Diospaq kausasunchis juñunakuypi yachanapaq referencia
3-9 JUNIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | GÁLATAS 4-6
“Ñaupaqpi pasasqanmi rikuchiran qhepaman imachus pasananta”
(Gálatas 4:24, 25) Chay pasasqanmi rikuchiran imachus qhepaman pasanan karan chayta. Chay warmikunan representan iskay acuerdo ruwakusqanta, jujninmi representan Sinaí orqopi acuerdo ruwakusqanta, payqa Agarmi, paymi kamachi kanankupaq wawakunata onqokun. 25 Chhaynaqa, Agarqa Arabia ladopi Sinaí orqotan representan, kunan tiempotaq representan Jerusalén llaqtata, chay llaqta llapa wawakunantin kamachi kasqanrayku.
it-1-S 65 párr. 1
Agar
Apóstol Pabloq nisqanman jinaqa Agarmi representaran Israel nacionta, chaymi Jehová Diospaq llaqtan karan Sinaí orqopin kamachikuykunatapas qoran, chay kamachikuyman jinan israelitakunaqa kausananku karan. Juchayoq kasqankuraykun sasa karan chay kamachikuyta cumpliy. Chay kamachikuy kasqanraykun israelitakunaqa mana librechu karanku, aswanpas juchaman vendesqa karanku wañunankupaq; paykunaqa esclavon karanku (Juan 8:34; Rom. 8:1-3). Pabloq tiemponpi Jerusalenqa Agarmanmi perteneceran, Jerusalenqa Israelpa capitalninmi karan, chay nacionpi runakunaqa esclavon karanku. Ajllasqa cristianokunan ichaqa ‘wichaypi kaq Jerusalenpa’ wawankuna kanku, paykunan Diospa warmita representan. Sara jina, payqa libre kaq warmin karan, cielopi kaq Jerusalenqa manan jayk’aqpas esclavoqa karanchu, ichaqa Isaactan Ismael qatiykacharan, chhaynallatataqmi ‘wichaypi kaq Jerusalenpa’ wawankunatapas qatiykacharanku (Jesuspa kacharichisqan) paykunataqa kay pachapi esclavo kaqkunan qatiykacharanku. Ichaqa imaynan Agarpas wawantin wijch’usqa karan, chhaynatan Jehová Diospas kay pachapi Israel naciontaqa tukuchipuran (Gál. 4:21-31; qhawallaytaq Juan 8:31-40 textotapas).
(Gálatas 4:26, 27) Wichaypi kaq Jerusalenmi ichaqa libre, paymi noqanchispa mamanchisqa. 27 Diospa simin qelqapipunin nishan: “Kusikuy mana wijsallikuyta atiq warmi, ancha kusikuymanta qapariy onqokuy nanayta mana sienteq warmi, mana wijsallikuyta atiq warmin askha wawakunayoq kapun qosayoq warmimantaqa”, nispa.
Diospa gobiernonpi iñisun
11 Abrahampa miraynin prometesqa hallp’ata chaskiqtinmi, Dioswan rimanakusqanqa hunt’akurqan. Biblian ichaqa willarqanña chay rimanakuyqa aswan hatun bendicionkunataraq apamunanta (Gál. 4:22-25). Pablon willarqan Abrahampa ñawpa kaq mirayninqa Cristo kasqanta, qhepa kaq miraynintaq 144.000 akllasqa cristianokuna kasqanta (Gál. 3:16, 29; Apo. 5:9, 10; 14:1, 4). Nillarqantaqmi warmiqa ‘hanaq pacha Jerusalén’ kasqanta, chaymi Jehová Diospa hanaq pachapi lliw angelninkuna (Gál. 4:26, 31). Abrahamman Jehová Diospa prometesqan hina, chay mirayqa runakunatan yanapanqa.
(Gálatas 4:28-31) Chhaynaqa, wayqe-panaykuna, qankunaqa Diospa prometesqanman jina wawakunan kankichis, imaynan Isaacpas karan chhayna. 29 Ichaqa imaynan lliu runakunaq nacesqanman jinalla naceq wawaqa espirituman jina naceq wawata qatikacharan, chhaynallataqmi kunanpas kashan. 30 Ichaqa, ¿ima nishanmi Diospa simin qelqapiqa? “Chay kamachi warmita wawantawan qarqoy, manan kamachi warmiq wawanqa libre kaq warmiq wawanpa herencianta chaskiysikunqachu” nispan nishan ¿riki? 31 Chhaynan, wayqe-panaykuna, noqanchisqa manan kamachi warmiq wawankunachu kanchis, aswanpas libre kaq warmiq wawankunan kanchis.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(Gálatas 4:6) Wawankunaña kasqaykichisraykun Diosqa Churinman qosqan santo espirituta noqanchispa sonqonchismanpas churan, chay espiritun rimachiwanchis “¡Abba, papáy!” nispa.
w09-S 1/4 13
¿Yacharankichu?
¿Imaraykun Jesús orashaspa Jehová Diosta “Abba, papáy” niran?
Arameopi ‘abba’ nisqa palabraqa traducikun “tayta” otaq “papáy” nispa. Kinsa kutitan Bibliapi chay palabraqa rijurin, ichaqa Jehová Diosllamantapunin riman, chay palabrataqa orakuspa otaq rogakuspan utilizanku. Jesusrí, ¿imaraykutaq chay palabrata utilizaran?
