Iñiyniyoq kaqkunataqa manan imapas jark’anchu

Jinan noqaqa wañuytaraq asikurqani. Noqaqa manan piensarqanichu chay amigoy Bibliamanta yachanantaqa. Chaymi payta nirqani: “¿Imatataq qanri Bibliamantari yachanki?”, nispa. Jinan payqa upallakurqan. Chay qhepamanmi payqa willawarqan maman Jehová Diospa testigon kasqanta, paysi chhikanta Bibliamanta yachachisqa. Jinan nirqani: “Willawankimanchu imatachus yachachirqasunki chayta”, nispa.

Yaqa tutantinmi rimarqayku, jinan willawarqan Bibliaq nisqanman jinaqa Satanás kay pachata kamachishasqanta (Juan 14:30). Chayta uyarispaqa anchatan admirakurqani, manan jayk’aqpas chhayna yachachikuytaqa uyarirqanichu. Juch’uyniymantapachan yachachiwarqanku kay pachata munakuq Dios kamachisqanta. Chaymi mana entiendeqchu kani kay pachapi sinchi millaykuna kasqanta. 26 watallaypiraq kashaspaymi imaymana millaykunata rikusqaywan mana puñuypas jap’iwaqchu.

Papayqa Estados Unidospin guerrapaq avionkunata manejaq. Chhaynaqa wawa kasqaymantapachan yacharqani jatun bombakuna kasqanmanta, chaywanqa ratullan runakunaqa chinkapusunman. Soldadokunaqa allin preparasqan kasharqanku, paykunaqa juj botonta ñit’ispallan chay bombakunata t’ojachiyta atirqanku. Noqaqa Californiapi kaq universidadpin estudiarqani, chay tiempopiqa Estados Unidosmi guerrapi Vietnam llaqtawan kasharqan. Chaymi huelgakunapi participarqani chay guerra tukunanpaq, jinan policiakunaqa qatikachawaqku, millay q’osñitataq kachaymuwaqku, chaymi usqhaylla ayqekuq kayku. Chay tiempopiqa llakikunapaq jinapunin vidayqa karqan. Wakin político runakunatan wañuchirqanku, tukuy ladopitaq huelgakuna kaq. Runakunaqa juj-jujtan apoyarqanku, chaymi noqapas mana yacharqanichu piman sayapakuyta.

1970 watapin Alaska ladoman llank’aq rirqani, chaypiqa askha qolqetan ganarqani. Chay qhepamantaq Inglaterrapi kaq Londres llaqtaman viajarqani. Jinaspa juj motota rantikuspa uray ladoman viajarqani. Askha killakuna qhepamantaq África ladoman chayarqani. Chayman viajashaspaqa askha runakunawanmi reqsinakurqani, paykunapas noqa jinan libre kayta munarqanku.

Bibliaq nisqanman jinaqa Satanasmi kay pachata kamachishan, chayta niwasqankuqa noqapaqqa sut’i reparaymi karqan. Ichaqa tapukurqanin: “¿Jinallatachu Diosri chayta qhawanqa?”, nispa.

Chay qhepallamanmi chay tapukuyniymanta yacharqani. Watakunaq pasasqanman jinaqa askha runakunatan reqsirqani, anchatataq paykunata munakurqani, paykunaqa tukuy sonqon cheqaq Diosta serviqku ima llakipiña tarikuspapas.

IRLANDA DEL NORTE, CHAYPIQA BOMBAKUNA WAÑUCHINAKUYKUNA IMAN KAQ

Londresmanta kutimpuqtiymi amigoypa mamanwan parlarqayku, jinaspan payqa juj Bibliata qowarqan. Unay watakuna qhepamantaq Países Bajos nisqapi Ámsterdam llaqtaman ripurqani. Juj p’unchaymi Bibliata leesharqani juj callepi. Jinaspa juj testigo chayninta purishasqa, paymi niwarqan: “Munaqtiykiqa Bibliamantan yachachiykiman”, nispa. Chay qhepamantaq Irlandapi kaq Dublín llaqtapi kashaqtiy Jehová Diospa testigonkunaq sucursalninta visitarqani. Punkuta takaykuqtiymi jaykuchiwarqanku, chaypin Arthur Matthews hermanowan reqsinakurqani, payqa unayñan Diosta servisharqan. Jinan payta nirqani: “Munaymanmi Biblia estudiayta”, nispa. Jinan pay yachachiyta qallariwarqan.

