kallpachakushallay”, nispa. ¿Imatan Marcos ruwaran?

6. a) ¿Imatan Marcos ruwaran juj hermanowan allipunananpaq? b) ¿Imaynatan Marcos Colosenses 3:13, 14 textopi nisqanta kasukuran?

⁶ Marcosqa imayna kasqanta qhawarikuspan reparakuran jujkunamanta aswan allinpaq qhawarikusqanta, jinan kallpachakuran k’umuykukuq kananpaq (Col. 3:8, 9, 12). Jujmantan chay hermanomanta k’umuykukuspa perdonta mañakuran. Chaymantapas cartakuna qelqasqanpin niran: “Maytan pesapakuni nisqaymanta, munaymanmi jujmanta amigontin kananchista”, nispa. Regalokunatapas qoranmi. Chaywanpas juj kaq hermanoqa phiñasqallan kasharan. Marcosmi ichaqa Jesuspa ‘hermanoykitan munakunki perdonanki’ nisqanta kasukushallaran (leey Colosenses 3:13, 14). Sichus Jesús jina iñiqmasinchiskunata munakusun chayqa, kallpachakusunmi paykunawan thajpi kausananchispaq, chaypaqmi ichaqa Diosmanta mañakushanallanchis ima phiñachinakuytapas allichanapaq perdonakuq kananchispaqpas (Mat. 18:21, 22; Gál. 6:9).

7. a) ¿Imatan Jesús kamachiwaranchis? b) ¿Ima sasachakuypin juj hermanan tarikuran?

⁷ Jesusmi kamachiwaranchis: “Imaynatachus runakuna ruwanasuykichista munankichis, chhaynallatataq qankunapas paykunata ruwaychis”, nispa. Nillarantaqmi: “Munakuqniykichiskunallatachus munakuwaqchis chayqa, ¿ima allintaq kanman?”, nispa (Luc. 6:31-33). ¿Imatan ruwasunman juj iñiqmasi mana rimaykuwaqtinchis? Chaymi pasaran Laura hermananchista. Paymi nin: “Juj hermanan sapa kutilla mana rimaykuwaqchu, manan yacharanichu imaraykuchus mana rimaykuwasqanta. Llakisqa tarikuspan manaña juñunakuymanpas riyta munaranichu. Niqmi kani ‘manan noqaq juchaychu jujkunapas reparankun juj jina kasqanta’”, nispa.

8. a) ¿Imatan Laura ruwaran juj hermanawan sumaqta kausananpaq? b) ¿Imatan yachasunman Laurata pasasqanmanta?

⁸ Lauraqa imaymanatan ruwaran chay hermanawan allipunananpaq. Diosmanta mañakuspan chay hermanawan rimaran. Jinan sumaqta allipunaspa abrazanakuranku. Ichaqa pisi tiempollan sumaqta kausaranku, Lauran nin: “Jujmantan hermanaqa mana rimaykuwaranchu, jinan sinchita llakikurani, chaymi nirani: ‘Chay hermana cambiallaqtinmi sumaqta kausasaqku’”, nispa. Qhepamanmi ichaqa reparakuran chay hermanata munakunan kasqanta sonqomanta perdonanan kasqantapas (Efes. 4:32-5:2). Yacharantaq munakuq runaqa mana jujpa mana allin ruwasqanta yuyananchu kasqanta, tukuy imapi pacienciakusqanta, tukuy imata creesqanta, tukuy imata suyasqanta, tukuy imata aguantasqantapas (1 Cor. 13:5, 7). Chaymi Lauraqa manaña llakikuranchu. Tiempowantaq chay hermanaqa sumaqta Laurata rimapayaran. Sichus iñiqmasinchiskunata munakushallasun, kallpachakusuntaq paykunawan thajpi kausananchispaq chayqa, ‘thaj kayta qoq munakuq Diosmi noqanchiswan kashanqa’ (2 Cor. 13:11).

LLAPANKUTAPAS IGUAL-LLATA RIKUSUN

9. Hechos 10:34, 35 textopi nisqanman jina, ¿imaraykun lliutapas igual-llata rikunanchis?

⁹ Jehová Diosqa lliutapas igual-llatan rikun (leey Hechos 10:34, 35). Pay jina kaspan rikuchisunchis Diospa wawankuna kasqanchista. Kasukusuntaq “runamasiykitan qan kikiyta jina munakunki” nisqa kamachikuyta, iñiqmasinchiskunawantaq thajpi kausasun (Rom. 12:9, 10; Sant. 2:8, 9).