Juj Encyclopedia explican: “Jesuspa tiemponpiqa, ‘abba’ nisqa palabrataqa normaltan wawakuna taytankuta wajanankupaq utilizaqku, ichaqa respetowanmi”, nispa (The International Standard Bible Encyclopedia). Wawakunaqa ñaupaqtaqa chay palabratan rimayta yachaqku, chayraykun chhaynata papankuta niqku. Jesusmi ichaqa chay palabrata utilizaran importante ocasionpi. Payqa Getsemaní huertapin kasharan pisillaña wañukapunanpaq faltashaqtin, chaypin Jehová Diosta rogakuran: “Abba, papay”, nispa (Marcos 14:36).
Chay enciclopedian nillantaq: “Griego runakuna Roma llaqtayoq runakuna atiyniyoq kashaqtinku tiempopiqa juj kuti imallan rijuriq ‘abba’ palabraqa Diosman dirigikunankupaq, manaraq Diosta allinta reqsishaspaqa chhayna niyqa mana respetoyoq jinan kanman karan”, nispa. Chhaynaqa, ¿ima nishanmi chay enciclopedia? Nin: “Jesús ‘abba’ nispa Diosta nisqanmi [...] rikuchin Dioswan allinta reqsinakusqankuta otaq Dioswan amigontin kasqankuta”, nispa. Jesuspa ‘abba’ nisqanmantapas iskay kutitawan Bibliapi apóstol Pabloq qelqasqanpi rijurisqanmi rikuchin, ñaupaqpi cristianokunapas Diostaqa chhaynata nisqankuta (Romanos 8:15; Gálatas 4:6).
(Gálatas 6:17) Cuerpoypiqa sut’in kashan Jesuspa kamachin kasqay marcakuna, chayrayku amaña pipas contraypiqa rimashachunchu.
w10-S 1/11 15
¿Yacharankichu?
¿Imaraykun Apóstol Pablo niran: “Cuerpoypiqa sut’in kashan Jesuspa kamachin kasqay marcakuna”, nispa? (Gálatas 6:17.)
▪ Ñaupa tiempopi cristianokunaqa manan Pabloq nisqantaqa kaqllatachu intienderanku. Ejemplopaq, ñaupa tiempokunapi guerrapi puriq presokunata, templopi suwakuqkunata, esclavokunata iman marcaqku ruphashaq fierrowan. Chay marcaqa runataqa p’enqaytan qhawarichiq.
Manan llapan marcakunachu mana allinqa karan. Askha runakunan chay marcataqa apaqku llaqtankurayku otaq religionninkurayku ima. Chaymantan juj qelqa nin: “Siria llaqtayoq runakunapas diosninkuq Hadad, Atargatis sutintan marcakuqku makinkupi otaq kunkankupi ima. Dionisio diosta adoraqkunataq hiedra nisqa plantaq raphintan cuerponkupi dibujakuqku”, nispa (Theological Dictionary of the New Testament).
Apóstol Pablo cuerponpi marcakuna nisqanmantan wakin runakunaqa ninku: “Chayta nispaqa nisharan predicasqanrayku cuerponpi runaq k’irisqantan”, nispa (2 Corintios 11:23-27). Marcakunan cristiano kasqanta rikuchiran ichaqa manan cheqaq marcakunachu karan, aswanpas cristiano kaspa imaymana sufrimientokunata pasasqanmi karan.
Bibliata leenapaq
(Gálatas 4:1-20) Herencia chaskiqchus wawallaraq kanman chayqa, manan wasipi kamachimantaqa imapipas maschu kanman paypaña tukuy ima kanman chaypas ¿riki? 2 Aswanmi payqa taytanpa señalasqan p’unchaykama cuidaqkunaq, mayordomokunaq makillanpiraq kashan. 3 Chhaynallataqmi ñoqanchiswanpas karan, wawa jinallaraq kashaspanchisqa kay pachaq ruwasqanman jina piensasqanman jinan kausaq kanchis. 4 Ichaqa tiempo junt’akuqtinmi Diosqa Churinta kachamuran. Payqa juj warmimantan naceran, kamachikuy simiq nisqanman jinataqmi kausaranpas, 5 chhaynapi kamachikuy simiman jina kausaqkunata rantispa librananpaq; chhaynapitaq Diospa adoptasqan wawakuna kananchispaq. 6 Wawankunaña kasqaykichisraykun Diosqa Churinman qosqan santo espirituta noqanchispa sonqonchismanpas churan, chay espiritun rimachiwanchis “¡Abba, papáy!” nispa. 7 Chhaynaqa manañan kamachiñachu kankichis aswanpas Diospa wawanñan. Wawanñataq kankichis chayqa, qankunapas payraykun herenciata chaskinkichis. 8 Manaraq Diosta reqsishaspan ichaqa yanqa dioskunaq kamachin karankichis. 9 Kunanqa ñataq Diosta reqsinkichisña, otaq nisunman ñataq paypa reqsisqanña kankichis chayqa, ¿imaynapitaq qankunari mana valeq yanqa ruwaykunaman kutirishankichis? ¿Wajmantachu chaykunaq kamachin kayta munashankichis? 10 ¿Imaynapitaq qankunari wajmanta waqaychashankichis wakin p’unchaykunata, mosoq killakunata, fiestakunata, jatun watakunatapas? 11 Yanqapaqchus jina kallpachakurani qankunata yanapanaypaqqa. 12 Wayqe-panaykuna, imaynan kunan kashankichis chhaynan noqapas ñaupaqqa karani, ichaqa cambiapuranin, chayraykun valekuykichis qankunapas noqa jina cambiapunaykichispaq. Ñaupaqqa manamá riki qankunaqa millaytachu tratawarankichis. 13 Yachasqaykichis jina, onqosqayraykun ñaupaqpiqa allin willakuykunata willaraykichis. 14 Sasa aguantayña qankunapaq onqoyniy karan chaypas, manamá riki pisichawarankichischu ni millakuwarankichispaschu; aswanpas Diospa angelninpas kayman karan, Cristo Jesuspas kayman karan jinataraqmá riki sumaqta chaskiwarankichis. 15 ¿Maytaq chhayna kusisqa chaskiwasqaykichisri? Chay tiempopiqa, atiwaqchis karan chayqa, ñawiykichista orqorukusparaqchá noqaman qowankichisman karan. 16 ¿Enemigoykichista jinachu qhawariwankichis cheqaqllata imatapas nisqayrayku? 17 Chay runakunaqa tukuy atisqankutan ruwanku sonqoykichista suwanasuykichispaq, ichaqa manan allinniykichista munaspachu; aswanpas noqamantan t’aqayta munashasunkichis, chhaynapi paykunaman k’askakunaykichispaq. 18 Ichaqa pipas allinniykichista munaspa tukuy tiempo qankunapi interesakun, manataq noqa qankunawan kashallaqtiychu interesakun chayqa, allinmi. 19 Wawallaykuna, qankunaraykun onqokushaq warmi jinaraq wajmanta sinchi nanaypi kashani, chhayna nanayllapichá riki kashasaq Cristo jina kanaykichiskama. 20 Maytan munayman kunanpacha qankunawan chaypi kashayta, chhaynapi qankunata munayllata rimapayashanaypaq. Manan allintachu entiendeshani imapunichus pasashasunkichis chayta.
