INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quichua (Imbabura)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONGUNA
  • TANDANAJUICUNA
  • nwt Mateo 1:1-28:20
  • Mateo

Cai agllashca videoca nara tiapanllu.

Shuj jarcaimi tiapan, cunan horasca descargaitaca na ushapanguichu.

  • Mateo
  • Taita Diospa Shimi Biblia. Traducción del Nuevo Mundo
Taita Diospa Shimi Biblia. Traducción del Nuevo Mundo
Mateo

MATEO

1 Cai libropica Jesucristopa causaimandami parlajun. Paica Davidpa familiamandami carca. Davidca Abrahanba familiamandami carca.

 2 Abrahanga Isaacpa taitami carca.

Isaacca Jacobpa taitami carca.

Jacobca Judapa y chaishuj churicunapapash taitami carca.

 3 Judá shuti runaguca Pérez shuti runagupa y Zérah shuti runagupa taitami carca. (Tamar shuti huarmiguca Pérez runagupa, Zérah runagupa mamami carca).

Pérez runaguca Hezrón shuti runagupa taitami carca.

Hezrón runaguca Ram shuti runagupa taitami carca.

 4 Ram shuti runaguca Aminadab shuti runagupa taitami carca.

Aminadab runaguca Nahsón shuti runagupa taitami carca.

Nahsón runaguca Salmón shuti runagupa taitami carca.

 5 Salmón runaguca Boaz shuti runagupa taitami carca. (Boaz runagupa mamaca Rahab shuti huarmigumi carca).

Boaz runaguca Obed shuti runagupa taitami carca. (Obed runagupa mamaca Rutmi carca).

Obed runaguca Jesé shuti runagupa taitami carca.

 6 Jesé runaguca rey Davidpa taitami carca.

Rey Davidca Salomón shuti runagupa taitami carca. (Salomón runagupa mamaca Urías shuti runagupa huarmimi carca).

 7 Salomón runaguca Rehoboam shuti runagupa taitami carca.

Rehoboam runaguca Abías shuti runagupa taitami carca.

Abías runaguca Asá shuti runagupa taitami carca.

 8 Asá runaguca Jehosafat shuti runagupa taitami carca.

Jehosafat runaguca Jehoram shuti runagupa taitami carca.

Jehoram shuti runaguca Uzías shuti runagupa taitami* carca.

 9 Uzías runaguca Jotán shuti runagupa taitami carca.

Jotán runaguca Acaz shuti runagupa taitami carca.

Acaz runaguca Ezequías shuti runagupa taitami carca.

10 Ezequías runaguca Manasés shuti runagupa taitami carca.

Manasés runaguca Amón shuti runagupa taitami carca.

Amón runaguca Josías shuti runagupa taitami carca.

11 Judiocunata Babilonia llactaman apashca punllacunapica Josiasca Jeconías shuti runagupapash y Jeconiaspa huauquicunapapash taitami carca.

12 Babilonia llactapi cashpami Jeconías runaguca Sealtiel shuti churiguta charirca.

Sealtiel runaguca Zorobabel shuti runagupa taitami carca.

13 Zorobabel runaguca Abiud shuti runagupa taitami carca.

Abiud runaguca Eliaquim shuti runagupa taitami carca.

Eliaquim runaguca Azor shuti runagupa taitami carca.

14 Azor shuti runaguca Sadoc shuti runagupa taitami carca.

Sadoc runaguca Aquim shuti runagupa taitami carca.

Aquim runaguca Eliud shuti runagupa taitami carca.

15 Eliud runaguca Eleazar shuti runagupa taitami carca.

Eleazar runaguca Mattán shuti runagupa taitami carca.

Mattán runaguca Jacob shuti runagupa taitami carca.

16 Jacob runaguca José shuti runagupa taitami carca. José runaguca Mariapa cusami carca. Mariaca Jesuspa mamami carca. Jesustami gentecunaca Cristo* nishpa rijsin carca.

17 Shinaca, chai tucuilla familiacunata Abrahanba tiempomanda Davidpa tiempocaman cuentajpica, 14 familiacunami tiashca. Cutin Davidpa tiempomanda callarishpa judiocunata Babilonia llactaman apashca tiempocamanga, 14 familiacunami tiashca. Shinallata judiocunata Babilonia llactaman apashca tiempomanda Cristopa tiempocamanga, 14 familiacunami tiashca.

18 Jesucristo nacirichunga cashnami pasarca. Jesucristopa mamaca Mariami carca. Paica Josehuan cazarangapaj ari nishcami carca. Shinapash, Taita Diospa espíritu santopa* poderhuanmi, María shuti joven huarmiguca nara cazarashpallata vijsayu* quidarca.* 19 Mariapa cusa tucuna* José runaguca ali alimi* carca. Paica tucui gentecunapa ñaupapi Mariata pingaichingapaca na munarcachu. Chaimi Joseca, Mariata pacalla saquisha* yajurca. 20 Shina rurasha yajujpimi Jehová* Diospa angelca shuj muscuipi ricurishpa Josetaca nirca: “Davidpa churi* José, Mariata canba huasiman apanataca, ama manllaichu. Mariaca Taita Diospa espíritu santopa poderhuanmi vijsayu tucushca. 21 Paica shuj jari huahuagutami charinga. Chai huahuagutaca Jesús* shutitami shutichina cangui. Gentecunata paicunapa pecadocunamanda salvana cajpimi Jesús shutita shutichina cangui” nirca. 22 Jehová* Dios paipa profetaman* villashca shimicuna pactarichunmi shina pasarca. Profetaca cashnami villashcarca: 23 “Jarihuan nara cashca soltera huarmigumi vijsayu tucushpa shuj jari huahuaguta charinga. Chai huahuagutami gentecunaca Emmanuel nishpa rijsinga” nirca. Emmanuel shutica “Taita Diosca ñucanchihuanmi can” nijunmi.

24 José rijcharishpaca, Jehová* Diospa ángel mandashcata cazushpami, paipa huarmigutaca huasiman aparca. 25 Shinapash, huahuaguta ungungacamanmi Mariataca na tacarirca. Chai huahuagutaca Jesús nishpami Joseca shutichirca.

2 Jesusca rey Herodes* mandajuj punllacunapimi, Judea llactapi tiaj Belén shuti pueblopi nacirirca. Chai punllacunapimi, estrellacunata ricushpa adivinaj runacunaca Jerusalén llactaman shamurca. Paicunaca indi llujshimuj lado llactacunamandami shamurca. 2 Paicunaca cashna nishpami tapunajurca: “Judiocunapa rey tucuna nacirishcatami uyapashcanchi. Paica ¿maipita capan? Indi llujshimuj lado llactacunapi cashpami paipa estrellata ricurcanchi. Chaimi paipa ñaupapi cumuringapaj shamunajupanchi”. 3 Chaita uyashpami rey Herodespash Jerusalenbi causanajuj tucuilla gentecunapash ninanda pinarinajurca. 4 Chaimi rey Herodesca sacerdote principalcunatapash* y Leyta yachachijcunatapash* tandachishpa, Cristoca ¿maipipachata nacirina carca? nishpa tapurca. 5 Chaimi paicunaca cashna nishpa tigrachirca: “Judea llactapi tiaj Belén shuti pueblopimi nacirina can. Shuj profetaca nishcarcami: 6 ‘Judá llactamanda Belén pueblolla. Judá llactata mandajcunaca candaca na yanga pueblotashnaca ricungachu. Porque ñuca Israel llactata llamagucunata michinshna ricuriajuna reyca canmandami llujshinga’ nishpa”.

7 Chaimi rey Herodesca estrellacunata ricushpa adivinaj runacunata pacalla cayachun cachashpa, estrellata ima horapacha ricushcata ali ali tapuchirca. 8 Chai jipami paicunataca Belén puebloman cashna nishpa cacharca: “Ripaichi, chai huahuataca tucui ladocunapi aliguta mascagripaichi. Chai huahuata tarishpaca, ñucaman villangapaj shamunguichi. Ñucapash chaiman rishpa, paipa ñaupapi cumuringapami munapani” nircami. 9 Rey Herodes shina nijpimi, paicunaca Belén puebloman rirca. Shina rinajujpimi, indi llujshimuj ladopi ricushca estrellaca paicunata ñaupashpa rijurca. Chai estrellaca huahuagu causajuj pushtupipachami shayarishpa quidarca.* 10 Estrellacunata ricushpa adivinaj runacunaca chai estrellata ricushpami ninanda cushijunajurca. 11 Huasiman yaicushpa ricujpica huahuagupash y paipa mamapashmi chaipi cashcarca. Chaimi paicunaca chai huahuagupa ñaupapi cumurinajurca. Shinallata paicuna apashca cajacunata pascashpami orotapash, inciensotapash y mirra* nishcatapash caranajurca. 12 Shinapash Taita Diosca shuj muscuipimi paicunataca ama Herodespamanga tigranguichichu nishpa advirtirca. Chaimi estrellacunata ricushpa adivinaj runacunaca shuj ñanda japishpa paicunapa llactaman tigrarca.

13 Paicuna rishca jipaca, Jehová* Diospa shuj angelmi Josemanga shuj muscuipi ricurirca. Chai angelca cashnami nirca: “Jatari, huahuagutaca paipa mamandi apashpa Egipto llactapi pacajugri” nishpa. Shinallata nircami: “Ñuca ningacamanmi chaipi quidana cangui. Herodesca chai huahuaguta huañuchingapami ña mascagrijun” nishpa. 14 Chaimi Joseca tuta jatarishpa, huahuagutaca paipa mamandi Egipto llactaman apashpa rirca. 15 Herodes huañungacamanmi chaipi quidarca. Shinami Jehová* Dios paipa profetaman villashca shimicunaca pactarirca. Paipa profetamanga nishcarcami: “Ñuca churitaca Egiptomanda llujshimuchunmi cayarcani” nishpa.

16 Rey Herodesca, estrellacunata ricushpa adivinaj runacuna paita umachishcata cuenta japishpaca ninandami culirarca. Chaimi paipa sirvijcunataca cashna nishpa mandarca: “Belén pueblopipash, chai ladolla llactacunapipash, ishcai huatata nara charij tucuilla jari huahuacunata huañuchingapaj richi” nishpa. Herodesca, estrellacunata ricushpa adivinaj runacuna ima horapacha estrellata ricushcata yachaj chayashca jipami shina rurarca. 17 Shinami profeta Jeremiasman Taita Dios villashca shimicunaca pactarirca. Paimanga nishcarcami: 18 “Ramá shuti llactapica, ninanda llaquirishpa, caparishpa huacajujmi uyarirca. Raquel shuti huarmigumi paipa huahuacunamanda chashna huacajurca. Paipa huahuacuna huañushca cajpimi, pipash imatapash nishpa ayudachunga na munajurca” nishpa.

19 Rey Herodes huañushca jipaca, Jehová* Diospa shuj angelmi Josemanga shuj muscuipi ricurirca. Chai horasca Joseca Egiptopimi carca. 20 Josetaca nircami: “Jatari, huahuagutaca, paipa mamandi apashpa Israel llactaman ri. Huahuaguta huañuchingapaj munajcunaca* ñami huañushca”. 21 Chaimi Joseca jatarishpa huahuagutaca paipa mamandi apashpa Israel llactaman tigrarca. 22 Rey Herodespa jipaca, paipa churi Arquelaomi mandajurca. Chaita yachaj chayashpami Joseca Judea llactaman rinataca manllajurca. Ashtahuangarin, chaiman ama richu nishpa Taita Dios shuj muscuipi advirtishcamandami, Joseca Galilea llactaman rirca. 23 Chaimi Nazaret pueblopi causashpa quidarca. Shinami Taita Dios paipa profetacunaman villashca shimicunaca pactarirca. Profetacunamanga nishcarcami: “Paitaca Nazareno* nishpami rijsinga” nishpa.

3 Asha tiempo jipaca, Judea llactapi tiaj desiertopimi* Juan Bautistaca predicai callarirca. 2 Paica nijurcami: “Arripintirichi, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca ñami chayamushca” nishpa. 3 Juan Bautistamanda parlashpami, profeta Isaiasca nirca: “Desiertopimi shuj runaca cashna nishpa caparijurca: ‘Jehová* Diospa ñanda pascapaichi. Paipa ñangunata derechashpa saquipaichi’” nishpa. 4 Juanga camello* animalpa milmahuan rurashca ropatami* churajun carca. Cara correatapash cinturaspi huatarishcami carca. Paica saltamonte jurucunata y sacha abejapa mielta micushpami causan carca. 5 Juanda uyangapaj munashpami, Jerusalenmanda gentecunapash, Judea llactamanda tucuilla gentecunapash, Jordán yacu ladolla tucui llactacunamanda gentecunapash paipaman rinajurca. 6 Chaimi Juanga Jordán yacupi chai gentecunataca bautizan* carca. Chai gentecunapashmi paicunapa pecadocunata villanajurca.

7 Chai pushtumanga ashtaca fariseocunapash* y saduceocunapashmi* chayamurca. Chaita ricushpami Juanga nirca: “Millai culebrapa huahuacunashnami canguichi. Cangunaca ¿Taita Dios castiganamanda salvarisha yashpachu caiman shamushcanguichi? 8 Primeroca cangunapa rurashcacunahuanmi arripintirishcataca ricuchina canguichi. 9 Cangunapa shungupillapash ‘Abrahanmi ñucanchipa punda taita can’ nishpaca, na pensarijunachu canguichi. Cangunataca cashnami nini, Taita Dios munashpaca cai rumicunamandapashmi Abrahanba huahuacuna cachun ruraita ushan. 10 Jachaca ñami jatun yuracuna o quirucunapa sapi ladopi can. Shinaca, nali fucuj yuracunaca cuchui tucushpami, ninapi shitai tucuna can. 11 Ñucaca canguna arripintirishcamandami yacupi bautizani. Pero ñucapa jipa shamujca, ñucata yali ashtahuan podertami charin. Ñucaca pai churajushca sandaliata llujchitallapash na miricipanichu. Paimi quiquingunataca espíritu santohuan y ninahuan bautizanga.* 12 Paica trigota huairachina rastrillotashnami maquipi charijun. Chaihuanmi paipa trillana pambapi trigotaca ali ali huairachinga. Shina huairachishpami, trigota tandachishpa granocunata tandachina huasipi churanga. Cutin jupataca pipash na huañuchi ushaj ninapimi rupachinga” nircami.

13 Chai jipami, Juan bautizachun Jesusca Galilea llactamanda Jordán yacuman shamurca. 14 Pero Juanga Jesustaca nircami: “Quiquinmi ñucataca bautizana cahuangui. Shinapash ¿quiquinrachu ñucapaman shamujupangui?”. 15 Chaimi Jesusca cashna nishpa tigrachirca: “Cai viajeca chashna rurapashunlla. Shina rurashpami Taita Dios munashcashna tucuita pactachinajushun”. Shina nijpimi Juanga ñana imatapash nirca. 16 Jesús bautizarishpa yacumanda llujshijhuanmi, jahua cieloca pascarirca. Chaipimi Juanga Taita Diospa espíritu santotaca shuj palomagushna Jesuspa uma jahuaman shamujujta ricurca. 17 Chai jipami Taita Diosca jahua cielomanda cashna nirca: “Caimi ñuca juyashca Churigu capan. Paimandami ninanda cushijupani” nishpa.

4 Taita Diospa espíritu santo yuyachijpimi, Jesusca shuj desiertoman rirca. Chaipimi Diabloca Jesustaca tentacionbi urmachingapaj munarca. 2 Jesusca 40 punllacunata, 40 tutacunata ayunajushcamandami* ninanda yarjachijurca. 3 Chaimi Diabloca Jesuspaman quimirishpa nirca: “Diospa churi cashpaca, cai rumicunata tandaman tigrachiyari”. 4 Shinapash Jesusca nircami: “Taita Dios escribichishca shimipica nijunmi, gentecunaca tandata micushpallaca na causai ushangachu. Sino Jehová* Diospa shimita pactachishpami causai ushanga” nircami.

5 Chai jipami Jesustaca, Jerusalén llactapi* tiaj Taita Diospa templo huasi* jahuaman Diabloca aparca. 6 Chaipimi Jesustaca nirca: “Diospa churi cashpaca, caimanda ucuman shitari. Porque Taita Dios escribichishca shimipica nijunmi: ‘Canda cuidangapami paica paipa angelcunata cachamunga’. ‘Chai angelcunami rumipi ama huactarichun candaca ayudanga’”. 7 Chaimi Jesusca nirca: “Taita Dios escribichishca shimipica caitapashmi nijun: ‘Jehová* Dios ayudajta o na ayudajta ricungapallaca na imatapash rurajunachu cangui nijunmi’” nishpa.

8 Chai jipami, Jesustaca shuj jatun jatun urcu jahuaman apashpa, cai alpapi tiashca tucui llactacunata y chai llactacunapi ima tiashcacunatapash Diabloca ricuchirca. 9 Chaicunata ricuchishpami Diabloca nirca: “Ñuca ñaupapi cungurishpa shuj viajetallapash ñucata adorajpica, tucui caicunatami canmanga cusha”. 10 Chaimi Jesusca nirca: “Satanás* caimanda rita rihuai. Porque Taita Dios escribichishca shimipica, ‘Jehová* Diostami adorana cangui. Paitallami sirvina cangui nijunmi’” nirca. 11 Shina nijpimi Diabloca chaimanda rirca. Chaipimi angelcuna shamushpa Jesustaca ayudanajurca.

12 Chai jipaca, Juan prezo cajta yachaj chayashpami, Jesusca Galilea llactaman rirca. 13 Nazaret llactamanda rishpaca, Capernaúm llactapimi causangapaj rirca. Capernaúm llactaca Zabulón, Neftalí shuti llactacunapa ladollapimi carca. Shinallata mar de Galilea* ladollapimi carca. 14 Profeta Isaiasman Taita Dios villashca shimicuna pactarichunmi shina pasarca. 15 Profeta Isaiasca nishcarcami: “Mar* yacuman rina ñambi, Jordán yacu chimba ladoman tiajuj Galilea llactalla. Chai llactapica Zabulón, Neftalí shuti llactacunamanda, shuj shuj llactacunamanda gentecunapashmi causanajun. 16 Chaipi gentecunataca huañuimi yana yana tutapishna charijurca. Shina cashpapashmi ninanda punchayachij michagutashna ricunga” nishpa. 17 Chai punllacunamandami Jesusca cashna nishpa predicai callarirca: “Arripintirichi, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca ñami chayamushca” nishpa.

18 Mar de Galilea yacu manñata rijushpami, Jesusca ishcai huauquipuracunata ricurca. Paicunaca pescadorcuna caimandami, pescadota japingapaj redta yacuman shitanajurca. Shujca Simón shutimi carca, paitaca Pedro nishpapashmi rijsin carca. Cutin chaishujca Andrés shutimi carca. 19 Paicunatami Jesusca nirca: “Ñucata catihuaichi, ñucami cangunataca pescadocunata japishpa tandachinshna, gentecunata tandachinata yachachisha”. 20 Shina nijhuanmi paicunaca, pescadocunata japina redcunata saquishpa Jesusta catinajurca. 21 Shina rijushpallatami Jesusca cutin shuj ishcai huauquipuracunatapash ricurca. Paicunaca Zebedeo shuti runagupa churicunami carca. Shujca Santiago y chaishujca Juanmi carca. Paicunaca paipa taitandimi, shuj jatun canoapi pescadocunata japina redcunata huatanajurca. Chaipimi Jesusca, “ñucata catihuaichi” nirca. 22 Chaimi paicunaca paicunapa taitata, canoatapash saquishpa chai rato Jesusta catishpa rirca.

23 Chai jipaca, tucuilla Galilea llactapimi, Jesusca sinagoga* huasicunapi yachachishpa, Taita Diospa Gobiernomanda ali villaicunatapash predicashpa purijurca. Shuj shuj unguicunata charijcunatapashmi jambijurca. 24 Chaitaca Siria llactapi tucuilla gentecunami yachaj chayarca. Chaimandami shuj shuj unguicunahuan na ushanajuj gentecunata, demonio* jundashca gentecunata, ataqueta charij gentecunata, na cuyuri ushanajujcunatapash jambichun Jesuspaman apamunajurca. Chaimi paica tucuillacunata jambijurca. 25 Chaimandami Galileamanda, Jerusalenmanda, Judeamanda, Decápolis* nishcamanda ashtaca ashtaca gentecuna Jesusta catishpa rinajurca. Shinallata, Jordán yacu chimba ladocunamandapashmi, ashtaca ashtaca gentecuna Jesusta catishpa rinajurca.

5 Ashtaca gentecunata ricushpami Jesusca, shuj loma laderaman vichai rishpa chaipi tiarirca. Paipa discipulocunapashmi paipaman quimirirca. 2 Chaipimi Jesusca cashna nishpa yachachi callarirca:

3 “Taita Diosmanda yachajungapaj munajcunaca* ninandami cushijun. Porque jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca paicunapami canga.

4 ”Llaquilla cajcunaca ninandami cushijun. Porque paicunami cushichi tucunga.

5 ”Humildecunaca ninandami cushijun. Porque paicunamanmi Taita Diosca cai alpata caranga.

6 ”Alita ruranata* ninanda munaj gentecunaca* ninandami cushijun. Porque chai munaica pactaringami.

7 ”Shujcunata llaquishpa ricujcunaca ninandami cushijun. Porque shujcunapashmi* paicunataca llaquishpa ricunga.

8 ”Ali shungu gentegucunaca ninandami cushijun. Porque paicunami Taita Diostaca ricunga.

9 ”Shujcunahuan tranquilo ali causajcunaca ninandami cushijun. Porque paicunatami Taita Diospa huahuacuna ninga.

10 ”Alita rurashcamanda* catiriashpa llaquichi tucushcacunaca ninandami cushijun. Porque jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca paicunapami can.

11 ”Ñucata catishcamanda gentecuna rimajpi, llaquichijpi y llullashpa cangunamanda nalicunata parlajpipash ninanda cushijuichi. 12 Cushijuichi, ninandapacha cushijuichi. Cangunaca jahua cielopimi ninanda bendiciai tucunguichi. Porque punda tiempopi causashca profetacunapash chashnallatami llaquichi tucurca.

13 ”Cangunami cai alpapica cachishna canguichi. Shinapash cachi ñana salashpaca ¿cutin salado tucuitaca ushanmanllu? Ñana salashpaca, nimapa na valinllu. Canllaman shitajpi gentecuna sarushpa yalichunllami sirvin.

14 ”Cangunami cai mundopica michagushna canguichi. Urcu jahuapi tiajuj puebloguca ricunallami can. 15 Shinallata micha lamparaguta prindishca jipaca, nipipash na tazahuanga tapanllu.* Sino huasi ucupi gentecunata punchayachichunmi, micha lamparagutaca meza jahuapi churan. 16 Shinallata, gentecuna ricuchunmi cangunapa michagutaca punchayachina canguichi. Cangunapa ali rurashcacunata ricushpa, jahua cielopi cangunapa Taitata gentecuna alabachunmi shina rurana capanguichi.

17 ”Moisesman Cushca Leyta o Profetacunapa escribishcacunata tucuchingapami shamushca nishpaca na pensanachu canguichi. Ashtahuangarin chaicunata pactachingapami ñucaca shamurcani. 18 Ciertopachami cangunataca nini, imashinami jahua cielopash, cai alpapash na tucurita ushan, shinallatami Moisesman Cushca Leymanda shuj letragullapash na pactarishpa quidaitaca na ushan. Tucuillami pactaringa. 19 Taita Diospa mandashcacunamanda shugutallapash na cazushpa, shujcunamanbash chashnallata yachachijcunaca jahua cielopi Taita Diospa Gobiernopi caitaca na ushangachu. Pero Taita Diospa mandashcacunata cazushpa, shujcunamanbash yachachijcunaca, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernopimi caita ushanga. 20 Cangunataca ninimi, na tucui shunguhuan cazushpaca Leyta yachachijcunashna y fariseocunashnami canguichi. Jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoman yaicuitapash na ushanguichichu.

21 ”Punda tiempopi cashna nishcataca uyashcanguichimi: ‘Na huañuchinachu canguichi. Pitapash huañuchishpaca juezcunapamanmi apai tucunguichi’ nishcata. 22 Shinapash, cangunataca cashnami nini, pihuanbash culirashcalla causashpaca juezcunapamanmi apai tucunguichi. Shinallata pitapash na ricunayachishpa rimashpaca, Jatun Tribunalmanmi* apai tucunguichi. Pero pitapash tonto, imapapash na sirvij nishpaca, tucuchi tucunguichimi.*

23 ”Shinaca, imagutapash carangapaj altarman* apajushca ratopi, pipash canhuan culira cajta yarishpaca 24 canba caranaguta altar ñaupapi saquishpami, primeroca paihuanra ali tucungapaj rina cangui. Chai jipa tigramushpami, canba caranagutaca carana cangui.

25 ”Maijan runapash canda denunciajpica, chai runahuan juezcunapaman rijushpallatami, uchalla paihuan parlarishpa chai problemataca arreglana cangui. Na shina rurajpica, canda denunciaj runaca juezpamanmi apanga. Chaimi juezpash tribunal guardiaman entreganga. Tribunal guardiaca carcelpimi candaca churanga. 26 Candaca ninimi, tucuilla culquita* na pagai tucuchishpaca, chaimanda llujshitaca na ushanguichu.

27 ”Punda tiempopi cashna nishcatapashmi uyashcanguichi: ‘Cazarashca jahuaca na shujhuan canachu canguichi’ nishcata. 28 Pero cangunataca cashnami nini, pipash shuj huarmita munashpa ricujushpaca, ñami paipa shungupica chai huarmihuan pecadopi urmashca. 29 Shinaca, canba ali lado ñavi pecadopi urmachijujpica, llujchishpami caruta shitana cangui. Cuerpo entero tucuchi tucunapa* randica, shuj ñavi illa quidashparapashmi* ashtahuan ali canman. 30 Shinallata, canba ali lado maqui pecadopi urmachijujpica, fitishpami caruta shitana cangui. Cuerpo entero tucuchi tucunapa* randica, shuj maqui illa quidashparapashmi ashtahuan ali canman.

31 ”Punda tiempopi cashna nishcatapashmi uyashcanguichi: ‘Pipash paipa huarmimanda divorciarishpaca, divorcio papelta cunami can’ nishcata. 32 Pero cangunataca ninimi, shuj cusaca paipa huarmi, huainayana juchapi* urmashca cajpillami divorciaritaca ushan. Chai pecadopi na urmashca cajpita paipa huarmimanda divorciarishpaca, paipa huarmitaca shuj jarihuan pecadopi* urmachunmi saquijunman. Pipash chai divorciarishca huarmihuan cazarashpaca huainayana juchapimi* urmajunman.

33 ”Shinallata, punda tiempopi cashna villashcatapash alimi yachanguichi: ‘Na cumplina cashpataca, na juramentunachu canguichi. Jehová* Diosman imata prometishcataca maimandami cumplina canguichi’ nishcata. 34 Pero cangunataca cashnami nini: “Nunca na juramentunachu canguichi. Jahua cielomandapash na juramentunachu canguichi. Porque jahua cieloca Taita Dios mandashpa tiajuna pushtumi can. 35 Cai alpamandapash na juramentunachu canguichi. Porque cai alpaca Taita Diospa chaqui saruna pushtushnami can. Jerusalenmandapash na juramentunachu canguichi. Porque Jerusalenga ninan ushaita charij reypa llactami can. 36 Canba umamandapash na juramentunachu cangui. Porque shuj ajchatallapash yurayachita o yanayachitaca na ushanguichu. 37 Ari nishpaca, chai ari nishcataca cumplinami canguichi. Cutin na nishpaca, chai na nishcataca cumplinami canguichi. Imata nishcata na cumplishpaca, Diablopa* munaitami ruranajunguichiman.

38 ”Punda tiempopi cashna nishcatapashmi uyashcanguichi: ‘Pipash shujpa ñavita tujyachijpica, paipa ñavitapashmi tujyachina can. Cutin, pipash shujpa quiruta faquijpica, paipa quirutapashmi faquina can’ nishcata. 39 Pero ñucaca ninimi, nali runahuanga na igualarijunachu cangui. Chaipa randica, pipash canba ali lado ñavipi huactajpica* lluqui lado ñavitapashmi ricuchina cangui. 40 Pipash canda tribunalman apashpa canba churajunata duñuyangapaj munajpica, canba jahualla churajunatapash apachun saquinguilla. 41 Pipash shuj horasta* trabajachun obligajpica, ishcai horasta trabajanallami cangui. 42 Pipash imagutapash mañachihuai nijpica mañachinallami cangui. Shinallata, pipash culquita fiachihuai* nijpica, na yangata uyashpalla quidanachu cangui.

