Diospaq kausasunchis juñunakuypi yachanapaq referencia
5-11 AGOSTO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | 2 TIMOTEO 1-4
“Diosqa manan manchapakuy espiritutachu qowaranchis”
(2 Timoteo 1:7) Diosqa manan manchapakuy espiritutachu qowaranchis, aswanpas atiyta, munakuyta, allin yuyaytawan qoq espiritutan qowaranchis.
Wayna sipaskuna, rikuchiychis ñawparisqaykichista
9 Apóstol Pablon Timoteota yanapananpaq yuyarichiran: “Diosqa manan manchapakuy espiritutachu qowarqanchis, aswanmi atiy, munakuy, allin yuyayniyoq-kay espirituta”, nispa (2 Tim. 1:7, MR). “Allin yuyayniyoq” kayqa imata ruwanapaqpas yachaywan piensaymi. Allin yuyaykuq kaymi yanapasunki ima sasachakuyña kaqtinpas mana pisipanaykipaq. Wakin wayna sipaskunan ichaqa manchapakuq kaspanku mana kallpachakunkuchu sasachakuykunapi tarikuspanku, chaymi chaykunamanta ayqenankupaq ch’isiyaqta puñunapi qhepakunku otaq televisionta qhawanku, drogakunku, machanku, fiestan fiestanta otaq qhelli kawsaypi purinku. Biblian ichaqa cristianokunata kallpachawanchis “Diosta mana manchakuytapas, kay pachaq kaqninkunata sinchi munapayaytapas wikch’upuyta, hinaspa allin yuyaywan purispa, chaninta kawsaspa, Diosta manchakuspa kay pachapi kawsananchispaq” (Tito 2:12).
(2 Timoteo 1:8) Chhaynaqa, aman p’enqakunkichu Señorninchismanta willaytaqa, aman noqamantapas p’enqakunkichu, noqaqa payraykun presopas kashani; aswanpas listollapuni kashay Diospa atiyninpi confiaspa allin willakuykunarayku ñak’arinaykipaq.
w03-S 1/3 9 párr. 7
Kallpachakusun, ama manchakuq kasun
7 Pablon qelqaran Timoteoman: “Diosqa manan manchapakuy espiritutachu qowaranchis, aswanpas atiyta [...]. Chhaynaqa, aman p’enqakunkichu Señorninchismanta willaytaqa”, nispa (2 Timoteo 1:7, 8; Marcos 8:38). Chay textopi nisqan jina kaykunatan tapukunanchis: “¿P’enqakunichu iñiyniymanta, icha mana manchakuspachu rimani? ¿Willanichu Testigo kasqayta llank’aqmasiykunaman escuelapi compañeroykunamanpas icha pakanichu? ¿Manchakunichu jujkunamanta jujniray kasqaymanta, icha ancha allinpaqchu qhawarini Dioswan allinpi kasqayta? Sichus predicanaykipaq manchakushanki otaq jujkunamanta p’enqakushanki chayqa, yuyariy Jehova Dios siervon Josuemanta nisqanta. Paytan niran: “Kallpachakuy, allin qhari kay”, nispa. Chhaynaqa manan llank’aqmasinchiskunatachu nitaq escuelapi compañeronchiskunatachu kusichinanchisqa, aswanpas Jehová Diosta churin Jesucristotawanmi (Gálatas 1:10).
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(2 Timoteo 2:3, 4) Cristo Jesuspa allin soldadontaq kanki chayqa, listo kashay imapipas ñak’arinaykipaq. 4 Yachasqayki jinapas, manan pipas soldado kashaspaqa negocio ruwaykunaman jaykunmanchu, mana chayqa soldado kananpaq wajaqninchá mana allinpaq qhawarinman.
Cheqaq qhapaq kaykunata maskhasun
13 Timoteopas Diospi confiaq runan karan. Paytan apóstol Pablo niran: “Cristo Jesuspa allin soldadon”, nispa. Chaymantan nillarantaq: “Yachasqayki jinapas, manan pipas soldado kashaspaqa negocio ruwaykunaman jaykunmanchu, mana chayqa soldado kananpaq wajaqninchá mana allinpaq qhawarinman”, nispa (2 Tim. 2:3, 4). Kay tiempopi Jesuspa discipulonkunapas chay consejotan kasukushanku, chaymi juj millón masña kashanku tukuy tiemponkuwan Diosta serviqkuna. Chaymantapas paykunaqa manan engañachikunkuchu propagandakunawan, aswanpas allintan yachanku manukuqqa manuqninpa kamachin kasqanta (Prov. 22:7). Chaywanpas Satanasqa maytan munashan negociokuna ruwaypi afanasqa kananchista. Chayman urmaspan wakinqa prestamokunata orqoshanku wasipaq, carropaq, universidadpi estudianankupaq, casarakuspa jatun fiestata ruwanankupaq ima. Chhaynapin watan-watan manullankuta pagashanku. Chaymi noqanchisqa allin yuyaywan imatapas ruwananchis. Chhaynapin mana kay pachaq esclavonchu kasunchis, aswanpas Diospa esclavonmi kasunchis (1 Tim. 6:10).
(2 Timoteo 2:23) Chaymantapas, t’aqakuy mana valeq yanqa discutiykunamanta; yachasqayki jinapas, chaykunaqa maqanakuykunallatan jatarichin.