Bibliamanta yachasqaywanqa anchatan kusikurqani, llapa chaskisqay librokunata revistakunatan leerqani. Bibliatapas leerqanin. Juñunakuyman riqtiymi repararqani wawakunapas yacharqankun importante tapuykunaq kutichiyninta. Chay tapuykunamantaqa ñaupaqmantapacharaqmi runakunaqa tapukuqku, wakinmi kaykuna: ¿Imanaqtinmi millay ruwaykuna kashallanpuni? ¿Pitaq cheqaq Diosri? ¿Wañupusqanchis qhepaman maypipas kausasunmanraqchu? Chay llaqtapiqa testigokunallan amigoykuna karqanku, paykunallatan reqsirqani. Paykunan yanapawarqanku Jehová Diosta munakunaypaq, payta servinaypaqpas.

1972 watapin bautizakurqani. Juj wata qhepamantaq precursor karqani, jinaspa juj juch’uy iñiq t’aqaman yanapakuq rirqani, chayqa Irlanda del Nortepi Newry llaqtapin tarikurqan. Juj orqopi tarikuq wasichatan alquilakurqani. Chayneqpiqa askha wakakuna kaq, paykunaq ñaupaqenpin discursota qonaypaq ensayaq kani. Mijushanankukaman paykuna uyariwashankumanpas jina karqan. Paykunaqa manayá ni “muu” nispapas niwarqankuchu, ichaqa paykunata qhawaspan discursoyta ensayarqani. 1974 watapin precursor especial kanaypaq nombrawarqanku, compañeroytaq karqan Nigel Pitt, paywanqa amigontinmi kashallayku.

Chay tiempopiqa Irlanda del Norte nacionpiqa llaqtallantinmi guerrapi tarikurqanku. Wakin runakunaqa nirqankuraqmi: “Chay nacionpiqa bombakuna, wañuchinakuykuna imallan kan”, nispa. Callekunapin runakunaqa maqanakuqku, soldadokuna runamasinkuta wañuchiqku, bombakunapas sapa kutillanmi t’ojaq. Tukuy chaykunaqa karqan religionpa causanpi politicokunaq causanpi iman. Protestantekunapas catolicokunapas repararqankun testigokunaqa mana mayqen politicotapas apoyasqaykuta, chaymi noqaykuqa mana jark’asqalla Diosmanta willaq kayku. Sapa kutillanmi Diosmanta willasqayku runakunaqa niwaqku: “Ama chay callemanqa jaykuychischu, mana allinpitaq tarikuwaqchis”, nispa.

Mayninpin ichaqa sinchi llakipi tarikurqayku. Juj p’unchaymi Dennis Carrigan hermanowan Diosmanta willaq juj llaqtachaman rirqayku. Chaypiqa manan hermanonchiskunaqa karqanchu, juj kutillatataqmi chay llaqtamanqa ñaupaqpi rirqayku. Jinan juj warmiqa jujkunaq qayllanpi tumpawarqanku: “Kaykunaqa Inglaterra soldadokunan kashanku”, nispa. Chaytaqa niwarqanku chay rimayniyoq kasqaykuraykun. Jinan sinchita mancharikurqayku. Chay llaqtapi soldadokunata sumaqta tratasqaykuta rikuspallan chay runakunaqa wañuchiwankuman karqan otaq qonqoriykupi disparawankuman karqan. Denniswanmi paraderopi suyasharqayku carro jamunanta, manan juj runakunaqa ladoykupiqa karqanchu, nishutataqmi chirimusharqan. Chayllamanmi juj carropi runakuna restauranteman asuykurqanku, jinan chay warmiqa chay qharikunawan rimaspa noqaykuta señalawaspa “Inglaterra soldadokunan paykunaqa” nispa tumpawarqanku. Chay qhepamanmi chay qharikunaqa susigollawan qayllaykuman asuykamuspa tapuwarqanku ima horastachus carro chayamunanmanta. Carro chayamuqtintaq choferwan parlarqanku, manan uyarirqaykuchu parlasqankuta. Noqallaykun chay carropiqa kasharqayku, jinan nirqayku: “Llaqta jawaman apawaspanchischá wañuchiwasunchis”, nispa. Ichaqa manan imapas pasawarqankuchu. Carromanta uraykushaspan choferta tapurqani: “¿Imatan chay runakuna tapurqasunki?”, nispa. Jinan payqa niwarqanku: “Ama llakikuychischu. Willarqanin pikunachus kasqaykichista. Manan imapas pasasunkichischu”, nispa.

1976 watapin Dublín llaqtapi asamblea de distritoa nisqa aparikurqan, chaypin Pauline Lomax hermanata reqsirqani, payqa precursora especial jinan Inglaterrapi Diosta servisharqan. Payqa Dios sonqo k’umuykukuq hermanan karqan. Paypas hermanon Raypas erqe kasqankumantapachan Jehová Diosta reqsirqanku. Juj tiempo pasasqan qhepamantaq Paulinewan casarakurqayku, jinaspa precursor especial jina Irlanda del Nortepi kaq Ballymena llaqtapi servirqayku.