43 ”Punda tiempopi cashna nishcatapashmi uyashcanguichi: ‘Canba projimotaca* juyanami cangui. Cutin quiquinba contrataca na ricunayachinachu cangui’ nishcata. 44 Pero cangunataca ninimi, cangunapa contracunataca juyashpami catina capanguichi. Cangunata llaquichijcunamandapashmi Taita Diostaca mañana capanguichi. 45 Shina rurashpami, jahua cielopi cangunapa Taitapa huahuacuna cashcata ricuchinguichi. Jahua cielopi cangunapa Taitaca alicunaman y nalicunamanbashmi indiguta caran. Shinallata paipa munaita rurajcunamanbash* y na paipa munaita rurajcunamanbashmi* tamiaguta caran. 46 Cangunata juyajcunatalla juyashpaca ¿ima bendiciondashi chasquinguichi? ¿Nachu impuestocunata cobradorcunapash chashnallata ruran? 47 Cangunapa huauquicunatalla saludashpaca ¿shujcunata yali imapash alitachu ruranajunguichi? ¿Nachu Taita Diosta na rijsij gentecunapash shinallata ruran? 48 Shinaca, imashinami jahua cielopi cangunapa Taita ruran, shinallatami cangunapash rurana canguichi.*

6 ”Pactara shuj gentecuna ricuchunlla, ali ruraicunata* ruraj tucunguichiman. Shina rurashpaca, jahua cielopi tiajuj cangunapa Taitapa bendiciondaca, na chasquinguichichu. 2 Maijanbash pobre genteguta ayudashpaca* na shujman shujman parlashpa purijunachu canguichi. Llulla runacunaca* shujcuna alicachichunlla o ali ricuchunllami pobre gentecunata ayudashcataca, sinagoga huasicunapipash y ñangunapipash shujman shujman parlashpa purinajun. Cangunataca cashnami nini, paicunaca ñami imata japina cashcataca tucuita japinajun. 3 Ashtahuangarin, maijanbash pobre genteguman imagutapash canba ali lado maquihuan carashcataca, canba lluqui lado maquica na yachanachu can. 4 Shina rurajpimi, pobre gentegucunata ayudashcataca nipi na yachanga. Shinapash, jahua cielopi canba Taitaca tucuita ricujuimandami candaca bendicianga.

5 ”Shinallata, Taita Diosta mañajushpaca, llulla runacunashnaca na canachu canguichi. Paicunaca shujcuna ricuchunllami, sinagoga huasicunapi y calle principal esquinacunapi Taita Diostaca shayarishpa mañaj tucunajun. Cangunataca cashnami nini, paicunaca ñami imata japina cashcataca tucuita japinajun. 6 Cutin, Taita Diosta mañagrijushpaca, canba huasi ucuman yaicushpa, punguta vichashca jipami, jahua cielopi canba Taitataca mañana cangui. Shina rurajpimi, tucuita ricujuj canba Taitaca bendicianga. 7 Mañajushpaca, Taita Diosta na rijsij gentecunashna chaitallata chaitallata nishpaca, na cutin cutin mañajunachu cangui. Chai gentecunaca, unai unaita mañajpimi Taita Diosca uyanga yashpami shina mañan. 8 Chai gentecunashnaca na canachu canguichi. Porque jahua cielopi quiquingunapa Taitaca, nara mañajpillatami quiquinguna imata minishtinajujtaca ña ali yachan.

9 ”Cangunaca cashnami Taita Diostaca mañana canguichi:

”‘Jahua cielopi tiajuj ñucanchi Taitalla, quiquinba shutiguca santificado* cachun. 10 Quiquinba Gobiernopash shamuchun. Quiquinba munaica jahua cielopishna cai alpapipash pactaripachun. 11 Cai punllagupash ñucanchiman micunaguta* carahuai. 12 Imashinami ñucanchita ima nalita rurashcacunata* perdonashcanchi, shinallata ñucanchi pecadocunatapash* perdonahuangui. 13 Ñucanchicuna ima tentacionbi urmachunbash ama saquihuanguichu. Ashtahuangarin, Diablomandaca* cuidahuangui’* nishpa.

14 ”Shujcunata canguna perdonajpica, jahua cielopi cangunapa Taitapashmi cangunataca perdonanga. 15 Pero shujcunata canguna na perdonajpica, cangunapa jahua cielopi Taitapash cangunapa pecadocunataca na perdonangachu.

16 ”Ayunashpapash llaquilla ricujunataca saquinami canguichi. Ayunanajunmi yashpa shuj gentecuna ricuchunllami llulla runacunaca ñavitapash na maillarishpa llaquilla caj tucun. Cangunataca cashnami nini, paicunaca ñami imata japina cashcataca tucuita japinajun. 17 Pero can ayunajushpaca mishquilla ashnajuj aceitegutami umapi javirina cangui y ñavitapashmi maillarina cangui. 18 Shina rurajpica, can ayunajushcataca gentecunaca na ricungachu. Sino jahua cielopi tiajuj canba Taitami ricunga. Chaimi, tucuita ricujuj jahua cielopi canba Taitaca bendicianga.

19 ”Cai alpapi ashtaca cosascunata mirachishpa causanataca saquinami canguichi. Chai cosascunataca polilla jurucunapash micunllami, shuacunapash shuangapaj yaicunllami, ismuitapash ismushpa tucurinllami. 20 Ashtahuangarin, Taita Diospa ricuipi importante cosascunata rurangapami esforzarina canguichi. Chaitaca polilla jurucunapash na micungachu. Shuacunapash na shuangachu. Ismuitapash na ismushpa tucuringachu. 21 Porque gentecuna alicachishca o munashca cosascunapillatami paicunapa shungupash canga.

22 ”Ñavica cuerpopa michagushnami can. Canba ñavi ali ruraicunatalla ricujujpica* canba tucuilla cuerpomi michagushna punchapamba canga. 23 Pero canba ñavi envidiashpa ricujujpica* tucuilla canba cuerpomi yana yana tutashna canga. Canba ñavi michagushna na punchayachishpa huaglijpica, canba tucuilla cuerpomi yana yana tutashna canga.

24 ”Ishcai amopa esclavo caitaca pipash na ushanllu. Porque shujtaca juyashpami chaishujtaca na ricunayachinga. Shinallata, shujtaca cazushpami chaishujtaca na cazunga. Shinaca, Taita Diostapash y culquitapash esclavoshna ishcandita sirvitaca na ushanguichichu.

25 ”Chaimandami cangunataca cashna nini, cangunapa causaimanda* pinarishpa ¿imatashi micushun?, ¿imatashi ufiashun?, ¿imatashi churajushun? nishpa pinarijunataca saquinami canguichi. ¿Nachu causaica* micunatapash, ropatapash* yali ashtahuan valishca can? 26 Jahua cielota volaj pajarogucunata ali ali ricupaichi. Chai pajarogucunaca ima muyugutapash na tarpunllu, cozechaitapash na cozechanllu, granocunata tandachina huasicunapipash granocunataca na alichinllu. Shinapash, jahua cielopi cangunapa Taita micunaguta carajpimi micun. ¿Nachu cangunaca chai animalgucunatapash yali, ashtahuan valishca canguichi? 27 Cangunapuramandaca ¿pita pinarishcamandalla shuj minuto* masta causaita ushanguichi? 28 Shinallata ¿imamandata imatashi churajushun nishpaca pinarinajunguichi? Pambapi lirio sisagucuna imashina viñajta ricupaichi. Chai sisagucunaca na trabajanllu. Puchaitapash na puchanllu. 29 Pero cangunataca ninimi, ashtaca juyailla cosascunata charishpapash, rey Salomonga chai lirio sisagucunashnaca na churajurcachu. 30 Pambapi plantagucunaca, cunan juyaillaguta viñashpapash cayapaca rupachi tucunllami. Shinaca, na tucui shunguhuan crij gentecunalla, chai plantagucunatapash Taita Dios juyaillaguta rurashpaca ¿nachu cangunamangarin imapash churajunaguta caranga? 31 Shinaca, ‘¿imatashi micushun?’, ‘¿imatashi ufiashun?’, ‘¿imatashi churajushun?’ nishpaca nunca na pinarijunachu canguichi. 32 Porque Taita Diosta na rijsij gentecunami chaicunamandaca ninanda pinarin. Pero jahua cielopi cangunapa Taitaca tucui chai cosascunata canguna minishtinajujtaca alimi yachan.

33 ”Shinaca Taita Diospa Gobiernotara, Taita Diosta cazunatarami* pundapi churashpa catina canguichi. Shina rurajpimi Taita Diosca canguna tucui imata minishtijushcata caranga. 34 Shinaca, cayandi punllamandaca nunca na pinarijunachu capanguichi. Porque cayandi punllapashmi imapash pinarinacunaca tianga. Quiquingunaca cunan punlla tiashca problemacunapillami pensarina capanguichi.

7 ”Cangunata Taita Dios ama juzgachunga, shujcunata criticanataca saquinami canguichi. 2 Porque shujcunata criticajpica shinallatami Taita Diospash cangunataca juzganga. Shujcunata imashina tratajpipash, shinallatami paicunapash cangunataca tratanga. 3 Shinaca canba huauquipa ñavipi uchilla jupashna tiajujtara ricujunapa randica ¿imamandata na canba ñavipi jatun caspishna tiajujtara ricungui? 4 Canba ñavipi shuj jatun caspishna tiajujpica ¿imashinata canba huauquitaca ninguiman ‘canba ñavipi uchilla jupashna tiajujta anchuchichun saquihuai’ nishpa? 5 Llulla runa primeroca shuj jatun caspishna canba ñavipi tiajujtarami llujchina cangui. Shina rurashpami, canba huauquipa ñavipi uchilla jupashna tiajujta imashina llujchinataca ali ricui ushanguiman.

6 ”Taita Diosman carashcacunataca na alcucunaman shitanachu canguichi. Cangunapa perlas rumigucunatapash* cuchicunapa ñaupapica na shitanachu canguichi. Shina shitajpica, perlas rumigucunata sarushpami, cangunatapash tigrarishpa chugrichinga.

7 ”Mañashpa catichi, Taita Diosca carangami. Mascashpa catichi, taringuichimi. Punguta huactachishpa catichi, punguca pascaringami. 8 Porque mañajcunaca chasquingami y mascajcunapash taringami. Punguta huactachijcunapapash, punguca pascaringami. 9 Cangunapa huahuagu tandaguta carahuai nishpa mañajpica ¿pita cangunapuramandaca shuj rumita caranguichiman? 10 Cutin, shuj pescadoguta carahuai nishpa mañajpica ¿shuj millai culebratarachu caranguichiman? 11 Cangunaca pecadorcuna cashpapashmi, cangunapa huahuacunamanga ali cosasgucunata caranata yachanguichi. Shinaca ¿nachu jahua cielopi cangunapa Taita Dioscarin, canguna mañajpica alicunata caranga?

12 ”Shinaca, imatami cangunamanda rurachun munanguichiman, chaitallatami shujcunamandapash rurana canguichi. Chaitami Moisesman Cushca Leypipash y Profetacunapa escribishcacunapipash yachachijun.

13 ”Quichiji pungutami yaicuna canguichi. Porque huañuiman apaj ñanga anchomi, pungupash anchomi can. Ashtacacunami chai pungutaca yaicunajun. 14 Cutin causaiman apaj ñanga quichijimi, pungupash quichijimi can. Huaquingunallami chai ñandaca tarinajun.

15 ”Llullashpa villachij profetacunamandaca cuidarinami canguichi. Paicunaca llamagucunashnalla tucushpami cangunapaman quimirinajun. Pero paicunapa shungu ucupica micungapaj chapanajuj millai lobocunashnami can. 16 Paicunataca paicunapa ruraicunapimi rijsi ushanguichi. Porque casha yuracunapica ¿uvasta o higosta pallai ushanguichimanllu? 17 Shinallata, ali yurapica juyaillagutami fucun. Cutin nali yurapica, nali cashcallami fucun. 18 Ali yurapica imapash nalica na fucunllu. Nali yurapipash juyaillaguta fucuitaca na ushanllu. 19 Nali fucuj yurataca cuchushpami ninaman shitan. 20 Shinaca, llullashpa villachij profetacunataca paicunapa ruraicunapimi rijsinguichi.

21 ”Gentecunaca ‘Señor Jesús, Señor Jesús’ ninajushpapash, na tucuicunachu jahua cielopi Taita Diospa Gobiernopi caita ushanga. Jahua cielopi tiajuj ñuca Taitapa munaita rurajcunallami chaipi caita ushanga. 22 Chai punllapica ashtacacunami ñucataca nihuanga: ‘Señor Jesús, Señor Jesús ¿nachu canba shutipi villachircanchi, demoniocunatapash llujchircanchi? ¿Nachu canba shutipi ashtaca milagrocunatapash rurarcanchi?’ nishpa. 23 Pero cangunataca nishami: ‘Cangunataca nunca na rijsircanichu. Nalita rurajcuna ñuca ñaupamanda anchurichi’ nishpa.

24 ”Shinaca, ñuca nishcata uyashpa ruraj gentecunaca, jatun rumi jahuapi paipa huasita shayachishca, ali yuyaita charij runagushnami canga. 25 Ninanda tamiajpimi yacucunaca jatarirca. Y ushashcatami huairarca. Pero chai huasica na urmarcachu. Porque chai huasica jatun rumi jahuapi shayachishcami carca. 26 Cutin ñuca nishcata uyashpapash na ruraj gentecunaca, arena alpa jahuapi paipa huasita shayachij tonto runashnami canga. 27 Ninanda tamiashpa yacucuna jatarijpi, ushashcata* huairajpimi chai huasica urmashpa tucuilla tucurirca” nircami.

28 Jesús chashna nishca jipami gentecunaca, Jesuspa yachachishcacunata uyashpa ninanda alicachinajurca o manllarinajurca. 29 Porque Jesusca Leyta yachachijcunashnaca na yachachijurcachu. Sino Taita Diospa yachachishcacunatami yachachijurca.

8 Urcumanda Jesús urai shamushca jipami, ashtaca gentecuna paita catishpa shamunajurca. 2 Chaipimi, lepra* unguita charij shuj runagu shamushpa, paipa ñaupapi cungurishpa nirca: “Ñuca Señor, ñucata jambitaca ushahuanguimi. ¿Nacha ñucata jambingapaj munapanguiman?”. 3 Shina nijpimi Jesusca maquita chutashpa chai runaguta tacarishpa nirca: “Ari, jambingapaj munanimi”. Shina nijhuanmi chai runaguca ali tucurca. 4 Shina ali tucujpimi Jesusca nirca: “Ama pimanbash villanguichu. Shinapash sacerdote* ricuchunmi paipaman rina cangui. Shinallata, Moisesman Cushca Leypi mandashcashnami, Taita Diosman carana ofrendataca carana cangui. Shinami can ali tucushcataca paicunapa ñavihuanbacha ricunga” nircami.

5 Capernaúm llactaman yaicujpica, soldadocunapa capitanmi* Jesuspaman quimirimurca. Paica ayudahuai nishpami Jesustaca cashna rogarca: 6 “Ñuca Señorlla, ñucata sirvij runaguca cuyuritapash na ushashca llaquinaitami sufrishpa huasipi sirijupan”. 7 Chaimi Jesusca nirca: “Chaiman chayashpami paitaca jambisha” nishpa. 8 Shinapash soldadocunapa capitanga nircami: “Ñuca Señorlla, ñuca huasiman quiquin yaicuchunga na miricipanichu. Ali tucui nishpa quiquin mandajpillata, ñucata sirvij runaguca ali tucungallami. 9 Ñucatapashmi shujcuna mandahuan. Ñucapashmi shuj soldadocunata mandani. Shuj soldadota ‘ri’ nijpica rinllami. Cutin chaishuj soldadota ‘shamui’ nijpica shamunllami. Ñuca esclavotapash ‘caita rurai’ nishpa mandajpica ruranllami”. 10 Chaita uyashpami, Jesusca cushijushpa paita catishpa rinajujcunataca nirca: “Ciertopachami cangunataca nini: ‘Cai runagushna tucui shunguhuan crijtaca, Israel llactapica ni shujta na tarishcanichu. 11 Ashtacacunami indi llujshimuj ladomanda, indi huashajuj ladomanda shamushpa, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernopi Abrahanhuan, Isaac runaguhuan, Jacobhuanbash mezapi tiaringa. 12 Pero Taita Diospa Gobiernopa huahuacunaca yana yana canllamanmi shitai tucunga. Chaipimi paicunaca ninanda huacanajunga y quirucunatapash canirinajunga’” nircami. 13 Shinallata soldadocunapa capitandaca Jesusca nircami: “Canba huasiman tigrailla. Can crishcamandaca can munashcashna pactarichun” nircami. Chai ratopillatami sirvij runaguca ali tucurca.

14 Pedropa huasiman yaicushpami Jesusca, Pedropa suedra calenturahuan ungushca camapi sirijujta ricurca. 15 Chaimi Jesusca chai huarmigupa maquita japirca. Chai ratomi chai huarmiguca ali tucurca. Shina ali tucushpami chai huarmiguca jatarishpa paicunaman carangapaj micunaguta yanui callarirca. 16 Ña amsayajujpimi gentecunaca, demonio japishca ashtaca gentecunata Jesuspaman apamunajurca. Chaimi Jesusca shuj shimita nishpalla demoniocunataca* gentecunamanda llujchirca. Tucuilla ungushca gentecunatapashmi jambirca. 17 Chaica profeta Isaiasman Taita Dios villashca shimicuna pactarichunmi shina tucurca. Profeta Isaiasca nishcarcami, “paimi ñucanchi unguicunatapash, nanaicunatapash anchuchirca” nishpa.

18 Jesusca ashtaca gentecuna muyundi shayanajujta ricushpami, paipa discipulocunataca chaishuj lado yacu manñaman richun mandarca. 19 Chaipimi Leyta yachachij shuj runaca Jesuspaman quimirishpa nirca: “Yachachij, ñucaca quiquin maita rijtami catipasha”. 20 Pero Jesusca nircami: “Atujcunaca maipi causana pushtutapash charinmi. Jahua cielopi pajarocunapash tazinda charinmi. Shinapash, Runapa Churica* maipi puñuna pushtugutallapash na charinllu”. 21 Chai jipami, paipa discipulocunamanda shujca nirca: “Ñuca Señorlla, primeroca ñuca taitata pambangaparami* ringapaj munapani”. 22 Chaimi Jesusca nirca: “Canga ñucata catishpa causajuilla. Huañushcacunataca huañushcacunallata pambachun saquilla” nircami.

23 Jatun canoaman Jesús vitsajpimi* paipa discipulocunapash paihuan rirca. 24 Chai jipaca manllanaitami huairarca. Mar de Galilea yacucunapash jatarishpami chai canoapi jundarca. Shinapash Jesusca puñujurcami. 25 Chaimi Jesuspa discipulocunaca paipaman quimirishpa, paitaca cashna nishpa rijchachirca: “Ñuca amolla, ayudahuayari, huañugrinchimari”. 26 Shinapash Jesusca paicunataca nircami: “Na tucui shunguhuan crij runacuna ¿imamandata ninanda manllarinajunguichi?”. Shina nishpami Jesusca jatarishpa, huairatapash, mar yacutapash rimarca. Chaimi huairapash, mar yacupash tucuilla casilla quidarca.* 27 Chai jipami Jesuspa discipulocunaca manllarishpa ninajurca: “Paica ¿pitayari? Huairapash y mar yacupash paitaca cazunllamari” nishpa.

28 Chaishuj lado manñaman rishpaca, Gadara shuti llactamanmi Jesusca chayarca. Chaipimi, demonio japishca ishcai runacunaca pantionmanda llujshimushpa Jesusta tuparimurca. Paicunaca shinlli shinlli, manllanaicunami carca. Chaimi chai ñandaca nipipash na yalingapaj munan carca. 29 Paicunaca cashnami capari callarirca: “Taita Diospa Churi ¿imapata caimanga shamurcangui? ¿Taita Dios agllashca tiempo nara chayajpillatachu ñucanchita llaquichingapaj shamurcangui?” nishpa. 30 Chai pushtu carullapica, ashtaca cuchicunami micunajurca. 31 Chaimi demoniocunaca cashna nishpa Jesustaca roganajurca: “Cai runacunamanda llujchigrijushpaca, chai cuchicunapi yaicugrichun ñucanchitaca cachahuai”. 32 Shina nijpimi Jesusca paicunataca “richi” nirca. Shina nijpimi, demoniocunaca chai ishcandi runacunamanda llujshishpa, cuchicunapi yaicurca. Chaimandami tucuilla chai cuchicunaca, jahua jahuamanda mar yacuman shitarishpa chai yacucunapi huañurca. 33 Cuchicunata cuidadorcunaca calpashpa rishpami llactaman yaicushpaca tucui ima pasashcata parlanajurca. Demoniocuna jundashca runacunata ima pasashcatapashmi villanajurca. 34 Chaimandami, chai llactamanda tucuilla gentecunaca Jesusta mascangapaj rirca. Jesusta tarishpaca, caimanda ripai nishpami roganajurca.

9 Jesusca canoaman vitsashpami* mar yacuta chimbashpa Capernaúm llactaman yaicurca. Chaipimi paica causajurca. 2 Chai jipami, gentecunaca shuj paralítico runaguta camillapi paipaman apamurca. Paicuna crijta ricushpami Jesusca paralítico runagutaca nirca: “Ñuca huahualla, ama llaquirijuichu. Canba pecadocunataca ñami perdonashcani” nishpa. 3 Chaimi Leyta yachachijcunapuramanda huaquingunaca cashna pensarinajurca: “Taita Diosta na respetashpami shina nijun” nishpa. 4 Jesusca paicuna imata pensanajujta yachashpami, paicunataca nirca: “¿Imamandata cangunapa shungupica nalicunata pensanajunguichi? 5 Nihuaichi ¿imata ashtahuan fácil can, ‘canba pecadocunaca perdonashcami can’ nina o ‘jatarishpa puri’ ninachu ashtahuan fácil can? 6 Shinapash Runapa Churica* cai alpapi pecadocunata perdonangapaj poderta chasquishcata yachachunmi munani...” nircami. Chai jipami paralítico runagutaca Jesusca nirca: “Jatari, canba camillata japishpa canba huasiman ri”. 7 Chaimi chai runaguca jatarishpa paipa huasiman rirca. 8 Chaita ricushpami gentecunaca ninanda manllarishpa Taita Diosta alabanajurca. Porque Taita Diosmi gentecunamanga chashnata rurana ushaita cushcarca.

9 Chai jipaca chaimanda rijushpami Jesusca, Mateo shuti runagu impuestocunata pagana ucupi tiajujta ricurca. Chaimi paitaca, “shamui, ñucata catihuai” nirca. Chai ratomi Mateoca jatarishpa paita catirca. 10 Jipamanga, Mateopa huasipimi Jesusca micushpa tiajurca. Chaipimi impuestocunata cobradorcunapash y pecadorcunapash shamushpa Jesushuan y paipa discipulocunahuanbash micui callarirca. 11 Chaita ricushpami, Jesuspa discipulocunataca cashna nishpa fariseocunaca tapurca: “Cangunapa yachachijca ¿imamandata impuestocunata cobradorcunahuan y pecadorcunahuan micunata yachan?”. 12 Chaita uyashpami Jesusca paicunataca nirca: “Sano gentecunaca doctortaca na minishtinllu. Pero ungushca gentecunaca minishtinmi. 13 Shinaca Taita Dios villashca shimicunatara aliguta intindingapaj richi. Porque Taita Diosca nircami: ‘Animalcunata huañuchishpa ñucaman caranapa randica, shuj gentecunata llaquichunmi munani’ nircami. Porque ñucaca alita ruraj* gentecunamandaca na shamurcanichu. Sino pecadorcunamandami shamurcani”.

14 Chai jipami, Juanba discipulocunaca Jesuspaman quimirishpa ninajurca: “Ñucanchicunapash y fariseocunapashmi ayunana costumbreta charinchi. Pero ¿imamandata canba discipulocunaca chai costumbretaca na charin?” nishpa. 15 Chaimi Jesusca nirca: “Noviopa amigocunaca, novio paicunahuan cajpica, na llaquillachu cana can. Shinapash noviota quichuna punllacuna chayamujpimi, noviopa amigocunaca ayunanga. 16 Shinallata mauca paño tela liquirijpica, nipipash na mushuj paño telata chai liquirishcapica siranmanllu. Shina rurajpica, mushuj telaca mauca telata chutashpami ashtahuan liquinman. 17 Shinallata, mauca cara bolsocunapica, pipash na chairalla rurashca vinotaca churanmanllu. Shina churajpica, mauca bolsocuna tujyajpimi vinopash rigarinman. Cara bolsocunapash ñana imapapash sirvinmanllu. Chaimandami gentecunaca chairalla rurashca vinotaca, mushuj cara bolsocunapi churan. Shinami vinopash y cara bolsopash na huaglinga” nirca.

18 Paicunaman shina nijujpimi, sinagoga huasimanda shuj presidenteca Jesuspaman quimirishpa, paipa ñaupapi cungurishpa cashna nirca: “Cunangamanga ñuca ushiguca* ñami huañuparianga. Shinapash, ñuca huasiman ripashun. Canba maquihuan ñuca ushiguta tacarijpica, paica causaripangallami”.

19 Chaimi Jesusca jatarishpa paihuan rirca. Jesuspa discipulocunapashmi cumbashpa rirca. 20 Chaipimi shuj huarmiguca huashata shamushpa, Jesuspa jahualla churajushca ropa* pundaguta tacarirca. Chai huarmiguca 12 huatacunatami yahuar urai shamujuj unguihuan huañujurca. 21 Paica cashnami pensarijurca: “Paipa jahualla churajushcaguta tacarishpallata ali tucushallami” nishpa. 22 Jesús tigrarishpaca, chai huarmigu tacarishcata cuenta japishpami paitaca nirca: “Ñuca huahualla. Ama pinarijuichu. Tucui shunguhuan crishcamandami ali tucushcangui”. Shina nijhuanmi chai huarmiguca ali tucurca.

23 Chai jipaca, sinagoga huasimanda shuj presidentepa huasimanmi Jesusca yaicurca. Chaipimi flautata tocajcunapash llaquilla tonocunata tocanajujta y ashtaca gentecunapash ninanda llaquirishpa huacanajujta ricurca. 24 Chaimi Jesusca nirca: “Caimanda llujshipaichi. Uchilla cuitsaguca* na huañushcachu. Puñuitallami puñujun” nishpa. Shina nijta uyashpami gentecunaca, Jesusmanda burlarishpa asi callarirca. 25 Chai gentecunata llujchijhuanmi Jesusca, chai cuitsagu maipi cashca pushtuman yaicushpa maquimanda japirca. Chaimi chai cuitsaguca jatarirca. 26 Jesús imata rurashcataca tucui chai llactacunapi y tucui pueblocunapimi yachaj chayarca.

27 Jesús chaimanda rijujpica, ishcai ñausa runagucunaca cashna caparishpami catinajurca: “Davidpa Churi* ñucanchita llaquihuayari” nishpa. 28 Jesús shuj huasiman yaicujpimi, chai ñausa runagucunaca Jesuspaman quimirirca. Chaimi paicunataca cashna tapurca: “¿Cangunata ñuca jambinataca cringuichichu?”. Chaimi paicunaca, “ari ñucanchi Señorlla, cripanchimari” nirca. 29 Shina nijpimi, paicunapa ñavita tacarishpa cashna nirca: “Canguna crishcamandami cangunapa ñavica pascaringa”. 30 Chaimi paicunaca ricui callarirca. Pero Jesusca cashna nishpami advirtirca: “Cangunata jambishcataca pimanbash na villanachu canguichi” nishpa. 31 Shinapash chaimanda rishca jipaca, chai ñausa runagucunaca tucui ladocunapimi Jesusmanda villashpa rinajurca.

32 Chai runagucuna rinajujpica, demonio* catishca, na rimai ushajuj runagutami gentecunaca Jesuspaman apamurca. 33 Jesús chai runagumanda demoniota llujchishca jipami, na rimai ushajuj runaguca parlarca. Chaita ricushpami gentecunaca manllarishpa ninajurca: “Israel llactapica nunca na cashnataca ricushcanchica”. 34 Shinapash fariseocunaca ninajurcami: “Demoniocunata mandaj Diablopa ushaihuanmi paica demoniocunataca llujchijun” nishpa.