Mana chanin-kaymanta t’aqakusun
10 Kunanqa maynillanpin Dios contra hatariqkunawan iñiq t’aqapi tupanchis. Chaywanpas paykunawan tupaspaqa manapunin rimananchischu. Manan allinchu kanman internetpi otaq imaynallapipas chay hina runakunawan rimayqa. Yanapayta munaspaña paykunawan rimasunman chaypas, Diospa kamachikuynintan mana kasukushasunmanchu. Kay estudiopi yachasqanchis hina, ñoqanchisqa Dios contra hatariq runakunamantan t’aqakunanchis.
Bibliata leenapaq
(2 Timoteo 1:1-18) Noqa Pablon Diospa munayninpi Cristo Jesuspa apostolnin kani, Cristo Jesuswan jujllachasqa kaqkunaman prometesqa kausaymanta willanaypaq. 2 Munasqa wawáy Timoteo: Qanwan kachun Dios Yayaq, jinallataq Señorninchis Cristo Jesuspa ancha sumaq sonqo kaynin, khuyapayakuynin, thaj kayninpas. 3 Diostan “gracias” nini ñaupa taytaykuna jina ch’uya concienciawan payta servisqaymanta. Noqaqa yuyarillaykipunin tuta-p’unchay Diosmanta rogakuspay; 4 waqasqaykita sapa yuyarispaymi maytapuni rikuyta munayki, chhaynapi kusisqa kanaypaq. 5 Chaymantapas yuyarillanipunin tukuy sonqo iñiq kasqaykita, chhayna iñiqmi karan jatun mamayki Loidapas mamayki Eunicepas, noqaqa allintan yachani qanpas chhayna iñiq kasqaykita. 6 Chaymi yuyarichiyki qanman makiyta churaykuqtiy imatachus Dios qorasunki chayta ninata jina kausarichinaykipaq. 7 Diosqa manan manchapakuy espiritutachu qowaranchis, aswanpas atiyta, munakuyta, allin yuyaytawan qoq espiritutan qowaranchis. 8 Chhaynaqa, aman p’enqakunkichu Señorninchismanta willaytaqa, aman noqamantapas p’enqakunkichu, noqaqa payraykun presopas kashani; aswanpas listollapuni kashay Diospa atiyninpi confiaspa allin willakuykunarayku ñak’arinaykipaq. 9 Paymi salvawaranchis, ch’uya kananchispaqpas paymi wajawaranchis; ichaqa manan imapas ruwasqanchisraykuchu chaytaqa ruwaran, aswanpas paypa munayninman jina kasqanrayku, ancha sumaq sonqo kasqanrayku iman chaytaqa ruwaran. Ñaupa tiempomantapachan payqa Cristo Jesuswan chay ancha sumaq sonqo kayninta rikuchiwaranchis. 10 Kunanqa salvawaqninchis Cristo Jesuspa rijurimusqanwanmi allinta chay sumaq sonqo kayninta rikuchiwanchis. Criston wañuytaqa chinkachipuran, allin willakuykunawantaq allinta rikuchiwaranchis imaynatas mana ismuq kausayta chaskisunman chayta. 11 Chay allin willakuykunata willanaypaqmi Diosqa willaqta, apostolta, yachachiqta ima churawaran. 12 Chayraykun noqaqa ñak’arishanipas, ichaqa manan p’enqakunichu. Noqaqa allintan reqsini pipichus iñisqaytaqa, allintataqmi yachani imachus payman jap’ichisqayta señalasqa p’unchaykama allinta cuidanantapas. 13 Jap’ipakushallay noqamanta uyarisqayki ancha allin yachachikuykunaman, rikuchishallaytaq iñiytapas munakuytapas Cristo Jesuswan jujllachasqa kasqaykirayku. 14 Noqanchispi kaq santo espirituq yanapayninwan allinta cuiday qanman jap’ichisqa karan chay qhapaq kayta. 15 Yachasqayki jinapas, Asia provinciamanta kaqkunaqa llapankun saqerpariwanku, Figelowan Hermogenespiwanpas pasakapunkun. 16 Ichaqa Señor khuyapayachun Onesiforoq wasinpi kaqkunata, payqa askha kutipin kallpachawaran, manataqmi p’enqakuranchu carcelpi cadenasqa kashaqtiypas. 17 Aswanmi payqa kay Roma llaqtapi kashaspa tariwanankamapuni maskhamuwasqa. 18 Señor Jehová paytaqa khuyapayachun señalasqa p’unchaypi. Qanpas allintamá riki yachashanki imakunatachus ruwaran Éfeso llaqtapi chaytaqa.
12-18 AGOSTO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | TITO 1-FILEMÓN
“¿Imaynatan umalliqkunata ajllakun?”
(Tito 1:5-9) Cretapiqa saqemurayki mana allin ruwaykunata correginaykipaq, sapanka llaqtapi umalliqkunata churanaykipaqwanmi. Imaynan kamachirayki jina, 6 umalliqqa kanan mana juchachana, juj esposallayoq iman, wawankunapas iñiq, allin kausaq, kasukuq iman kananku. 7 Iñiqkunata qhawariqqa Diospa mayordomontaq chayqa, mana juchachanan kanan, manan munasqanman jinallachu imatapas ruwanan, manan ratolla phiñakuqchu kanan, manan machaqchu kanan, manan pitapas maltrataqchu kanan, manataqmi imaymanayoq kayta maskhaspa puriqchu kanan, 8 aswanmi kanan jujkunata sumaqta chaskiq, allin kaqta munakuq, allin yuyaywan imatapas ruwaq, chanin kaqta ruwaq, junt’aq sonqo, cuerponta kamachiq ima; 9 chaymantapas cheqaq yachachikuyman k’askakuspa allinta yachachiqmi kanan, chhaynapi allin yachachikuyman jina jujkunata kallpachananpaq, chay yachachikuypa contranpi rimaqkunatapas anyananpaqwan.