10-16 JUNIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | EFESIOS 1-3
“Jehová Diospa yuyaykusqan, ruwasqanpiwan”
(Efesios 1:8, 9) Payqa yachayta allin entiendeq kaytawan qowaspanchismi rikuchiwallaranchistaq ancha sumaq sonqo kasqanta, 9 chaymantapas munayninmanta pakasqa yachaytan reqsichiwaranchis, chay pakasqa yachayqa paypa munasqanman jina imachus piensasqanman jinan karan.
it-2-S 981 párr. 2
‘Pakasqa yachachikuy’
Jesucristoq gobiernon. Pabloqa Cristomanta pakasqa yachachikuytan juj mosqoypi jina rikuran. Efesios 1:9-11 textopin explican imaynata Dios ‘pakasqa yachachikuyta’ willasqanmanta, ninmi: “Chay pakasqa yachayqa paypa munasqanman jina imachus piensasqanman jinan karan. Chay yachay ukhupin willakushan señalasqa tiempo junt’akuqtin juj ruway imayna aparikunanmanta, chhaynapi janaq pachapi kaqkunapas, kay pachapi kaqkunapas Cristopi juñusqa kananpaq. Arí, paywanmi tukuy imaymana juñusqa kanqa, paywan jujllachasqan noqaykupas kashayku, paywan kuskataqmi herenciatapas chaskisaqku; chhayna kananpaqqa Diosmi imachus piensasqanman jina ñaupaqmantaña ajllawaranku, payqa tukuy imatapas munasqanman jinapunin ruwan”, nispa. ‘Chay pakasqa yachaypin’ kashan Diospa gobiernonpi Jesucristoq kamachikunan. “Janaq pachapi kaqkunaqa”, Jesuswan kuska kamachikuqkunan kanku. “Kay pachapi kaqkunapas”, paykunaqa Jesuspa kamachisqan kay pachapi tiyaqkunan kanku. Jesusmi discipulonkunaman willaran pakasqa yachayqa juj gobierno kasqanta, chaymi niran: “Qankunaqqa kanmi yanapaqniykichis Diospa gobiernonmanta pakasqa yachaykunata entiendenaykichispaq”, nispa (Mar. 4:11).
(Efesios 1:10) Chay yachay ukhupin willakushan señalasqa tiempo junt’akuqtin juj ruway imayna aparikunanmanta, chhaynapi janaq pachapi kaqkunapas, kay pachapi kaqkunapas Cristopi juñusqa kananpaq. Arí, paywanmi tukuy imaymana juñusqa kanqa,
Jehová Dios familianta huñun
3 Diosqa yuyaykusqanman hinan imatapas ruwan. Chaymi “tiempokuna hunt’ananpaq” kaqtinña ‘yuyaykusqanta’ ruwayta qallarirqan, chaytan ruwan kamasqan runakunata huñunanpaq (leey Efesios 1:8-10). Chay yuyaykusqantaqa iskay t’aqapin hunt’anqa. Ñawpaqtaqa akllasqa cristianokunatan preparashan hanaq pachaman ripunankupaq, paykunan Jesucristoq umallisqan kanqaku. Chayqa qallarirqan Pentecostés fiestapi 33 watapin, maypachachus hanaq pachapi Cristowan kuska kamachikuq runakunata Dios huñuqtin (Hech. 2:1-4). Akllasqa cristianokunaqa Cristoq sacrificakusqanraykun chaninchasqa kanku, wiñay kawsaytataq chaskinku, chhaynapin kanku “Diospa wawankuna” (Rom. 3:23, 24; 5:1; 8:15-17).
4 Iskay kaq t’aqapiqa, kay pachapi tiyanankupaqmi runakunata preparashan, paykunatan akllasqa cristianokunawan Cristo kamachimunqa. Ñawpaqtaqa ‘mana piqpa yupay atinan ancha askha runakunan’ chay paraisopi tiyanqaku (Apo. 7:9, 13-17; 21:1-5). Jesucristo waranqa wata kamachikamusqanpi kawsarimpuq askha runakunatan chayman huñullanqataq (Apo. 20:12, 13). Chaypiqa rikuchiytan atisunchis kawsarimpuq runakunawan huk sonqolla kawsayta. Waranqa wata tukuytan ‘kay pachapi kaqkunata’ huk hatun pruebaman churakunqa, chaypi hunt’aq kaqkunan kay pachapi “Diospa wawankuna” kapunqaku (Rom. 8:21; Apo. 20:7, 8).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(Efesios 3:13) Chhaynaqa, wayqe-panaykuna, amapuni pisipaychischu qankunarayku imaymanapi ñak’arisqaywanqa, qankuna jatunchasqa kanaykichispaqmi noqaqa ñak’arishani.