35 Chai jipaca, tucuilla llactacunaman y pueblocunaman rishpami, Jesusca sinagoga huasicunapi yachachishpa purijurca. Shinallata, Taita Diospa Gobiernomanda ali villaigucunatapash predicashpa y tucui laya o tucui clase unguihuan gentecunatapash jambishpami purijurca. 36 Gentecunata ricushpaca ninandami Jesusca llaquirin carca. Porque chai gentecunataca chugri chugri, michij illa llamagucunatashnami ricun carca. 37 Chaimi Jesusca paipa discipulocunataca nirca: “Cozechanaca ashtacami tian. Pero cozechadorcunaca huaquingunallami can. 38 Chaimandami pamba Dueñotaca, cozechadorcunata ashtahuan cachamupai nishpa rogana canguichi” nirca.

10 Chai jipami Jesusca paipa 12 discipulocunata cayarca. Paicunamanmi demoniocunata* llujchina ushaita curca. Shinallata tucui laya o tucui clase unguicunata jambina ushaitapashmi curca.

2 Jesuspa 12 apostolcunaca* cashna shuticunami carca, Simón y paipa huauqui Andrespash. Simondami Pedro nishpa rijsin carca. Santiago y paipa huauqui Juanbash. Paicunaca Zebedeopa churicunami carca. 3 Felipe y Bartolomé. Tomás y Mateo. Mateoca impuestocunata cobrajmi carca. Santiago y Tadeo. Santiagoca Alfeopa churimi carca. 4 Simón y Judas Iscariote. Simondami Cananita* nishpa rijsin carca. Judas Iscariotemi jipamanga Jesusta huañuchichun traicionarca.

5 Jesusca 12 apostolcunataca cashna nishpami cacharca: “Shuj llactacunaman apaj ñandaca ama ringuichichu. Samaria llactapipash ni maijan pueblocunaman ama yaicunguichichu. 6 Chaipa randica, chingashca llamagucunashna Israel llactamanda gentecunatami cutin cutin mascangapaj rina capanguichi. 7 Shinallata, ‘jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca ñami chayamushca’ nishpa predicashpandi ripanguichi. 8 Ungushcacunatapash jambinguichi. Huañushcacunatapash causachinguichi. Lepra unguihuan cajcunatapash jambinguichi. Gentecunamanda demoniocunatapash llujchinguichi. Gratismi chasquircanguichi y gratismi cuna canguichi. 9 Cangunapa chumbilishcacunapipash oro, plata, bronce monedacunataca, na apashpa rinachu canguichi. 10 Shinallata, ñanbi micungapaj nishpa micunahuan cara bolsogutapash na apashpa rinachu canguichi. Shinallata ishcai mudana ropatapash* shuj sandaliatapash y shuj tauna caspitapash aparteca na apanachu canguichi. Porque trabajadorca micunata chasquinallatami can.

11 ”Shuj llactaman o puebloman yaicushpaca, cangunata ali chasquijcunata taringacamanmi mascana canguichi. Chai pushtumanda rina horascamanmi, chai huasipi quidana* canguichi. 12 Shuj huasiman yaicujushpaca, chai huasipi causajcunata saludapanguichi.* 13 Paicuna cangunata ali chasquishpaca, canguna munashcashnami tranquilo ali causaiguta charinga. Cutin cangunata na ali chasquijpica tranquilo ali causaiguca cangunamanllatami tigranga. 14 Maijan huasipi o maijan llactapipash cangunata na chasquijpi o Taita Diospa shimicunata na uyajpica, chaimanda ña llujshinajushpaca cangunapa chaquimanda polvota chafsirinami* canguichi. 15 Ciertopachami cangunataca nini, Juicio Punllapica* Sodoma y Gomorra shuti llactacunatapash yalimi chai llactaca llaquichi tucunga.

16 ”Cangunataca lobocunapa chaupipi llamagucunata cachanshnami cachajuni. Shinaca culebracunashna yaipi cashpapash, palomacunashnami mansogucuna cana canguichi. 17 Gentecunamandaca cuidarinami canguichi. Paicunaca juezcunapa maquipimi saquinga. Shinallata, sinagoga huasicunaman apashpami azialanga.* 18 Ñucata catimandami gobernadorcunapaman, reycunapamanbash apai tucunguichi. Chaimi paicunapash y shuj llactamanda gentecunapash ñucamanda uyanga. 19 Shinapash cangunata paicunapa ñaupaman apajpica, imatata nisha o imashinata nisha nishpaca, na pinarijunachu canguichi. Chai ratopi imata ninata yachachunga Taita Diosllatami ayudanga. 20 Shinaca na cangunallaca parlanguichichu. Jahua cielopi cangunapa Taita Dios, paipa espíritu santohuan ayudajpimi parlanguichi. 21 Shinallata, huauquillatami paipa huauquitaca huañuchichun entreganga. Taitapashmi paipa churitaca huañuchichun entreganga. Huahuacunapashmi paicunapa taitamamacunapa contra tucushpa huañuchichun entreganga. 22 Tucuilla gentecunami cangunataca ñucata catijushcamanda na ricunayachinga. Ashtahuangarin, ultimocaman aguantajcunatallami Taita Diosca salvanga. 23 Shuj llactapi llaquichijpica, shuj llactamanmi pacajushpa rina canguichi. Ciertopachami cangunataca nini, Israel llactapa tucui llactacunapi nara villachishpa tucuchijpillatami Runapa Churica* chayamunga.

24 ”Yachajujca paipa yachachijta yalica na canllu. Esclavopash paipa amota yalica na canllu. 25 Yachajujca paita yachachijshna tucushpallata cushijunami can. Esclavopash paipa amoshna tucushpallata cushijunami can. Huasi dueñotapash Diablo* nishpaca ¿nachu paipa huasi ucupuratapash shinallata ninga? 26 Shinaca, paicunataca na manllanachu canguichi. Imata pacalla rurashcapash ima horaca ricuringallatami. Imata pacalla parlashcatapash ima horaca yachaj chayaringallatami. 27 Cangunamanlla ñuca imata nishcatapash, tucuicunamanmi nina canguichi. Cangunaman rinripilla ñuca villashcatapash, huasi terraza jahuamandami predicana canguichi. 28 Cangunata huañuchi ushashpapash, cangunapa causaita na tucuchi ushajcunataca* na manllanachu canguichi. Ashtahuangarin, Taita Diostami manllana canguichi. Paimi cangunataca tucuchitapacha tucuchi* ushan. 29 ¿Nachu ishcai uchilla pajarogucunataca* shuj uchilla monedagupalla* jatun? Shinapash jahua cielopi cangunapa Taita Diosca, shuj uchilla pajarogu cai alpaman tiarijtapash alimi yachan. 30 Ashtahuangarin cangunapa umapi mashna ajcha tiajtapashmi alipacha yachan. 31 Shinaca na manllanachu canguichi. Cangunaca ashtaca pajarogucunatapash yali valishcami canguichi.

32 ”Pipash shuj gentecunapa ñaupapi ñucata rijsinimi nijpica, ñucapashmi jahua cielopi ñuca Taitamanga paitaca rijsinimi nisha. 33 Pero shujcunapa ñaupapi ñucata na rijsinichu nijpica, ñucapashmi jahua cielopi ñuca Taitamanga paitaca na rijsinichu nisha. 34 Cai alpapi tranquilo ali causaigu tiachunmi shamushca yashpaca na pensanachu canguichi. Ñucaca, cangunapura tranquilo ali causachunga na shamurcanichu. Sino cangunapurapi contraricuna* tiachunmi shamurcani. 35 Ashtahuanbash familiapura contrarichunmi shamurcani. Churica paipa taitapa contrami tucunga. Ushica* paipa mamapa contrami tucunga. Jachunbash paipa suedrapa contrami tucunga. 36 Cangunapa huasi ucupurallatami cangunataca na ricunayachinga. 37 Ñucatapash yali paipa taitatara o paipa mamatara juyashpaca, ñucapa discípulo caitaca na ushangachu. Shinallata, ñucatapash yali paipa churitara o paipa ushitara juyashpaca, ñucapa catij caitaca na ushangachu. 38 Llaquicunata* na aguantashpaca, ñucapa catij caitaca na ushangachu. 39 Pipash paipa causaita* salvangapaj munashpaca, huañuitarami huañunga. Cutin pipash ñucata catimanda huañushpaca causaringami.

40 ”Cangunata chasquijca ñucatapashmi chasquijun. Shinallata, ñucata chasquijca, ñucata cachamujtapashmi chasquijun. 41 Taita Diosmi profeta runagutapash y paita sirvij* runagutapash bendician. Chai runagucunaca Taita Diospa runagucunami can. Shina cashcamanda paicunata ali chasquijcunaca, chai runagucunashnallatami bendiciai tucunga. 42 Na llullashpami cangunataca cashna nini, cai uchilla huahuagucunashna cajcunaman, paicuna ñucapa discipulocuna cashcamanda pipash paicunaman shuj vaso yacugutallapash carashpaca, bendiciai tucungapachami” nishpa.

11 Jesusca paipa 12 discipulocunaman imata ruranata nishca jipallami, shuj llactacunapipash yachachingapaj y ali villaicunata predicangapaj rirca.

2 Shinapash Juan Bautistaca carcelpi cashpami, Cristo imatalla rurajujta yachaj chayarca. Chaimi paipa discipulocunataca cashna tapuchun cacharca: 3 “¿Quiquinllu Taita Dios cachamusha nishca Cristo capangui o shujtachu shuyana capanchi?”. 4 Chaimi Jesusca nirca: “Canguna imata ricunajushcata, imata uyanajushcataca Juanman villagripaichi. Paimanga cashna villapanguichi: 5 Cunanga ñausa gentegucunaca ricunajunmi. Na puri ushanajuj gentegucunapash purinajunmi. Lepra unguita charijcunapash ali tucunajunmi. Na uyaj gentegucunapash uyanajunmi. Pobre gentegucunapash ali villaicunata uyanajunmi. Huañushcacunapash causachi tucunajunmi.* 6 Shinallata, tucui shunguhuan ñucapi crishpa na pandarijcunaca ninandami cushijunajun nishpa villagripaichi” nircami.

7 Shina nijpimi Juanba discipulocunaca ri callarirca. Chai jipallami Jesusca Juanmanda parlashpa ashtaca gentecunamanga cashna nirca: “¿Pitata desiertopica ricurcanguichi? ¿Huaira huactajpi caiman chaiman cuyurijuj sucus* shinachu carca? 8 Shinaca ¿pita carca? ¿Valishca ropata* churajushca runachu carca? Valishca ropata churajushcacunaca reycunapa huasicunapimi can. 9 Shinaca ¿pipachata carca? ¿Profetachu carca? Ari, chai profetaca Juanmi can. Paica shuj profetacunatapash yalimi can. 10 Juanmanda parlashpami Taita Dios escribichishca shimipica nijun: ‘Ricui, ñaupashpa villagrichunmi shuj runaguta cachajuni. Chai runagumi canmanga ñanda pascashpa saquinga’ nishpa. 11 Ciertopachami cangunataca nini, gentecunapuramandaca Juan Bautistata yalica nipipash na tiashcachu. Shinapash jahua cielopi Taita Diospa Gobiernopica na yapa importante cajpashmi, Juandaca yali ashtahuan importante can. 12 Juan Bautistapa punllacunamandapachami gentecunaca Taita Diospa Gobiernopi cangapaj ninanda esforzarinajushca. Esforzarishpa catijcunaca Taita Diospa Gobiernopimi caita ushanga. 13 Juan chayamuna tiempocamanga Profetacunapa escribishcacunapipash y Moisesman Cushca Leypipashmi ima pasanataca villajurca. 14 Canguna cringapaj munajpi o na cringapaj munajpipash, Juanmi ‘shamuna nishca Elías can’. 15 Rinrita charishpaca, ali ali uyaichi.

16 ”Cai tiempopi gentecunataca* ¿picunahuanda comparasha? Cai gentecunaca, plazacunapi tiarishpa paicunapa cumbacunata caparinajuj huambracunashnami can. 17 Chai huambracunaca cashna nishpami caparinajun: ‘Flautata tocajpipash, cangunaca na bailarcanguichichu. Ñucanchi huacajpipash cangunaca na pechota huactarishpa huacarcanguichichu’ nishpa. 18 Shinallata Juanga micuitapash na micushpami ayunarca. Vinotapash na ufiarcachu. Shinapash gentecunaca ninmi: ‘Paica demonio catishcami can’ nishpa. 19 Cutin, Runapa Churi* micujpi, vinota ufiajpipash gentecunaca ninmi: ‘Ricuichi, paica ushashcatami micun, vinotapash yapatami ufian. Impuestocunata cobradorcunapa, pecadorcunapa amigomi can’ nishpa. Imashina cajpipash, ali ruraicunahuanmi ali yachajushca cashcataca ricuchirin” nirca.

20 Ashtaca milagrocunata paicunapa llactacunapi rurashcata ricushpapash, na arripintirishca gentecunatami Jesusca cashna nishpa rimai callarirca: 21 “Corazín llactalla, Betsaida llactalla aij, imachari tucunguichipash. Cangunapa llactacunapi rurashca milagrocunata Tiro llactapi, Sidón llactapi rurashca cajpica, ñami chai llactacunapi gentecunaca cara cara ropata churajushpa, uchufapi tiarishpa arripintirinman carca. 22 Shinapash cangunataca ninimi, Juicio Punllapica* Tiro llactatapash, Sidón llactatapash ashtahuan yalimi cangunaca llaquichi tucunguichi. 23 Cutin Capernaúm llactapi gentecunaca ¿imata tucugringuichi? Taita Diosca ¿tucui cosascunamanda* yalichu cangunataca jatunbi churanga yanguichi? Na, na chaitaca rurangachu. Cangunaca Huañushcacunata Pambana Pushtumanmi* ringuichi. Porque cangunapa llactapi rurashca milagrocunata Sodoma llactapi rurashca cajpica, cunangamanmi chai llactaca tianman carca. 24 Cangunataca ninimi, Juicio Punllapica* Sodoma llactatapash yalimi cangunaca llaquichi tucunguichi” nircami.

25 Chai jipami Jesusca cashna nirca: “Jahua cielotapash, cai alpatapash ruraj Taitalla, candami tucuicunapa ñaupapi alabani. Porque ñuca imata yachachijushcataca, alipacha yachajushca gentecunamanda pacashpami, uchilla huahuagucunashna caj gentecuna yachachun saquipashcangui. 26 Ñuca Taitalla, can munaimandami chashna rurapashcangui” nirca. 27 Shinallata nircami: “Ñuca Taitaca tucuitami ñucaman cuhuashca. Ñuca Taitallami ñucataca* alipacha rijsin. Ñucallami ñuca Taitatapash alipacha rijsini. Ñuca rijsichijpillami, ñuca Taitataca pipash alipacha rijsi ushanga. 28 Shinllita trabajajcuna, llashaj quipita aparishcashna causajcuna, ñucapaman shamuichi. Ñucami cangunataca fangalla sintirichun ayudasha. 29 Ñuca yugota cangunapa rigrapi churanshna ñuca imata yachachishcata catichi. Shinami cangunaca* fangalla sintiringuichi. Ñucaca ali ali, humildemi* cani. 30 Ñuca yugota apanaca facilmi can. Ñucapa cargapash* fangallami can” nircami.

12 Chai punllacunapimi Jesusca shuj sábado punllata* paipa discipulocunahuan trigo pambata yalijurca. Chaipimi paipa discipulocunaca yarjachishpa, huaquin espigacunata fitishpa trigota micui callarirca. 2 Chaita ricushpami fariseocunaca ninajurca: “Ricui, discipulocunaca sábado punllapi na ruranatami ruranajun”. 3 Chaimi Jesusca nirca: “Davidpash y paipa cumbacunapash yarjachishpa imata rurashcataca ¿nachu liishcanguichi? 4 ¿Nachu Davidca Taita Diospa huasiman yaicushpa Taita Diosman carashca tandacunata japirca? ¿Nachu chai tandacunata na micuna cajpipash paicunaca chai tandacunata micurca? Chaitaca sacerdotecunallami micuna carca. 5 Shinallata sabadocunata Taita Diospa templo huasipi trabajashpapash, sacerdotecunaca na imapash nalitaca ruranajurcachu. Chaitaca ¿nachu Moisesman Cushca Leypica liishcanguichi? 6 Shinapash cangunataca ninimi, ñucaca Taita Diospa templo huasitapash yalimi cani. 7 Taita Diosca nircami: ‘Animalcunata huañuchishpa ñucaman caranapa randica, shuj gentecunata llaquichunmi munani’ nishpa. Chai shimicunata intindishca cashpaca, culpata na charij gentecunataca na llaquichinguichimanllu carca. 8 Shinapash Runapa Churica* sábado punllata Mandajmi can” nirca.

9 Chai pushtumanda rishca jipami Jesusca, sinagoga huasiman yaicurca. 10 Chaipica, maqui chaquishca* runagumi cashcarca. Chaipimi fariseocunaca Jesusta culpangapaj munashpa cashna tapunajurca: “Sábado punllapica ¿pitapash jambinallachu can?” nishpa. 11 Chaimi Jesusca cashna nirca: “Cangunapa shuj llamagu sábado punllata utujupi urmajpica ¿pita cangunapuramandaca na japishpa chaipi saquinguichiman? 12 Gentecunaca llamagucunatapash yali valishcami can. Shinaca, sábado punllapi alita ruranaca alimi can” nirca. 13 Chai jipami chai runagutaca cashna nirca: “Canba maquita chutapai” nishpa. Chutashpa ricuchijpimi chai runagupa maquica ali tucurca. Chaishuj lado maquishnallatami sano quidarca.* 14 Shinapash fariseocunaca chaimanda rishpami Jesusta imashina huañuchinata parlarinajurca. 15 Chaita yachaj chayashpami Jesusca chaimanda rirca. Ashtacacuna catishpa rijpimi paica tucuilla ungushcacunata jambirca. 16 Shinapash Jesusca, ñuca pi cashcataca nipiman na villanachu canguichi nishpami paicunataca mandarca. 17 Shinami profeta Isaiasman Taita Dios villashca shimicunaca pactarirca. Taita Diosca cashnami nishcarca:

18 “Paimi ñucata sirvij, ñuca agllashca can. Paitami ninanda juyani y paimandami ñucaca ninanda cushijushca cani. Paimanmi ñuca espíritu santota cusha. Paimi tucui clase o tucui laya gentecunamanga imashina alita* ruranata ricuchinga. 19 Paica na pihuanbash pliturijungachu. Na caparijungachu. Pai rimashcacunatapash calle principalcunapica pipash na uyangachu. 20 Nali ruraicunata tucuchishpa, tucuita ali* rurangacamanmi vishtuyashpa urmajuj sucustapash* na faquinga. Micha lamparapi rupajuj asha ninagutapash na huañuchingachu. 21 Chaimandami llactacunaca paipi* confiashpa shuyanajunga” nircami.

22 Chai jipallami, demonio catishca ñausa y parlaitapash na ushajuj runaguta paipaman apamurca. Chai runaguta Jesús jambijpimi chai runaguca ricuitapash y parlaitapash usharca. 23 Chaita ricushpami ashtaca gentecunaca ninanda manllarishpa ninajurca: “¿Nachu caica Davidpa Churi* can?”. 24 Chaita uyashpami fariseocunaca ninajurca: “Cai runaca demoniocunata mandaj Diablopa* ushaihuanmi demoniocunata llujchijun”. 25 Paicuna imata pensanajujta yachashpami Jesusca nirca: “Maijan llactapi cashpapash paicunapura contrarishpaca, chai llactaca chingangami. Shinallata, shuj llactapi o familia ucupi paicunapura contrarishpaca tucuringami. 26 Shinallata, Diablollata* Diablota llujchishpaca, paipa contrallatami tucujunman. Shina rurashpaca, mandashpa catitaca na ushanmanllu. 27 Shinaca Diablopa* ushaihuan demoniocunata ñuca llujchijujpica ¿pipa ushaihuanda cangunapa discipulocunaca demoniocunata llujchinajun? Shinaca, cangunapa rimashcacuna nali cashcataca, cangunapa discipulocunallatami ricuchinga. 28 Cutin, Taita Diospa espíritu santopa poderhuan demoniocunata ñuca llujchijushca cajpica, Taita Diospa Gobierno caipi cajpipash na cuenta japishcatami ricuchinajunguichiman. 29 Ashtahuangarin, shinlli runapa huasiman yaicushpa, paipa cosascunata pipash shuangapaj munashpaca ¿nachu chai shinlli runatara primeroca huatana can? Shina rurashpallami huasipi tiashca cosascunataca shuaita ushanman. 30 Na ñuca lado cajcunaca ñucapa contrami can. Shuj gentecuna ñucapaman shamuchun ñucata na ayudajcunaca, gentecuna ama ñucapaman quimirichunmi caruyachinajun.

31 ”Chaimandami cangunataca nini, gentecuna ima pecadocunata rurajpipash, nalicachishpa o na ricunayachishpa imacunata rimajpipash Taita Diosca perdonangami. Pero paipa espíritu santota nalicachishpa o na ricunayachishpa rimajpica, Taita Diosca na perdonangachu. 32 Shinallata, Runapa Churita* nalicachishpa o na ricunayachishpa rimajpica perdonangami. Pero Taita Diospa espíritu santota nalicachishpa o na ricunayachishpa rimajpica, ni cai tiempopipash* ni shamuj punllacunapipash na perdonangachu.

33 ”Shuj yuraguta canguna aliguta cuidajpica, juyaillagutami fucunga. Pero na aliguta cuidajpica, na aliguta fucungachu. Porque imashina fucushcata ricushpami ali yura cajta o nali yura cajtapash yacharin. 34 Millai culebracunapa huahuacunashnami canguichi. Nalicuna cashpaca ¿maitata ali cosascunataca parlaita ushanguichiyari? Porque gentecunaca shungupi imata charishcatami parlan. 35 Ali gentecunaca paicunapa shungupi ali cosascunata charimandami, alicunata parlan. Cutin nali gentecunaca, paicunapa shungupi nali cosascunata charimandami nalicunata parlan. 36 Cangunataca ninimi, imapapash na sirvij cosascunata parlashcamandami gentecunaca Juicio Punllapica* juzgai tucunga. 37 Cangunapa parlashcacuna ali cajpica, Taita Diosmi cangunataca sin culpa justocunami canguichi ninga. Cutin, cangunapa parlashcacuna nali cajpica, Taita Diosmi cangunata imata ruranataca ricunga”.

38 Chaimi, huaquin fariseocunapash y Leyta yachachijcunapash Jesustaca nirca: “Yachachij, shuj milagrota rurachunmi munapanchi”. 39 Shina nijpimi paica nirca: “Cai tiempopi gentecunaca* Taita Diosta na cazujcuna, nalicunami can. Siempremi imapash milagrota ricungapaj munanajun. Pero ima milagrotapash na ricungachu. Jonás shuti profetahuan ima pasashca milagrotallami ricunga. 40 Porque imashinami Jonasca jatun pescadopa vijsa ucupi quimsa punllata, quimsa tutata carca, shinallatami Runapa Churica* quimsa punllata, quimsa tutata alpa ucupi canga. 41 Juicio Punllapica* Nínive llactamanda gentecunaca cai tiempopi gentecunahuanmi* causaringa. Shinami Nínive llactamanda gentecunaca cai tiempopi gentecuna culpata charishcata ricuchinga. Porque Nínive llactamanda gentecunaca Jonás predicashcata uyashpami arripintirirca. Pero ñucaca Jonastapash yalimi cani. 42 Seba llactamanda reinaca Juicio Punllapi* cai tiempopi gentecunahuan* causarishpami paicuna culpata charishcata ricuchinga. Porque paica, Salomonba alipacha yachajushca shimicunata uyangapami, caru caru llactamanda shamurca. Pero ñucaca Salomondapash yalimi cani.

43 ”Shinallata, shuj runamanda shuj demonio* llujshishpaca chaquishca, shitashca pushtucunata rishpami maipi quidanata mascan. Shinapash maipi quidanataca na tarinllu. 44 Chaimi paica nin: ‘Ñuca maipi causajushca runapamanllata tigrashalla’ nishpa. Chaiman tigrashpaca pipash na causajuj, fichashca, juyailla huasishna cajtami chai runataca ricun. 45 Chaita ricushpami chai demonioca, paita yali millai 7 demoniocunatapash apangapaj rin. Chai runapaman yaicushpami paicunaca chaipi causangapaj quidan. Chaimandami chai runapa causaica punda causajushcatapash yali naliman tigran. Cai tiempopi nali gentecunatapash* shinallatami pasanga”.

46 Ashtaca gentecunahuan Jesús chashna parlajungacamanmi, paipa mamapash, paipa huauquicunapash paihuan parlangapaj munashpa, canllapi shayanajurca. 47 Chaimi shuj runaguca cashna nirca: “Yachachij, quiquinba mamapash y quiquinba huauquicunapash quiquinhuan parlangapaj munashpami canllapi shayanajun” nishpa. 48 Chaimi Jesusca chai runagutaca cashna tapurca: “¿Pita ñuca mama can? ¿Pita ñuca huauquicuna can?” nishpa. 49 Shina tapushpami paipa discipulocunata maquihuan ricuchishpa Jesusca nirca: “Ricui, paicunami ñuca mama y ñuca huauquicuna can. 50 Porque jahua cielopi tiajuj ñuca Taitapa munaita rurajcunami ñuca huauqui, ñuca pani y ñuca mama can” nirca.

13 Chai punllaca, chai huasimanda llujshishpami Jesusca mar de Galilea* yacu manñapi tiarirca. 2 Chaipimi ashtaca ashtaca gentecunaca Jesuspaman shamushpa mar yacu manñapi shayanajurca. Chaimi Jesusca shuj canoaman vitsashpa* chaipi tiarirca. 3 Paica imacunahuanbash comparashpami ashtaca yuyaicunata yachachirca. Chai gentecunataca nircami: “Aliguta uyaichi. Shuj runaguca trigota tarpungapami llujshirca. 4 Tarpujujpica huaquin muyucunaca ñanbimi urmarca. Chaimi pajarogucuna shamushpa chai muyucunataca micurca. 5 Cutin shuj muyucunaca rumi rumi alpapimi urmarca. Na jundu alpapi urmashcaimandami chai muyucunaca ñapash viñarca. 6 Shinapash ninanda indijpimi, chairalla viñajuj trigoca anguyarca. Pero na sapiyashca caimandami chaquirca. 7 Cutin shuj muyucunaca casha junda alpapimi urmarca. Chaimi cashacuna viñashpaca trigota taparca.* 8 Cutin shuj muyucunaca ali alpapi urmashpami, alipacha fucui callarirca. Huaquin muyucunaca shuj muyugumandallami 100 yalita fucurca. Cutin shujcunaca shuj muyumandallami 60 yalita fucurca. Cutin chaishujcunaca 30 yalitami fucurca. 9 Rinrita charishpaca ali ali uyapaichi” nircami.

10 Chaimi Jesuspa discipulocunaca paipaman quimirishpa cashna tapunajurca: “¿Imashpata imacunahuanbash comparashpa paicunataca yachachingui?”. 11 Shina nijpimi Jesusca nirca: “Jahua cielopi Gobiernomanda yachachishcacunaca quiquingunapaca pacalla charishca secretomi* can. Taita Diosmi quiquingunataca chai yachachishcacunata intindichun ayudashca. Pero paicuna intindichunga na ayudashcachu. 12 Taita Diospa yachachishcacunata intindijcunataca ashtahuan intindichunmi, Taita Diosca ayudanga. Tiempohuangarin ashtahuan alipachami intindinga. Pero Taita Diospa yachachishcacunata na intindijcunataca, ashata intindishcatapashmi Taita Diosca quichunga. 13 Chaimi paicunamanga imacunahuanbash comparashpa yachachini. Paicunaca ricushpapash na ricunajunshnami can. Uyashpapash nimata na uyanajunshnami can. Intinditapash nimata na intindinllu. 14 Paicunapimi profeta Isaiaspa shimicunaca pactarin. Profeta Isaiasca nishcarcami: ‘Uyashpapash nunca na intindingachu. Ricushpapash nunca na ricujunshnami canga. 15 Porque cai llactapi gentecunapa shunguca rumishnami shinlliyashca. Nimata na ricungapami ñavitapash taparishca, nimata na uyangapami rinritapash taparishca. Chaimandami paicuna imata rurana cashcataca na intindin, ñucapamanbash na tigramun, ni ñucapash na paicunataca jambini’ nishpa.