w14-S 15/11 28, 29
Leeqkunaq tapukusqan
Bibliaqa manan llapantachu willawanchis imaynata ñaupa tiempopi umalliqkunata ajllakusqanmanta. Ichaqa willawanchismi Pablo Bernabepiwan ñaupaq kaq viajemanta kutipushaspa ruwasqankuta Hechos 14:23 texto nin: “Umalliqkunatan churaranku sapanka iñiq t’aqapi, ayunaspa mañakuspa imataq Jehová Diospa makinman jap’iykachiranku, paypi iñisqankurayku”, nispa. Watakuna pasaytan, Pablo pay jina viajaq Titoman qelqaran: “Cretapiqa saqemurayki mana allin ruwaykunata correginaykipaq, sapanka llaqtapi umalliqkunata churanaykipaqwanmi. Imaynan kamachirayki jina”, nispa (Tito 1:5). Chaymantapas Pablowan viajaq Timoteopas yaqachus jina umalliqkunata churananpaq kamachisqa karan (1 Tim. 5:22). Chaypin yachanchis, umalliqkunata churaqkunaqa watukuq umallikuna kasqankuta, manan apostolkunachu nitaq Jerusalenpi umalliqkunachu karanku.
Bibliapi tukuy nisqanta qhawarispan, Jehová Diospa llaqtanpi umalli t’aqan cambiamun iñiq t’aqapi umalliqkunata yanapakuq qharikunatapas imayna ajllakusqanta. 1 setiembre 2014 watamantapachan watukuq umallikunapaq kashan kay kamachikuykuna: sapanka watukuq umallin allinta qhawarinan iñiq t’aqapi umalliqkunaq recomendasqankuta. Chaymi iñiq t’aqata watukusqanpi kallpachakun umalliq kananpaq recomendasqa hermanota allinta reqsinanpaq, atikuqtinqa paywanmi predicaq lloqsin. Chay recomendasqa hermanomantan iñiq t’aqapi umalliqkunawan kuska qhawarin, chaymantataq watukuq umalli churanan umalliqkunata yanapakuq qharikunatapas visitasqan iñiq t’aqakunapi. Ajinapi umalliqkunata imayna ajllakusqan ñaupa tiempopi jina kananpaq.
¿Pikunan chhayna ruwakunanpaq chaykunata qhawarinku? ‘Allin yuyayniyoq junt’aq kamachin’ churasqa kashan patronninpa wasinpi kamachikunata qhawarinanpaq (Mat. 24:45-47). Santo espirituq yanapayninwanmi Bibliapi kamachikuykunata maskhan mundontinpi iñiq t’aqakunata imayna organizakunanpaq, jinaspataq kamachikuykunata churan chayman jina ruwakunanpaq. Allin yuyayniyoq junt’aq kamachin churan watukuq umallikunata, sucursalpi encargakuqkunatapas. Jinaspapas sucursalpi encargakuqkunan yanapakunku chay kamachikuykuna junt’akunanpaq. Chaymantapas iñiq t’aqapi umalliqkunapas allintan qhawarinanku mayqen hermanokunas umalliq kanankupaq Bibliaq nisqanta junt’ashanku chayta. Ichaqa watukuq umallikunan oracionta ruwaspa umalliqkunaq recomendasqankuta allinta qhawarinanku, chhaynapi Bibliaq nisqanta junt’aq qharikunata iñiq t’aqapi umalliqta churanankupaq.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(Tito 1:12) Llaqtamasinku profetapunin niran: “Creta runakunaqa llullallañan kanku, manchakuy phiña animalkuna jinan kankupas, mana ima ruwaq rajrapukunataqmi kankupas”, nispa.
w89-S 15/5 31 párr. 5
Leeqkunaq tapukusqan
Pabloqa manan Creta llaqtayoqkunamantachu mana allinta rimasharan. Apóstol Pabloqa yacharanmi Creta islapi allin cristianokuna tarikusqanta, paykunaqa Diospa ñaupaqenpin allinpaq qhawarisqa karanku, santo espiritunwantaqmi paykunata Dios ajllaran (Hechos 2:5, 11, 33). Creta islapiqa askhan Dios sonqo cristianokuna karan, chaymi ‘sapanka llaqtakunapi’ iñiq t’aqakuna karan. Chaypi cristianokuna pantaqña karanku chaypas, manan llullachu, mijujman qokuqllachu, nitaq mana ima ruwayniyoqchu karanku, mana chayqa Jehová Diosqa manan paykunata allinpaqchu qhawarinman karan. (Filipenses 3:18, 19; Apocalipsis 21:8). Imaynan kay tiempopipas llapa nacionkunapi kanpuni allin sonqoyoq runakuna, chay jinan chay tiempopipas allin sonqoyoq runakuna karan, paykunaqa llakikuqkun mana chanin qhelli ruwaykuna kasqanwan, chaymi allin willakuykunata uyariyta munaranku (Ezequiel 9:4; comparay Hechos 13:48).
(Filemón 15, 16) Yaqapaschá kay pisi tiempollapaq chinkakamusqanqa wiñaypaq qanwan kapunanpaq karan. 16 Ichaqa manañachá kamachi jinañachu qanwanqa kanqa, aswanpas kamachimantaqa aswanraqchá kanqa, munasqa wayqe jinapunichá qanpaqqa kanqa, noqapaqpas chhaynapunin payqa; qanpaqqa astawanraqchá chhayna kanqa kamachiyki kasqanrayku Señorpi iñiqmasiyki kasqanrayku ima.
