¿Imatan ruwana ima injusticiatapas rikuspa?

1, 2. ¿Imatan ruwanku runakuna injusticiata rikuspa? ¿Imamantan kaypi yachasunchis?

KAY tukukuy p’unchaykunapiqa askha runakunan injusticiata ruwaspa runamasinkuta sufrichinku. Wakintaqa wajcha kasqankurayku, juj llaqtayoq kasqankurayku, juj costumbreyoq kasqankurayku, juj colorniyoq kasqankurayku iman chhaynata ruwanku. Jatun autoridadniyoq runakunapas, qhapaq runakunapas paykunallapi piensaspan imaymana mana allinkunata ruwanku, chaykuna jawan askha runakuna sufrinku. ¿Qanpas chhaynapichu tarikurqanki? Mayqen familiayki imapaschá ima injusticiapipas tarikurqan. Chaykunata rikuspaqa llapapas llakikunchismi.

² Llapa runakunapas munanchismi thajpi kausakuyta, jujkunapas sumaqta qhawariwananchista. Chaymi wakin runakunaqa imaymana injusticiata rikuspa reneganku, jinaspa chaykunata tukuchiyta munaspa huelgakunata ruwanku. Wakinqa “injusticiatan tukuchisaqku” niq político runakunata organizacionkunata iman apoyanku. ¿Diosta serviqkunari ruwananchischu chayta? Manapunin. Bibliapi nisqan jina, noqanchisqa “manan kay pachamantachu” kanchis, chaymi mana chaykunataqa apoyananchischu. Aswanpas Jehová Diospa gobiernonpin confiananchis, chay gobiernollan kay pachamanta llapa injusticiata chinkachipunqa (Juan 17:16). Yachanchisña chayta chaypas, runakuna runamasinkuta sufrichisqankuta rikuspaqa llakikusunpaschá. Ichaqa, ¿imatan ruwasunman ima injusticiatapas rikuspa? ¿Imatan ruwasunman chhaynapi tarikuqkunata yanapananchispaq? Chay tapuykunamantan kaypi yachasunchis. Ñaupaqtan ichaqa yachasunchis imaynatas Jehová Diospas Jesuspas injusticiata qhawarinku chayta.

JEHOVÁ DIOSWAN JESUSWANQA CHEQNIKUNKUN INJUSTICIATAQA

3. ¿Imaraykun jujkunata sufrichiq runakunata rikuspa llakikunchis reneganchis ima? (Isaías 5:7).

³ Bibliapi nisqan jina, Jehová Diosqa payman rijch’akuqtan kamawasqanchis. “Payqa allin kaqta, chanin kaqtawanmi munakun”, injusticiatataq cheqnikun. Payman rijch’akusqanchisraykun noqanchispas injusticiata rikuspaqa llakikunchis reneganchis ima (Sal. 33:5; Gén. 1:26). Jehová Diosqa manan jayk’aqpas ima injusticiatapas ruwanmanchu, manataqmi munanchu runakunapas chayta ruwaspa runamasinkuta sufrichinankutaqa (Deut. 32:​3, 4; Miq. 6:8; Zac. 7:9). Yachasun profeta Isaiaspa tiemponpi imachus pasarqan chayta. Chay tiempopin Israel runakuna runamasinkuta sufrichisharqanku. Chay runakunaq “khuyay waqasqankutan Jehová Diosqa uyarimurqan” (leey Isaías 5:7). ¿Imatan Jehová Dios ruwarqan chayta rikuspa? Castigarqanmi kamachikuyninkunata mana kasukuspa jujkunata sufrichiq runakunata (Isa. 5:​5, 13).

4. ¿Imatan yachasunman makin ch’akisqa runata Jesuspa qhaliyachisqanmanta? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

⁴ Jesuspas taytan jinan chanin kaqta munakun, injusticiatataq cheqnikun. Juj kutinmi Jesusqa rikurqan makin ch’akisqa runata. Paytan Jesusqa sinchita khuyapayarqan, jinaspa jampirqan. Religionpi umalliqkunan ichaqa chayta rikuspa phiñakurqanku. Paykunaqa sábado p’unchaypi chay runata qhaliyachisqanmantan phiñakurqanku. Manan ni kusikullarqankupaschu chay runa qhaliyapusqanmantapas. Chaymi Jesusqa chay runakunaq “sonqonku rumiyasqa kasqanmanta maytapuni llakikurqan” (Mar. 3:​1-6).

5. ¿Iman yanapawasunman injusticiakuna kasqanrayku renegasqalla kasunman chay?