Diospa hatunchayninta chaskinapaq kallpachakusun
15 Predicasqanchispi ima ñak’ariytapas aguantasqanchisqa hukkuna hatunchasqa kanankupaqmi kanqa. Éfeso llaqtapi tiyaq cristianokunatan Pablo nirqan: “Valekuykichis, qankunarayku ñak’arichisqa kashasqaymantaqa ama pisi kallpayaychischu, chay ñak’ariyqa qankunaq hatunchasqa kanaykichispaqmi”, nispa (Efes. 3:13). ¿Imaynapin Pabloq ñak’arisqanwan hukkuna hatunchasqa karqanku? Ñak’ariykunapi tarikushaspan Pabloqa iñiqmasinkunata yanaparqan, chaypin rikuchirqan Diosta serviy ancha valorniyoq kasqanta. Llank’ayninta saqepuspaqa Jehová Dioswan allinpi kasqanta, predicayninta, suyakuynintawanmi pisichanman karqan. Ñak’ariykunata aguantasqanpin cristiano kayta ancha valorniyoqpaq qhawarichirqan, Cristota qatikunanchisrayku tukuy ruwasqanchispas allinpuni kasqantawan.
(Efesios 3:19) Cristoq munakuyninqa tukuy yachaymantapas aswan jatunraqmi, chaymi Diosmanta mañakuni chay munakuyninta reqsinaykichispaq, chhaynapi Diospa imayna sumaq sonqochus kasqanwan junt’aykusqa kanaykichispaq.
cl-S 299 párr. 21
‘Cristoq munakuyninta’ reqsiy
21 Griego simipi “reqsiy” nisqatan traducikun kausayninchispi experienciata pasayta. Jesucristo jina runamasinchista munakusun, paykunarayku imaymanata ruwasun, sonqomanta perdonasun chayqa, chaywanmi rikuchisunman Jesús jina sientesqanchista. Chhaynapin experienciata pasaspa ‘Cristoq munakuyninta’ reqsinchis, chayqa “tukuy yachaymantapas aswan jatunraqmi”. Ama qonqasunchu sichus Jesusman astawan parecekusun chayqa, astawanmi munakuq Jehová Diosninchisman qayllaykusunchis.
Bibliata leenapaq
(Efesios 1:1-14) Diospa munayninpi Cristo Jesuspa apostolnin noqa Pablon qankuna Éfeso llaqtapi kaq iñiqmasikunaman qelqamushaykichis, arí, qankuna Cristo Jesuspa junt’aq discipulonkunaman: 2 Qankunawan kachun Yayanchis Diospa, jinallataq Señor Jesucristoq ancha sumaq sonqo kaynin thaj kayninpas. 3 Jatunchasqa kachun Señorninchis Jesucristoq Yayan Diosqa; paymi santo espiritunwan janaq pachapi bendeciwanchis, Cristowan jujllachasqa kasqanchisrayku. 4 Manaraq runakuna mirayta qallarishaqtinmi payqa Cristowan jujllachasqa kananchispaq ajllawaranchis, chhaynapi munakuyta rikuchinanchispaq, paypa ñaupanpi ch’uya mana juchachana kananchispaqwan. 5 Payqa sonqonpaq jina munayninman jina kasqanraykun ñaupaqmantaña ajllawaranchis Jesucristowan adoptasqa wawankuna kananchispaq. 6 Chaytaqa ruwaran munakusqan Churinwan ancha sumaq sonqo kayninta rikuchiwasqanchisrayku alabasqa kananpaqmi. 7 Chay munakusqan Churinmi libre kananchispaq yawarninwan rantikapuwaranchis, chhaynapi Diospa ancha sumaq sonqo kayninrayku juchanchiskunamanta perdonasqa kananchispaq. 8 Payqa yachayta allin entiendeq kaytawan qowaspanchismi rikuchiwallaranchistaq ancha sumaq sonqo kasqanta, 9 chaymantapas munayninmanta pakasqa yachaytan reqsichiwaranchis, chay pakasqa yachayqa paypa munasqanman jina imachus piensasqanman jinan karan. 10 Chay yachay ukhupin willakushan señalasqa tiempo junt’akuqtin juj ruway imayna aparikunanmanta, chhaynapi janaq pachapi kaqkunapas, kay pachapi kaqkunapas Cristopi juñusqa kananpaq. Arí, paywanmi tukuy imaymana juñusqa kanqa, 11 paywan jujllachasqan noqaykupas kashayku, paywan kuskataqmi herenciatapas chaskisaqku; chhayna kananpaqqa Diosmi imachus piensasqanman jina ñaupaqmantaña ajllawaranku, payqa tukuy imatapas munasqanman jinapunin ruwan. 12 Chhaynapi noqayku Cristopi ñaupaqta suyakuqkunawan Diosqa alabasqa jatunchasqa ima kananpaq. 13 Qankunapas salvasqa kanaykichispaq cheqaq allin willakuykunata uyarispan paypi suyakushankichis ¿riki? Paypi iñiqtiykichisñan Diosqa prometesqan santo espirituwan sellarasunkichis, Cristowantaqmi chaytaqa ruwaranpas, 14 (chay espiritun garantía jina karan herenciata chaskinanchispaq), Diosqa chayta ruwaran juj preciota pagaspa llaqtanta librananpaqmi, chhaynapitaq pay alabasqa kananpaq.