16 ”Pero cangunaca, cai cosascunata uyaimanda, intindimandami cushijuna canguichi. 17 Ciertopachami cangunataca nini, ashtaca profetacunapash y Taita Diosta sirvijcunapashmi* canguna imata ricunajushcataca ricungapaj munarca. Pero na ricurcachu. Canguna imata uyanajushcatapashmi uyangapaj munarca. Pero na uyarcachu.

18 ”Shinaca tarpuj runamanda parlashca comparación ima cashcata uyapaichi. 19 Taita Diospa Gobiernomanda villaicunata uyashpapash na intindij gentecunaca, ñanbi tarpushca muyushnami can. Paicunapa shungupi imata tarpushcataca, Diablo* shamushpami anchuchishpa saquin. 20 Shinallata, Taita Diospa shimita uyashpa, cushijushpa ñapash chasquijcunaca, rumi rumi alpapi tarpushca muyushnami can. 21 Shinapash chai villashcacunaca paicunapa shungupi na sapiyashca caimandami, asha tiempogutalla viñan. Taita Diospa shimita catimanda llaquicuna ricurijpi o pipash catiriashpa llaquichijpica, Taita Diospa shimipi crinataca ñapashmi saquin. 22 Taita Diospa shimita uyashpapash, ashtahuan charina munaicuna pandachishcamanda* y cai tiempopi* preocupaciongunamandapash Taita Diospa shimita saquijcunaca, casha junda alpapi tarpushca muyushnami can. Chaimi Taita Diospa shimica na fucuj muyushna tucun. 23 Taita Diospa shimita uyashpa, ali intindijcunaca ali alpapi tarpushca muyushnami can. Paicunaca aliguta fucuj muyushnami can. Chaimi shuj muyugumandalla 100 yalita, 60 yalita, 30 yalita fucun”.

24 Jesusca cutinmi comparashpa cashna nirca: “Ali muyuta paipa pambapi tarpuj runaguhuanmi, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernotaca comparaita ushanchi. 25 Tucuicuna puñunajujpimi, chai runagupa contra shamushpa, trigo tarpushca pambapica nali jihuata tarpushpa rirca. 26 Trigo viñashpa granojpica, nali jihuapash shutillami ricurirca. 27 Chaimi huasi dueñopa trabajadorcuna shamushpa nirca: ‘Amo, pambapica ali muyutami tarpurcangui. Shinaca ¿imashpashi nali jihuapash viñashca?’. 28 Chaimi paica nirca: ‘Nali jihuataca shuj contra runami tarpushca’ nishpa. Shina nijpimi trabajadorcunaca ‘¿pambaman rishpa nali jihuata pilachun munapanguimanllu?’ nishpa tapurca. 29 Chaimi huasi dueñoca nirca: ‘Na, ama pilagripaichichu. Nali jihuata pilajuimanda trigotapash pilachunga na munapanichu. 30 Cozechangacaman igual viñachun saquipaichilla. Cozecha tiempopimi cozechadorcunataca nali jihuatara pilashpa, chai jihuata rupachingapaj huatapaichi nishpa mandasha. Chai jipami trigota tandachishpa granocunata tandachina ñuca huasipi alichichun mandasha’” nircami.

31 Shinallata cutin comparashpami Jesusca nirca: “Jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca, shuj runagu paipa pambapi tarpushca mostaza muyugushnami can. 32 Mostaza muyuca tucuilla muyucunamanda ashtahuan janzigumi can. Pero viñashpaca, pambapi yuracunamandaca ashtahuan jatun yura o quirumi tucun. Chaimi jahua cielopi pajarocunaca chai yura o quirupa ramacunapi tazinda rurashpa chaipi quidan”.

33 Chai jipaca cutin comparashpami Jesusca nirca: “Shuj huarmiguca quimsa jatun jarra* harinapimi levadurata chapurca. Chaimi jipamanga tucuilla masa punguirca. Jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca chai levadurashnami can”.

34 Imacunahuanbash comparashpami Jesusca chai tucui cosascunataca chai gentecunaman nirca. Paica siempremi imacunahuanbash comparashpa gentecunamanga parlan carca. 35 Shinami profeta runaguman Taita Dios villashca shimicunaca pactarirca. Profeta runaguca nishcarcami, “imacunahuanbash comparashpami yachachisha. Punda tiempomandapacha* pacalla cashca cosascunatami predicasha” nishpa.

36 Jesusca gentecunata cachashca jipami, huasi ucuman yaicurca. Chaimi paipa discipulocunaca paipaman quimirishpa nirca: “Pambapi viñashca nali jihuamanda parlashca comparacionda intindingapami munapanchi”. 37 Chaimi Jesusca nirca: “Ali muyuta tarpujca, Runapa Churimi* cani. 38 Pambaca, cai mundopi gentecunami can. Ali muyuca, Taita Diospa Gobiernopa huahuacunami can. Cutin nali jihuaca, Diablopa* huahuacunami can. 39 Nali jihuata tarpuj contraca, Diablomi can. Cozechana tiempoca, shamuj punllacunapi nali gentecuna tucuchi tucuna tiempomi* can. Cozechadorcunaca, angelcunami can. 40 Imashinami nali jihuata pilashpa ninapi rupachirin, shinallatami nali gentecuna tucuchi tucuna tiempopipash* pasanga. 41 Runapa Churica* paipa angelcunatami cachamunga. Chai angelcunami, shujcunata pandachishpa pecadopi urmachij gentecunatapash y nalita rurajcunatapash tandachishpa paipa Gobiernomanda llujchishpa cachanga. 42 Chai jipami angelcunaca ninanda rupajuj jornopi paicunataca shitanga. Chaipimi paicunaca ninanda huacanajunga, quirucunatapash canirinajunga. 43 Chai tiempopica, Taita Dios chasquishcacunami* paicunapa Taita Diospa Gobiernopica indishna punchapamba canga. Rinrita charishpaca ali ali uyaichi.

44 ”Shuj runaguca pambapi pacashca valishca valishca orotami tarirca. Tarishpaca cutinmi pacashpa saquirca. Cushijuimandami tucui imata charishcata jatungapaj rishpa chai pambata randirca. Jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca chai valishca valishca oroshnami can.

45 ”Shinallata jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca, juyailla perlas rumiguta randingapaj mascashpa purij negociante runagushnami can. 46 Juyailla valishca perlas rumiguta tarishpaca, uchallami pai charishca tucuilla cosascunata jatungapaj rishpa, chai perlas rumiguta randirca.

47 ”Shinallata jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca, pescadocunata japina red shinami can. Chai redta mar yacuman shitashpami, tucui laya o tucui clase pescadocunata japin. 48 Chai red jundajpimi pescadorcunaca, chai mar yacu manñaman aisashpa llujchin. Pescadorcunaca, agllangapaj tiarishpami ali pescadocunataca canastocunapi churan. Pero nali pescadocunataca, shitashpami saquin. 49 Shamuj punllacunapica, nali gentecuna nara tucuchi tucujpillatami* angelcuna shamushpa nali gentecunataca ali gentecunamanda* separanga. 50 Shinami nali gentecunataca ninanda rupajuj jornopi shitanga. Chaipimi paicunaca ninanda huacanajunga y quirucunatapash canirinajunga”.

51 Chaita nishca jipami Jesusca paipa discipulocunataca cashna tapurca: “¿Cai tucui cosascuna ima cashcataca intindiparcanguichichu?” Chaimi paicunaca “ari, intindiparcanchimi” nirca. 52 Shina nijpimi Jesusca nirca: “Canguna intindijta ricushpami caitapash nipani, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernomanda yachajushpa shujcunaman yachachij runaca, huasipi alichishcacunamanda o huacaichishcacunamanda mushuj cosascunatapash, mauca* cosascunatapash llujchij huasi dueñoshnami can” nishpa.

53 Chai comparaciongunahuan parlashca jipami Jesusca chaimanda rirca. 54 Paipa llactaman chayashpami, sinagoga huasicunapi yachachi callarirca. Chaimi gentecunaca manllarishpa ninajurca: “Cai runaca ¿maipita shina alipacha yachajushcayari? Cai milagrocunata rurachunga ¿pita paimanga poderta cushcayari? 55 ¿Nachu paica carpinteropa churi can? ¿Nachu paipa mamaca María can? ¿Nachu paipa huauquicunaca Santiago, José, Simón y Judas can? 56 ¿Nachu paipa panicunapash ñucanchi llactapillata causan? Shinaca ¿imashinata cai runaca chashna parlaita, chai milagrocunata ruraitapash ushanyari?” nishpa. 57 Chaimandami chai gentecunaca Jesuspi cringapaca na munanajurca. Pero Jesusca paicunataca nircami: “Shuj llactamanda gentecuna profetata respetajpipash, paicunapa propio llactapillata o paipa propio huasipillata gentecunaca na respetanllu” nishpa. 58 Chai llactapi gentecuna na tucui shunguhuan crishcamandami, Jesusca huaquin milagrocunatalla chai llactapica rurarca.

14 Chai jipami, Galilea llactata mandaj Herodesca* Jesús imacunatalla rurashcata uyarca. 2 Chaimi paita sirvijcunataca nirca: “Caica Juan Bautistami can. Paica huañushca gentecunapuramandami causarishca. Chaimandami chai milagrocunataca rurai ushajunga” nirca. 3 Herodesca Herodías shuti huarmipa ñaupapi alipi quidangapaj munashpami, Juandaca cadenahuan huatashpa carcelpi churarca. Herodiasca primeroca Filipopa huarmimi cashcarca. Filipoca Herodespa rucu huauquimi carca. 4 Juanga cutin cutinmi Herodestaca “Leypi nishcashnaca, shuj jaripa huarmihuan cazarashpaca nalitami canga rurajungui” nishcarca. 5 Herodesca Juanda huañuchingapami munajurca. Pero gentecunata manllaimandami Juanda huañuchinataca manllarca. Porque gentecunaca profetami can nishpami Juandaca rijsin carca. 6 Shinapash, Herodespa cumpleaños cajpimi Herodiaspa ushica* Herodespa ñaupapi bailarca. Chaita ricushpami Herodesca ninanda alicachirca o cushijurca. 7 Chaimi Herodiaspa ushimanga, can imata mañajpipash cushallami nishpa juramenturca. 8 Chaimi paica paipa mama nishcata uyashpa Herodestaca nirca: “Juan Bautistapa umata fitishpa shuj platopi apamuchunmi munani”. 9 Chaimi rey Herodesca ninanda llaquirirca. Shinapash, micungapaj invitashca gentecunapa ñaupapi juramentushcata yarishpami, Juan Bautistapa umata fitishpa Herodiaspa ushiman cuchun mandarca. 10 Chaimandami Herodesca shuj soldadotaca carcelpi Juanba umata fitichun cacharca. 11 Chaimi Juanba umataca platopi apamushpa Herodiaspa ushiman curca. Shina cujpimi paica paipa mamaman curca. 12 Chai jipami Juanba discipulocuna shamushpa Juanba cuerpotaca apashpa pambagrirca. Juanda pambashca jipami paicunaca ima pasashcata Jesusman villangapaj rirca. 13 Chaita uyashpami Jesusca pailla cangapaj munashpa shuj chulunlla pushtuman canoapi rirca. Shinapash Jesús maiman rishcata yachaj chayashpami, shuj shuj llactamanda gentecunaca chaquilla catishpa rinajurca.

14 Canoamanda uriajushpaca, ashtaca gentecunatami Jesusca ricurca. Chaimi ninanda llaquirishpa ungushcacunata jambirca. 15 Shinapash ña amsayajujpimi, paipa discipulocunaca paipaman quimirishpa ninajurca: “Cai pushtuca chulunllamari. Amsayaitapash ñamari amsayajun. Gentecunataca ladolla pueblocunapi imapash micunaguta randigrichun cachapayari” nishpa. 16 Pero Jesusca nircami: “Paicunaca na rinachu can. Cangunami paicunamanga micunaguta carana capanguichi”. 17 Chaimi paicunaca nirca: “Caipica 5 tandagucunata, ishcai pescadogucunatallami charinchi”. 18 Chaimi Jesusca “caiman apamuichi” nirca. 19 Shina nishca jipami, ashtaca gentecunataca jihuapi tiarichun mandarca. Chai jipami Jesusca, 5 tandagucunata, ishcai pescadogucunata japishpa, jahua cieloman ricushpa Taita Diosta mañashpa pagui nirca. Chaita rurashca jipami, tandacunataca pedaziashpa paipa discipulocunaman curca. Chaimi paicunapash, chaipi caj gentecunaman cararca. 20 Shinami tucuicuna vijsa pactajta micurca. Chai jipaca 12 canasto jundatami puchushcataca* tandachirca. 21 Chai punllaca más o menos 5 mil jaricuna, huarmicuna y huahuacunapashmi micurca. 22 Chai jipallami Jesusca paipa discipulocunataca, canoaman vitsashpa* mar yacu chaishuj ladoman chimbapaichi nirca. Shinapash Jesusca gulpi gentecuna ringacamanmi chaipi quidarca.*

23 Gentecuna rishca jipami Jesusca Taita Diosta mañangapaj shuj urcuman pailla rirca. Tutayajpipash paica paillami chaipi carca. 24 Chaicamanga, paipa discipulocuna rijuj canoaca ñami yacu manñamanda* carupi carca. Ninanda huairajujpimi canoaca manllanaita caiman chaiman cuyurijurca. 25 Shinapash nara ali punllayajpillatami* Jesusca yacu jahuata purishpa paicunapaman rirca. 26 Chaita ricushpami Jesuspa discipulocunaca ninanda manllarirca. Shina manllarishpami “imata shamujunyari” nishpa caparinajurca. 27 Pero Jesusca chai ratomi paicunataca nirca: “Ama manllaichichu. Ñucami cani”. 28 Shina nijpimi Pedroca nirca: “Señor Jesús, ciertopacha can cashpaca, yacu jahuata purishpa canbaman richun saquihuayari”. 29 Chaimi Jesusca, “shamuilla” nirca. Shina nijpimi Pedroca canoamanda uriajushpa, yacu jahuata purishpa Jesuspaman ri callarirca. 30 Pero ninanda huairajujta ricushpami Pedroca manllarirca. Ña pambarijushpami, “Señor Jesús salvahuayari” nishpa caparirca. 31 Chai ratomi Jesusca Pedrotaca maquimanda japishpa nirca: “Na tucui shunguhuan crij runa. Imashpata dudajunguiyari” nishpa. 32 Canoaman paicuna vitsashca jipaca, ñana huairarcachu. 33 Chaimi canoapi cajcunaca Jesuspa ñaupapi cumurishpa cashna ninajurca: “Canga ciertopachami Taita Diospa Churi cangui” nishpa. 34 Shinami paicunaca mar yacuta chimbashpa Genesaret shuti pushtuman chayarca.

35 Jesús cajta rijsishpami chaipi causanajuj gentecunaca, Jesús chayamushcataca tucui ladocunapi villanajurca. Chaimi gentecunaca tucuilla ungushca gentecunata apamunajurca. 36 Ungushca gentecunaca, canba jahualla churajushca ropa* pundagutallapash tacarichun saquihuayari nishpami, Jesustaca roganajurca. Jesuspa jahualla churajushca ropa pundaguta tacarijcunaca, tucuillami ali tucunajurca.

15 Chai jipaca, huaquin fariseocunapash y Leyta yachachijcunapashmi Jerusalenmanda shamunajurca. Chaimi Jesuspaman quimirishpa cashna ninajurca: 2 “¿Imashpata canba discipulocunaca punda taitacunapa yachachishcacunata na pactachishpa causanajun? Paicunaca micugrinajushpapash maquitaca na maillarinllu”.

3 Chaimi Jesusca nirca: “Cutin cangunaca ¿imashpata cangunapa yachachishcacunata catimanda, Taita Diospa mandashcacunataca na pactachishpa causanajunguichi? 4 ¿Nachu Taita Diosca nirca, ‘canba mamata, canba taitataca respetanami cangui?’ nishpa. Shinallata ¿nachu nirca ‘taitata, mamata na ricunayachishpa rimajcunaca huañuchi tucunami can?’ nishpa. 5 Pero cangunaca ninata yachanguichimi: “Cangunapa taita o mama ayudahuai nijpica ñucapa charishcacunata ñami Taita Diosman carasha nishcani, na ayudaita ushanichu ninaca alimi can. 6 Y chaimi cangunapa taitamamata ayudana obligaciondaca ñana charinguichichu” ninata yachanguichi. Shinami cangunaca, cangunapa yachachishcacunatara catishpa Taita Diospa mandashcacunataca yangapi churashcanguichi. 7 Cangunaca llulla runacunami canguichi. Chaimi cangunamanda parlashpaca profeta Isaiasca nirca: 8 ‘Cai llactaca shimihuanllami ñucataca juyanimi ninajun. Shinapash paicunapa shungupica ñucataca na juyahuanllu. 9 Gentecunapa yachachishcacunata yachachinajushpaca, yangami ñucataca mañanajun’” nircami. 10 Chai jipami ashtaca gentecunata caiman quimirimupaichi nishpa Jesusca nirca: “Ñuca imata nijujtaca aliguta uyashpa, aliguta intindipanguichi. 11 Gentecunaca imatapash micuimandaca na Taita Diospa ñaupapica mapa ricurinllu. Sino paicunapa parlocunamandami Taita Diospa ñaupapica mapa ricurin” nircami.

12 Chai jipami paipa discipulocunaca quimirishpa cashna nirca: “Quiquin imata nijta uyashpa fariseocuna culiranajujtaca ¿cuenta japircanguichu?”. 13 Chaimi Jesusca nirca: “Jahua cielopi tiajuj ñuca Taita na tarpushca plantacunaca, sapimandami llujchi tucunga. 14 Paicuna imata ninajujpipash saquichilla. Paicunaca ñausacunami can. Shina cashpapashmi maita rina ñanda shujcunaman ricuchinajun. Shuj ñausallata chaishuj ñausata maita rinata ricuchijushpaca, ishcandimi utujupi urmanga”. 15 Chaimi Pedroca nirca: “Cai comparación ima cashcata intindingapami munapanchi”. 16 Shina nijpimi Jesusca nirca: “¿Cangunapashchu nara intindi ushashcanguichi? 17 Gentecuna imapash micunaguta micujpica, chai micushcaca chunlluliman rishpami jipamanga llujshin. Chaitaca ¿nachu yachanguichi? 18 Gentecunaca shungupi imata pensashcata parlashpami, Taita Diospa ñaupapica mapa ricurin. 19 Gentecunapa shungumandami nali yuyaicunaca llujshin. Chaimandami gentecunaca huañuchin, huainayana juchapi* urman, shuan, llullacunata nishpa juchachin, nalicachishpa o na ricunayachishpa imacunatapash riman. 20 Chai cosascunami gentecunataca Taita Diospa ñaupapi mapayachin. Shinapash, maquita na maillarishpa micunaca pitapash na mapayachinllu” nircami.

21 Jesusca chaimanda llujshishpami Tiro llactaman, Sidón llactaman rirca. 22 Chaimi chaipi causajuj Fenicia llactamanda shuj huarmigu shamushpa, Jesustaca cashna nishpa caparirca: “Davidpa Churi* ñuca Señorlla, llaquihuayari. Shuj demonio* llaquichijpimi ñuca ushiguca* ninanda sufrijupan” nirca. 23 Pero Jesusca ni shuj shimitapash na nircachu. Chaimi paipa discipulocunaca quimirishpa Jesustaca cashna nishpa roganajurca: “Cai huarmitaca ri nipayari, paica ñucanchita catishpa caparijunllamari”. 24 Shina nijpimi paica nirca: “Chingashca llamagucunashna causanajuj Israel llactamanda gentecunatalla ayudachunmi, Taita Diosca cachamuhuashca” nishpa. 25 Shinapash chai huarmiguca Jesuspaman shamushpami paipa ñaupapi cumurishpa, “ñuca Señorlla ayudahuayari” nishpa rogarca. 26 Chaimi Jesusca chai huarmigutaca cashna nirca: “Huahuacunapa tandaguta quichushpa huahua alcugucunamanra* caranaca na alichu canman”. 27 Shina nijpimi chai huarmiguca nirca: “Ñuca Señorlla, ciertotami nijupangui. Shinapash, huahua alcugucunaca dueñocuna micunajushca mezamanda urmashca tanda faquigucunatapash micunllami”. 28 Chaimi Jesusca nirca: “Canga tucui shunguhuanbachami cringui. Can munashcashna pactarichun”. Shina nijhuanmi chai huarmigupa ushica ali tucurca.

29 Chaimanda rishca jipami Jesusca, mar de Galilea* ladolla pushtuman chayarca. Chaiman chayashpaca, shuj urcuman rishpami chaipi tiajurca. 30 Chaipimi ashtaca gentecunaca suchugucunata, lisiado gentecunata, ñausacunata, parlaita na ushaj gentegucunata, shuj shuj unguita charij gentegucunatapash Jesuspaman apamunajurca. Chaimi paica chai gentegucunataca jambirca. 31 Parlaita na ushaj gentegucuna parlajta ricushpa, lisiado gentegucunapash ali tucujta ricushpa, ñausa gentegucunapash ricui ushajta ricushpa, suchugucunapash ali purijta ricushpaca, ninandami gentecunaca manllarinajurca. Israel llactapa Taita Diostapashmi alabanajurca.

32 Chai jipami Jesusca paipa discipulocunata cayashpa cashna nirca: “Cai gentecunata ricushpaca ninandami llaquirini. Porque paicunaca ima micunagupash illami can y ñami quimsa punllacunata ñucahuan cashca. Na micushca tigrachunga na munanichu. Sinoca rinajushpa ñanbimi desmayanga” nircami. 33 Shinapash Jesuspa discipulocunaca nircami: “Cai pushtuca chulunllamari. Cai tucui gentecunaman carangapaca ¿maipita ashtaca tandataca tarishunyari?”. 34 Chaimi Jesusca paicunataca nirca: “Cangunaca ¿mashna tandagucunatata charinguichi?” nishpa. Shina nijpimi paicunaca nirca: “7 tandaguta y huaquin uchilla pescadogucunatallami charipanchi”. 35 Shina nijpimi Jesusca gulpi gentecunataca, alpagupi tiaripaichi nirca. 36 Shina nishpami chai 7 tandagucunatapash y chai pescadocunatapash japishpa Taita Diosta pagui nirca. Chai jipami tandagucunata pedaziashpa, paipa discipulocunaman curca. Chaimi paicunapash gulpi gentecunaman cararca. 37 Shinami tucui gentecuna vijsa pactajta micurca. Chai jipami puchushcacunataca* 7 jatun canasto jundata tandachirca. 38 Chai punllaca 4 mil jaricuna, huarmicuna y huahuacunapashmi micurca. 39 Chai jipaca, gulpi gentecunata cachashpami Jesusca shuj canoapi rishpa Magadán llactaman chayarca.

16 Chaipimi fariseocuna y saduceocunaca Jesuspaman quimirirca. Paitaca pandachingapaj munashpami, Taita Diospa shutipi shuj milagrota rurayari ninajurca. 2 Shina nijpimi Jesusca paicunataca nirca: “Amsayajujpica cashna ninatami yachanguichi: ‘Cieloca puca pucami can. Na tamiangachu’ nishpa. 3 Cutin tutamandataca ninguichimi: ‘Cieloca pucalla, fuyu fuyumi can. Cai punllaca chiri chirimi cagrin, tamiangami’ ninatami yachanguichi. Cangunaca cielota ricushpallatami tamianata o indinatapash yachanguichi. Shinapash cunanbi ima pasajujtaca na intindinajunguichichu. 4 Cai tiempopi gentecunaca* Taita Diosta na cazujcuna, nalicunami can. Siempremi imapash milagrocunata ricungapaj munanajun. Pero ima milagrotapash na ricungachu. Jonás shuti profetahuan ima pasashca milagrotallami ricunga” nirca. Shina nishpami Jesusca rircalla.

5 Chai jipaca, Jesuspa discipulocunaca mar yacu chaishuj ladomanmi chimbarca. Shinapash paicunaca tandata apanatami cungashcarca. 6 Jesusca paicunataca nircami: “Fariseocunapa y saduceocunapa levaduramandaca cuidarinami canguichi”. 7 Shina nijpimi paicunapura ninajurca: “Tandata na apamushcajpimi paica shina nijun yarin”. 8 Shinapash Jesusca paicuna shina ninajujta uyashpami nirca: “Na tucui shunguhuan crij runacuna ¿imashpata tandataca na apamushcanchica nishpa parlarinajunguichi? 9 Imata nijushcataca ¿narachu intindinguichi? 5 tandagucunahuanlla 5 mil jaricunaman micuchishcata y chai jipa puchushcata* ashtaca canastocunapi jundachishcataca ¿nachu yaringuichi?* 10 Shinallata, 7 tandagucunahuanlla 4 mil jaricunaman micuchishcata y chai jipa puchushcata jatun canastocunapi mashnata tandachishcataca ¿nachu yaringuichi? 11 Tandamandaca na parlajurcanichu. Chaitaca ¿narachu cuenta japinguichi? Cangunataca fariseocunapa y saduceocunapa levaduramanda cuidaringuichi nijurcanimi” nirca. 12 Chaipimi Jesuspa discipulocunaca Jesús imata nijushcata intindirca. Jesusca tandata rurana levaduramandaca na parlajurcachu. Sino fariseocunapa y saduceocunapa yachachishcacunamanda cuidarinatami parlajurca.

13 Jesusca Cesarea de Filipo llactaman chayashpaca, paipa discipulocunataca tapurcami: “Gentecuna nishcashnaca Runapa Churica* ¿pita can?”. 14 Chaimi paicunaca nirca: “Huaquingunaca ninmi, paica Juan Bautistami can nishpa. Cutin shujcunaca, Eliasmi can ninmi. Cutin shujcunacarin, Jeremiasmi can o maijanbash shuj profetami can ninmi”. 15 Chaimi Jesusca nirca: “Cutin cangunaca ¿ñucaca pita can nihuanguichita?”. 16 Shina tapujpimi Simón Pedroca nirca: “Quiquinga causajuj Taita Diospa Churi, Cristomi capangui”. 17 Chaimi Jesusca nirca: “Jonaspa churi Simón, ninanda cushijui. Canga gentecuna ayudajpica na chaitaca intindishcanguichu. Sino jahua cielopi tiajuj ñuca Taita ayudajpimi chaitaca intindishcangui”. 18 Candaca caitapashmi nini: “Canga Pedromi cangui. Cai jatun rumi jahuapimi ñuca congregaciondaca* huasichinshna shayachisha. Paicunataca Huañuipash* na mishangachu. 19 Ñucami canmanga jahua cielopi Taita Diospa Gobiernopa llavecunata cusha. Taita Dios jahua cielopi imatapash ari nishca cajpica, canbashmi cai alpapica ari ningui.* Cutin Taita Dios jahua cielopi imatapash na nishca cajpica, canbashmi cai alpapica na ningui”* nircami. 20 Chai jipami Jesusca, ñuca Cristo cashcataca nipiman na villanachu canguichi nishpa paipa discipulocunataca mandarca.

21 Chai horasmandami Jesusca paipa discipulocunamanga cashna explicai callarirca: “Jerusalenmanmi rina cani. Chaipimi judiocunata ñaupaman pushajcunapash, sacerdote principalcunapash y Leyta yachachijcunapash catiriashpa ninanda llaquichihuanga. Chaipimi huañuchi tucushpa quimsa punllahuanga causachi tucusha”.* 22 Shina nijpimi Pedroca Jesusta shuj ladoman apashpa cashna shinllita rimai callarirca: “Señor Jesús, ama shina nichu. Quiquinda shina pasachunga na saquinachu cangui”. 23 Pero Jesusca huashata cushpami Pedrotaca nirca: “Caimanda anchuri Satanás.* Canga ñuca ñambimi estorbajungui. Porque Taita Dios munashcashnaca na pensarijunguichu. Sino gentecuna munashcashnami pensarijungui” nirca.

24 Chai jipami Jesusca paipa discipulocunataca nirca: “Ñucata catingapaj munajcunaca, ñana paicunapa munaita rurashpa causanachu can. Ashtahuangarin, ñuca apajuj jatun racu caspita* apajunshnami ñucata catishpa causana can. 25 Porque pipash paipa causaita* salvangapaj munashpaca, huañuitarami huañunga. Pero pipash ñucata catimanda huañushpaca causaringami. 26 Pipash cai mundopi tucuita charinamanda, paipa causaita* chingachishpaca ¿ima alitata rurajunman? ¿Pita paipa causaitaca imahuanbash randita ushan? 27 Shamuj punllacunapimi Runapa Churica* paipa Taitapa poderhuan y paipa angelcunahuanbash shamunga. Shinami, nalita ruraj gentecunataca castiganga. Cutin alita ruraj gentecunataca bendiciangami. 28 Ciertopachami cangunataca nini, cangunapurapi caipi cajcunamanda huaquingunaca, Runapa Churita* paipa Gobiernopi shamujujta nara ricushpallataca, na huañungachu” nirca.