Juj tiempon watukuq umalli jina llank’arqani Belfast, Londonderry llaqtakunapi, juj peligroso llaqtakunapi ima. Chay llaqtapi tiyaq hermanonchiskunaqa allin iñiyniyoqmi karqanku, Jehová Diosta servinankupaqtaqmi ñaupa religionninkuta saqepurqanku, manañan runamasinkutapas cheqnikurqankuchu. Diosninchisqa allintan paykunata yanaparqan.

Irlanda nacionpiqa chunka watan servirqani. 1981 watapitaq Galaad escuelaman invitawarqanku 72 claseman. Chay escuela qhepamantaq Sierra Leona nacionman kachawarqanku, chayqa África Occidentalpin tarikun.

SIERRA LEONA: WAJCHAÑA KASPAPAS ALLIN IÑIYNIYOQMI KANKU

Juj wasipin 11 misionero hermanokunawan tiyarqayku. Chay wasipiqa juj cocina, kinsa baño, iskay duchakuna, juj teléfono, juj lavadora, juj secadora imallan karqan. Chaymantapas sapa kutillanmi luzqa mana kaqchu, techokunapipas askha ratakunan kaq, ura cuartomanpas venenoyoq mach’aqwaykunan jaykumuq.

Chhaynapi kausayqa sasan karqan, ichaqa kusikurqaykun runakunaman Diosmanta willaspayku. Chay llaqtapi kaq runakunaqa respetaqkun Bibliata, tukuy yuyaywantaqmi uyariwaqku. Askha runakunan noqaykuwan estudiarqanku, testigotaq kapurqanku. Chay llaqtapiqa “señor Robert” nispan niwaqku, esposaytataq “señora Robert” nispa. Chay qhepamantaq sucursalpi llank’arqani, jinan pisillataña Diosmanta willaqqa lloqsiq kani. Chaymi runakuna esposayta “señora Pauline” nispa niqku, noqatataq “señor Pauline” nispa niwaqku, esposayqa kusisqan chaywan kasharqan.

Chay nacionpiqa askha hermanonchiskunan wajcha karqanku, Jehová Diosmi ichaqa imachus necesitasqankuta qollaqpuni, mayninpiqa musphanapaqraqmi karqan (Mat. 6:33). Yuyashanin juj hermanawan imachus pasasqanta, chay hermanapaqqa chay p’unchaylla paypaqpas wawankunapaqpas mijunata rantinallanpaqmi qolqen karqan. Paymi ichaqa qolqenta qorqan malaria onqoyniyoq hermanoman, chay hermano jampita rantikunanpaq qolqen mana kasqanrayku. Chay p’unchayllataq juj warmi hermananchispa wasinta risqa chujchanta ñaqch’achikunanpaq, jinaspa hermanaman pagapurqan. Chayqa pasallaqpunin.

NIGERIA: CHAYPI TIYAQ RUNAKUNAMANMI YACHAKUNAYKU KARQAN

Sierra Leona nacionpiqa isqon watan kamurqayku. Chay qhepamantaq Nigeria nacionpi kaq sucursalman kachawarqanku, chay sucursalqa jatunmi karqan. Chaypiqa Sierra Leona nacionpi jinan kaq llank’anallapitaq llank’arqani, esposaypaqmi ichaqa sasa karqan. Payqa ñaupaqqa sapa killanmi 130 horasta Diosmanta willaq, kunanmi ichaqa sapa p’unchay costurapi yanapakurqan. Sasatan chayman yachakurqan, hermanokunan ichaqa “gracias” nispa niqku llank’asqanmanta, jinaspa payqa Betelpi llank’aq hermanokunata kallpacharqan.

Nigeriapi tiyaq runakunamanmi yachakunayku karqan. Juj kutinmi juj hermano juj hermanata presentawarqan, payqa chayllaraqmi Betelman jaykumusharqan. Jinan makiyta saludanaypaq jaywariqtiy chay hermanaqa ñaupaqeypi qonqorikurqan. Chayta rikuspaymi muspharqaniraq, kaq ratun yuyarirqani Hechos 10:25, 26, Apocalipsis 19:10 textokunapi nisqanta. Sonqollaypin nirqani: “Manamá chayqa allinchu”, nispa. Ichaqa nillarqanitaqmi: “Betelpi servinanpaqtaq invitamurqanku chayqa, payqa allintan yachan Bibliaq nisqantaqa”, nispa.