Titoman, Filemonman, Hebreo cristianokunamanwan qelqasqa cartakunamanta akllasqa yachachikuykuna
15, 16. ¿Imaraykun Pablo Filemonta mana kamachiranchu Onesimota kamachi kasqanmanta kacharinanpaq? Pabloqa tukuy sonqowanmi “Diospa qhapaqsuyunmanta [Reinonmanta] willarqan, Señor Jesucristomantapas yachachirqan”; chaymanmi tukuy yuyayninta kallpantapas churayta munaran. Payqa mana munaranchu hukkunaq kawsayninman chapukuyta, chaymi patronkunatapas mana kamachiranchu kamachinkuwan ima ruwanankuta (Hech. 28:31).
Bibliata leenapaq
(Tito 3:1-15) Yuyarichishallay paykunataqa gobiernokunata autoridadkunatapas kasukushanallankupaq, allin kaqkunata ruwanankupaqpas listo kashanankupaqwan. 2 Ama pimantapas millaytaqa rimachunkuchu, amataq churanakuspachu purichunku, aswanpas llamp’u sonqo kachunku, lliu runapaqpas sumaq sonqo kachunku. 3 Noqanchispas ñaupaqqa mana yuyayniyoq, mana kasukuq, jujkunaq pantachisqan, imaymana munapayayllapi puriq, aycha kusichiyllapi puriq, millayta kausaq, envidiakuq, sinchi millay runa, jujkuna-jujkunawan cheqninakuq iman karanchis ¿riki? 4 Chaywanpas, salvawaqninchis Diosmi lliu runaman rikuchiran sumaq sonqo kasqanta munakuq kasqantawan. 5 Payqa salvawaranchis manan imatapas allinta ruwasqanchisraykuchu, aswanpas khuyapayakuq kasqanraykun. Salvawaranchisqa limpiaspa kausarichiwaspanchismi, santo espiritunwan mosoq runaman tukuchiwaspanchis ima. 6 Chay espiritutan payqa askhatapuni qowaranchis salvawaqninchis Jesucristowan, 7 chhaynapi paypa ancha sumaq sonqo kayninrayku chaninpaq jap’isqa kaspanchis, suyakusqanchisman jina wiñay kausay herenciata chaskinanchispaq. 8 Chay nisqaykunaqa cheqaqpunin. Chaykunamanta rimashanallaykitan noqaqa munani, chhaynapi Diospi iñiqkunaqa allin kaq ruwaykunallapi yuyayninkuta churanankupaq. Chaymantapas, chaykunaqa ancha allinpunin runakunapaqqa, paykunaq allinninkupaqtaqmi kanpas. 9 Ichaqa amapunin metekunkichu yanqa rimaykunapi, ñaupa taytakunaq sutinkumanta listakuna t’aqwiypi, discutiykunapi, ni kamachikuy simimanta jap’inakuykunapipas, chaykunaqa yanqa ruwaykunan, manataqmi imapaqpas valenchu. 10 Pipas yachachisqanchismanta jujnirayta yachachishanman chayqa, anyay chay runata; iskay kutikama anyashaqtiyki mana kasukunqachu chayqa, t’aqakunkin chay runamantaqa. 11 Chhayna runaqa allin ñanmantan t’aqakushan, juchatan ruwashan, pay kikintaqmi juchachakushanpas. 12 Artemasta otaq Tiquicota kachamusaq nishanin, mayqenninkupas chayamuqtinqa apuraylla Nicópolis llaqtata jamunki, chaypin chiri tiempota pasasaq. 13 Allinta yanapay kamachikuy simita allin yachaq Zenasta Apolostawan, chhaynapi viajenkupi ama imankupas faltananpaq. 14 Ichaqa iñiqmasikunapas yachanankun allin kaqkuna ruwaytaqa, chhaynapi imapas necesitakuqtin yanapakunankupaq, chhaynapin Diospaq allinta llank’anqaku. 15 Llapa noqawan kaqkunan napaykuyta apachimushasunkiku. Napaykapuway munakuwaqniyku iñiqmasikunata. Qankunawan kachun Diospa ancha sumaq sonqo kaynin.
19-25 AGOSTO
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | HEBREOS 1-3
“Chanin kaqta munakusun millay kaqtataq cheqnikusun”
(Hebreos 1:8) Churinmantan ichaqa nin: “Diosqa wiñay-wiñaypaq tronoykin, gobiernoykipi kamachinayki varapas chanin kay varan.
Diospa churasqan Reyta hatunchasun
8 Diosmi 1914 watapi Jesusta churarqan hanaq pachapi Rey kananpaq. Payqa ‘chaninninpin llaqtanta kamachinqa’, chaymi kamachikuyninpiqa manapuni ima mana chaninpas kanqachu. Paytaqa Jehová Dios kikinmi akllarqan Rey kananpaq, chaymi payqa kamachikunanpaq hinapuni. Hinaspapas kamachikuyninqa “wiñay-wiñaypaqmi” kanqa. ¡May kusikunapaqmi Diospa churasqan atiyniyoq Reyta kasukuyqa!
(Hebreos 1:9) Qanqa imachus chanin kaqtan munakuranki millay kaqtataq cheqnikuranki, chaymi Diosniykiqa compañeroykikunamanta aswantaraq ancha kusikuy aceitewan jich’aykurasunki”, nispa.