17 Jesusca 6 punllacuna jipami Pedrota, Santiagota y Santiagopa huauqui Juandapash shuj urcuman pushashpa rirca. Chaipica paicunallami carca. 2 Chaipimi Jesusca, paicunapa ñaupapi punchapamba tucurca. Paipa ñavipash indishnami punchayarca. Pai churajushca ropapash* michashnami* ninanda brillajurca. 3 Chaipimi Moisesta y Eliastaca Jesushuan parlanajujta paicunaca ricurca. 4 Chaita ricushpami Pedroca Jesustaca nirca: “Señor Jesús, ñucanchicuna caipi cashcamandaca ninandami cushijupanchi. Quiquin munajpica, quimsa carpa huasicunata rurapashallami. Shujtaca quiquinba, shujtaca Moisespa, cutin shujtaca Eliaspa rurapashallami”. 5 Shina nijujpillatami shuj punchapamba fuyu paicunataca quilparca. Shinallata cungashcapimi chai fuyumandaca cashna nijuj uyarirca: “Caimi ñuca juyashca Churigu. Paimandami ninanda cushijuni. Paitami cazuna canguichi”. 6 Chaita uyashpami Jesuspa discipulocunaca alpacaman cumurirca. Paicunaca ninanda manllarishcami carca. 7 Chaimi Jesusca paicunapaman quimirishpa, paicunata tacarishpa nirca: “Jatarichi, na manllajunachu canguichi” nirca. 8 Alzarishpa jahuaman ricujpica Moisés y Eliasca ñana chaipi cashcarcachu. Jesusllami chaipi cashcarca. 9 Urcumanda urai shamunajushpaca, Jesusca cashna nishpami paicunataca mandarca: “Runapa Churi* huañushcacunapuramanda causaringacamanmi cunan imata ricushcataca nipiman na villana canguichi”.

10 Shinapash paipa discipulocunaca cashnami tapunajurca: “Shinaca ¿imashpata Leyta yachachijcunaca ninajun, primeroca Eliasmi shamuna can nishpa?”. 11 Chaimi Jesusca nirca: “Chaica ciertomi can. Eliasmi primeroca shamuna can. Paimi tucuita alistanga. 12 Shinapash cangunataca ninimi: ‘Eliasca ñami shamurca. Pero gentecunaca, pipacha pai cajta na yacharcachu. Chaimi paicuna munashcashna paitaca huañuchirca. Shinallatami Runapa Churitaca* huañuchinga’” nishpa. 13 Chaipimi Jesuspa discipulocunaca, Juan Bautistamanda parlajushcata cuenta japirca.

14 Chai jipaca, ashtaca gentecuna tandanajushca pushtumanmi paicunaca chayarca. Chaipimi shuj runaguca Jesuspaman quimirishpa, paipa ñaupapi cungurishpa nirca: 15 “Ñuca Señorlla, ñuca churiguta llaquipayari. Paica ataque unguita charimandami sufrijupan. Tauca viajetami ninapi y yacupipash urmapashca. 16 Quiquinba discipulocuna jambichunmi ñuca churigutaca apamuparcani. Pero paicunaca na jambita usharcachu”. 17 Chaimi Jesusca nirca: “Cai tiempopi gentecunaca* na crij gentecuna, nalicunami can. ¿Ima horacamanda cangunahuan cana tucuni? ¿Ima horacamanda cangunataca aguantana cani? Chai huambraguta caiman apamupaichi”. 18 Shina nishpami Jesusca, demoniotaca chai huambragumanda llujshi nishpa mandarca. Chai demonio llujshijhuanmi huambraguca ali tucurca. 19 Chai jipami Jesuspa discipulocunaca nipipash na uyajta Jesustaca cashna nishpa tapunajurca: “¿Imamandata ñucanchica chai demoniotaca na llujchi usharcanchi?”. 20 Chaimi paicunataca nirca: “Na tucui shunguhuan crimandami na usharcanguichi. Ciertopachami cangunataca nini, shuj uchilla mostaza muyu valigutallapash crishpaca, cai urcuta ‘chaiman cuyuri’ nijpipash cuyurinmanllami. Shina crishpaca tucuitami rurai ushanguichiman” nircami. 21 *

22 Jesusca paipa discipulocunahuan Galilea llactapi tandanajushca cashpami, paicunataca nirca: “Runapa Churitaca* contracunapa maquipimi entreganga. 23 Huañuchitapashmi huañuchinga. Pero quimsa punllahuanga causachi tucungami”* nirca. Chaita uyashpami paipa discipulocunaca ninanda llaquirirca.

24 Chai jipaca, Capernaúm llactamanmi paicunaca chayarca. Chaipimi Taita Diospa templo huasimanda impuestocunata* cobradorcunaca, Pedropaman quimirishpa tapurca: “¿Nachu quiquinba yachachijca templomanda impuestocunata paganata yachan?”. 25 Chaimi Pedroca “ari, paganmi” nirca. Shina nishpalla huasiman yaicujpimi Jesusca, Pedro nara imatapash nijpillata, Pedrotaca tapurca: “Simón ¿imatata canga ninguiman? Cai alpapi mandajcunaca ¿picunatata tauca impuestocunata cobran? ¿Paicunapa huahuacunata o ajeno gentecunatachu impuestocunataca cobran?”. 26 Shina nijpimi Pedroca nirca: “Ajeno gentecunatami cobran”. Chaimi Jesusca nirca: “Shinaca, huahuacunaca na impuestocunataca paganachu can. 27 Shinapash ama paicunata culirachingapaca, mar de Galileaman* rishpa anzuelota yacuman shitai. Primer pescadota japishpa, chai pescadopa shimita pascashpaca, shuj culqui monedatami* taringui. Chaita japishpaca ñucamanda y canmandapash paicunamanga pagapangui” nircami.

18 Chai jipami, Jesuspaman quimirishpa paipa discipulocunaca tapunajurca: “Jahua cielopi Taita Diospa Gobiernopica ¿pita ashtahuan importante can?”. 2 Chaimi Jesusca shuj uchilla huambraguta cayashpa paicunapa ñaupapi shayachirca. 3 Shina shayachishpami paicunataca nirca: “Ciertopachami cangunataca nini, canguna na cambiashpa, na uchilla huambragucunashna tucushpaca, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernopi caitaca nunca na ushanguichichu. 4 Shinaca, cai uchilla huambragushna humilde caj gentecunami, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernopica ashtahuan importante canga. 5 Cai huambragushna caj gentecunata ñucapa shutipi ali chasquijcunaca ñucatapashmi chasquinajun. 6 Ñucata crishpa catinajuj gentecunaca uchilla huambragucunashnami can. Shinaca paicunata pecadopi urmachijcunaca, molino jatun rumita* cungapi huarcushpa mar yacu ucuman shitai tucushparapashmi ali canman.

7 ”Shujcunata pecadopi urmachij cai mundopi gentecunalla, aij imachari tucunguichi. Shuj gentecunata pecadopi urmachijcunaca tiangallatami. Pero chashna gentecunaca aij imachari tucunga. 8 Shinaca canba maqui o canba chaqui pecadopi urmachijujpica, fitishpami caruta shitana cangui. Ishcandi maquihuan, ishcandi chaquihuan para siempre rupajuj ninapi shitai tucunapa* randica, mejor shuj maqui illa o shuj chaqui illa causashpa catinarapashmi ali canman. 9 Canba ñavi pecadopi urmachijujpipash, chai ñavita llujchinshnami caruta shitana cangui. Ishcandi ñavihuan tucuchi tucunapa* randica, shuj ñavihuanlla causashpa catinarapashmi ali canman. 10 Uchilla huambragucunashna caj gentecunataca, pactara yangapi churashpa ricunajunguichiman. Porque paicunata cuidajuj angelcunaca siempremi jahua cielopi ñuca Taitahuan can. 11 *

12 ”¿Imatata ninguichiman? Shuj runagu 100 llamagucunata charishpa y chai llamagucunamanda shuj llamagu chingajpica ¿nachu chai runaguca caishuj 99 llamagucunata urcupi saquishpa, chingashca llamaguta mascangapaj rinman? 13 Ciertopachami cangunataca nini, chai chingashca llamaguta tarishpaca caishuj 99 na chingashca llamagucunamandapash yalimi chai runaguca cushijunga. 14 Jahua cielopi ñuca* Taitapash shinallatami can. Uchilla huambragucunashna ñucata catijcunamanda shugullapash chingarichunga, paica na munanllu.

15 ”Shinaca, canba huauqui canda imatapash nalita rurashpa pecadota rurajpica, paihuanlla parlangapaj rishpami, imapi pandarijushcata ricuchina capangui. Canda uyajpica, alita rurachunmi canba huauquitaca ayudashcangui. 16 Pero na uyajpica, cutin paihuanga parlangapami shuj o ishcai personata apashpa rina cangui. Shinami ishcai o quimsa testigocunahuanga tucui claro quidanga. 17 Paicunatapash na uyajpica, huauquicunamanmi* villana cangui. Y paicunatapash na uyajpica, na judío gentecunatashna, impuestocunata cobradorcunatashnami paitaca ricuna cangui.

18 ”Ciertopachami cangunataca nini, Taita Dios jahua cielopi imatapash ari nishca cajpica, cangunapashmi cai alpapica ari ninguichi.* Cutin Taita Dios jahua cielopi imatapash na nishca cajpica, cangunapashmi cai alpapica na ninguichi.* 19 Na llullashpami cangunataca caitapash nini, cangunapuramanda ishcaipura parlarishpa, shujlla yuyai tucushpa imapash importante cosascunata mañajpica, jahua cielopi ñuca Taitaca pactachingapachami. 20 Porque ishcaipura o quimsapura ñucapa shutipi tandanajushca cajpica, ñucapashmi paicunahuan casha” nirca.

21 Shina nijpimi Pedroca Jesuspaman quimirishpa tapurca: “Señor Jesús, ñucapa huauqui ñucata imatapash nalita rurashpa pecadota rurajpica ¿mashna viajecamanda paitaca perdonana cani? ¿7 viajecamanllu paitaca perdonana cani?”. 22 Chaimi Jesusca nirca: “Na, na 7 viajetallaca perdonanachu cangui. Sino 77 viajetami perdonana cangui.

23 ”Chaimandami, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernotaca, esclavocunata dibita cobrangapaj munajuj reyhuan comparaita ushapanchi. 24 Chai rey dibicunata cobrai callarijpica, 10 mil talento* culquita dibij esclavotami paipamanga apamurca. 25 Shinapash chai esclavoca, imahuan pagaitapash na usharcachu. Dibimanda japingapaj nishpami chai reyca, paiman dibijuj esclavota, esclavopa huarmita, huahuacunata y paipa tucui charishca cosascunatapash jatuchun mandarca. 26 Shinapash chai esclavoca, reypa ñaupapi cungurishpami rogarca: ‘Ama shinagu cashpa, ashaguta shuyapai, tucuillata pagapashamari’ nishpa. 27 Shina nijpimi chai reyca ninanda llaquirishpa, chai esclavotaca dibita perdonashpa, richun saquirca. 28 Shinapash chai esclavo chaimanda llujshishpaca, shuj cumba esclavohuanmi tuparirca. Chai esclavoca 100 denario* culquitami paimanga dibijurca. Chaimi chai esclavotaca maquihuan cungapi sipishpa cashna nirca: ‘Ñucapa tucuilla culquita pagahuai’ nishpa. 29 Shina nijpimi chai cumba esclavoca paipa ñaupapi cungurishpa cashna nishpa rogarca: ‘Ama shinagu cashpa, ashaguta shuyapai, tucuillata pagapashamari’ nirca. 30 Pero paica nimamanda na uyangapaj munashpami, paipa cumba esclavotaca, paiman dibijushca culquita pagangacaman carcelpi churachun cacharca. 31 Chashna pasashcata yachaj chayashpami, caishuj cumba esclavocunaca ninanda culirashpa, paicunapa amoman tucuita villangapaj rirca. 32 Chaimi paicunapa amoca, chai esclavota cayachun cachashpa nirca: ‘Canga nali, millai esclavomi cashcangui. Shuyahuai nishpa can rogajpica, canba tucuilla dibitami perdonarcani. 33 Shinaca ¿nachu canda ñuca llaquishcashnallata canba cumba esclavotaca llaquina carcangui?’ nirca. 34 Chai esclavopa amoca ninanda culirashpami, paitaca tucuilla dibita pagashpa tucuchingacaman carcelpi churachun cacharca. 35 Cangunapa huauquicunata na tucui shunguhuan perdonajpica, shinallatami jahua cielopi ñuca Taitapash cangunataca na perdonanga”.

19 Chai shimicunata nishca jipami Jesusca Galilea llactamanda rirca. Chai jipaca Jordán yacu chaishuj ladoman chimbashpami, Judea llactapa cazi último pushtucunaman chayarca. 2 Ashtaca ashtaca gentecunami Jesustaca catinajurca. Chaipimi ungushcacunataca jambirca.

3 Huaquin fariseocunaca Jesús imata nijta ricungapallami cashna tapunajurca: “Leypi nishcashnaca shuj jarica paipa huarmimanda yangata imamandapash divorciarinaca ¿alichu can?”. 4 Chaimi Jesusca nirca: “Callaripica jarita y huarmitami Taita Diosca rurarca. Chaitaca ¿nachu liishcanguichi? 5 ‘¿Nachu paica nirca, jarica paipa taitata, paipa mamata saquishpami, paipa huarmihuan causanga,* ishcandimi shujlla aichashna tucunga’ nishpa? 6 Paicunaca ñana ishcaichu can. Sino shujlla aichami can. Shinaca, Taita Dios tandachishcataca nipipash na separanachu can”. 7 Chaimi fariseocunaca nirca: “Shinaca ¿imamandata Moisesca, divorciarina papelta cushpa, huarmimanda divorciarinallami can nirca?”. 8 Fariseocuna shina nijpimi Jesusca nirca: “Canguna nali shungucuna cajpimi Moisesca cangunapa huarmimanda divorciarichun saquirca. Pero primer jarita, primer huarmita Taita Dios rurashpaca, paicuna divorciarichunga na munarcachu. 9 Cangunataca ninimi, cusaca paipa huarmi huainayana juchapi* urmashca cajpillami divorciarita ushan. Paipa huarmi napash huainayana juchapi* urmashca cajpita divorciarishpa shujhuan cazarashpaca, huainayana juchapimi* urmajunman”.

10 Chaita uyashpami Jesuspa discipulocunaca nirca: “Shinaca, cazarajpi chashna pasana cajpica, mejor na cazarashparapashmi ali can”. 11 Chaimi Jesusca nirca: “Ñuca nishca shimicunataca na tucuicuna pactachita ushanllu. Taita Diospa ayudahuanllami huaquingunaca soltero causaita ushan. 12 Huaquingunaca mamapa vijsamandapachami huarmihuan cana munaitaca na charishpa nacirin.* Cutin shujcunaca gentecunapa culpamandami huarmihuan cana munaitaca na charin. Cutin shujcunacarin, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernomandami na cazaran. Na cazarashpa solterolla causaita ushashpaca, alitami ruranajun” nirca.

13 Chai jipami gentecunaca, Jesús paicunapa huahuacunata bendiciashpa* paicunamanda mañachun huahuacunataca paipaman apamurca. Shinapash Jesuspa discipulocunaca jarcashpami paicunata rimarca. 14 Pero Jesusca nircami: “Huahuacuna ñucapaman quimirichun saquipaichi, ama trancaichichu. Porque jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca huahuacunashna caj gentecunapami can” nirca. 15 Chai jipami Jesusca chai huahuagucunata bendiciashpa* chaimanda rirca.

16 Chaipimi shuj joven runagu Jesuspaman quimirishpa cashna tapurca: “Yachachij, para siempre causaita ushangapaca ¿ima ali ruraicunatata rurana capani?”. 17 Chaimi Jesusca nirca: “¿Imashpata ima ali ruraicunatata rurana cani nishpa ñucata tapujuhuangui? Taita Diosllami ali can. Shinaca para siempre causangapaj munashpaca, Taita Diospa mandashcacunatami siempre cazuna cangui”. 18 Shina nijpimi “¿maijan mandashcacunatata cazuna capani?” nishpa tapurca. Chaimi Jesusca nirca: “Na huañuchinachu cangui, cazarashca jahuaca na shujhuan canachu cangui, na shuanachu cangui, na llullanachu cangui. 19 Canba Taitata, canba mamatapash respetanami cangui, imashinami canllata juyaringui shinallatami canba projimotapash* juyana cangui”. 20 Chaimi chai joven runaguca nirca: “Siempremi cai mandashcacunataca pactachishpa causajupashcani. ¿Imatata ashtahuanga rurana capani?”. 21 Shina nijpimi Jesusca nirca: “Ima pandapash illa* cangapaj munashpaca, canba charishcacunata jatungapaj rishpa, chai culquitaca pobre gentecunaman caragri. Shina rurashpami Taita Diospa ñavipica charij charij ricuringui. Chai jipaca ñucata catingapaj shamunallami cangui”. 22 Chaita uyashpami chai joven runaguca, ashtaca cosascunata charishcamandaca llaqui llaqui rirca. 23 Chaimi Jesusca paipa discipulocunataca nirca: “Ciertopachami cangunataca nini, charij charij runapaca, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoman yaicunaca shinllipachami canga. 24 Cutinbashmi cangunataca cashna nini, shuj charij charij runapaca, Taita Diospa Gobiernoman yaicunaca na facilchu can. Chaipa randica, shuj camello animalrapashmi aguja utujutaca ashtahuan fácil yalinman”.

25 Chaita uyashpami Jesuspa discipulocunaca ninanda manllarishpa ninajurca: “Shinaca ¿pita salvarita ushangayari?”. 26 Paicunapa ñavita ricushpami Jesusca nirca: “Gentecunapa yuyaipica chaica na rurai ushanashnallami ricurin. Pero Taita Diosca tucuitami rurai ushan”.

27 Chaimi Pedroca nirca: “Shinapash ñucanchicunaca, quiquinda catimandami tucuita saquishcanchi. Shinaca ¿imatashi ñucanchica chasquishun?” nirca. 28 Chaimi Jesusca paicunataca nirca: “Ciertopachami cangunataca nini, tucuita mushujta rurana tiempoca chayamungami. Shinallata Runapa Churica* reycuna tiarina punchapamba pushtupimi tiaringa. Chaipimi cangunaca ñucata catishcamandaca 12 tiarinacunapi tiarishpa, Israel llactapa 12 jatun familiacunata juzganguichi. 29 Ñucata catimanda paicunapa huasicunata, huauquicunata, panicunata, taitata, mamata, huahuacunata y alpacunata saquijcunaca, chaicunamanda 100 viaje yalitami chasquinga. Shinallata, para siempre causaitapashmi ushanga.

30 ”Shinapash, pundapi churai tucushcacunaca, ultimomanmi churai tucunga. Cutin ultimopi churai tucushcacunaca, pundapimi churai tucunga.

20 ”Jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoca, uvas pamba dueño ali horata llujshishpa, trabajadorcunata mascangapaj rishca runagushnami can. 2 Uvas pamba dueñoca, diariomi shuj denario* culquita pagasha nishpa trabajadorcunahuanga parlarca. Shina nishca jipami, trabajadorcunataca paipa uvas pambaman cacharca. 3 Ña las 9 de la mañana tucujujtapashmi uvas pamba dueñoca plazaman rirca. Chaipimi shuj gentecunapash trabajota na tarishca shayanajujta ricurca. 4 Chaimi paicunataca nirca: “Cangunapash ñuca uvas pambapi trabajagripaichi. Mashnata pagana cashcagutaca pagapashallami”. 5 Shina nijpimi paicunaca trabajangapaj rirca. Chai jipaca cutinmi uvas pamba dueñoca chaupi punlla tucujujtapash, las 3 tucujujtapash trabajadorcunata mascangapaj plazaman rirca. 6 Shinallata, chishi las 5 tucujujtapashmi uvas pamba dueñoca cutin plazaman rirca. Shuj gentecunapash plazapi shayanajujta ricushpami, paicunataca tapurca: ‘¿Imashpata punlla entero na trabajashpa caipi shayanajunguichi?’. 7 Chaimi paicunaca nirca: ‘Trabajachun pipash na apajpimi caipi shayanajupanchi’. Chaimi uvas pamba dueñoca, ‘cangunapash ñuca uvas pambapi trabajagripaichilla’ nirca.

8 ”Ña tutayajpimi uvas pamba dueñoca, paipa uvas pambata cuidadorta* cayashpa nirca: ‘Trabajadorcunata cayashpa pagapai. Primeroca ultimoman shamushcacunaman pagapangui. Jipamanga primero shamushcacunaman pagapangui’ nirca. 9 Las 5 tucujujta trabajangapaj shamushcacunaca, cada unomi shuj denario culquita chasquirca. 10 Chaimandami punlla entero trabajashca trabajadorcuna shamushpaca, ñucanchimanga ashtahuanmi paganga yanajurca. Shinapash, cuidadorca shuj denariotallatami paicunamanbash pagarca. 11 Shuj denariota chasquishpami, chai trabajadorcunaca uvas pamba dueñotaca reclamashpa rimanajurca: 12 ‘Ñucanchica ushashca rupaipimi punlla entero trabajashcanchi. Shinapash ultimoman shamushcacunaca shuj horasgutallami trabajashca. ¿Shina cajpipashchu paicunamanbash igual pagajungui?’. 13 Chaimi uvas pamba dueñoca shuj trabajadortaca nirca: “Candaca imapash nalitaca na rurapashcanichu. ¿Nachu shuj denario culquitami pagasha nishpa canhuanga parlariparcanchi? 14 Canman pagashca culquita japishpa ripailla. Ultimoman shamushcamanbashmi canman mashnata pagashcatallata pagangapaj munani. 15 ¿Nachu ñuca culquihuanga imata munashcatapash ruranalla cani? ¿O paicunahuan ñuca ali* cajpichu envidiajungui?* 16 Shinaca, ultimopi churai tucushcacunaca pundapimi churai tucunga. Cutin pundapi churai tucushcacunaca, ultimomanmi churai tucunga” nirca.

17 Jerusalenman vichai rinajushpaca, paipa 12 discipulocunatalla shuj ladoguman apashpami Jesusca nirca: 18 “Jerusalenmanmi vichai rinajunchi. Chaipimi Runapa Churitaca* sacerdote principalcunaman y Leyta yachachijcunaman entreganga. Chaimi paicunaca, paica huañuchi tucunami can ninajunga. 19 Shinallata, Runapa Churitaca* na judiocunamanmi entreganga. Paicunami burlarishpa, azialashpa jatun racu caspipi* huarcushpa huañuchihuanga. Shinapash quimsa punllahuanga causachi tucungami”* nirca.

20 Chai jipami, Zebedeopa huarmica paipa ishcai churicunandi Jesuspaman quimirirca. Paica shuj favorta mañangapami Jesuspa ñaupapi cumurirca. 21 Chaimi Jesusca “¿imagutata munapangui?” nishpa tapurca. Shina nijpimi Zebedeopa huarmica nirca: “Quiquinba Gobiernopi mandangapaj tiarishpaca, cai ishcai ñuca churigucunataca shujtaca canba ali ladoman, cutin chaishujtaca canba lluqui ladoman tiarichipachunmi munapani”. 22 Chaimi Jesusca nirca: “Imata mañajushcataca cangunaca na yachanguichichu. Ñuca ñalla ufiagrijuj copamandaca ¿cangunapashchu ufiaita ushagringuichi?” nirca. Shina nijpimi paicunaca, “ari ushapashunmi” nirca. 23 Chaimi Jesusca nirca: “Cangunaca ñuca copamandaca ufianguichillatami. Pero pi ñuca ali ladopi tiarinata, pi ñuca lluqui ladopi tiarinataca na nita ushanichu. Chai pushtucunaca ñuca Taita agllashcacunapami can” nirca.

24 Chaita yachaj chayashpami chaishuj 10 discipulocunaca, Santiagohuan y Juanhuan culirarca. 25 Shinapash Jesusca paipa 12 discipulocunata tandachishpami nirca: “Cangunaca alimi yachanguichi, llactata mandajcunami gentecunataca paicuna munashcashna mandan. Autoridadta charijcunapashmi gentecunataca nali tratan. 26 Shinapash cangunapuraca na chashna canachu canguichi. Ashtahuangarin, cangunapurapi maijanbash importante cangapaj munashpaca, shujcunata sirvinami canguichi. 27 Cutin, cangunapurapi maijanbash primero cangapaj munashpaca, esclavoshnami shujcunata sirvina canguichi. 28 Runapa Churica* paita sirvichunga na shamurcachu. Sino shujcunata sirvingapami shamurca. Shinallata, shuj preciota paganshna paipa causaita* cushpa ashtaca gentecunata libre saquingapami shamurca” nirca.

29 Jericó llactamanda paicuna llujshinajujpica, ashtaca ashtaca gentecunami catishpa rinajurca. 30 Chaipimi ishcai ñausa runagucunaca ñan ladopi tianajurca. Jesús chaita yalijujta uyashpami paicunaca caparinajurca: “Davidpa Churi* ñucanchi Señorlla, ñucanchitaca llaquihuayari”. 31 Chaimi gentecunaca, upallaichi nishpa paicunataca rimanajurca. Pero chai ñausa runagucunaca ashtahuan shinllitami cashna nishpa caparinajurca: “Davidpa Churi* ñucanchi Señorlla, ñucanchitaca llaquihuayari” nishpa. 32 Chaimi Jesusca shayarishpa quidarca.* Ashtahuangarin paicunata cayashpami nirca: “¿Imaguta rurachunda munapanguichi?”. 33 Chaimi paicunaca nirca: “Ñucanchi Señorlla, cutin ricungapami munapanchi” nishpa. 34 Paicuna shina nijpimi, Jesusca ninanda llaquirishpa paicunapa ñavita tacarirca. Shina tacarijhuanmi paicunaca ali ricui ushashpa Jesusta cati callarirca.

21 Jerusalenman ña chayajushpaca, Betfagué shuti pueblomanmi Jesusca paipa discipulocunandi chayarca. Olivos shuti lomapi cashpami, paipa ishcai discipulocunataca cashna nishpa cacharca: 2 “Chimba lado puebloman ripaichi. Chaiman chayashcandimi, shuj maltun burrugu paipa mamahuan shayajujta taringuichi. Chai burrugucunata cacharishpa caiman apamupanguichi. 3 Pipash imatapash nijpica cashna ninguichi: ‘Ñucanchi Señormi cai burrugucunataca minishtijupan’ nishpa. Shina nijpica burrugucunataca apamuchun saquingallami” nirca.

4 Taita Dios paipa profetaman nishca shimicuna pactarichunmi shina pasarca. Chai profetaca cashnami nishcarca: 5 “Sion llactamanda gentecunamanga ninguichi: ‘Ricui, cangunapa reyca cangunapaman shamujunmi. Paica humildemi can. Paica shuj burrugupi tiarishpami shamujun. Ari, shuj maltun burrugupi tiarishpami shamujun’”.

6 Shina nijpimi Jesuspa discipulocunaca, Jesús imata mandashcata rurangapaj rirca. 7 Paicunaca ishcandi burrugucunata apamushpami, burrugucunapa jahuapica, paicunapa jahualla churajunata churarca. Chai jipami Jesusca maltun burrugupi tiarirca. 8 Cazi tucui gentecunami paicunapa jahualla churajunataca Jesús yalina ñanbi mandanajurca. Cutin shujcunaca yuracunamanda o quirucunamanda ramacunata faquishpami ñanbi mandanajurca. 9 Ashtahuanbash, ñaupashpa rinajuj gentecunapash y Jesusta catishpa rinajuj gentecunapashmi cashna nishpa caparinajurca: “Davidpa Churita* salvapai nishpami rogapanchi. Jehová* Diospa shutipi shamujca bendiciashca cachun. Jahua cielopi tiajuj Taita Dioslla, paita salvapai nishpami mañapanchi” ninajurcami.