⁵ Rikusqanchis jina, Jehová Dioswan Jesuswanqa manan allinpaqchu qhawarinku ima injusticiatapas. Chaychá noqanchispas injusticiata rikuspaqa llakikunchis reneganchis ima (Efes. 4:26). Ichaqa maytaña renegasunman chaypas, manan chaywanchu injusticiataqa chinkachisun. Aswanpas kaypin piensarinanchis: Sichus chaykuna pasasqanpi nishuta piensasunman phiñasqallataq kasunman chayqa, depresión onqoy juj onqoykuna iman jap’iwasunman (Sal. 37:​1, 8; Sant. 1:20). Chhaynaqa, ¿imatan ruwananchis ima injusticiatapas rikuspa? Chaypaqqa imatas Jesús ruwarqan chaymanta rimasun.

¿IMATAN JESÚS RUWARQAN INJUSTICIAKUNATA RIKUSPA?

6. ¿Ima injusticiakunatan Jesús rikurqan? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

⁶ Jesusqa imaymana injusticiakunatan rikurqan. Paypa tiemponpiqa religionpi umalliqkunan imaymana kamachikuykunata churaspa runakunata sufrichiqku (Mat. 23:​2-4). Romapi autoridadkunapas Judá llaqtapi runakunatan mayta sufrichiqku. Chayta rikuspan wakin runakunaqa chay autoridadkuna contra jatarirqanku. Rikurqanña Jesús chaykunata chaypas manan payqa autoridadkuna contraqa churakurqanchu. Rey kananpaq churayta munashaqtinkupas juj ladomanmi ayqekurqan (Juan 6:15).

7, 8. Imaymana injusticiataña Jesús rikurqan chaypas, ¿imaraykun mana ima politicapipas chhaqrukurqanchu? (Juan 18:36).

⁷ Imaymana injusticiataña Jesús rikurqan chaypas, manan politicapiqa chhaqrukurqanchu chayta tukuchinanpaqqa. ¿Imarayku? Payqa allintan yacharqan imaynas runakunaqa mana noqanchispura kamachikunanchispaqchu kamasqa karqanchis chayta (Sal. 146:3; Jer. 10:23). Chaymantapas yacharqanmi imaynas runakunaqa mana injusticiakunata chinkachiyta atisunmanchu chayta. Ichaqa, ¿imaraykun nishu injusticia kan? Satanás kay pachapi kamachikusqanraykun. Paymi askha runakunata tanqan pay jina mana allinkunata ruwanankupaq (Juan 8:44; Efes. 2:2). Chaymantapas juchasapa kasqanchisraykun mayninqa allin kaqtaña ruwayta munashanchis chaypas, mana allin kaqta ruwanchis (Ecl. 7:20).

⁸ Jesusqa yacharqanmi Jehová Diospa gobiernollan llapa injusticiata tukuchipunanta. Chaymi mana ima politicapipas chhaqrukurqanchu, aswanpas tukuy tiemponwanmi Diospa gobiernonmanta allin willakuykunata willarqan (Luc. 8:1). Chay tiempopi justiciata maskhaq runakunamanpas willarqanmi imaynas mana chanin ruwaykunaqa wiñaypaq chinkapunan karqan chayta (Mat. 5:6; Luc. 18:​7, 8). Ichaqa manan kay pachapi kamachikuq runakunachu injusticiataqa chinkachinqaku, aswanpas Jehová Diospa gobiernollanmi chaytaqa wiñaypaq chinkachipunqa, chay gobiernoqa manan kay pachamantachu (leey Juan 18:36).

INJUSTICIAPI TARIKUSPAQA JESUSPA EJEMPLONTA QATIKUY

9. ¿Piqpa gobiernollanmi kay pachapi llapa injusticiata chinkachipunqa?

⁹ Jesuspa tiemponmantaqa kay tukukuy p’unchaykunapin astawanraq injusticiaqa rikukushan. ¿Imarayku? Satanasmi chaypaq juchayoq kashan. Chaymantapas askha runakunan pay jina kanku (2 Tim. 3:​1-5, 13; Apo. 12:12). Ichaqa, Diospa gobiernollantaq llapa chaykunata chinkachipunqa chayqa paypa gobiernollantan apoyananchis, manataqmi ima huelgakunapipas injusticiata chinkachiyta munaq organizacionkunapipas participananchischu. Yachasun Stacy hermananchismanta.a Payqa manaraq Diosta reqsishaspas injusticiata chinkachiyta munaq organizacionpi yanapakusqa. Paymi nin: “Antesqa chaykunapin yanapakuq kani chaykuna chinkapunanta munaspa, ichaqa manan chinkaqchu. Chaymi kunanqa Jehová Diospa gobiernollanta apoyani. Noqaqa allintan yachani paypa gobiernollan llapa injusticiata chinkachipunanta”, nispa (Sal. 72:​1, 4).

10. Mateo 5:​43-48 textokunapi nisqan jina, ¿imaraykun mana participanchischu injusticiakunata chinkachiyta munaq organizacionkunapi? (Qhaway kay parrafopaq fotota).