P’enqakuspaymi chay hermanawan parlarqani. Chay qhepamantaq chayta ruwasqanmanta tapukurqani. Chay hermanaqa chay nacionpi costumbreman jinallan ruwasharqan. Qharikunapas chaytan ruwallaqkutaq. Chayta ruwaspan paykunaqa jujkuna respetasqankuta rikuchirqanku, chaytaqa manan jujkunata adoranankupaqchu ruwarqanku. Bibliapipas willanmi wakin llaqtakunapi chay costumbre ñaupaqpi kasqanmanta (1 Sam. 24:8). Chayraqmi sonqoypi nirqani: “Allipaqchá hermanataqa mana nirqanichu chay ruwasqaykiqa manan allinchu”, nispa.

Askha hermanokunatan Nigeriapi reqsirqayku, paykunaqa unayñan Jehová Diosta tukuy sonqo servirqanku. Paykunamanta jujninmi karqan Isaiah Adagbona.b Payqa wayna kasqanmantapachan Jehová Diosta reqsirqan, chay qhepamantaq lepra onqoyniyoq karqan. Jinaspan lepra onqoyniyoq runakunaq tiyasqan ladoman apapurqanku, pay sapallanmi chaypiqa testigo karqan. Askha runaña Diosmanta willananta jark’arqanku chaypas, payqa kinsa chunka lepra onqoyniyoq runakunatan yanaparqan testigo kanankupaq, juj iñiq t’aqatataq chay llaqtapi paqarichirqan.

KENIA: HERMANOKUNAN NOQAWAN PACIENCIAKURQANKU

1996 watapin Kenia nacionpi kaq Betelman kachawarqanku. Chay naciontaqa waynallaraq kashaspaymi visitarqani, qallariypi willakusqayman jina. Betelpi tiyasqayku wasimanmi jaykumuqku “cercopiteco verde” nisqa sutiyoq monokuna, chay monokunaqa hermanakunamantan frutankuta suwakuqku. Juj kutinmi juj hermanaqa ventananta kichasqata saqerusqa. Cuartonman kutimunanpaqqa askha monokunan cuartonpi kaq llapa mijunata mijushasqaku. Jinan hermanaqa qaparispa cuartomanta usqhaylla lloqsirqan. Monokunapas qaparispan manchakuymanta ventananta usqhaylla lloqsirqanku.

Esposaywanmi suajili simita rimaq iñiq t’aqata yanapakurqayku. Jinaspa pisi tiempollamanta niwarqanku Bibliata estudianapaq juñunakuyta pusarinaypaq. Ichaqa noqaqa pisichallatan suajili simitaqa yacharqani. Chaymi allinta preparakunay karqan tapuykunata allinta leenaypaq. Ichaqa chay tapuyman manachus parrafopi nisqanman jina kutichiqtinkuqa manan entiendeqchu kani. Sinchitan llakichiwaq hermanokunata mana allinta yanapasqayqa. Chay hermanokunan ichaqa noqawan pacienciakurqanku k’umuykuspataq uyarikuqku rimasqayta.

ESTADOS UNIDOS: DIOS SERVIYTAN ÑAUPAQMANQA CHURANKU

Kenia nacionpiqa manan ni juj watapas karqaykuchu. 1997 watapin invitawarqanku Brooklynpi kaq Betelman. Chay nacionpi tiyaq hermanokunaqa qhapaqmi kanku, chaymi paykunapaqqa mayninpi sasa kanman Diospa gobiernonta ñaupaqman churay (Prov. 30:8, 9). Hermanonchiskunan ichaqa allin iñiyniyoq kanku. Imachus kaqninkutaqa manan aswan qhapaq kanankupaqchu utilizanku, aswanpas Diospa llaqtanta yanapanankupaqmi.

Askha watakuna Diosta servisqaykupin reqsirqayku imaymana clase hermanokunata, llapankupas kallpachakunkun allin iñiyniyoq kanankupaq: Irlandapiqa nishu wañuchinakuymi karqan, África ladopitaq hermanokunaqa wajcha karqanku. Estados Unidospi hermanokuna qhapaqña karqanku chaypas kallpachakurqankun tukuy sonqowan Diosta servinankupaq.

Job 7:6 textopi nisqan jina watakunaqa “awana q’aytu jinan ratulla pasarqan”. Kunanqa central mundialpin Warwickpi llank’ashayku, chaypiqa may munakuq hermanokunawanmi tiyani. Maytan kusikuyku tukuy atisqaykuman jina reyninchis Jesucristota apoyasqaykumanta, payqa pisi tiempollamantan Jehová Diosta tukuy sonqowan serviqkunata salvanqa (Mat. 25:34).