10 Jerusalén llactaman Jesús yaicujpica, tucuilla gentecuna manllarishpami “¿paica pitayari?” nishpa tapunajurca. 11 Chaimi gentecunaca ninajurca: “Paica profeta Jesusmi can. Paica Galilea llactapi tiajuj Nazaret pueblomandami can” ninajurca.

12 Jesusca Taita Diospa templo huasiman yaicushpami, chaipi jatushpa tianajuj gentecunatapash y randinajuj gentecunatapash tucuillata llujchishpa cacharca. Culquita cambiashpa tianajuj gentecunapa mezacunataca, ladomanmi shitashpa saquirca. Palomacunata jatungapaj churana bancacunatapash ladomanmi shitashpa saquirca. 13 Paicunataca nircami: “Taita Dios escribichishca shimicunapica nijunmi: ‘Ñuca huasitaca, Taita Diosta mañana huasi nishpami rijsinga’ nishpa. Pero cangunaca shuacuna causana huasitami ruranajunguichi” nirca. 14 Taita Diospa templo huasipi cajpica ñausagucunapash y suchugucunapashmi Jesuspaman quimirimunajurca. Chaimi Jesusca paicunata jambirca.

15 Taita Diospa templo huasipica huahuacunapashmi cashna caparinajurca: “Davidpa Churita* salvapai nishpami rogapanchi” nishpa. Huahuacuna shina caparinajujta uyashpa, Jesuspa milagrocunata ricushpami sacerdote principalcunapash y Leyta yachachijcunapash ninanda culiranajurca. 16 Chaimi Jesustaca ninajurca: “¿Huahuacuna imata ninajujtaca uyajunguichu?”. Shina nijpimi Jesusca nirca: “Ari, uyajunimi. Shinapash ¿nachu cangunaca Taita Dios escribichishca shimicunapica liishcanguichi, ‘uchilla huahuacunapash y chuchujuj huahuacunapashmi candaca alabanga’ nishcata?”. 17 Chai jipaca Jerusalenmanda rishpami Jesusca Betania shuti puebloman rirca. Chaipimi Jesusca pacarirca.

18 Jesusca Jerusalén llactaman tutamandata tigrajushpami yarjachirca. 19 Chaimandami shuj higos yurata ñanbi ricushpaca, Jesusca chai yuraman quimirirca. Pero chai yurapica ni shuj higosta na tarircachu. Solo fangacunallami tiashcarca. Chaimi paica cashna nirca: “Cunanmanda vichaimanga nimapash na cutinga cai yurapica fucungachu”. Shina nijhuanmi chai higos yuraca chaquirca. 20 Chaita ricushpami Jesuspa discipulocunaca ninanda manllarishpa cashna ninajurca: “¿Imamandata chai higos yuraca ñapash chaquirca?”. 21 Chaimi Jesusca nirca: “Ciertopachami cangunataca nini, tucui shunguhuan crishpa y na dudashpaca, cai higos yurata ñuca chaquichishcatapash yalimi ruraita ushanguichi. Tucui devocionhuan crishpaca cai urcutaca ‘caimanda anchurishpa, mar yacuman huashajui’ nita ushanguichimi. Shina nijpica, shinami pasanga. 22 Tucui shunguhuan crishpa mañashpaca imata mañashcataca chasquinguichimi” nircami.

23 Taita Diospa templo huasiman yaicushpa yachachijujpimi, sacerdote principalcunapash y llactapi autoridadta charijcunapash Jesuspaman quimirishpa tapunajurca: “¿Pi mandajpita caicunataca rurajungui? ¿Pita chashna rurachunga mandarca?”. 24 Chaimi Jesusca nirca: “Ñucapashmi quiquingunataca shuj tapuita rurangapaj munani. Ñuca tapushcata canguna tigrachijpica, pi mandajpi cai cosascunata rurashcataca villashallami. 25 Shinaca, Juanga ¿pi mandajpita bautizajurca? ¿Taita Dios jahua cielomanda mandajpichu bautizajurca? ¿O gentecuna mandajpichu bautizajurca?” nircami. Shina tapujpimi paicunapura cashna parlarinajurca: “Taita Dios jahua cielomanda mandajpimi bautizajurca nijpica, ‘shinaca imashpata na crircanguichi ningami’. 26 Cutin, gentecuna mandajpimi bautizajurca nijpica, gentecunaca culirangami. Porque tucuilla gentecunami Juandaca profeta nishpa ricun” nirca. 27 Chaimi sacerdote principalcunapash y llactapi autoridadta charijcunapash “na yachanchichu” ninajurca. Shina nijpimi Jesusca nirca: “Shinaca, pi mandajpi cai cosascunata rurashcataca ñucapash na villashachu.

28 ”Cangunaca ¿imatata ninguichiman? Shuj runagumi ishcai churicunata charirca. Rucu churipaman quimirishpami nirca: ‘Ñuca churilla, cunan punllaca uvas pambapi trabajangapaj ripai’. 29 Chaimi chai churica nirca: “Na ringapaj munanichu” nishpa. Pero jipaman arripintirishpami, uvas pambapi trabajangapaj rirca. 30 Chai jipaca cati churipaman quimirishpami, paitapash uvas pambapi trabajagripai nirca. Chaimi cati churica paipa taitataca, ‘ari ripashallami’ nirca. Pero paica na rircachu. 31 Shinaca ¿maijan churita paipa taitapa nishcata rurarca?” Jesús shina tapujpimi paicunaca nirca: “Rucu churimi taitapa nishcata rurarca” nishpa. Chaimi Jesusca nirca: “Ciertopachami cangunataca nini, impuestota cobradorcunara, nali purij huarmicunarami* cangunata mishashpa Taita Diospa Gobiernomanga yaicunga. 32 Cangunaca Juan shamushpa ali ñanda ricuchijpipash na crircanguichichu. Cutin, impuestota cobradorcuna, nali purij huarmicunaca* Juanbica crircami. Pero cangunaca ni chaita ricushpapash, nimata na arripintirishpami paipica na crircanguichi.

33 ”Cai comparaciondapash uyapaichi. Shuj runaguca paipa pambapimi uvasta tarpurca. Chai jipami chai muyundi pambapica shuj pircata shayachirca. Chaipica uvasta saruna pushtutapash y shuj jatun huasitapashmi* rurarca. Chaita rurashca jipami chai uvas pambataca, tarpuj runacunaman partido cushpa caru llactaman rirca. 34 Uvasta cozechana tiempo chayajpimi, alpa dueñoca pai japina uvasta japichun, paipa esclavocunataca partido tarpuj runacunapaman cacharca. 35 Pero chai runacunaca chai esclavocunata japishpami shujtaca ushashcata macarca. Chaishujtaca huañuchishpami saquirca. Cutin chaishujtaca rumicunahuan pigashpami* saquirca. 36 Chaimi alpa dueñoca, shuj esclavocunata cutin cacharca. Shinapash, partido tarpuj runacunaca, chai esclavocunatapashmi shinallata rurarca. 37 Chaimi alpa dueñoca, ‘ñuca churitaca respetangami’ nishpa, paipa churita cacharca. 38 Shinapash, alpa dueñopa churita ricushpaca, tarpuj runacunaca cashna nishpami parlarinajurca: ‘Paimi cai alpataca japinga. Jacuchi, cai alpata ñucanchicuna japingapaj paita huañuchishunchi’. 39 Shina nishpami, alpa dueñopa churitaca japishpa, uvas pambamanda llujchishpa huañuchirca. 40 Shinaca uvas pamba dueño tigramushpaca ¿imatashi tarpuj runacunataca ruranga?”. 41 Jesús shina nijpimi, sacerdote principalcunapash y llactapi autoridadta charijcunapash ninajurca: “Tarpuj runacunataca millaicuna cashcamandami, alpa dueñoca huañuchinga. Uvas pambatapash shujcunamanmi partido cunga. Paicunami, cozechana tiempo chayajpica, cozechashca uvasmandaca mashnata cuna cashcata alpa dueñomanga cunga” ninajurca.

42 Chai jipami Jesusca nirca: “Taita Dios escribichishca shimipica cashnami nijun: ‘Huasichijcuna na valichishpa shitashca rumillatami, ashtahuan importante rumi* tucushca. Chaitaca Jehová* Diosmi rurashca. Chaimandami ñucanchicunapaca shuj milagro can’. Chaitaca ¿nachu ima horapash cangunaca liishcanguichi? 43 Chaimi cangunataca nini, Taita Diosca paipa Gobiernopi canguna japina bendiciongunata quichushpami, paipa munaita ruraj gentecunaman cunga. 44 Shinallata, pipash cai rumi jahuapi urmashpaca ninandami llaqui apanga. Cutin, pipa jahuapipash cai rumi urmashpaca, huañuchishpami saquinga” nishpa.

45 Sacerdote principalcunapash y fariseocunapash Jesús parlashca comparaciongunata uyashpaca, paicunamanda parlajushcatami cuenta japirca. 46 Chaimi paicunaca Jesusta prezo churangapaj munanajurca. Pero gentecunata manllaimandami na shina rurarca. Porque gentecunaca profetami can nishpami Jesustaca ricun carca.

22 Jesusca cutinbashmi imacunahuanbash comparashpa yachachirca. Paicunataca nircami: 2 “Shuj reyca paipa churipa cazamientopami shuj jatun micuita rurajurca. Jahua cielopi Taita Diospa Gobiernotaca chai reyhuanmi comparaita ushanchi. 3 Chai reyca cazamientoman invitashca gentecunata pushamuchunmi paipa esclavocunata cacharca. Pero invitashcacunaca na shamungapaj munarcachu. 4 Chai jipaca shuj esclavocunatapashmi cashna nishpa cacharca: ‘Invitashcacunataca cashna nipanguichi: “Micunapash ñami yanushcalla. Ñucapa huagracunapash y ashtahuan vira animalcunapash ñami huañuchishcalla can. Tucuimi ña listo can. Cazamientoman shamupaichilla nijunmi”’. 5 Shinapash invitashca gentecunaca na uyashpa rircallami. Huaquingunaca paicunapa tarpushca pambacunaman, chaishujcunaca paicunapa negociocunamanmi rirca. 6 Cutin chaishuj invitashca gentecunaca, esclavocunata japishpami macashpa huañuchirca.

7 ”Chashna rurajpimi chai reyca ninanda culirashpa chai huañuchidor* runacunata huañuchichun y paicunapa llactatapash rupachishpa saquichun paipa soldadocunata cacharca. 8 Chai jipami paipa esclavocunataca nirca: ‘Cazamientopaca ñami tucui listo can. Shinapash invitashca gentecunaca caipi canataca na miricinllu. 9 Shinaca jatun ñangunaman rishpa, chai ñangunapi tuparishca tucuilla gentecunata cazamientoman shamuchun invitapaichi’ nirca. 10 Chaimi esclavocunaca jatun ñangunaman rishpa, alicuna cajpi nalicuna cajpipash tucuilla tuparishca gentecunata invitarca. Shinami cazamiento huasipica invitashca gentecunaca junda micunajurca.

11 ”Chaipimi reyca invitashca gentecunata ricungapaj yaicurca. Chaipica cazamientoman rina ropata* na churajushca runagutami ricurca. 12 Chaimi chai runataca nirca: ‘¿Imashpata cazamientoman rina ropataca na churajushpa shamurcangui?’. Shina nijpica chai runaca upallami quidarca.* 13 Chaimi chai reyca paipa sirvijcunataca nirca: ‘Cai runataca chaqui maqui huatashpa, yana yana canllaman shitaichi. Chaipimi paica ninanda huacajunga y quirucunatapash canirijunga’ nircami.

14 ”Invitashcacunaca ashtacami can. Pero agllashcacunaca huaquingunallami can” nircami.

15 Chai jipami fariseocunaca chaimanda rishpa, Jesús imata nijpipash chaihuanllata paita juchachingapaj parlarinajurca. 16 Chaimandami fariseocunaca paicunapa discipulocunatapash y Herodespa discipulocunatapash Jesusta cashna nichun cacharca: “Yachachij, quiquin nunca na llullajtaca alimi yachapanchi. Taita Diospa munaita cabalta yachachijtapash alimi yachapanchi. Quiquinga shujcunapa ñaupapi ali ricurinatapash na mascanguichu. Shujcuna imashina cajtapash na ricujunguichu. Chaitapash alimi yachapanchi. 17 Shinaca ¿imatata nipanguiman? Roma llactapa reyman* impuestocunata paganaca ¿alichu can, o nachu ali can?” nishpa. 18 Pero Jesusca paicuna nalicunata pensanajujta yachashpami paicunataca nirca: “Llulla runacuna ¿imashpata ñucataca imashinapash pandachingapaj munanajunguichi? 19 Impuestocunata pagana shuj monedata ricuchihuaichi”. Shina nijpimi paicunaca shuj denario culquita Jesusmanga curca. 20 Chaimi paicunataca tapurca: “Cai monedapica ¿pipa ñavita tiajun? ¿Pipa shutita escribishca tiajun?”. 21 Chaimi paicunaca nirca: “Roma llacta reypa* ñavi y paipa shutimi tiajun”. Shina nijhuanmi Jesusca cashna nirca: “Shinaca, Roma llactapa reyman pagana cashcataca, Roma llactapa reyman pagaichi. Pero Taita Diosman cuna cashcataca, Taita Diosman cuichi”. 22 Chashna nijta uyashpami paicunaca manllarishpa Jesustaca ñana imatapash nishpa rircalla.

23 Chai punllallatami, huañushcacuna causarijta na crij saduceocunaca Jesuspaman shamushpa cashna tapurca: 24 “Yachachij, Moisesca nircami: ‘Shuj runa paipa huarmihuan huahuata na charishpa huañujpica, paipa randi huahuacunata charingapami paipa huauquica, chai viuda huarmihuan cazarana can’ nishpa. 25 Shinaca, shuj familiapica 7 huauquicunami tiashcarca. Punda huauqui cazarashpaca, paipa huarmihuan huahuata na charishpallatami huañurca. Chaimi chai viuda huarmiguhuanga cati huauqui cazararca. 26 Cati huauquipashmi chai huarmihuan huahuata nara charishpallata huañurca. Chaipa cati huauquipash shinallatami pasarca. Último huauquicamanmi shinallata pasarca. 27 Chai 7 huauquicuna huañushca jipaca chai huarmigupashmi huañurca. 28 Shinaca huañushcacuna causarijpica ¿maijan huauquishi chai 7 puracunamandaca chai huarmipa cusa canga? Porque chai huarmica chai 7 huauquipuracunahuanmi cazarashca carca”.

29 Shina nijpimi Jesusca nirca: “Cangunaca Taita Dios escribichishca shimicunapi imata nijtapash na yachanguichichu. Shinallata, Taita Dios paipa poderhuan imatalla rurai ushajtapash na yachanguichichu. Chaimandami pandarinajunguichi. 30 Huañushcacuna causarijpica, jaricunapash, huarmicunapash na cazaranajungachu, jahua cielopi angelcunashnami canga. 31 Huañushcacuna causarinataca cangunaca ñami liishcanguichi. Taita Dios cangunaman imata nishcataca ¿nachu liishcanguichi? Taita Diosca nircami: 32 ‘Ñucaca Abrahanba, Isaacpa y Jacobpa Taita Diosmi cani’ nishpa. Taita Diosca huañushcacunapa Taita Diosca na canllu. Sino causajcunapa Taita Diosmi can” nircami. 33 Chaimi ashtaca gentecunaca, Jesuspa yachachishcacunata uyashpa ninanda manllarinajurca.

34 Saduceocuna Jesusta nimata na ni ushashcata yachaj chayashpami fariseocunaca saduceocunahuan tandanajushpa Jesuspaman shamurca. 35 Paicunapuramanda shuj runaca Moisesman Cushca Leyta alipacha yachajmi carca. Paica Jesusta pandachingapaj munashpami tapurca: 36 “Yachachij, Moisesman Cushca Leymandaca ¿maijanda ashtahuan importante mandamiento can?”. 37 Chaimi Jesusca nirca: “‘Canba Taita Dios Jehovataca* canba tucui shunguhuan, canba tucui causaihuan* canba tucui yuyaihuanmi juyana cangui’ nirca. 38 Chai mandamientomi ashtahuan importante, primer mandamiento can. 39 Cati mandamientopash cashnami nijun: ‘Canba projimotaca* can juyarinshnallatami juyana cangui’ nishpa. 40 Cai ishcai mandamientocunami Moisesman Cushca Leypapash y Profetacunapa escribishcacunapapash sapishna can” nirca.

41 Chai jipaca, fariseocuna chaipi tandanajushca cajpillatami Jesusca cashna nishpa tapurca: 42 “Cristomandaca ¿imatata pensanguichi? Paica ¿pipa churita can?”. Shina nijpimi paicunaca “Davidpa” nirca. 43 Chaimi Jesusca paicunataca tapurca: “Shinaca ¿imamandata Davidca, Taita Diospa espíritu santo yuyachijpi paitaca Ñuca Señorlla nirca? Davidca nircami: 44 ‘Jehová* Diosca ñuca Señortaca nircami: “Canba tucuilla contracunata canba chaquihuan saruchun ñuca churangacamanmi, canga ñuca ali ladopi tiajuna cangui”’ nishpa. 45 Shinaca Davidllata, Cristota Ñuca Señorlla nijpica ¿imashinata Cristoca Davidpa churi caita ushanman?”. 46 Shina nijpica, nipi ñana imatapash nita usharcachu. Chai punllamandapachami paicunaca ñana imatapash Jesustaca tapungapaj munarca.

23 Chai jipami Jesusca ashtaca gentecunata y paipa discipulocunatapash nirca: 2 “Leyta yachachijcuna y fariseocunaca Moisés yachachishcatami yachachinchi yanmi. 3 Shinaca paicuna imata yachachishcataca tucuita pactachinallami canguichi. Pero paicuna imata rurashcataca na ruranachu canguichi. Porque paicunaca, paicuna imata yachachishcataca na ruranajunllu. 4 Paicunapa mandashcacunaca shuj llashaj quipishnami can. Chai llashaj quipitashnami gentecunapa rigrapi churanajun. Pero paicunaca shuj dedohuanllapash na alzangapaca munanllu. 5 Paicunaca imata rurashpapash gentecuna ricuchunllami ruran. Shinallata, Diablo ama imatapash rurachun nishpami, uchilla cajacunatapash* ashtahuan jatunyachishpa frentepi y lluqui lado maquipipash huatarishca purin. Paicunapa churajunapipash ashtahuan largo flecoscunatami churan. 6 Fiestacunapipash, ashtahuan ali pushtucunapi tiajunatami gushtan. Sinagoga huasicunapipash ñaupa asientocunapi tiarinatami gushtan. 7 Plazacunapipash gentecuna saludachun, Yachachij* nishpa parlachunmi munan. 8 Pero cangunata Yachachij* nishpa parlachunga na saquinachu canguichi. Porque cangunapa Yachachijca shujllami can. Cangunaca tucuicunami huauquicuna* canguichi. 9 Cai alpapipash na pitapash taita nijunachu canguichi. Cangunaca shujlla Taitatami charinguichi. Paica jahua cielopimi can. 10 Shinallata mandaj nishpa cangunata parlachunbash na saquinachu canguichi. Porque cangunata Mandajca shujllami can, Cristomi can. 11 Ashtahuangarin, cangunapurapi ashtahuan importante cajcunaca shujcunata sirvinami can. 12 Jariyashpa purijcunaca humillai tucungami. Pero humildecunaca alipimi churai tucunga.

13 ”Leyta yachachijcunapash y fariseocunapash aij imachari tucunguichi. Cangunaca llulla runacunami canguichi. Jahua cielopi Taita Diospa Gobiernoman yaicuna pungutapash vichashpami* shuj gentecuna yaicuchunbash na saquinguichi. Chaimi cangunapash na yaicunguichi y yaicungapaj munajuj gentecuna yaicuchunbash na saquinajunguichi. 14 *

15 ”Leyta yachachijcunapash y fariseocunapash aij imachari tucunguichi. Cangunaca llulla runacunami canguichi. Cangunaca judío tucuchunmi, caru caruta rishpa gentecunataca mascashpa puringuichi. Shinapash chai gentecuna judío tucujpica, tucuchi tucuchunmi* cangunatapash yali pecadorcuna cachun ruranguichi.

16 ”Cangunaca, aij imachari tucunguichi. Ñausacunami canguichi. Shina cashpapashmi maita rina ñanda shujcunaman ricuchinajunguichi. Cangunaca ninguichimi: ‘Taita Diospa templo huasimanda juramentushpaca, ima nishcata pactachinaca na minishtirinllu. Pero Taita Diospa templo huasipi tiaj oromanda juramentushpaca, ima nishcataca pactachinapachami can’ nishpa. 17 Muspacuna, ñausacunami canguichi. ¿Imata ashtahuan importante can? ¿Orochu ashtahuan importante can? ¿O Taita Diospa templo huasichu ashtahuan importante can? Taita Diospa templo huasimi ashtahuan importante can. Oroca Taita Diospa templo huasimandallami Taita Diospa ñaupapica limpio ricurin. 18 Cangunaca cashnatapashmi ninata yachanguichi: ‘Altarmanda juramentushpaca, ima nishcata pactachinaca na minishtirinllu. Pero altar jahuapi tiajuj ofrendamanda juramentushpaca, ima nishcataca pactachinapachami can’ nishpa. 19 Cangunaca ñausacunami canguichi. ¿Imata ashtahuan importante can? ¿Taita Diosman carana ofrendachu ashtahuan importante can? ¿O altarchu ashtahuan importante can? Altarmi ashtahuan importante can. Taita Diosman carana ofrendaca altarmandallami Taita Diospa ñaupapica limpio ricurin. 20 Chaimandami altarmanda juramentujcunaca altarmandapash y altar jahuapi tiajuj tucui cosascunamandapash juramentunajun. 21 Taita Diospa templo huasimanda juramentujcunaca, na chai templomandallachu juramentunajun, chai templopi Taita Diosmandapashmi juramentunajun. 22 Jahua cielomandami juramentuni nijcunaca, Taita Dios tiajuj pushtumandapash y chaipi tiajuj Taita Diosmandapashmi juramentunajun.

23 ”Leyta yachachijcunapash y fariseocunapash aij imachari tucunguichi. Llulla runacuna cangunaca menta, eneldo plantagucunamandapash, cominos muyugumandapashmi diezmota* cunata yachanguichi. Shinapash, Moisesman Cushca Leypi minishtirishca mandamientocunataca ladomanmi saquishcanguichi. Chaimi alita* ruranata, shujcunata llaquinata, Taita Diospi confianatapash ladoman saquishcanguichi. Mentamanda, eneldomanda, cominos muyumanda diezmotaca cunami carcanguichi. Pero Moisesman Cushca Leypi ashtahuan minishtirishca mandamientocunataca na ladoman saquinachu carcanguichi. 24 Ñausacunami canguichi. Shina cashpapashmi maita rina ñanda shujcunaman ricuchinajunguichi. Cangunaca, copapi shuj chuspi huashajujpica llujchinatami yachanguichi. Pero shina rurashpapash camello animaltaca langanguichillami.*

25 ”Leyta yachachijcunapash y fariseocunapash aij imachari tucunguichi. Llulla runacunami canguichi. Cangunaca jahualla maillashca, ucumanga mapa copashna, mapa platoshnami canguichi. Cangunapa shungupica shuana munaicunahuan y canguna munashcatalla rurana munaicunahuan jundami canguichi. 26 Cangunaca ñausa fariseocunami canguichi. Primeroca copa ucutara y plato ucutarami maillana canguichi. Chaimi copa huashapash y plato huashapash limpio quidanga.

27 ”Leyta yachachijcunapash y fariseocunapash aij imachari tucunguichi. Llulla runacunami canguichi. Cangunaca yurajlla pintashca bovedacunashnami canguichi. Chai bovedacunaca canllamanga juyaillagumi ricurin. Pero ucumanga huañushcacunapa tullucunahuan, imapash mapacunahuan jundami can. 28 Cangunaca chai bovedacunashnami canguichi. Shujcunapa ñaupapica ali gentecunashnallami* canguichi. Pero cangunapa shungupica llullana munaicunahuan, nalita rurana munaicunahuan jundami canguichi.

29 ”Leyta yachachijcunapash y fariseocunapash aij imachari tucunguichi. Llulla runacunami canguichi. Cangunaca profetacunapa bovedacunatami ruranguichi. Shinallata, Taita Diosta sirvijcunata* pambashca pushtucunatapash juyaillagutami arreglanata yachanguichi. 30 Ashtahuanbash ninguichimi: ‘Ñucanchi punda taitacunapa tiempopi causashca cashpaca, profetacunata huañuchichunga na paicunataca ayudanchimanllu carca’ nishpa. 31 Shina nishpaca, profetacunata huañuchishca gentecunapa huahuacuna cashcatami ricuchinajunguichi. 32 Shinaca, cangunapa punda taitacuna nalita rurashpa callarishcataca rurashpa tucuchichilla.

33 ”Cangunaca, millai culebrapa huahuacunashnami canguichi. Taita Dios juzgajpica ¿imashinata tucuchi tucunamandaca* salvarita ushagringuichi? 34 Chaimandami yachachijcunata, profetacunata alipacha yachajushcacunatapash cangunapaman cachamugrini. Huaquingunataca huañuchishpami jatun racu caspicunapi* huarcunguichi. Cutin shujcunataca, cangunapa sinagoga huasicunapimi azialanguichi. Shuj shuj llactacunaman rijpipash catiriashpami llaquichinguichi. 35 Na culpata charij* Abel runagumanda callarishpami, Baraquiaspa churi Zacariastapash huañuchircanguichi. Zacariastaca altar ladolla Taita Diospa templo huasi patiopimi huañuchircanguichi. Chashna na culpata charij cai alpapi gentecunapa yahuarta jichashcamandaca cangunaca paganguichimi. 36 Ciertopachami cangunataca nini, cai tiempopi gentecunami* cai tucui pecadocunamandaca llaquichi tucunga.

37 ”Jerusalenbi causanajuj gentecunalla. Cangunaca profetacunata huañuchidorcuna* y cangunapaman Taita Dios cachamushca runagucunatapash, rumicunahuan pigashpa* huañuchidorcunami canguichi. Imashinami shuj atalpaca paipa huahua pollogucunata tandachishpa paipa alas ucupi ugllan, shinallatami ñucaca cutin cutin cangunataca tandachingapaj munarcani. Pero cangunaca na munarcanguichichu. 38 Chaimi cangunapa cai templo huasitapash Taita Diosca jichushpa saquinga. 39 Cangunataca ninimi, cunanmanda vichaica ‘Jehová* Diospa shutipi shamujca bendiciashca cachun ningacamanmi, ñucataca na ricuhuanguichi’” nirca.

24 Taita Diospa templo huasimanda Jesús ña llujshijujpica, paipa discipulocuna quimirimushpami chai templo huasita ricuchinajurca. 2 Chaimi paicunataca nirca: “¿Chai templo huasita ricunajunguichichu? Ciertopachami cangunataca nini, chai templo huasipa rumicunaca shuj rumillapash na chaipillata quidangachu* tucuillami urmachishca canga” nircami.

3 Olivos shuti lomapi Jesús tiajujpimi, paicunalla rishpa paipa discipulocunaca tapunajurca: “¿Ima horashi cashna cosascunaca pasanga? ¿Ima señalta ricushpashi can tigramuna tiempo* chayamushcataca yachashun? Nali gentecuna tucuchi tucuna tiempo* chayamushcataca ¿ima señalta ricushpata yachashun? Chaitaca ñucanchiman villayari”.

4 Chaimi Jesusca nirca: “Yaipimi cana canguichi. Pipash cangunata pandachichunga na saquinachu canguichi. 5 Tauca gentecuna shamushpami ñuca shutita yanga utilizashpa ‘ñucami Cristo cani’ ninajunga. Shina nishpami ashtaca gentecunata umachinga. 6 Cangunaca shuj shuj pushtucunapi guerracuna tiajtami uyanguichi. Pero na manllarinachu canguichi. Porque chai cosascunaca pactaringapachami. Pero tucurimuica nara chayamungachu.

7 ”Gentecunaca paicunapurami macanajunga. Llactacunapash paicunapurami macanajunga. Ninan yarjaipashmi tianga. Terremotocunapash shuj shuj pushtucunapimi tianga. 8 Chai tucui llaquicunaca callarillami canga. Ashtahuan jatun llaquicunami tianga.