¹⁰ Kay tiempopi justiciata maskhaq organizacionkunaqa, gobiernokunaq imachus ruwasqankutan cambiayta munanku. Chayraykun paykuna contra jatarinku, ch’aqwata iman jatarichinku; jujkunatapas mana allinman iman churanku. Ichaqa yachamusqanchis jina, Jesusqa manan “chayta ruwankichis” nirqanchu (Efes. 4:31). Jeffrey hermanonchismanta yachasun. Paymi nin: “Huelgakunata ruwaq runakunaqa “tranquilollan huelgata ruwasaqku” ninkuña chaypas, ratullan ch’aqwata jatarichinku, maqanakunku suwanakunku iman”, nispa. Jesusqa manan chayta ruwananchispaqchu yachachiwarqanchis, aswanpas “runamasiykichista munakuychis” “qatikachaqniykichiskunapaqpas mañapushallaychis” nirqanmi (leey Mateo 5:​43-48). Chhaynaqa, Jesuspa ejemplontan qatikunanchis, kamachisqanman jinataqmi runakunataqa lliutapas munayta qhawarinanchis, respetananchis ima.

11. ¿Imaraykun mayninpi sasa kanman Jesuspa ejemplonta qatikuy?

¹¹ Yachanchisña Jehová Diospa gobiernon llapa injusticiakunata chinkachipunanta chaypas, pipas injusticiata ruwawaqtinchisqa mayninqa sasan kanman Jesuspa ejemplonta qatikuyqa. Chaypaq yachasun Janiya hermananchismanta. Paytaqa juj colorniyoq kasqanraykus mana chaninta ruwasqaku. Paymi nin: “Chayta ruwawasqankumantan noqaqa sinchi llakisqa phiñasqa ima kasharqani, vengakuyta imaraqmi munarqani. Chaymi chaykuna contra kaq organizacionpi yanapakuyta munarqani. Noqaqa piensarqani chayta apoyaspa thaj kanaypaqmi”, nispa. Tiempowansi chay hermananchisqa reparakusqa chhayna piensasqanqa mana allinchu kasqanta. Paymi nillantaq: “Diosta mana reqsiq jinañan noqapas piensayta qallarisharqani. Jehová Dios llapa chaykunata tukuchinanpi confianaymantaqa, runakuna chayta allichapunankupin masta confiasharqani. Chayraykun chay piensasqay mana allinchu kasqanta reparakuspa chay organizacionpi participaq runakunamanta t’aqakapurqani”, nispa. Chayqa pitapas pasawasunmanmi. Pipas mana chaninta ruwawaqtinchisqa phiñakusunman vengakuyta iman munasunman. Ichaqa yachananchismi chhaynakunapi tarikuspa controlakuyta, manataqmi kay pachapi ima organizaciontapas apoyananchischu (Juan 15:19).

12. ¿Imaraykun mana comuntachu ima noticiatapas qhawananchis ni uyarinanchispas?

¹² ¿Iman yanapawasunman ima injusticiapipas tarikuspa thajlla kananchispaq? Chaypaqqa manan comuntachu ima noticiatapas qhawananchis, leenanchis ni uyarinanchispas. Wakin noticiakunapiqa manan cheqaqtachu imatapas willakamunku, yapa-yapayuspan imatapas willamunku; paykunaqa runakuna autoridadkuna contra sayarinankuta munaspan chayta ruwanku. Chaymantapas wakin noticiapi willamuqkunaqa mana allinta yachaspan imatapas willakamunku. Ichaqa, cheqaqña chay willasqanku kanman chaypas, ¿allinchu kanman chaykunapi nishuta piensay? Manan ¿riki? Sichus chaykunallapi nishuta piensasunman chayqa, astawanmi llakikusunman renegasunman ima (Prov. 24:10). Chaymantapas yaqapaschá qonqapusunman imaynas Jehová Diospa gobiernollan llapa chaykunata chinkachipunqa chaytapas.

13. ¿Imaynatan Bibliata leey yanapawasunman thajlla kananchispaq?

¹³ ¿Imatawanmi ruwasunman? Sapa p’unchaymi Bibliata leenanchis, chaypitaq yuyaymanananchis. Alia sutiyoq hermananchismanta yachasun. Wakin llaqtamasin runakunatas nishuta sufrichisqaku. Chay ruwasqankumantaqa manas chay juchayoq runakunataqa imanasqakupaschu. Paymi nin: “Chaykunata rikuspan sinchita llakikurqani, sonqoy imaraqmi t’impurqan. Ichaqa yuyarirqanin Jehová Dioslla llapa chaykunata chinkachipunanta. Chaymantataq Job 34:​22-29 textota leerqani. Chaypin willashan imaynas runamasinkuta sufrichiq runakunaqa mana Jehová Diosmantaqa pakakuyta atinkumanchu chayta. Chaymantapas willashanmi imaynas Jehová Dioslla cheqaq justiciata ruwanqa chayta, imaynas paylla kay pachapi llapa imata allinchanqa chaytapas”, nispa. Ichaqa, ¿imatan ruwananchis Jehová Dios llapa injusticiata chinkachipunan p’unchay chayamunankama? Chayta qatiqpi yachasun.