17-23 JUNIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | EFESIOS 4-6
“Diospa qosqan llapallan armakunawan churakuychis”
(Efesios 6:11-13) Chaymantapas Diospa qosqan llapallan armakunawan churakuychis, chhaynapi Saqraq trampankuna contra qaqata sayanaykichispaq. 12 Noqanchisqa guerrapin kashanchis, ichaqa manan runakunawanchu, aswanpas gobiernokunawan, autoridadkunawan, kay laqhayaq pachapi kamachikuqkunawan iman, chaykunaqa janaq pachapi kaq millay espiritukunan kanku. 13 Chayrayku, Diospa qosqan llapallan armakunawan churakuychis, chhaynapi mana allin p’unchaypi ama pisipanaykichispaq, aswanpas tukuy ima ruwanaykichista junt’aspa qaqata sayanaykichispaq.
Wayna-sipaskuna Satanás contra qaqata sayaychis
APÓSTOL Pabloq nisqan jina, noqanchisqa guerrapin kashanchis. Ichaqa manan runakunawanchu, aswanpas Satanaswan supaykunawan iman. Manaña rikunchischu chaypas chaypin paykunaqa kashanku, arí, noqanchiswanmi maqanakushanku. Chaymantapas paykunaqa allin experienciayoq maqanakuqkunan kanku, yachankun runakunata imayna venceyta. Chhaynataq chayqa, ¿atinkumanchu wayna-sipaskuna chay enemigokunata venceyta? Arí, atinkumanmi; askhañan venceshankupas. ¿Imaynata? Diospa kallpanwanmi paykunaqa venceshanku. Chaymantapas ‘Diospa qosqan llapallan armakunawan’ armasqan paykunaqa kashanku (leey Efesios 6:10-12).
(Efesios 6:14, 15) Chhaynaqa, qaqata sayaychis cheqaq kay chumpiwan allin chumpiykusqa, chanin kay qhasqo jark’anawan churaykusqa, 15 allin usut’asqa ima; allin usut’asqa kaspaqa listollan kashankichis thaj kay allin willakuykunata willanaykichispaq.
Wayna-sipaskuna Satanás contra qaqata sayaychis
4 Chay chumpi jinan Diospa cheqaq yachachikuyninpas pantasqa yachachikuykunamanta cuidawanchis (Juan 8:31, 32; 1 Juan 4:1). Chay yachachikuykunata sonqonchisman churasun chayqa faciltan Diostaqa kasukusunchis (Sal. 111:7, 8; 1 Juan 5:3). Chaymantapas chay yachachikuykunata allinta entiendesun chayqa mana manchakuspan Diosmanta pimanpas willasun (1 Ped. 3:15).
7 Chay chaleco jinan Diospa yachachikuyninqa sonqonchista waqaychan imaymana mana allin yachachikuykunamanta (Prov. 4:23). Imaynan juj soldadoqa mana cambianmanchu fierro chaleconta juj pisi valeq chalecowan chhaynatan noqanchispas mana ima piensayninchiswanpas cambiananchischu Diospa simintaqa. ¿Imarayku? Runallataq kanchis chayqa manan jayk’aqpas piensasunmanchu Diosmanta aswan mejortaqa (Prov. 3:5, 6). Chaymantapas allintan qhawarikunanchis sonqonchispichus kashan Diospa yachachikuyninkuna icha manachus chayta.
10 Chay usut’akunan comparakun allin willakuykunata willaspa purisqanchiswan (Is. 52:7; Rom. 10:15). Ichaqa manapaschá wakinpaqqa facilchu predicay kanqa. Robertopas chhaynatan nin, payqa 20 watanpin kashan. Paymi nin: “Noqaqa nishutan manchakuq kani escuelapi compañeroykunaman Diosmanta willayta. P’enqakuqchus imaynas kanipas. Imaraykus chhayna karanipas. Kunanqa gustawanmi wiñaymasiykunawan rimay”, nispa.
(Efesios 6:16, 17) Chaymantapas iñiyniykichista jatun escudota jina jap’iychis, chaywanmi Satanaspa llapa raurashaq flechankunata thasnunkichis. 17 Salvasqa kanaykichiswanpas cascowan jina churakuychis, jinallataq espirituq espadantapas allinta jap’iychis, chay espadaqa Diospa siminmi.
w18.05 24-26 párrs. 13, 16, 20
Wayna-sipaskuna Satanás contra qaqata sayaychis
13 ¿Imakunan kanman “Satanaspa raurashaq flechankuna”? Jujninqa kanman Diosninchismanta pantasqa yachachikuykunan. Satanasqa munan Diosta mana munakuqta mana sienteqta jina qhawarinanchistan. Aidapas mayninqa chhaynatas Diosmanta piensan, payqa 19 watanpin kashan. Paymi nin: “Mayninqa Diosqa karupipas kashanman, manapas amigoy kayta munanmanchu jinatan piensani”, nispa. ¿Imatan pay ruwan ama chhaynata piensananpaq? Paymi nillantaq: “Juñunakuykunan noqataqa allinta yanapawan. Ñaupaqkunaqa mana imata comentaspan tiyakullaq kani. Manapas pipas reparawanmanchu jinan sientekuq kani. Kunanmi ichaqa sapa juñunakuypaq preparakuspa iskayta kinsata ima comentani. Chaypiqa hermanokunapas sumaqtan kallpachawanku. Chaypin allinta reparani Diosqa mayta munakuwasqanta”, nispa.