Diospa churasqan Reyta hatunchasun
7 (Leey Salmo 45:6, 7.) Jesusqa chanin kaytan munakun, Taytanpa contranpi kaq tukuy millay ruwaykunatataqmi cheqnikun. Chaymi Jehová Dios payta churarqan Gobiernonpi Rey kananpaq. Paytan ‘runamasinkunamanta’ astawanraq hatunchaspa ‘aceitewan hawirqan’, chay runamasinkunaqa karqan Davidpa mirayninmanta kaq reykunan. ¿Imaynapin aswan hatunchasqa karqan? Jesustaqa kikin Diosmi akllarqan Rey kananpaq, Uma Sacerdote kananpaq ima (Sal. 2:2; Heb. 5:5, 6). Jesusqa manan aceitellawanchu hawisqa karqan aswanpas santo espirituwanmi. Hinaspapas hanaq pachapin kamachikunan karqan manan kay Hallp’allapichu.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(Hebreos 1:3) Paymi allinta Diospa lliflli kaynintaqa rikuchin, Diospa rijch’aynin kikillantaqmi kanpas. Paymi atiyniyoq siminwan tukuy imatapas jap’in, juchanchiskunamanta ch’uyanchawaspanchistaq janaq pachapi jatun Diospa paña ladonpi tiyaykuran.
it-1-S 1211
Rijch’aynin
¿Imaynatan Jesús tiempoq pasasqanman jina rikuchiran Diospa rijch’aynin rijch’ayniyoq kasqanta?
Diospa phiwi wawan Jesusqa runaman tukuspan kay pachaman jamuran, payqa taytanpa rijch’ayninmi (2 Cor. 4:4). Chay wawantan Diosqa niran: “Runata ruwasunchis noqanchisman rijch’akuqta”, nispa. Kamasqa kasqanmantapachan Jesusqa kamaqnin taytanman rijch’akuran (Gén. 1:26; Juan 1:1-3; Col. 1:15, 16). Kay allpapi kashaspaqa ch’uya runan karan, tukuy ruwasqanpin rikuchiran taytanman rijch’akusqanta chaymi niran: “Pipas noqata rikuwaqqa Yayatapas rikullantaqmi”, nispa (Juan 14:9; 5:17, 19, 30, 36; 8:28, 38, 42). Chaytan ichaqa astawanraq rikuchiran janaq pachapi kausananpaq Dios kausarichipuqtin, chaypin ‘Dios tukuy atiyta qoran janaq pachapipas kay pachapipas’ (1 Ped. 3:18; Mat. 28:18). Jehova Diosmi “aswan allin puestota qoran”, chaymi Jesusqa manaraq kay allpaman jamushaspa taytanpa rijch’aynin rikuchisqanmanta astawanraq rikuchiran (Filip. 2:9; Heb. 2:9). Kunanqa ‘Diospa rijch’aynin kikillanmi’ (Heb. 1:2-4).
(Hebreos 1:10-12) Chaymantapas ninmi: “Qanmi, Señor, qallariypi kay pachaq cimientonta churaranki, cielopas makiykiq ruwasqanmi kashan. 11 Chaykunaqa chinkapunqan, qanmi ichaqa mana chinkankichu. P’acha jinan chaykunaqa thantakapunqa, 12 capata jinataqmi k’uyupunkipas, arí, p’achata jinan chaykunataqa k’uyupunki, cambiasqataqmi kanqakupas; qanmi ichaqa mana cambiankichu, wataykikunapas mana tukurikuqmi kanqa”, nispa.
it-1-S 478 párr. 2
Janaq pacha
Salmos 102:25, 26 qelqapiqa Jehová Diosmantan rimashan, ichaqa apóstol Pablon Salmos nisqanta Jesucristowan tupachiran. Chaytaqa tupachiran Diosqa sapallan wawanpa yanapayninwan tukuy imaymanata kamasqanraykun. Chaypin Pablo riman Jesuspa kausayninmanta, kausayninqa mana tukukuqmi. Dios munaqtinqa kay pachapas chaypi imaymana kaqkunapas tukukapullanmanmi, Diosqa kay pachatan ‘capata jina k’uyunman’ tukukapunanta munanman chayqa (Heb. 1:1, 2, 8, 10-12; comparay 1 Ped. 2:3, willakuy).
Bibliata leenapaq
(Hebreos 1:1-14) Ñaupa tiempopin Diosqa askha kutipi ñaupa taytanchiskunata profetakunawan rimapayaran, chaytan ruwaran chay profetakunawan imaymana formapi rimaspa. 2 Kay tukukuy p’unchaykunapin ichaqa Churinwan rimapayawashanchis, paywanmi tukuy imatapas ruwaran, paytataqmi churan tukuy ima herenciata chaskiq kananpaqpas. 3 Paymi allinta Diospa lliflli kaynintaqa rikuchin, Diospa rijch’aynin kikillantaqmi kanpas. Paymi atiyniyoq siminwan tukuy imatapas jap’in, juchanchiskunamanta ch’uyanchawaspanchistaq janaq pachapi jatun Diospa paña ladonpi tiyaykuran. 4 Chhaynapin payqa angelkunamantapas aswan jatun kapun, paykunaq sutinkumanta aswan jatun sutitan chaskinpas. 5 ¿Mayqen angeltataq Dios niran: “Qanmi wawayqa kanki, kunanmantan taytayki kapusaq”, nispa? ¿Mayqenmantan nillarantaq: “Noqan taytan kapusaq, paytaq waway kapunqa”, nispa? 6 Pay kikinmi phiwi wawanta kay pachaman kutichimunan tiempomanta rimaspa niran: “Diospa llapa angelninkuna payman k’umuykuchunku”, nispa. 7 Angelninkunamantataq nin: “Payqa angelninkunatan espirituman tukuchin, chaymantapas nina rauraymanmi tukuchin chay serviqninkunataqa”, nispa. 8 Churinmantan ichaqa nin: “Diosqa wiñay-wiñaypaq tronoykin, gobiernoykipi kamachinayki varapas chanin kay varan. 9 Qanqa imachus chanin kaqtan munakuranki millay kaqtataq cheqnikuranki, chaymi Diosniykiqa compañeroykikunamanta aswantaraq ancha kusikuy aceitewan jich’aykurasunki”, nispa. 10 Chaymantapas ninmi: “Qanmi, Señor, qallariypi kay pachaq cimientonta churaranki, cielopas makiykiq ruwasqanmi kashan. 11 Chaykunaqa chinkapunqan, qanmi ichaqa mana chinkankichu. P’acha jinan chaykunaqa thantakapunqa, 12 capata jinataqmi k’uyupunkipas, arí, p’achata jinan chaykunataqa k’uyupunki, cambiasqataqmi kanqakupas; qanmi ichaqa mana cambiankichu, wataykikunapas mana tukurikuqmi kanqa”, nispa. 13 ¿Jayk’aqllapas mayqen angeltapas pay niranchu: “Paña ladoypi tiyaykuy, enemigoykikunata chaki sarunaykiman churanaykama”, nispa? 14 Angelkunaqa, ¿manachu llapanku Diosta serviq espiritukuna kanku? ¿Manachu paykunata Diosqa kamachin pikunachus salvasqa kanqaku chay runakunata yanapanankupaq?