9 ”Chaipimi, cangunataca ninanda llaquichinga y huañuchishpami saquinga. Shinallata ñucapa catijcuna cashcamandami, shuj llactamanda gentecunapash cangunataca na ricunayachinga. 10 Ashtaca gentecunapashmi Taita Diosmanda caruyanga. Paicunapura na ricunayachirishpami paicunapurallata randi contracunaman entreganajunga. 11 Llullashpa villachij profetacuna ricurishpami, ashtaca gentecunata pandachinga. 12 Shinallata, nalita ruraj gentecuna miraimandami, ashtaca gentecunaca juyarishpa causanata saquinga. 13 Pero ultimocaman aguantashcacunatallami Taita Diosca salvanga. 14 Taita Diospa Gobiernomanda ali villaicunatapash, tucui llactapi gentecuna uyachunmi, mundo enteropi predicanajunga. Chai jipami tucurimuica chayamunga.

15 ”Shinaca profeta Daniel nishca shinami, tucuita tucuchij millanai llactataca* Taita Diospa pushtupi shayajujta ricunguichi. (Caita intindingapaca, caita liijujca aligutami pensarina can). 16 Shinaca, Judea llactapi cajcunaca urcucunapi pacajungapami calpana can. 17 Huasi terrazapi cajcunapash, paicunapa cosascunata japingapaca na huasi ucuman uriajunachu can. 18 Pambapi trabajanajujcunapash, na paicunapa jahualla churajunata mascangapaj tigranachu can. 19 Chai punllacunapi vijsayu* huarmicunalla y huahuata chuchuchinajuj huarmicunalla, aij imachari tucunguichi. 20 Chiri chiri punllacunapi, o sábado punllapi ama pacajushpa rina tucuchunmi Taita Diostaca mañariajunalla canguichi. 21 Porque chai punllacunaca, ninan manllanai llaqui tiempomi* canga. Chashna llaqui tiempoca, cai mundota rurashca punllacunamandapacha cunangamanbash nunca nara tiashcachu. Y cutinbash na tiangachu. 22 Chai tiempo largoyajpica pipash na salvarinmanllu. Pero Taita Diosca, pai agllashca gentecunamandami chai tiempo catichunga na saquinga.

23 ”Shinaca, ‘Cristoca caipimi can’ o ‘chaipimi can’ nishpa pipash nijujpica, na crinachu canguichi. 24 Porque Cristomi cani nij tucujcunapash y llullashpa villachij profetacunapash shuj shuj jatun milagrocunata rurashpami, Taita Diospa agllashcacunatapash pandachingapaj munanga. 25 Shinapash chashna pasanataca ñami advirtijuni. 26 Shinaca ‘paica desiertopimi can’ nishpa pipash nijpica na chaiman rinachu canguichi. Shinallata ‘huasi ucupimi can’ nijpipash na crinachu canguichi. 27 Porque Runapa Churi* tigramuna tiempoca* cielo enterota ninanda punchayachijuj michashnami* canga. 28 Huañushca cuerpocuna sirijuj pushtupimi aguilacunapash tandanajunga.

29 ”Chai llaqui punllacuna jipallami, indica amsayanga. Lunapash ñana punchayachingachu. Estrellacunapashmi jahua cielomanda urmanga. Jahua cielopi ima tiashcacunapash caiman chaimanmi cuyurinajunga. 30 Runapa Churipa* señalpashmi jahua cielopi ricuringa. Chaimi mundo enteropi gentecunaca ninandapacha huacanajunga. Shinallata Runapa Churitaca fuyucuna* jahuata paipa tucui poderhuan shamujujtapashmi paicunaca ricunga. 31 Shuj trompeta ninanda huacajpimi, paica Taita Diospa agllashcacunata tandachichun paipa angelcunata cachamunga. Paicunami cai mundopa chuscundi ladocunamanda* cielo callarijuj pushtumanda, cielo tucurijuj pushtucaman Taita Diospa agllashcacunataca tandachinga.

32 ”Higos yuramanda parlashca comparacionmanda yachajuichi. Higos malquishpa llullu fangacuna llujshi callarijpica, tarpuna tiempo ña chayamujujtaca alimi yachanguichi. 33 Cangunapash, cai tucui cosascuna pasajujta ricushpaca, Runapa Churi* ñalla chayamunatami* seguropacha cana canguichi. 34 Ciertopachami cangunataca nini, cai tiempopi gentecuna* nara huañujpillatami cai tucui cosascunaca pasanga. 35 Jahua cielopash y cai alpapash yalingami. Pero ñuca rimashca shimicunaca nunca na tucuringachu.

36 ”Caicuna ima punlla, ima hora* chashna pasanataca pipash na yachanllu. Jahua cielopi angelcunapash na yachanllu. Taita Diospa Churi ñucapash na yachanichu. Solo ñuca Taitallami yachan. 37 Porque Runapa Churi* tigramuna tiempoca* Noepa punllacunashnallatami canga. 38 Ninan Manllanai Tamia nara chayamushca punllacunapica, Noé runagu arcapi* yaicungacamanmi gentecunaca micushpa, ufiashpa cazarashpa causanajurca. 39 Ninan Manllanai Tamia chayamushpa tucuillata tucuchingacamanmi, chai gentecunaca na cuenta japishpa shina causanajurca. Runapa Churi* tigramuna tiempopash* shinallatami canga. 40 Ishcai runacuna pambapi trabajanajujpimi, shujtaca apanga. Cutin chaishujtaca saquinga. 41 Ishcai huarmicuna trigota cutanajujpimi shujtaca apanga. Cutin chaishujtaca saquinga. 42 Cangunapa Señor ima punlla shamunataca na yachanguichichu. Chaimandami siempre chaparianshna causana canguichi.

43 ”Caipi pensaripaichi: Tutapi ima horaspacha shua shamunata yachashpaca, huasi dueñoca rijchariami quidanman carca. Shua paipa huasiman yaicuchunbash na saquinmanllu carca. 44 Chaimandami cangunapash listo cana canguichi. Porque Runapa Churica* canguna na yashca horaspimi shamunga.

45 ”Amoca aliguta cazushpa, aliguta pensarishpa sirvij esclavomanmi, paipa huasipi sirvijcunaman micuna horaspi micunaguta carachun mingarca. Shinaca, chai esclavoca ¿pita can? 46 Paipa amo tigramushpa, tucuita pactachijujta japij shamujpica, chai esclavoca ninandami cushijunga. 47 Ciertopachami cangunataca nini, amoca paipa tucui charishcacunata cuidachunmi chai esclavomanga minganga.

48 ”Shinapash chai esclavoca naliman tigrashcanman. Shina naliman tigrashpa, ima horapash paipa shungupica pensarishcanman, ‘ñuca amoca na ucha shamunllu’ nishpa. 49 Shina pensashpa paipa cumbacunatapash macashcanman. Shinallata micushpa y machashpa causajcunahuan ufiajushcanman. 50 Shinapash chai esclavopa amoca, pai na yashca punllapi, pai na yachashca tiempopimi shamunga. 51 Shina shamushpami chai esclavotaca ninanda llaquichinga. Llulla runacunahuanmi churanga. Chaipimi paica ninanda huacajunga y quirucunatapash canirijunga.

25 ”Shinallata, jahua cielopi Taita Diospa Gobiernotaca paicunapa micha lamparacunata japishpa, noviohuan tuparingapaj llujshishca, 10 soltera huarmigucunahuanmi* comparaita ushapanchi. 2 Chai huarmicunamanda 5 huarmicunaca na ali yuyajcunami carca. Cutin chaishuj 5 huarmigucunaca ali yuyaj huarmigucunami carca. 3 Na ali yuyaj huarmicunaca paicunapa micha lamparacunataca aparcami. Pero aceitetaca na aparcachu. 4 Cutin ali yuyaj huarmigucunaca, paicunapa micha lamparacunata apashca jahuapash, aceitetapash yapallami aparca. 5 Novio na ucha shamujpimi, chai 10 soltera huarmigucunaca, puñui mishajpi puñushpa quidarca.* 6 Shinapash chaupi tuta tucujpimi, gentecunaca cashna caparirca: ‘Novioca ñamari caipi’. ‘Chasquingapaj llujshichi’. 7 Shina nijta uyashpami chai 10 soltera huarmigucunaca jatarishpa, micha lamparacunata alistai callarirca. 8 Chaimi na ali yuyaj huarmicunaca, ali yuyaj huarmigucunataca cashna nirca: ‘Cangunapa asha aceiteguta carahuaichi. Porque ñucanchi micha lamparacunaca ñamari huañugrijun’. 9 Shina nijpimi ali yuyaj huarmigucunaca nirca: ‘Aceiteca ñucanchipa y cangunapaca talvez na pactangachu. Mejor aceiteta jatujcunapaman rishpa, aceitetaca randigrichi’ nircami. 10 Pero aceiteta randingapaj rinajujpimi, novioca shamurca. Chaimi ali yuyaj huarmigucunaca listo caimandaca cazamiento huasiman noviohuan yaicurca. Shina yaicujpimi punguca vicharirca.* 11 Chai jipami na ali yuyaj huarmicuna shamushpa, ‘señor, señor, punguta pascapayari’ ninajurca. 12 Shinapash novioca nircami: ‘Ciertopachami nini, cangunataca na rijsinichu’ nishpa.

13 ”Shinaca, siempre chaparianshnami causana canguichi. Porque ima punlla, ima hora shina canataca na yachanguichichu.

14 ”Taita Diospa Gobiernoca, caru llactaman rigrijuj runagushnami can. Chai runaguca nara rishpallatami paipa esclavocunata cayachun cachashpa, paipa tucui charishcacunata paicunaman mingashpa saquirca. 15 Chai runaguca cada esclavo mashna talento culquita cuidai ushashcata yachashpami, shujmanga 5 talento culquita curca. Shujmanga ishcai talento culquitami curca. Cutin chaishujmanga shuj talento culquitami curca. Shina cushpami caru llactaman rirca. 16 Chaimi 5 talento culquita chasquishca esclavoca, chasquishcandi chai talento culquihuan negociashpa shuj 5 talento culquitapash ganarca. 17 Shinallata, ishcai talento culquita chasquishca esclavopash shuj ishcai talentocunatapashmi ganarca. 18 Shinapash shuj talento culquitalla chasquishca esclavoca, chaimanda rishpami alpapi shuj utujuta rurashpa, amopa culquitaca chaipi pacarca.

19 ”Amoca tauca huatacuna jipa shamushpami, pai mingashca culquihuan esclavocuna imata rurashcata yachangapaj munarca. 20 Chaimi, 5 talento culquita chasquishca esclavoca, shuj 5 talentotapash apashpa amopaman rirca. Amotaca cashnami nirca: ‘Amo, ñucamanga 5 talento culquitami cuhuarcangui. Ricupai, shuj 5 talentotapashmi ganaparcani’. 21 Shina nijpimi paipa amoca nirca: ‘Alipachami rurashcangui. Ali esclavomi cashcangui. Canga ashalla cosascunata cuidachun mingajpipash, alipachami cuidashcangui. Chaimi canmanga ashtaca cosascunatapash cuidachun mingasha. Shinaca shamui, canba amohuan cushijui’. 22 Chai jipaca, ishcai talentota chasquishca esclavopash amopaman rishpami, ‘amo, ñucamanga ishcai talento culquitami cuhuarcangui. Ricupai, shuj ishcai talentotapashmi ganaparcani’. 23 Chaimi paipa amoca nirca: ‘Alipachami rurashcangui. Ali esclavomi cashcangui. Canga ashalla cosascunata cuidachun mingajpipash, alipachami cuidashcangui. Chaimi canmanga ashtaca cosascunatapash cuidachun mingasha. Shinaca shamui, canba amohuan cushijui’.

24 ”Ña ultimopica, shuj talento culquita chasquishca esclavomi amopaman rishpa nirca: ‘Amo, can millai cajtaca yacharcanimi. Tarpuitapash na tarpushpatami canga cozechanata yachangui. Shinallata shujcuna huairachishca trigotami tandachinata yachangui. 25 Chaimandami manllashpa, canba talento culquitaca alpa ucupi pacangapaj rircani. Ricupai, canba talento culquica caipimi capan’. 26 Chaimi paipa amoca nirca: ‘Canga, na ali, vago esclavomi cashcangui. Ñuca na tarpushpata cozechanata yachaj cashcata y shujcuna huairachishcata tandachij cashcata yachashpaca, 27 ¿imashpata ñuca culquitaca na bancopi churarcangui? Shina rurajpimi ñuca shamushpaca intereshuan ñuca culquitaca japiman carcani’.

28 ”Chai jipami amoca nirca: ‘Paiman cushca talento culquita quichushpa, 10 talentota charijuj esclavoman cuichi. 29 Porque imatapash charijmanga ashtahuanmi cunga. Chaimi paica ashtahuan yalita charinga. Pero ashagutalla charijtaca, chai charishcatapashmi quichunga. 30 Imapapash na sirvij esclavotaca, yana yana canllaman shitaichi. Chaipimi paica ninanda huacajunga y quirucunatapash canirijunga’ nirca.

31 ”Runapa Churica* paipa tucuilla angelcunahuan y ninan poderhuan shamushpami, punchapamba tiarinapi tiaringa. 32 Muyundi alpapi gentecunami paipa ñaupapi canga. Paica imashinami michij runagu llamagucunata chivocunamanda separan, shinallatami gentecunataca ishcai grupopi separanga. 33 Shinami llamagucunashna ali gentecunataca paipa ali ladoman churanga. Pero chivocunashna nali gentecunataca paipa lluqui ladomanmi churanga.

34 ”Chaipimi Reyca paipa ali ladopi cajcunataca ninga: ‘Ñuca Taita bendiciashca gentecuna shamupaichi. Cai mundo* tiai callarishcamandapacha Taita Diospa Gobierno carana bendiciongunata chasquingapaj* shamupaichi. 35 Porque cangunami yarjachijujpica micunaguta carahuarcanguichi. Yacunayachijujpipash cangunami yacuguta carahuarcanguichi. Ñuca maipi quidanata na charijpipash, cangunami cangunapa huasipi ali chasquihuarcanguichi. 36 Ima churajunaguta na charijpipash, cangunami churajunaguta carahuarcanguichi. Ungushca cajpipash, cangunami cuidahuarcanguichi. Carcelpi cajpipash, cangunami ricungapaj shamuhuarcanguichi’ ninga. 37 Chaimi alita ruraj* gentecunaca Reytaca ninga: ‘Ñucanchi Señorlla ¿ima horata quiquin yarjachijujpica micunaguta caraparcanchi? ¿Ima horata quiquin yacunayachijujpica yacuguta caraparcanchi? 38 ¿Ima horata maipi quidanata na charijpipash, quiquindaca ñucanchi huasipi ali chasquiparcanchi? ¿Ima horata ima churajunaguta na charijpipash quiquinmanga churajunaguta caraparcanchi? 39 ¿Ima horata ungushca cajpi, o carcelpi cajpipash quiquindaca ricungapaj riparcanchi?’. 40 Shina nijpimi Reyca paicunataca ninga: ‘Ciertopachami cangunataca nini, ñucapa cai uchilla huauquicunamanda shugutallapash ayudashca cashpaca, ñucata ayudashcashnami can’ nishpa.

41 ”Cutin lluqui ladopi caj gentecunataca ningami: ‘Maldici tucushca gentecuna ñuca ñaupamanda anchurichi. Cangunaca para siempre rupajuj ninaman* richi. Chai ninataca Diablopapash y paipa demoniocunapapashmi alistashca. 42 Porque ñuca yarjachijujpica, cangunaca na imagutapash carahuarcanguichichu. Yacunayachijujpipash, na yacuguta carahuarcanguichichu. 43 Maipi quidanata na charijpipash, cangunapa huasipica na chasquihuarcanguichichu. Ima churajunaguta na charijpipash, na imagutapash churachihuarcanguichichu. Ungushca cajpi y carcelpi cajpipash na cuidahuarcanguichichu’ ninga. 44 Chaimi paicunapash cashna ninga: ‘Ñucanchi Señorlla ¿ima horata can yarjachijujta, yacunayachijujta, maipi quidanata na charijta, ima churajunagutapash na charijta, ungushca cajta y carcelpi cajta ricushpapash na ayudaparcanchi?’ ningami. 45 Shina nijpimi Reyca paicunataca ninga: ‘Ciertopachami cangunataca nini, ñucapa cai uchilla huauquicunamanda shugutallapash na ayudashca cashpaca, ñucata na ayudashcashnami can’ ningami. 46 Paicunaca para siempremi huañunga.* Cutin alita rurajcunaca* para siempremi causanga.

26 Chai tucui cosascunata nishca jipami, Jesusca paipa discipulocunataca nirca: 2 “Pascuapa* ishcai punllacunalla faltajtaca alimi yachanguichi. Chaipimi Runapa Churitaca* jatun racu caspipi* huañuchichun paipa contracunapa maquipi saquinga” nirca.

3 Chaicamanga, sacerdote principalcunapash y llactapi autoridadta charijcunapashmi, Caifás shuti sumo sacerdotepa* huasi patiopi tandanajurca. 4 Paicunaca llullacunata nishpa, Jesusta imashinapash prezo japichishpa huañuchingapami parlarinajurca. 5 Shinapash paicunaca ninajurcami: “Fiesta punllacunapica na Jesustaca prezo japichinachu canchi. Shina rurajpica, gentecunaca ashtami bullayanga” ninajurcami.

6 Jesusca Betania pueblopi, lepra unguita charishca Simón shuti runagupa huasipimi carca. 7 Chai huasipi Jesús micushpa tiajujpimi, shuj huarmiguca yura rumihuan rurashca jarragupi, mishquilla ashnajuj valishca aceiteguhuan paipaman quimirirca. Shina quimirishpami chai huarmiguca Jesuspa umapi aceiteta tali callarirca. 8 Chaita ricushpami paipa discipulocunaca culirashpa paicunapura cashna ninajurca: “¿Imashpata chai aceitetaca yanga yanga desperdiciajun? 9 Chai aceitetaca ashtaca culquipa jatushpa, pobre gentegucunaman carashparapashmi ali canman carca” nishpa. 10 Paicuna imata parlanajujta yachashpami Jesusca nirca: “¿Imamandata chai huarmigutaca shina ninajunguichi? Ñucapa ali cachunmi, paica shina rurashca. 11 Pobre gentegucunaca siempremi cangunahuan canga. Pero ñucaca na siemprechu cangunahuan casha. 12 Mishquilla ashnajuj aceiteguta ñuca cuerpopi churashpaca, ñuca huañujpi ñucata pambangapaj alistajunshnami chai huarmiguca shina rurarca. 13 Ciertopachami cangunataca nini, mundo enteropi maipi cashpapash cai ali villaicunata predicajpica, cai huarmigu imata rurashcatapashmi gentecunaca yachaj chayashpa parlanajunga” nirca.

14 Judas Iscarioteca Jesuspa 12 apostolcunapuramandami carca. Paica sacerdote principalcunapaman rishpami, paicunataca tapurca: 15 “Jesusta japichun cangunata ayudajpica ¿imatata ñucamanga cuhuanguichiman?”. Chaimi sacerdote principalcunaca 30 culqui monedacunatami cushun nirca. 16 Chai punllamandapachami Judasca, Jesusta traicionashpa ima hora japichinata ricushpa purijurca.

17 Levadura Illa Tandata Rurana Fiestapa* primer punllami, Jesuspa discipulocuna shamushpa Jesustaca cashna tapunajurca: “Pascua micunata quiquin micuchunga ¿maipita rurachun munapanguiman?”. 18 Chaimi paica nirca: “Jerusalén llactaman rishpami, ñucapa rijsi runaguta mascashpa cashna nina capanguichi: ‘Yachachijca ninmi: “Ñuca huañuna horasca ñami chayamujun. Ñucaca canba huasipimi, ñuca discipulocunahuan Pascuata ruragrini”’”. 19 Chaimi Jesuspa discipulocunaca, Jesús mandashcashna Pascuata rurangapaj tucuita alistai callarirca.

20 Ña indi huashajujujpimi, Jesusca paipa 12 apostolcunandi micungapaj mezapi tiajurca. 21 Ña micunajushpami paicunataca nirca: “Ciertopachami cangunataca nini, cangunapuramanda shujmi ñucataca traicionashpa japichigrihuan”. 22 Chaita uyashpami Jesuspa discipulocunaca ninanda llaquirishpa cada uno Jesustaca cashna tapunajurca: “Señor Jesús ¿ñucachu traicionagrijupani?”. 23 Chaimi Jesusca nirca: “Ñucahuan cai tasonbi maquita satishpa micujuj runami ñucataca traicionahuanga. 24 Taita Dios escribichishca shimipi nishca shinaca, Runapa Churica* ñallami huañunga. Shinapash Runapa Churita traicionashpa japichij runaca, aij imachari tucunga. Na nacishparapashmi ali canman carca” nirca. 25 Jesusta ña traicionangapaj purijuj Judaspashmi cashna tapurca: “Yachachij* ¿ñucachu traicionagrijupani?”. Shina tapujpimi Jesusca nirca: “Canllatami chaitaca ali yachangui” nishpa.

26 Micunajushpallatami Jesusca shuj tandaguta japishpa Taita Diosta mañarca. Chai jipami, chai tandaguta partishpa, paipa discipulocunaman cushpa cashna nirca: “Japishpa micupaichi. Cai tandaguca ñuca cuerposhnami can”. 27 Chai jipaca, vino copatapash japishpa, Taita Diosta pagui nishpami paipa discipulocunamanga cashna nishpa curca: “Tucuicuna, cai copamanda ufiapaichi. 28 Porque caica ñuca yahuar cuendami can. ‘Ñucapa yahuarmandami shuj trato* tiagrin’. Ashtaca gentecuna paicunapa pecadocunamanda perdonai tucuchunmi, ñuca yahuarta jichagrini. 29 Shinapash cangunataca ninimi, cunanmanda vichaica ñuca Taitapa Gobiernopi cangunahuan chairalla rurashca vinota ufiangacamanmi, cai vinomandaca cutinga na ufiasha” nishpa. 30 Ña ultimopica, Taita Diosta alabangapaj* candashca jipami, Jesuspash y paipa apostolcunapash Olivos shuti lomaman rirca.

31 Chai jipami Jesusca paicunataca nirca: “Tucui cangunaca ñucahuan ima pasajta ricushpami, cai tutaca ñucatalla saquishpa rigringuichi.* Porque Taita Dios escribichishca shimipica nijunmi: ‘Michij runagutami huañuchisha. Chaimi llamagucunaca caita chaita rinajunga’ nishpa. 32 Shinapash causachi tucushca* jipaca, cangunata ñaupashpami Galilea llactaman ñucaca risha”. 33 Chaimi Pedroca nirca: “Tucuicuna quiquinda saquijpipash, ñucaca nunca na quiquindaca saquishachu”. 34 Shina nijpimi Jesusca nirca: “Na llullashpami candaca nini, cai tutallatami, gallopash nara candajpillata canga quimsa viajecaman na rijsinichu nishpa ñucataca negahuangui”. 35 Chaimi Pedroca nirca: “Quiquinhuan igual huañuna cashpapash, na rijsinichu nishpaca nunca na quiquindaca negashachu” nishpa. Chaishuj discipulocunapashmi shinallata ninajurca.

36 Chai jipami Jesusca paipa discipulocunandi Getsemaní nishca pushtuman rirca. Chaipimi paicunataca nirca: “Chaiman rishpa Taita Diosta mañangacamanga caipi tianajupaichi”. 37 Shina nishpami Jesusca, Pedrotapash, Zebedeopa ishcai churicunatapash pushashpa rirca. Chai jipami ninandapacha llaquiri callarirca. 38 Jesusca paicunataca nircami: “Ñucaca* huañungashnami ninandapacha pinarishpa llaquirijuni. Caipi quidapaichilla.* Na puñushpa rijcharia capanguichi”. 39 Chai jipaca paicunamanda ashaguta caruyashpami Jesusca alpapi cungurishpa Taita Diostaca cashna nishpa mañarca: “Ñuca Taitalla, cai copata ñucamanda anchuchinalla cajpica, anchuchipayari. Pero ñuca munashcataca ama rurapanguichu. Sino quiquinba munashcata rurapangui” nishpa.

40 Shina mañashca jipami Jesusca, paipa discipulocunapaman tigrashpa, paicuna puñunajujta ricurca. Chaimi Pedrotaca tapurca: “¿Nachu shuj horasgutallapash rijcharia caita usharcanguichi? 41 Rijchariami cana canguichi. Pecadopi ama urmangapaca Taita Diostami mañashpa catina canguichi. Na llullashpami nini, gentecunaca alita rurangapami munan. Shinapash paicunapa cuerpoca* alita ruraitaca na ushanllu”. 42 Cutinmi Jesusca Taita Diosta cashna mañangapaj rirca: “Ñuca Taitalla cai copamanda ufianapacha cajpica, canba munai pactaripachun” nishpa. 43 Paipa discipulocunapaman cutinbash Jesús tigramushpaca, paicuna puñunajujtami ricurca. Paicunaca puñui vincijpimi puñushpa quidashcarca. 44 Shinami Jesusca cutinbash paicunatalla saquishpa, Taita Diostaca chaitallata nishpa mañangapaj rirca. Jesusca ña quimsa viajetami shina mañarca. 45 Taita Diosta mañashca jipaca, cutinmi Jesusca paipa discipulocunapaman tigramushpa nirca: “Cai horasca puñujuna, samajuna horasca na canllu. Ricuichi, Runapa Churita* japishpa, pecador gentecunapa maquipi entregana horasmi ña chayamushca. 46 Jatarishpa ripashunchi. Ricuichi, ñucata traicionashpa japichigrijujca ñami chayamujun” nirca. 47 Jesús shina nijujpillatami, 12 apostolcunapuramanda Judasca chayamurca. Paihuanga ashtaca gentecunapashmi espadacunahuan, garrote caspicunahuan shamunajurca. Chai gentecunataca, sacerdote principalcuna y llactapi autoridadta charijcunami cachamushcarca.

48 Jesús maijan cajta gentecuna cuenta japichunmi Judasca nishcarca: “Maijandami ñavipi muchani, paitami japina canguichi” nishpa. 49 Judasca Jesuspaman directo rishpami nirca: “Buenas noches Yachachij”.* Shina nishca jipami ñavipi mucharca. 50 Chaimi Jesusca nirca: “¿Ima nishpata caimanga shamurcangui?”. Chai jipallami gentecunaca Jesuspaman quimirishpa, paitaca prezo japirca. 51 Shinapash Jesuspa discipulocunapuramanda shujmi jaicata paipa espadata llujchishpa, sumo sacerdotepa shuj esclavopa rinrita fitirca. 52 Chaimi Jesusca nirca: “Canba espadataca alichi o huacaichi. Porque espadahuan macanajujcunaca espadahuanllatami huañuchi tucunga. 53 ¿Ashtaca ashtaca angelcunata* cai rato cachamupai nishpa ñuca Taitata, na mañai ushani yanguichu? 54 Pero shina mañajpica ¿imashinata Taita Dios escribichishca shimicunapi nijushcaca pactarinman?”. 55 Chai jipami Jesusca gentecunataca nirca: “¿Shua cajpishnachu cangunaca espadacunahuan, garrote caspicunahuan ñucataca japingapaj shamunajunguichi? Ñucaca cada punllami Taita Diospa templo huasipi yachachijun carcani. Shinapash cangunaca na prezo japihuarcanguichichu. 56 Shinapash profetacunapa escribishcacuna pactarichunmi shina pasashca” nishpa. Chai jipami, Jesuspa discipulocunaca paitalla saquishpa tucuilla pacajushpa rirca.

57 Jesusta prezo japijcunaca, Caifás shuti sumo sacerdotepa huasimanmi Jesustaca aparca. Chaipimi chai sumo sacerdoteca, Leyta yachachijcunahuan y llactapi autoridadta charijcunahuan tandanajushca carca. 58 Shinapash Pedroca caru carullami sumo sacerdotepa huasi patiocaman catishpa rirca. Chaiman yaicushca jipaca, ima pasajta ricungapami chai huasipi sirvijcunahuan tiarishpa quidarca.