16 Imaynan cascoqa soldadokunaq umanta pakaq ima espadamantapas, chhaynatan suyakuyninchis cascopas pakawasun mana allin piensaykunamanta (1 Tes. 5:8; Prov. 3:21). Arí, suyakuyninchismi yanapawasun ama nishuta problemanchiskunapi piensananchispaq (Sal. 27:1, 14; Hech. 24:15). Ichaqa chay suyakuyninchis cascotaqa manan makinchispichu apananchis aswanpas umanchispin. ¿Imaynataq chayri? ¡Suyakuyninchisqa cheqaqmi umanchispi kanan, chaypin sonqonchispas kanan!
20 Apóstol Pabloqa espadawanmi compararan Diospa siminta. Kallpachakunanchismi chay simita allinta manejananchispaq. Chhaynapin piwanña rimananchis kaqtinpas mana manchakuspa rimasun, ima piensayninchistaña cambiananchis kaqtinpas facilta cambiasun (2 Cor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15). ¿Imatan ruwasunman Diospa siminta allinta manejananchispaq? Chaypaq Sebastianmanta yachasun, payqa 21 watanpin kashan. Paymi nin: “Sapa Bibliata leespaymi juj capitulomanta juj versiculota anotakuni. Gustawasqan textokunamantan juj listata ruwakushani, chaymi yanapawashan Dios jina piensanaypaq”, nispa. 8 parrafopi rimamusqanchis Danielmi nillantaq: “Bibliata leesqayman jinan noqaqa ajllani ima versiculokunas runakunata yanapanman chayta. Paykunaqa kusikunkun Bibliawan yanapasqaykita rikuspa”, nispa.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(Efesios 4:30) Chaymantapas aman Diospa santo espirituntaqa llakichinkichischu, qankunaqa chay espirituwanmi sellasqa karankichis preciowan librasqa kanaykichis p’unchaypaq.
it-2-S 938 párr. 5
Ch’uya kaq
Santo espíritu. Santo espíritu otaq Jehová Diospa kallpanqa paypa controlasqanmi kashan, tukuy munasqantataqmi ruwanpas. Limpio, ch’uya, santo iman, Diosmi t’aqaran allinkunata ruwananpaq. Chayraykun nikun espiritunqa “santo” nispa, nikullantaq ‘santo espirituqa atiyniyoq’ nispa (Sal. 51:11; Luc. 11:13; Rom. 1:4; Efes. 1:13). Santo espíritu juj runapi imatapas ruwan chayqa, tukuytapas allin kaqtan ruwan. Mana allin ruwaykunaqa otaq millayta portakuypas ‘santo espiritutan llakichin’ (Efes. 4:30). Mana rikuna kallpaña chaypas ‘llakikunmi’, santo espirituqa Jehová Diospa imayna kasqanmi. Mana allin ruwaykunaqa ‘jark’anmi Diospa espiritun qankunapi imachus ruwananta’ (1 Tes. 5:19). Sichus pipas mana allin ruwaykunata mana saqenchu chayqa Diospa ‘santo espirituntan phiñachin’, chhayna runataqa Diosqa enemigonta jina qhawarin (Is. 63:10). Santo espirituta llakichiqqa juchallikunmi, Jesuspa nisqan jina chay juchaqa manas perdonasqachu kanqa wiñaypaq (Mat. 12:31, 32; Mar. 3:28-30; qhawallaytaq ESPÍRITU nisqata).
(Efesios 5:5) Qankunaqa allintamá riki yachashankichis qhelli juchapi puriqkunapas, millakunapaq kaqkunata ruwaqkunapas, sinchita munapayaqkunapas manapuni Diospa, Cristoqpa gobiernonman jaykunankutaqa (sinchita munapayaqqa ídolo adoraq jinan).
it-1-S 255 párr. 5
Sinchi munapayaq
Ruwaypin rikukun. Sinchi munapayaqqa mana allin piensasqantan ruwasqanpi rikuchin. Bibliata qelqaq Santiago niran: ‘Imachus munasqanwan tentasqa kaspa sonqonta suwachikun. Wiñaruspataq chay munapayayqa juchata paqarichin’, nispa (Sant. 1:14, 15). Sinchi munapayaq runataqa reparanchis ruwayninkunapin. Apóstol Pabloq nisqanman jinaqa sinchita munapayaqqa ídolo adoraq jinas (Efes. 5:5). Sinchita munapayaqqa munasqantan diosninman tukuchipun, kamaqninchista adorananmantaqa astawanraqmi munakun munapayasqanta (Rom. 1:24, 25).