26 AGOSTO-1 SEPTIEMBRE
BIBLIAPI QORI JINA YACHACHIKUYKUNA | HEBREOS 4-6
“Kallpachakuy Diospa samanan p’unchayman jaykunaykipaq”
(Hebreos 4:1) Chhaynaqa, kanraqtaq Diospa samanan p’unchayman jaykunapaq promesa chayqa, allinta cuidakuychis, chaytaq mayqenniykichispas mana chayman jaykunaykichispaq jinachu kawaqchis.
(Hebreos 4:4) Juj partepin qanchiskaq p’unchaymanta pay niran: “Diosqa qanchis kaq p’unchaypin tukuy ima ruwasqanmanta samaran”, nispa.
¿Iman Diospa samanan p’unchay?
3 Jesuspa tiemponpipas manaraqmi tukukurqanchu Diospa samanan p’unchay, ¿imaynapin chayta yachanchis? Ñawpaqtaqa, sábado p’unchaymanta huchachashaqtinku Jesuspa kutichisqanpin. Sábado p’unchaypi milagro ruwasqantan runakuna llank’ayta hina qhawarirqanku, chay p’unchaypi llank’aytataq Kamachikuy Simi huchachaq. Ichaqa Jesusmi kutichirqan: “Yayayqa llank’ashallanpunin, ñoqapas llank’ashallanitaqmi”, nispa (Juan 5:16, 17). “Yayayqa llank’ashallanpunin” nisqanpin Jesusqa nisharqan: “Yayaywan ñoqawanqa kaq llank’aytan aparishayku. Payqa samanan p’unchaypin waranqa-waranqa wataña llank’ashan, chaymi ñoqapas sábado p’unchaypi llank’ashani”, nispa. Chaypin Jesusqa rikuchirqan Jehová Diospa samanan p’unchay manaraq tukukusqanta.
4 Pabloq rimasqanpin yachallanchistaq Diospa samanan p’unchay manaraq tukukusqanta. Manaraq Génesis 2:2 textomanta rimashaspan nirqan: “Ñoqanchis iñiqkunan ichaqa Diospa qosqan samakuyman haykunchis”, nispa (Heb. 4:3, 4, 6, 9). Chaypin yachanchis qanchiskaq p’unchay manaraq tukukusqanta. ¿Hayk’aqmi chay p’unchay tukukunan karqan?
5 Chayta yachanapaqqa ñawpaqtan yachana imapaqmi Dios chay p’unchayta t’aqarqan chayta. Génesis 2:3 texton nin: ‘Diosqa qanchiskaq p’unchaytan samincharqan sapaqcharqantaq’, nispa. ¿Imapaqmi Dios chay p’unchayta sapaqcharqan? Kay Hallp’apaq yuyaykusqanta hunt’ananpaqmi. Arí, payqa munan kay Hallp’api kasukuq runakuna kanantan, Hallp’ata animalkunatapas cuidaspa chaypi sumaqta kawsanankuta (Gén. 1:28). Chay yuyaywanmi Jehová Diospas Jesucristopas ‘llank’ashallanku’, chaymi Biblia Jesusta sutichan ‘samana p’unchaypa Señornin’ nispa (Mat. 12:8). Diospa samanan p’unchayqa kay Hallp’api munaynin hunt’akuqtinñan tukupunqa. ¿Hayk’aqtaq chayri kanqa? Waranqa Wata Cristoq kamachikusqan tiempo tukupuqtin.
(Hebreos 4:6) Chhaynaqa, ñaupaqpi allin willakuykunata uyariqkunaqa mana kasukuq kasqankuraykun mana jaykurankuchu chay samana p’unchayman, chaywanpas wakinqa atinmanraqmi chayman jaykuyta.
¿Iman Diospa samanan p’unchay?