10, 11. ¿Imatan Rut ruwaran mana allin piensasqanta cambiananpaq?

¹⁰ Yaqapaschá wakinpaqqa jujkunata igual-llata rikuyqa sasa kanman. Hermananchis Rut-ta imachus pasasqanmanta yachasun. Sipas kashaqtinmi waj nacionmanta warmi paypa familianta mana allinta ruwaran. ¿Imaynan Rut chaywan sientekuran? Paymi nin: “Chay nacionmanta runakunatan cheqnikurani, piensaranin iñiqmasinchiskunapas chay warmi jina kanankupaq”, nispa. ¿Iman Rut-ta yanaparan amaña chhaynata piensananpaq?

¹¹ Rutqa imaymanatan ruwaran amaña chhaynata piensananpaq. Anuario libronchispin leeran chay nacionpi tiyaq iñiqmasikuna Diosta servinankupaq imaymana ruwasqankuta. Paymi nin: “Kallpachakuranin chay nacionmanta runakunata munakunaypaq. Repararanin iñiqmasinchiskuna Diosta tukuy sonqowan servisqankuta, hermanonchiskuna kasqankutapas”, nispa. Reparakurantaq imatawanchus ruwanan kasqanta. Paymi nin: “Chay nacionmanta iñiqmasikunata reqsispan kallpachakurani sumaqta rimapayanaypaq, jinan aswan allinta paykunata reqsirani”, nispa. ¿Iman karan chayta ruwasqanmanta? Rutmi nin: “Tiempowanqa manañan cheqnikuranichu chay nacionmanta runakunata”, nispa.

12. ¿Imatan Sara mana reparakuspalla ruwasharan?

¹² Wakinqa mana reparakuspallan jujkunata aswan allinpaq qhawarishankuman. Hermananchis Saramanta yachasun, paymi nin: “Llapa iñiqmasikunatan igual-llata qhawarirani may nacionmantaña, wajchaña, Diospa llaqtanpi imaymana ruwanayoqña kaqtinkupas”, nispa. Paypa familianmi ichaqa universidadpi estudiaran, jinan reparakuran universidadpi estudiaq iñiqmasikunallawan juñukusqanta. Chaymi juj kuti amigonta niran: “Universidadpi estudiaq iñiqmasikunallawanmi juñukuni, jujkunawanqa manan”, nispa. Saraqa cambiananmi karan imayna piensasqanta. ¿Imatan chaypaq ruwaran?

13. ¿Imatan Sara ruwaran imayna kasqanta cambiananpaq? ¿Imatan chaymanta yachasunman?

¹³ Iñiq t’aqata watukuq umalliqmi Sarata yanaparan imayna kasqanta cambiananpaq. Saran nin: “Watukuq umalliqqa felicitawaranmi tukuy sonqowan Diosta servisqaymanta, juñunakuykunapi kutichisqaymanta, yachasqaymantapas. Niwarantaqmi munakuyninchis, khuyapayakuyninchispas astawan yapakunanta”, nispa. Saraqa kasukuranmi watukuq umalliq nisqanta. Saran nin: “Repararanin iñiqmasinchiskunata astawanqa munakunanchis khuyapayananchis kasqanta”, nispa. Chaymi kunanqa iñiqmasikunaq allin ruwasqanta astawan qhawarin. Manan jujkunamanta aswan allinpaqqa qhawarikunanchischu educacionniyoq kasqanchisraykuqa. Sichus llapa iñiqmasinchiskunata munakusun chayqa, llapankutan igual-llata qhawarisun (1 Ped. 2:17).

JUJKUNATA SUMAQTA CHASKISUN

14. Hebreos 13:16 textopi nisqanman jina, ¿imaynan Jehová Dios sientekun jujkunata sumaqta chaskiqtinchis?

¹⁴ Jehová Diosqa kusikunmi qoykukuq kaqtinchis (leey Hebreos 13:16). Chaymi nin: “Pisichikuypi tarikuqkunata yanapaspaqa noqatan serviwashankichis”, nispa (Sant. 1:27; 2:14-17). Chaychá niwanchis: “Kallpachakushallaychis jujkunata sumaqta chaskinaykichispaq”, nispa (Rom. 12:13). Jujkunata sumaqta chaskispan rikuchishanchis paykuna munakusqanchista, amigonkuna kay munasqanchistapas. Jehová Diosqa kusikunmi jujkunaman mijunata otaq imallatapas qoqtinchis, paykunawan tiempota pasariqtinchispas (1 Ped. 4:8-10). Ichaqa, ¿imakunan jark’awasunman jujkunata sumaqta chaskinanchispaq?