Bibliata leenapaq
(Efesios 4:17-32) Chhaynaqa, Señorpa sutinpin valekuykichis: Amaña waj nacionkunamanta runakuna jinaqa puriychischu, paykunaqa mana valeq yuyayninkuman jinan kausashanku. 18 Arí, paykunaqa tutayasqa yuyayniyoqmi kashanku, karupitaqmi kashanku Diosmanta jamuq kausaymantapas; chhaynapiqa tarikunku Diosmanta mana yachayta munasqankurayku, sonqonku rumiyasqa kasqanrayku iman. 19 Chaymantapas paykunaqa manañan ima juchatapas mana allinpaqchu qhawarinku, chaymi mana p’enqarikuspa juchapakunku, tukuy millakuna kaqkunatapas sinchi munapayaywanmi ruwashallanku. 20 Ichaqa yachasqaykichis jina, Cristoqa manan chhaynachu. 21 Paytachus uyarirankichis paypa yachachisqantaqchus karankichispas chayqa, allintachá chaytaqa yachashankichis; Jesuspin cheqaq kaqqa kashan. 22 Qankunaqa allin yachachisqamá riki karankichis ñaupaqpi imayna runa kasqaykichista wijch’upunaykichispaqqa; chay mauk’a runaqa ñaupaqpi imaynachus purirankichis chayman jinan kashan, pantachisuqniykichis mana allin munapayaykunawantaqmi aswan mana allinmanraq tukupushanpas. 23 Chayrayku mosoqyachishallaychis imaynachus piensasqaykichista, 24 chaymantapas p’achakuychis mosoq runa kaywan; chayqa Diospa munayninman jinan kamasqa karan cheqaq chanin kaypi, junt’aq sonqo kaypi ima. 25 Chhaynaqa, ñataq llullakuyta wijch’upurankichisña chayqa, sapankaykichis cheqaq kaqta runamasiykichiswan rimaychis llapanchispas juj cuerpolla kasqanchisrayku. 26 Phiñakunkichischus chayqa, aman juchallikunkichischu; aman p’unchay ch’isiyaqqa phiñasqalla kankichischu, 27 aman Saqramanpas campotaqa qonkichischu. 28 Suwakuqpas amaña suwakuchunñachu, aswanpas honrado llank’anata maskhakuspa yachachun llank’ayta, chhaynapi pisichikuqkunaman imallatapas qoykunanpaq. 29 Amapunin simiykichismantaqa ima millay rimaypas lloqsinqachu; aswanpas necesitakusqanman jinan imachus allin jujkunata kallpachanapaq chayllata rimankichis, chhaynapin imapas rimasqaykichisqa uyariqniykichiskunaq allinninpaq kanqa. 30 Chaymantapas aman Diospa santo espirituntaqa llakichinkichischu, qankunaqa chay espirituwanmi sellasqa karankichis preciowan librasqa kanaykichis p’unchaypaq. 31 Chayrayku qankunamanta wijch’upuychis tukuy ima sintipakuq kayta, phiñasqa kayta, k’araq phiñakuyta, qaparkachayta, mana respetowan millay rimayta, tukuy ima k’araq simikunatawan. 32 Aswanpas jujkuna-jujkunawan sumaqta qhawarinakuychis, munakuywan khuyapayanakuychis, tukuy sonqowantaq perdonanakuychispas imaynan Diospas qankunata Cristorayku perdonarasunkichis chhaynata.
24-30 JUNIO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | FILIPENSES 1-4
“Ama imamantapas llakipakuychischu”
(Filipenses 4:6) Ama imamantapas llakipakuychischu, aswanpas mañakuspa, rogakuspa, graciasta qospa ima Diosman willakuychis imachus necesitasqaykichista.
Diosqa thaj kaytan qosunkichis
10 ¿Imatan ruwasunman ama nishuta llakikunapaq ‘Diospa thaj kaynin’ noqanchispi kananpaqpas? Pabloq nisqan jina, Diosmantan mañakunanchis. Chayrayku imamantapas llakisqa kashanchis chayqa Diosman chayta willakusun, paymi yanapawasun (leey 1 Pedro 5:6, 7). Ichaqa confiananchismi paypa yanapayninpi, manataqmi jayk’aqpas iskayananchischu. Agradecekunanchistaqmi ima bendicionta qowasqanchismantapas. Chaymantapas manan jayk’aqpas qonqananchischu Jehová Diosqa ‘imakunachus mañakusqanchista, piensasqanchismantapas aswantaraq’ qowananchispaq atiyniyoq kasqanta (Efes. 3:20).
(Filipenses 4:7) Jinan Diosqa runaq mana entiendey atisqan thaj kayta qosunkichis, chhaynapin sonqoykichista yuyayniykichista ima Cristo Jesuswan waqaychanqa.
Diosqa thaj kaytan qosunkichis
7 ¿Imapin piensankuman karan Filipos llaqtapi hermanokuna Pabloq apachisqan cartata leespa? Yaqapaschá yuyariranku Pablotawan Silastawan imachus pasasqanta, imaynatachus Dios yanaparan chaytapas. Ichaqa, ¿imatan Pablo yachachiyta munashanman karan chay hermanokunaman? Pabloqa munasharan ama imamantapas llakikunankutan; chaymantapas Diosmanta thaj kayta mañakunankutan munasharan. Pabloq nisqan jina Diospa qosqan thaj kayqa ‘runaq mana entiendey atisqan thaj kaymi’. ¿Imaynataq chayri? Juj Bibliaq nisqan jina, Diosqa mana piensay thaj kaytan qowasun. ¿Imatan chaymanta yachasunman? Mayninpiqa mana allichakuq jinapaschá ima sasachakuyninchispas kanman. Diospaqmi ichaqa mana chhaynachu, munaspaqa cambianmanmi chaykunata (leey 2 Pedro 2:9).
Diosqa thaj kaytan qosunkichis
16 ¿Imaynatan yanapawasun “runaq mana entiendey atisqan thaj kayta” Diospa qowasqanchis? Bibliaq nisqan jina, chay thaj kaymi ‘sonqonchista yuyayninchista ima Cristo Jesuswan waqaychanqa’ (Filip. 4:7). Ichaqa, ¿imaynatan waqaychanman? Chaypaq yachasun chay tiempopi soldadokunamanta, paykunaqa llaqta muyuriqtan cuidaqku. Chhaynapin llaqtakunaqa allin cuidasqa otaq ‘waqaychasqa’ kaqku. Chhaynan karan Filipos llaqtapas, chhaynapin runakunaqa tranquilo puñukuqku. Chhayna waqaychasqa kaymantan Pabloqa rimasharan. Diospa thaj kayninchus waqaychawasun chayqa manan imamantapas llakikusunchu, thajmi sonqonchispas yuyayninchispas kanqa. Diosqa chhayna thajpi kausananchistan munan (1 Ped. 5:10). Chhaynataq chayqa manan manchan-manchanchu kausananchis aswanmi Diospi suyakunanchis.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(Filipenses 2:17) Iñiyniykichispa apasqasuykichis sacrificio jaywasqaykichisman, Diospaq servicio ruwasqaykichisman iman noqaqa vino ofrenda jina jich’asqa kashani; chhaynaña kashani chaypas, maytan qankunawanqa kusikuni.