¿IMATAN RUWANANCHIS DIOSPA GOBIERNON CHAYAMUNANKAMA?

14. Imaymana injusticiaña kay tiempopi kan chaypas, ¿imatan noqanchisqa ruwananchis? (Colosenses 3:​10, 11).

¹⁴ Juj runakunaña mana chaninta runamasinkuta ruwanku chaypas noqanchisqa manan paykuna jinachu kananchis. Aswanpas Jesuspa ejemplontan qatikunanchis, pay jinan llapa runamasinchista munakunanchis respetananchis ima. Piña mana allinta ruwawasunman chaypas sumaqtan paytaqa qhawarinanchis (Mat. 7:12; Rom. 12:17). Llapa runakunata sumaqta qhawarisun, allin kaqllatataq ruwapusunpas chayqa, Jehová Diostan kusichisun (leey Colosenses 3:​10, 11).

15. ¿Iman pasanqa runakunaman Diosmanta willamuqtinchis?

¹⁵ ¿Imatawanmi ruwasunman? Tukuy atisqanchistan kallpachakunanchis llapa runakunaman Diosmanta willamunanchispaq. Chayta ruwasun chayqa, yaqapaschá millay runakunapas mana chaninta ruwaq runakunapas cambiapunkuman, llamp’u sonqoman ima tukupunkuman (Isa. 11:​6, 7, 9). Jemal sutiyoq hermanonchismanta yachasun. Payqa manaraq Diosta reqsishaspas gobierno contra jatariq organizacionpi yanapakusqa. Paymi nin: “Manan runataqa maqashaspallaqa ni qapariyuspapas cambiachiyta atiwaqchu. Bibliawanmi ichaqa allinta yanapawaq. Noqatapas Bibliata estudiaymi yanapawarqan cambianaypaq”, nispa. Rikusqanchis jina, Jemaltaqa Bibliata estudiaymi yanaparqan chay organizacionmanta lloqsipunanpaq. Chayraykun noqanchispas tukuy atisqanchista llapa runakunaman Diosmanta willamunanchis, chhaynapin manaña mana chanin ruwaykunata ruwaysikunqakuñachu.

16. ¿Imaraykun Jehová Diospa gobiernonmanta willamunanchis?

¹⁶ Chaymantapas Jesús jinan llapa runakunaman willamunanchis imaynas Jehová Diospa gobiernollan kay pachamanta llapa injusticiata tukuchipunqa chayta. Chayta ruwaspan runakunata sonqochasun, yanapasunmi manaña nishuta llakikunankupaq, Diospa gobiernollanta suyakunankupaqpas (Jer. 29:11). 9 parrafopi rimamusqanchis Stacy hermananchismi nillantaq: “Bibliata estudiaymi noqataqa yanapawarqan injusticia ruwawasqankupi ama nishuta piensanaypaq. Jehová Diosqa Bibliawanmi munayta sonqochawarqan”, nispa. Chay hermananchista jinan juj runakunatapas Bibliawan sonqochamunanchis. Ichaqa chaypaqqa allintan preparakunanchis, chhaynapin confianzawan chaykunamanta willasunchis escuelapipas llank’anapipas.b

17. Imaymana injusticiaña kan kay tiempopi chaypas, ¿imatan yuyarinanchis?

¹⁷ Satanaspa kamachikusqan kay millay pachapiqa kashallanqan injusticiaqa. Ichaqa manan sapanchischu kashanchis, Jehová Diosmi yanapawasun llapa injusticiata aguantananchispaq. Chaymantapas pisi tiempollamantan payqa Satanasta wiñaypaq chinkachipunqa (Juan 12:31). Kaypi yachasqanchis jina, Bibliapiqa willashanmi imaraykus nishu injusticia kan chayta, imaynatas Jehová Diospas Jesuspas chaykunata qhawarinku chaytapas (Sal. 34:​17-19). Ichaqa, chhaynaña imaymana injusticia kashan chaypas Jesuspa ejemplontan qatikunanchis; Jehová Diospa gobiernon llapa chaykunata allichananpitaqmi tukuy sonqo confiananchis (2 Ped. 3:13). Chaykuna tukupunan pˈunchay chayamunankama ichaqa kallpachakushallasun Diospa gobiernonmanta llapa runakunaman willamunanchispaq. Chay gobierno chayamunanpaqqa pisillañan faltashan, chaypiqa ¡may kusisqachá thajchá kausakusunchis! (Isa. 9:7).