15, 16. a) ¿Imaraykun wakinpaq sasa kanman jujkunata sumaqta chaskiy? b) ¿Iman Edit-ta yanaparan jujkunata sumaqta chaskinanpaq?

¹⁵ Yaqapaschá wajcha, imayna uywasqa kasqanchisrayku sasa kanman jujkunata sumaqta chaskiy. Chaymi viuda hermananchis Edit-ta pasaran. Manaraq Diosta servishaspaqa pisitan jujkunawan juñukuq. Payqa niranmi: “Jujkunan aswan allintaqa chaskinkuman”, nispa.

¹⁶ Jehová Diosta servispan ichaqa imayna piensasqanta cambiaran, kallpachakurantaq jujkunata sumaqta chaskinanpaq. Paymi nin: “Juj umalliqmi niwaran: ‘Warmi-qhari iñiqmasinchismi juñunakuy wasi ruwaypi yanapawasun, paykunata alojawaqchu iskay semanata wasiykipi’, nispa. Jinan yuyarirani Sarepta llaqtamanta viudata Dios bendecisqanta”, nispa (1 Rey. 17:12-16). Chaymi Editqa “arí” niran. ¿Ima karan chayta ruwasqanmanta? Paymi nin: “Kusikuranin paykunata alojasqaymanta chaymi iskay killa wasiypi alojarani, amigontintaq kapurayku”, nispa. Kunanqa iñiq t’aqanpipas kanmi amigonkuna, Diosmantapas sapa killanmi 70 horata willan, jinaspa Diosmanta willasqanku qhepaman iñiqmasikunata wasinman pusan imallatapas invitananpaq. Paymi nin: “Qoykukuq kaspan kusisqa kani, askha bendicionkunatataq chaskini chayta ruwasqaymanta”, nispa (Heb. 13:1, 2).

17. ¿Imatan Lucaspas esposanpas reparakuranku?

¹⁷ Yaqapaschá kallpachakunanchis kashan aswan qoykukuq kananchispaq. Yachasun Lucasmanta esposanmantawan. Paykunaqa sapa kutillanmi wasinkuman invitaqku familiankuta, amigonkuta, watukuq umalliqtapas. Lucasmi ichaqa niran: “Reparakuraykun amigollaykuta invitasqaykuta”, nispa. ¿Imatan ruwaranku aswan sumaq sonqo kanankupaq?

18. ¿Imatan Lucaspas esposanpas ruwaranku aswan qoykukuq kanankupaq?

¹⁸ Jesusmi niran: “Munakuqniykichiskunallatachus munakuwaqchis chayqa, ¿ima premioyoqtaq kawaqchis?”, nispa (Mat. 5:45-47). Lucaswan esposanwanmi Jesuspa nisqanpi piensaspa yacharanku aswan qoykukuq kanankuta. Chaymi niranku: “Jehová Dios jina llapa iñiqmasikunaman munakusqanchista rikuchisun”, nispa. Jinaspa mana invitasqanku iñiqmasikunata invitayta qallariranku. Lucasmi nin: “Kunanqa llapankuwanmi sumaqta kausayku, astawantaq Diosta munakuyku, noqaykupurapas munanakuyku”, nispa.

19. ¿Imata ruwaspan rikuchisun Jesuspa discipulon kasqanchista? ¿Imata ruwananchispaqmi kallpachakunanchis?

¹⁹ Yachasqanchis jina iñiqmasinchiskunawan munanakuspaqa thajpin kausasun, lliutan igual-llata rikusun, sumaqtataq chaskisunpas. Ama jujkunata juzgasunchu, sonqomantataq iñiqmasinchiskunata munakusun. Chayta ruwaspaqa kusisqan kausasun, Jesuspa discipulonkuna kasqanchistataq rikuchisun (Juan 13:17, 35).