it-2-S 525 párr. 9
Ofrendakuna
Vino ofrenda. Yaqa llapan ofrendakunawan kuskatan vino ofrendatapas Jehova Diosmanqa jaywaqku, israelitakunapas chaytan ruwaranku prometesqa allpaman jaykuspanku (Núm. 15:2, 5, 8-10). Vino ofrenda nisqataqa ruwaqku vinowanmi (“ujachikuq licormi karan”), chaywanmi altarman jich’aqku (Núm. 28:7, 14; qhawallaytaq Éx. 30:9; Núm. 15:10 textokunatapas). Apóstol Pablo Filipos cristianokunaman qelqaran: “Iñiyniykichispa apasqasuykichis sacrificio jaywasqaykichisman, Diospaq servicio ruwasqaykichisman iman noqaqa vino ofrenda jina jich’asqa kashani; chhaynaña kashani chaypas, maytan qankunawanqa kusikuni”, nispa. Chayta nispaqa nisharan cristiano compañeronkunarayku tukuyta ruwananpaq listo kasqantan (Filip. 2:17). Manaraq wañupushaspan Timoteoman qelqaran: “Vino ofrenda jinan noqaqa jich’asqaña kashani, kacharichisqa kanay tiempopas ñan kaypiña kashan”, nispa (2 Tim. 4:6).
(Filipenses 3:11) chhaynapi imaynallamantapas ñaupaq kaq kausarimpuypi kausarimpunaypaq.
w07-S 1/1 26 párr. 5
‘Ñaupaq kaq kausarimpuyqa’ qallarinñan
5 Ajllasqa cristianokunaqa “Diospa Israel llaqtanmi kanku”, paykunaqa Señor Jesucristowanmi cielopi juñukunqaku, chaypin ‘wiñaypaq kapunqaku’ (Gálatas 6:16; 1 Tesalonicenses 4:17). Chaytan nikun ‘ñaupaq kaq kausarimpuy’ nispa (Filipenses 3:10, 11; Apocalipsis 20:6). ‘Ñaupaq kaq kausarimpuy’ tukuqtinmi, millonninpi kay pachapi wiñaypaq paraisopi tiyaq runakunapas kausarimpullanqakutaq. Cielopi kausananchispaqña otaq kay pachapi kausananchispaqña kausarimpusun chaypas, yachananchismi ‘ñaupaq kaq kausarimpuymantaqa’. ¿Imayna kausarimpuytaq chayri? ¿Jayk’aqtaq chayri kanqa?
Bibliata leenapaq
(Filipenses 4:10-23) Señorninchisraykun anchatapuni kusikuni wajmanta noqapi piensasqaykichismanta. Ñaupaqqa piensaqpunichá kankichis noqapi, ichaqa manapaschá atisharankichischu imaynapi chayta rikuchiyta. 11 Kaytaqa manan imapas faltawasqanraykuchu nimushaykichis, ñan yachasqaña kani imaynapiña tarikushaspapas imaychus kan chayllawan contentakuyta. 12 Yachanin wajcha jina kausayta, yachallanitaqmi qhapaq jina kausaytapas, arí, imaymana kausaymanmi noqaqa yachasqaña kani, yachanin sajsa kayta yarqasqa kaytapas, yachanin imaymanayoq kayta mana imayoq kaytapas, chhayna kausaymanqa manan llapa runachu yachasqa kanku. 13 Tukuy imapaqmi kallpa qowaqniyqa kallpata qowan. 14 Chaywanpas, qankunaqa allintan ruwarankichis sasachakuyniypi yanapawaspaykichisqa. 15 Yachasqaykichis jina, chayllaraq allin willakuykunamanta yachashaqtiykichis Macedoniamanta ripushaqtiyqa manan mayqen iñiq t’aqapas yanapawaranchu, ni noqaq yanapayniytapas chaskikuwarankuchu, aswanpas qankuna Filipos llaqtamanta kaqkunallan; 16 Tesalónica llaqtapi kashaqtiypas qankunan imachus necesitasqaytaqa apachimuwarankichis, iskay kutitaraqmi apachimuwarankichispas. 17 Chaytaqa nishaykichis manan ima regalotapas qowanaykichista munaspachu, aswanmi noqaqa munani allinkuna ruwasqaykichiswan qhapaq kayniykichis askhayananta. 18 Junt’asqan lliu imaypas kashan, necesitasqaymantapas masraqmi kashan. Epafroditoman apachimuwasqaykichiswanmi tukuy imaypas junt’asqa kashan, chay apachimuwasqaykichisqa sumaq q’apaq, Diospa sonqonman chayaq sacrificio jinan. 19 Chayraykun tukuy imaymana kaqniyoq Diosniyqa tukuy ima necesitasqaykichista Cristo Jesuswan qosunkichis. 20 Yayanchis Diosqa wiñay-wiñaypaq jatunchasqa kachun. Amén. 21 Napaykapuwaychis Cristo Jesusta qatikuq lliu iñiqmasikunata. Noqawan kashaq iñiqmasikunapas napaykuytan apachimushasunkichis. 22 Arí, lliu iñiqmasikunan napaykuyta apachimushasunkichis, astawanqa Roma reypa wasinpi kaqkunan. 23 Señor Jesucristoq ancha sumaq sonqo kaynin imayna yuyayniyoqchus kasqaykichiswan kachun.