6 Jehová Diosqa Adán Evamanmi willarqan Hallp’apaq munasqanta, ichaqa manan yanapakuyta munarqankuchu. Chaymantapachan waranqa-waranqa runakuna paykunata qatikurqanku. Chaytan ñawpaqpi akllakusqan llaqtapas ruwarqan. Chaymanta cuidakunankupaqmi Pablopas iñiqmasinkunata nirqan: “Chay samakuyman haykunanchispaq kallpachakusunchis, paqtan pipas chay wakin mana kasukuqkuna hina urmanman”, nispa (Heb. 4:11). Chaypin sut’ita willarqan mana kasukuqkunaqa Diospa samakuyninman mana haykunankuta. Chaytaqa manapunin qonqananchischu. ¿Iman sucedewasunman Diospa munaynin contra imatapas ruwaqtinchis? ¿Manañachu Diospa samanan p’unchayman haykusunman? Chaykunamantan qhepaman astawan yachasun. Ñawpaqtan israelitakuna mana allin ruwasqankumanta yachasun, imarayku Diospa samakuyninman mana haykusqankumantawan.
(Hebreos 4:9-11) Chhaynaqa, Diospa llaqtanpaqqa kanraqmi samanapaq juj sábado p’unchay. 10 Pipas Diospa samanan p’unchayman jaykuqqa, tukuy ima ruwananmantan samanan, imaynan Diospas llank’ananmanta samaran jinata. 11 Chayrayku, tukuy atisqanchista kallpachakusun chay samana p’unchayman jaykunanchispaq, mana chayqa paqtapas paykuna jina mana kasukuqman tukusunman.
¿Iman Diospa samanan p’unchay?
16 Kunanqa manan mayqenninchispas nisunmanchu “Moisesman Diospa kamachikuy qosqanta hunt’aspan qespikusun”, nispaqa. Éfeso llaqtapi tiyaq cristianokunatan Pablo sut’ita nirqan: “Diospa khuyapayakuynillanwanmi iñiywan qespichisqa kankichis. Chaytaqa manan ima ruwasqaykichiswanpaschu ayparqankichis, aswanpas Diosmi chaytaqa qorqasunkichis. Qespikuyqa manan ima ruwaykunawanchu, ama pipas umata hoqarinanpaq”, nispa (Efe. 2:8, 9). Chhaynaqa, ¿imaynatan Diospa samakuyninman haykusunman? Ñawpaqpi yachasqanchis hina, ¿imapaqmi Dios qanchiskaq p’unchayta sapaqcharqan? Kay Hallp’apaq yuyaykusqanta hunt’ananpaqmi. Chaymi Diospa samanan p’unchayman haykunapaqqa kasukuq kananchis, llaqtanpi yachachiwasqanchisman hinataq munaynin hunt’akunanpaq yanapakunanchis.
17 Hunt’aq kamachi niwasqanchistaqa manan pisichananchischu manataqmi yuyaykusqanchisman hinachu imatapas ruwananchis. Chayta ruwaspaqa Diospa munaynin contran ruwasunman Jehová Diostaqmi ñoqanchismanta karunchakunman. ¿Imakunapin sasa kanman Diosta kasukuy? Qatimuq estudiopin wakinmanta yachasun, imatachus decidisqanchispitaqmi rikuchisun Diospa samakuyninpichus kashanchis icha manachus chayta.
Maskhasun ancha allin yachachikuykunata
(Hebreos 4:12) Diospa siminqa kausashaqmi, atiyniyoqtaqmi kanpas, iskay filoyoq espadamantapas aswan filollañan; ukhukaman jaykun almatawan espiritutawan t’aqarparinankamaraq, moqo-moqotapas chilinatapas t’aqarparinankamaraq; sonqoq ima munasqantapas ima piensasqantapas allintan reparan.
Leeqkunaq tapukusqan
Hebreos 4:12 nin: “Diospa siminqa kausashaqmi, atiyniyoqtaqmi kanpas”, nispa. ¿Iman chay “Diospa simin”?
▪ Chay textopiqa Diospa imachus ruway munasqanmantan apóstol Pabloqa rimasharan. Chhaynaqa chay “Diospa siminqa” imachus ruway munasqanmanta Diospa willasqanmi karan.
Qelqanchiskunapiqa Hebreos 4:12 textotaqa sapa kutillanmi churakun Biblia runakunaq vidanta cambiananpaq atiyniyoq kasqanta rikuchinapaq. Chay textota chhaynata utilizakusqanqa allinmi. Pablon ichaqa chaypi rimasharan Diospa imachus ruway munasqanmanta. Payqa Diospa munayninman jina kausanankupaqmi Hebreo cristianokunata kallpachasharan. Chay munayninmantan Diospa simin qelqakunapi askha kutita willakun. Ichaqa Pabloqa rimasharan prometesqa allpaman jaykunankupaq Israel runakunaman Diospa promesa ruwasqanmantan. Chay allpapin Israel runakunaqa sumaq samakuyta tarinanku karan (Éxo. 3:8; Deut. 12:9, 10).
Chaymi karan Israel runakunapaq Diospa munaynin. Paykunan ichaqa Diosta mana kasukurankuchu, chaymi yaqa llapanku mana chay samakuyman jaykurankuchu (Núm. 14:30; Jos. 14:6-10). Ichaqa Pablon niran: ‘Kanraqmi Diospa samanan p’unchayman jaykunapaq promesaqa’, nispa (Heb. 3:16-19; 4:1). Chay promesaqa Diospa munayninmanta partenmi. Chhaynaqa noqanchispaqwanmi chayqa kashan, chaymi yanapakunanchis chay munaynin aparikunanpaq. Chay promesaqa Diospa simin qelqakunapin tarikun, chaymi Pabloqa willaran Génesis 2:2, Salmo 95:11 textokunamanta.
Kanraqtaq “Diospa samanan p’unchayman jaykunapaq promesa” chayqa, kallpachakunanchismi chayman jaykunanchispaq. Chay promesaqa cheqaqmi. Ichaqa chayman jaykunapaqqa manan Moisespa chaskisqan kamachikuykunatachu ruwana ni allin kaqkunallatapaschu ruwana. Aswanpas Diospi iñispan paypa munaynin aparikunanpaq jina imatapas ruwananchis, manataqmi chay ruwayta saqenanchischu. Kay tiempopiqa waranqa-waranqanpi runakunan Bibliata estudiaspa yachashanku Diospa munayninmanta. Chayta yachaspan vidankuta cambiashanku, allin iñiyniyoq kashanku, bautizakushanku ima. Chaypin alayri rikukushan ‘Diospa siminqa kausashaq, atiyniyoq ima kasqanta’. Arí, munayninmanta Bibliapi Diospa imachus willasqanmi llapanchistapas yanapawaranchis cambiananchispaq, jamuq tiempopipas yanapawashallasunmi.
(Hebreos 6:17, 18) Chhaynatan Diospas ruwaran, imachus munasqan mana cambiaq kasqanta rikuchinanpaqmi promesa chaskiqkunaman juj juramentota ruwaran. 18 Diospa chay iskay ruwasqanqa manapunin jayk’aqpas cambianmanchu, manataqmi Diosqa jayk’aqpas llullakunmanchu; chaykunan noqanchis Diospa pakaykusqanman ayqeqkunataqa allinta kallpachawanchis, chhaynapi ñaupanchispi kaq suyakuyman qaqatapuni jap’ipakunanchispaq.
it-1-S 851 párr. 1
Suyakuy
Mana ismuq cuerpoyoq wiñay kausay suyakuyqa ‘janaq pachapaq wajasqakunapaqmi’ (Heb. 3:1). Chay suyakuyqa confianapaq jinan Dios mana llullakuq kasqanrayku, chaymi kashan Diospa iskay ruwasqanpi: prometesqanpi, juramento ruwasqanpi ima. Chaymantapas Jesusqa janaq pachapin kashan mana jayk’aq wañuqmi kapunpas. Chaymi “chay suyakuyqa ancla jinan noqanchispa vidanchispaq, cheqaqpunitaqmi mana kuyuriqtaqmi kanpas; chay suyakuyninchismi cortina ukhumanpas jaykun maymanchus ñaupaqta puriq noqanchisrayku jaykuran chayman, chay ñaupaqta puriqqa Jesusmi; paymi Melquisedec jina uma sacerdote kapun, wiñaypaqtaqmi kanqapas”. (Heb. 6:17-20).
Bibliata leenapaq
(Hebreos 5:1-14) Runakuna ukhumanta nombrasqa uma sacerdotekunaqa runakunata Dios serviyninkupi yanapanankupaqmi churasqa kanku, chhaynapi ofrendakunata, juchankumanta sacrificiokunata ima Diosman jaywanankupaq. 2 Jinaspapas uma sacerdoteqa mana yachaspa juchapakuqkunatapas khuyapayanmi paypas juchallikuq runa kasqanrayku. 3 Chaymantapas juchallikuq runa kasqanraykun pay kikinpas juchankunamanta ofrendakunata jaywanan imaynan llaqta runakunaq juchankunamantapas jaywan chhaynata. 4 Ichaqa manan runaqa pay kikillanmantaqa atinmanchu uma sacerdote kaytaqa, aswanpas Diosmi chaypaqqa churanan, imaynan Aarontapas churaran jinata. 5 Chhaynan Cristowanpas karan, payqa manan paychu uma sacerdote kananpaqqa churakuran, arí, manan paychu jatunchakuran; aswanpas Diosmi paytaqa jatuncharan, chaymi niranpas: “Qanmi wawayqa kanki, kunanmantan taytayki kapusaq”, nispa. 6 Juj partepin nillantaq: “Melquisedec jina sacerdoten qanqa kanki, wiñaypaqtaqmi sacerdote kankipas”, nispa. 7 Cristo kay pachapi kashaspaqa wañuymanta librananpaq atiyniyoq Diosmantan rogakuran mañakuran ima; chaytaqa ruwaran fuerteta wajakuspa, weqenta jich’aspa imaraqmi; chhaynapin payqa uyarisqa karan Diosta manchakuq kasqanrayku. 8 Diospa wawanña kashaspapas imaymanapi ñak’arisqanwanmi kasukuyta yacharan. 9 Chaywanmi payqa allin preparasqa karan, chaymantataq encargasqa karan llapa kasukuqninkunata wiñaypaq salvananpaq. 10 Paytaqa Dios kikinpunin churaran Melquisedec jina uma sacerdote kananpaq. 11 Imaymanan paymantaqa ninayku kashan, ichaqa sasan qankunaman yachachiy sasa entiendeq kasqaykichisrayku. 12 Kunankamaqa ñachá yachachiqkunaña kashawaqchispas, ichaqa yachachiqkuna kanaykichismantaqa Diospa yachachikuyninkunamanta qallariy kaqkunata wajmanta yachachinamá kashankichis; cheqaqta, qankunaqa lechellawanraq kausaq wawakuna jinallaraqmá kashankichis, manaraqmá mijunata khamuqkuna jinaraqchu. 13 Pipas lechellawanraq kausaq wawa jinallaraq kaqqa manan Diospa chanin siminta yachanraqchu, wawallaraq kasqanrayku. 14 Wiñasqa kaqkunan ichaqa khamuna mijunataña mijunku; paykunaq yuyayninkuqa allin preparasqan kashan allin kaqta mana allin kaqtapas reparanankupaq, yuyayninkuta allinta llank’achisqankurayku.