59 Sacerdote principalcunapash y Sanedrinmanda* tucuilla sacerdotecunapash Jesusta huañuchingapami, llullacunata nishpa Jesusta juchachichun testigocunata mascanajurca. Pero na imatapash tarircachu. 60 Tauca gentecuna shamushpa Jesusmanda llullacunata ninajujpipash, Jesusta juchachishpa huañuchitaca na usharcachu. Shinapash ña ultimopica ishcaipura shamushpami nirca: 61 “Cai runaca nircami: ‘Taita Diospa templo huasita urmachishpapash, quimsa punllahuanga cutin shayachishallami’” nishpa. 62 Chaimi chai sumo sacerdoteca shayarishpa Jesustaca tapurca: “¿Nachu imatapash nigringui? Cai runacuna canda imata ninajujtaca ¿nachu uyajungui?”. 63 Shinapash Jesusca upallami quidarca. Chaimi sumo sacerdoteca nirca: “Canga na llullashpa cabaltami parlana cangui. Na cabalta parlashpaca causajuj Taita Diostami llullajungui. Shinaca ¿canllu Taita Diospa Churi Cristo cangui?”. 64 Chaimi Jesusca nirca: “Ari, ñucami cani.* Pero cangunataca cashnami nini, cunanmanda vichaica Runapa Churitaca* ninan poderta charij Taita Diospa ali ladopi tiajujta y fuyucuna* jahuata shamujujtapashmi ricunguichi”. 65 Chaimi sumo sacerdoteca paipa jahualla churajunata liquishpa nirca: “Cai runaca Taita Diostami nalicachishpa o na ricunayachishpa imacunatapash rimashca. ¿Pitapash ashtahuan tapujunaca minishtirinrachu? Ricuichi, Taita Diosta nalicachishpa o na ricunayachishpa imacunatapash rimajtaca cangunallatami uyanajunguichi. 66 Shinaca ¿imatata pensanguichi?”. Shina nijpimi gentecunaca, “paica huañunami can” ninajurca. 67 Chaimi Jesustaca ñavipi tucashpa* cuerpopica maquihuan shinllita huactanajurca. Cutin shujcunacarin ñavipi huactashpami ninajurca: 68 “Jala Cristo, can profeta cashpaca pi huactajujta villayari” nishpa.

69 Shinapash Pedroca canlla patiopimi tiajurca. Shina tiajujpimi shuj sirvienta huarmigu quimirishpa Pedrotaca nirca: “Canbashmi Galilea llactamanda Jesushuanga igual purin carcangui”. 70 Shinapash paica tucuicunapa ñaupapi negashpami nirca: “No sé, imatacha nijunguipash”. 71 Chai jipa, patio yaicunaman Pedro rijpica, shuj joven huarmigupashmi paita ricushpaca, chaipi caj gentecunamanga nijurca: “Cai runapashmi Nazaret llactamanda Jesushuanga purin carca”. 72 Shinapash Pedroca cutinmi negarca. Paica juramentushpami nirca: “Chai runataca na rijsinichu”. 73 Chai jipallami chaipi shayanajuj gentecunaca Pedropaman quimirishpa ninajurca: “Canbashmi paicunahuan igual purin carcangui. Galilea llactamanda gentecunashnami parlajungui”. 74 Chaimi paica juramentushpa nirca: “Cai runataca na rijsinichu”. Shina nijhuanmi shuj gallo candarca. 75 Chaipimi Pedroca Jesuspa cai shimicunata yarirca: “Gallopash nara candajpillatami canga quimsa viajecaman na rijsinichu nishpa ñucataca negahuangui” nishcata. Chaimi Pedroca canllaman llujshishpa, ninanda llaquirishpa huacarca.

27 Ña punllayajpimi, tucuilla sacerdote principalcunapash y llactapi autoridadta charijcunapash Jesusta huañuchingapaj imata ruranata ricungapaj tandanajurca. 2 Chai jipami Jesustaca maquicunatapash huatashpa Judea llactata mandaj Pilatopaman aparca.

3 Jesusta huañuchichun sentenciajta ricushpami, Jesusta traicionashca Judasca nali sintirirca. Chaimi, chai 30 culqui monedacunataca sacerdote principalcunaman y llactapi autoridadta charijcunamanbash tigrachingapaj rirca. 4 Paicunataca nircami: “Na culpata charij runata traicionashpaca pecadotami rurashcani” nishpa. Shinapash paicunaca nircami: “Canllari imapash tucungui. Ñucanchica ima ricunatapash na charinchichu” nishpa. 5 Chaimi Judasca culqui monedacunata Taita Diospa templo huasipi shitashpa, chaimanda llujshishpa rirca. Chai jipami, paillata sipirishpa huañurca. 6 Shinapash, sacerdote principalcunaca culqui monedacunata tandachishpami ninajurca: “Cai culquica huañuchingapaj pagashca* culquimi can. Chaimi cai culquita Taita Diospa templo huasipa cajacunapi churashpaca, nalitami ruranajunchiman” nishpa. 7 Paicunapura parlarishca jipami, chai culquihuanga shuj llactamanda gentecunata pambangapaj shuj alpata* randirca. 8 Chaimi chai alpataca cunangaman Yahuarhuan Randishca Alpa nishpa rijsin. 9 Shinami profeta Jeremiaspa shimicunaca pactarirca. Profeta Jeremiasca nishcarcami: “Huaquin israelitacunami chai runagumandaca, 30 culqui monedacunata pagashun nishpa quidarca.* 10 Chai culquihuanmi, Jehová* Dios ñucaman mandashcashna paicunaca shuj alpata randirca” nishcarcami.

11 Pilatopa ñaupapi Jesús shayajujpimi, Pilatoca tapurca: “¿Canllu judiocunapa rey cangui?”. Shina tapujpimi Jesusca nirca: “Ari, ñucami cani”* nishpa. 12 Shinapash, sacerdote principalcuna y llactapi autoridadta charijcuna juchachishpa rimanajujpipash, Jesusca na imatapash nircachu. 13 Chaimi Pilatoca nirca: “Paicuna canda imata ninajujtaca ¿nachu uyajungui?” nishpa. 14 Pero paica ni shuj shimitallapash na nircachu. Chaimi Pilatoca manllarishca ricujurca.

15 Pilatoca cada Pascua Fiestapimi, gentecuna agllashca prezota libre saquina costumbreta charirca. 16 Chai punllacunapica, Barrabás shuti runami prezo carca. Paica rijsishcapachami carca. 17 Chaipimi Pilatoca tandanajushca gentecunataca cashna tapurca: “¿Cangunaca Barrabastachu libre saquichun munanguichi o Cristo nishca Jesustachu libre saquichun munanguichi?” nishpa. 18 Envidiamanda Jesusta prezo churashcata cuenta japishpami, Pilatoca shina tapujurca. 19 Ashtahuanbash gentecunata juzgana asientopi tiajujpimi paipa huarmica cashna nichun cacharca: “Cai runaca ima culpatapash na charij* runami can. Paitaca ama imatapash rurajunguichu. Cai runata muscushpami ninanda manllarircani” nishpa. 20 Shinapash sacerdote principalcuna y llactapi autoridadta charijcunaca Barrabasta libre saquishpa, Jesusta huañuchinami can nichunmi, gentecunataca yachachishcarca. 21 Pilatoca cutinmi gentecunataca nirca: “Cai ishcai runacunamandaca ¿pitata libre saquichun munanguichi?”. Chaimi gentecunaca “Barrabastami libre saquichun munanchi” ninajurca. 22 Gentecuna shina nijpimi Pilatoca nirca: “Cristo nishca Jesustaca ¿imatata rurasha?”. Chaimi tucuilla gentecuna cashna caparinajurca: “Jatun racu caspipi* huarcushpa saquichi”. 23 Shina nijpimi Pilatoca nirca: “Pero ¿imamandata shina ninajunguichiyari? Cai runaca ¿ima nalitata rurashcayari?”. Shina nijpicarin chai gentecunaca ashtahuan shinllita caparishpami ninajurca: “Jatun racu caspipi* huarcushpa saquichi” nishpa.

24 Gentecuna ashtahuan bullayanajujpi, imatapash na rurai ushashpami Pilatoca yacuta japishpa gentecunapa ñaupapi maquita maillarishpa nirca: “Cai runa huañushcamandaca ñucaca na culpata charinichu. Cangunachari imapash tucunguichi”. 25 Shina nijta uyashpaca tucuilla gentecunami ninajurca: “Chai runapa yahuarca ñucanchi jahuapi y ñucanchi huahuacunapa jahuapi cachun” nishpa. 26 Chaimi Pilatoca Barrabastaca libre saquirca. Pero Jesustaca azialachunmi mandarca. Chai jipaca jatun racu caspipi* huarcushpa huañuchichunmi paicunaman Jesustaca curca.

27 Chaimi Pilatopa soldadocunaca, Pilatopa huasi patioman Jesusta apashpa, tucuilla soldadocunatapash Jesuspa ladopi churarca. 28 Ropata* llujchichishca jipaca, puca puca telatami Jesusmanga jahualla churachirca. 29 Chai jipaca cashacunahuan coronata rurashpami umapi churachirca. Shinallata ali lado maquipica vara caspitami charichirca. Jipamanga paipa ñaupapi cungurishpami, burlarishpa cashna ninajurca: “Ali punlla, judiocunapa rey”. 30 Shina nishpami, Jesustaca tucashpa* vara caspita quichushpa chaihuanllata umapi huactanajurca. 31 Jesusmanda shina burlarishca jipaca, puca puca telata llujchichishpami, cutin paipa ropata churachishpa jatun racu caspipi* clavangapaj aparca.

32 Chaimanda rinajushpami, Cirene llactamanda Simón shuti runahuan tuparirca. Paitami chai jatun racu caspita* aparishpa richun mandarca. 33 Shinami Gólgota nishca pushtuman chayarca. Chai pushtutaca Calavera Pushtu nishpami rijsin carca. 34 Chaipimi, jaya jaya yuracunahuan chapushca vinota Jesusmanga ufiachun curca. Shinapash chai vinota malishpaca, na ufiangapaj munarcachu. 35 Jatun racu caspipi* clavashca jipaca, Jesuspa jahualla churajushcata partiringapami, paicunapura suerteta ruranajurca. 36 Chai jipami soldadocunaca Jesusta cuidashpa tianajurca. 37 Shinallata, imamanda huañushcata yachachunmi, shuj tablapica escribirca: “Caica judiocunapa rey, Jesusmi can” nishpa. Chai tablataca Jesuspa uma jahua ladopimi churarca.

38 Jesuspa ladopica ishcai shua runacunatapashmi jatun racu caspipi* clavashpa saquirca. Shujtaca ali ladopi, caishujtaca lluqui ladopimi huarcurca. 39 Chaita yalij gentecunaca, umatapash cuyuchishpami nalicachishpa* rimanajurca: 40 “Canga, Taita Diospa templo huasita urmachishpapash, quimsa punllahuanga cutinmi shayachisha ninmi carcangui. Shinaca canllata salvariyari. Taita Diospa churi cashpaca, chai jatun racu caspimanda* uriajuyari” nishpa. 41 Sacerdote principalcunapash, Leyta yachachijcunapash y llactapi autoridadta charijcunapash shinallata burlarishpami ninajurca: 42 “Shujcunataca salvarcami. Pero paillata salvaritaca na ushanllu. Israel llactapa rey cashpaca, cai rato jatun racu caspimanda* uriajuchun. Chaimanda uriajujpica paipi crishunmi. 43 Paica ‘Taita Diospa Churimi cani’ nishpami, Taita Diospi crishpa purin carca. Shinaca Taita Dios paita ayudangapaj munashpaca Taita Diosllata paitaca salvachun” ninajurcami. 44 Jesuspa ladopi jatun racu caspipi* clavashca shua runacunapashmi, paitaca shinallata nalicunata rimanajurca.

45 Cazi las 12manda, cazi las 3 de la tardecamanmi, tucuilla alpaca amsa amsa tucurca. 46 Ña las 3 tucujujtami Jesusca shinllita caparirca: “Éli Éli ¿láma sabajtháni?” nishpa. Shina nishpaca: “Ñuca Taita Dioslla, ñuca Taita Dioslla ¿imashpata saquihuashcanguiyari?” nijunmi. 47 Chaita uyashpami, chaipi shayanajuj huaquin gentecunaca ninajurca: “Cai runaca Eliastami cayajun” nishpa. 48 Chai gentecunapuramanda shuj runaca shuj esponjata mascangapami calpashpa rirca. Chai esponjata agrio agrio vinopi satishpami, shuj caspipi churashpa Jesús ufiachun ricuchirca. 49 Shinapash caishuj gentecunaca ninajurcami: “Saquilla, si Elías shamushpa salvanllu imami” nishpa. 50 Jesusca shinllita cutin caparishpami huañurca.

51 Chai ratomi, Taita Diospa templo huasipi cortinaca jahuamanda urai llujshijta liquirirca. Alpapash shinllitami chujchurca, jatun rumicunapashmi partirirca. 52 Shinallata, bóveda jatun utujucuna pascarijpimi, Taita Diospa separashcacunapa* huañushca cuerpocunaca canllaman ricurimurca. 53 Chaitaca ashtaca gentecunami ricurca. (Jesús causachi tucushca jipaca, huañushcacunata pambana pushtucunamanda shamunajuj huaquin gentecunaca, Jerusalén llactamanmi yaicurca).* 54 Jesusta cuidanajuj soldadocunapash y soldadocunapa capitanbash* terremotota sintishpa, tucui ima pasajujta ricushpaca ninandami manllarinajurca. Chaimi ninajurca: “Ciertopachami paica Taita Diospa Churi cashca”.

55 Jesusta ayudangapaj Galileamandapacha cumbashpa rishca ashtaca huarmigucunaca, tucui ima pasajtami caru carulla ricunajurca. 56 Chai huarmigucunapurapica María Magdalena, Santiago y Josespa mama María y Zebedeopa churicunapa mamapashmi chaipi carca.

57 Ña amsayajujpica Arimatea llactamanda José shuti charij runami chayamurca. Paipashmi Jesuspa discípulo carca. 58 Chai runaca, Jesusta pambangapaj munashpami Pilatohuan parlangapaj rirca. Chaimi Pilatoca, Jesuspa cuerpota cuchun paipa soldadocunata mandarca. 59 Chaimi Joseca Jesuspa cuerpota apashpa rirca. Chai jipaca, limpio fino lino telaguhuanmi Jesuspa cuerpotaca pilluchirca. 60 Shina rurashca jipami, jatun rumipi utujuchishca mushuj bovedapi Jesuspa cuerpotaca churarca. Shina churashpami, bovedaman yaicunataca shuj jatun rumihuan tapashpa* chaimanda rirca. 61 Shinapash María Magdalena y caishuj María huarmigupashmi bóveda ñaupapi tiarishpa quidarca.

62 Cayandica sábado punllami* carca. Chaipimi sacerdote principalcuna y fariseocunaca Pilatopa ñaupapi tandanajurca. 63 Chaimi paicunaca Pilatotaca ninajurca: “Chai llulla runaca causajushpallata, ‘quimsa punllapica causachi tucushallami’* nijushcatami yarinchi.* 64 Shinaca, Jesusta churashca jatun bovedata quimsa punllacaman ali ali cuidachun mandapai. Na shina rurajpica, Jesuspa discipulocuna shamushpami Jesuspa cuerpotaca shuanga. Shina shuashpami gentecunamanga ‘huañushcacunamandami causachi tucushca’ ninajunga. Shina llullashpaca, punda llullashcatapash yalimi llullanajunman”. 65 Chaimi Pilatoca paicunataca nirca: “Cai guardiacunahuan rishpa, chai bovedataca ali ali ricushpa cuidagrichi” nishpa. 66 Chaimi paicunaca chaiman rishpa, bovedaman yaicunataca shuj jatun rumihuan ali ali taparca. Cuidachunga guardiacunatapashmi chaipi saquirca.

28 Semanapa primer punllaca* tutamandatami María Magdalenapash y chaishuj María huarmigupash Jesusta churashca bóveda jatun utujuta ricungapaj rirca.

2 Na yashcapimi shuj jatun terremoto tiarca. Jehová* Diospa shuj angelmi cielomanda uriajumushpa, Jesusta churashca bovedaman quimirishpa, chai bovedata tapajuj* jatun rumitaca anchuchirca. Chai jipaca, chai rumi jahuapimi tiarirca. 3 Chai angelca rayoshnami punchapamba brillajurca. Paipa churajushca ropapash* rasushnami yura yura carca. 4 Chaita ricushpami guardiacunaca ninanda manllarishpa chujchunajurca. Manllaimandami huañushcashna quidarca.*

5 Chai huarmigucuna chayamujpimi chai angelca nirca: “Ama manllaichichu. Jatun racu caspipi* huarcushpa huañuchishca Jesusta mascanajujtaca alimi yachani. 6 Paica ñana caipichu. Porque pai nishcashnami ña causachi tucushca.* Shamupaichi. Paita churashca pushtuta ricupaichi. 7 Cunanga uchalla rishpa paipa discipulocunaman nigripaichi: “Paica huañushcacunapuramandami causachi tucushca. Paica cangunata ñaupashpami Galilea llactaman rijun. Chaipimi paitaca ricunguichi’. Chaita villangapami shamurcani” nircami.

8 Chaimi chai huarmigucunaca manllarishca cashpapash, ninanda cushijunajurca. Paicunaca Jesuspa discipulocunaman ima pasashcata villangapami, chai bóveda jatun utujumandaca calpashpa rirca. 9 Shina rinajujpimi Jesusca ñanbi tuparishpa paicunata saludarca. Chaimi chai huarmigucunaca paipaman quimirishpa, paipa ñaupapi cumurishpa chaquipi ugllarirca. 10 Shina rurajpimi Jesusca nirca: “Ama manllaichichu. Ñuca huauquicuna Galilea llactaman richun villagripaichi. Chaipimi paicunaca ricuhuanga” nirca.

11 Chai huarmigucuna rinajujpimi, huaquin guardiacunaca llactaman rishpa, sacerdote principalcunaman tucui ima pasashcata villanajurca. 12 Chaimi sacerdote principalcunaca llactapi autoridadta charijcunahuan tandanajushpa imata ruranata parlarinajurca. Chai jipaca ashtaca culqui monedacunata guardiacunaman cushpami nirca: 13 “Cangunaca ninami canguichi: ‘Ñucanchi puñunajujpimi, Jesuspa discipulocunaca tuta shamushpa Jesuspa cuerpotaca shuashpa apashca’ nishpa. 14 Pilato chaita yachaj chayajpica, na pinarinachu canguichi. Ñucanchillata paihuanga parlashunllami”* nircami. 15 Chaimi guardiacunaca culquita japishpa, paicuna nishcata rurarca. Chai llullatami judiocunaca cunangaman parlan.

16 Chaicamanga Jesushuan tuparingapami Jesuspa 11 discipulocunaca, pai mandashcashna Galilea llactapi shuj urcuman rirca. 17 Jesusta ricushpaca paipa ñaupapimi cumurirca. Pero huaquingunaca Jesús cashcataca na crinajurcachu. 18 Jesusca paicunapaman quimirishpami nirca: “Taita Diosmi jahua cielopipash y cai alpapipash tucuita ricuriachun autoridadta cuhuashca. 19 Shinaca, tucui llactapi gentecunapaman ripaichi y ñucapa discipulocuna tucuchun yachachigripaichi. Paicunataca Taita Diospa shutipi, paipa Churipa shutipi y espíritu santopa shutipi bautizapanguichi. 20 Paicunamanga tucui ñuca imata mandashcata pactachichun yachachipanguichi. Ama cungapanguichichu, nali gentecuna tucuchi tucuna tiempocamanmi* tucui punllacuna cangunahuan casha” nircami.

Caipica “taitapa punda familiacunatapashmi” shina nijun.

O “Mesías”, “Taita Diospa agllashca”.

Glosariopi “espíritu santo” shimita ricupangui.

O “vijsandi”.

O “saquirirca”.

Griego shimipica “cusa” nijunmi.

O “justomi”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

Griego shimipica “divorciarisha” nijunmi. Judiocunapa costumbrepica, cazarangapaj ari nishca cashpaca, divorciarinami minishtirin carca.

Escrituras Griegas Cristianas nishcapica 241 viajemi Taita Diospa shutica tiajun. Caipimi primera vez ricurin. Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Jesusca Davidpa familiamandami carca. Mateo 1:1ta ricupangui.

Hebreo shimipica “Jesúa o Josué” nijunmi. Jesúa o Josué nishpaca “Jehová Diosca salvanmi” nijunmi.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Glosariopi “profeta” shimita ricupangui.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Caipica “Herodes el Grande” nijunmi. Glosariopi “Herodes” shimita ricupangui.

Glosariopi “sacerdote principal” shimita ricupangui.

Glosariopi “Leyta yachachijcuna” shimita ricupangui.

O “saquirirca”.

Glosariopi “mirra” shimita ricupangui.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Griego shimipica “paipa almata mascajcunaca” nijunmi. Glosariopi “alma” shimita ricupangui.

O “Nazaret llactamanda runa”. Caipica hebreo shimipi malqui nishca shimimanda japishpami Nazareno nijun yarin.

Caipica “huaquin gentecunalla causaj, ima horapash na tarpushca, chaquishca, yacupash illa, yuracunapash huaquin huaquinlla viñashca pambatami” shina nijun.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Camelloca jatun jatun animalmi can. Chai animalca shuj jorobatami huasha lomopica charin. Glosariopi “camello” shimita ricupangui.

O “llachapatami”.

O “yacupi pamban”.

Glosariopi “fariseocuna” shimita ricupangui.

Glosariopi “saduceocuna” shimita ricupangui.

Caipica “espíritu santohuan agllanata y ninahuan tucuchinatami” shina nijun.

Glosariopi “ayunana” shimita ricupangui.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Griego shimipica “santo llactapi” nijunmi.

Glosariopi “Taita Diospa templo huasi” shimita ricupangui.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Satanás nishpaca “napacha cazungapaj munan o contra” nijunmi.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Mar de Galileaca shuj jatun jatun lagunami carca. Na salado yacuchu carca.

Caica “Mar Mediterraneomi cashcanga. Pero huaquingunaca Mar de Galileami carca” ninmi.

Glosariopi “sinagoga huasi” shimita ricupangui.

O “aya”.

O “10 llactacuna”.

Griego shimipica “paicunapa espiritupi caridadta mañajcunashna cajcunaca” nijunmi.

O “justiciata”. Glosariopi “justicia” shimita ricupangui.

Griego shimipica “yarjachijcunaca, yacunayachijcunaca” nijunmi.

Caipica “Taita Diosmandapashmi” parlajun.

O “justiciamanda”. Glosariopi “justicia” shimita ricupangui.

O “quilpanllu”.

O “Sanedrinmanmi”. Glosariopi “Sanedrín” shimita ricupangui.

Griego shimipica “Gehena” nijunmi. Jerusalén llacta canllapi basurata rupachina pushtutami “Gehena” nin carca. Glosariopi “Gehena” shimita ricupangui.

Glosariopi “altar” shimita ricupangui.

Griego shimipica “cuadrante culqui monedata” nijunmi. Chai monedaca cazi nima valortapash na charinllu carca.

Griego shimipica “Gehena” nijunmi. Jerusalén llacta canllapi basurata rupachina pushtutami “Gehena” nin carca. Glosariopi “Gehena” shimita ricupangui.

O “saquirishparapashmi”.

Griego shimipica “Gehena” nijunmi. Jerusalén llacta canllapi basurata rupachina pushtutami “Gehena” nin carca. Glosariopi “Gehena” shimita ricupangui.

Griego shimipica “pornéia” nijunmi. Glosariopi “huainayana jucha” shimita ricupangui.

O “adulteriopi”. Glosariopi “adulterio” shimita ricupangui.

O “adulteriopimi”. Glosariopi “adulterio” shimita ricupangui.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Griego shimipica “Jatun Nalipa” nijunmi.

Shina nishpaca “plitushpa, macanajushun” nijuj cuendami can.

Griego shimipica “millasta” nijunmi. Glosariopi “millas” shimita ricupangui.

Caipica “na interesta cobrashpa fiachinatami” shina nijun.

Caipi prójimo nishpaca “na solo ñucanchipa rijsicunamandallachu parlajun. Sino gulpi gentecunamandami” griego shimipica parlajun.

O “justocunamanbash”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

O “injustocunamanbashmi”.

Griego shimipica “cangunapa jahua cielopi Taitashnami completo cana canguichi” nijunmi.

O “justiciata”. Glosariopi “justicia” shimita ricupangui.

Glosariopi “pobre gentecunapa ayuda” shimita ricupangui.

Caipica “shujcunapa ñaupapi alishnalla ricuringapaj munajcuna” nijunmi.

O “limpio”.

Griego shimipica “tandaguta” nijunmi.

Griego shimipica “dibijcunata” nijunmi.

Griego shimipica “dibicunatapash” nijunmi.

Griego shimipica “Jatun Nalimandaca” nijunmi.

O “salvahuangui”.

Griego shimipica “canba ñavi sencillo cajpica” nijunmi.

Griego shimipica “canba ñavi jatun nali cajpica” nijunmi.

O “almamanda”. Glosariopi “alma” shimita ricupangui.

O “almaca”. Glosariopi “alma” shimita ricupangui.

O “llachapatapash”.

Griego shimipica “codo” nijunmi. Glosariopi “codo” shimita ricupangui.

O “Taita Diospa justiciatarami”. Glosariopi “justicia” shimita ricupangui.

Perlas rumiguca marpi tiaj huaquin conchacunapa ucupimi viñan. Cai perla rumiguca valishcapachami can.

O “pudishcata”.

Glosariopi “lepra” shimita ricupangui.

Glosariopi “sacerdote” shimita ricupangui.

Soldadocunapa capitanga 100 soldadocunata mandaj romano soldadomi carca.

O “ayacunataca”.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

O “quilpangaparami”.

O “sicajpimi”.

O “saquirirca”.

O “sicashpami”.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

O “justo”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

O “hijaguca”.

O “llachapa”.

O “huarmi huambraguca”.

Jesusca Davidpa familiamandami carca. Mateo 1:1ta ricupangui.

O “aya”.

O “ayacunata”. Griego shimipica “nali angelcunata” nijunmi.

Glosariopi “apóstol” shimita ricupangui.

O “imatapash tucui shunguhuan ruraj”.

O “llachapatapash”.

O “saquirina”.

Judiocunaca ali causaiguta charipangui nishpami saludarin carca.

Chaquimanda polvota chafsirishpami, na culpata charishcata ricuchijurca.

Glosariopi “Juicio Punlla” shimita ricupangui.

Glosariopi “azialana” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Griego shimipica “Beelzebub” nijunmi. Glosariopi “Belcebú” shimita ricupangui.

Griego shimipica “cutin causana esperanzata na quichui ushajcunataca” nijunmi.

Griego shimipica “Gehena” nijunmi. Jerusalén llacta canllapi basurata rupachina pushtutami “Gehena” nin carca. Glosariopi “Gehena” shimita ricupangui.

O “gorriongucunataca”.

Griego shimipica “asariongupalla” nijunmi. Shuj asarión monedataca 45 minutoscunata trabajashpami ganan carca.

Griego shimipica “espada” nijunmi.

O “hijaca”.

Glosariopi “huañuchingapaj jatun racu caspi” shimita ricupangui.

O “almata”. Glosariopi “alma” shimita ricupangui.

O “justo”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

Griego shimipica “jatarichi tucunajunmi” nijunmi.

O “carrizo”.

O “llachapata”.

O “generaciondaca”.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “Juicio Punlla” shimita ricupangui.

Griego shimipica “jahua cielomanda” nijunmi.

O “Hades”. Glosariopi “Hades” shimita ricupangui.

Glosariopi “Juicio Punlla” shimita ricupangui.

Griego shimipica “Churitaca” nijunmi.

O “cangunapa almaca”. Glosariopi “alma” shimita ricupangui.

Griego shimipica “humilde shungumi” nijunmi.

Caipi carga nishpaca “paipa mandashcacunamandami” parlajun.

O “samana punllata”. Glosariopi “sábado” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

O “maquita na cuyuchi ushaj”.

O “saquirirca”.

O “justiciata”. Glosariopi “justicia” shimita ricupangui.

O “justiciata”. Glosariopi “justicia” shimita ricupangui.

O “carrizotapash”.

Griego shimipica “paipa shutipi” nijunmi.

Jesusca Davidpa familiamandami carca. Mateo 1:1ta ricupangui.

Griego shimipica “Beelzebubpa” nijunmi. Glosariopi “Belcebú” shimita ricupangui.

Griego shimipica “Satanasllata” nijunmi. Satanás nishpaca “napacha cazungapaj munan o contra” nijunmi.

Griego shimipica “Beelzebub” nijunmi. Glosariopi “Belcebú” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “cai tiempo” shimita ricupangui.

Glosariopi “Juicio Punlla” shimita ricupangui.

O “generacionga”.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “Juicio Punlla” shimita ricupangui.

O “generacionhuanmi”.

Glosariopi “Juicio Punlla” shimita ricupangui.

O “generacionhuan”.

Griego shimipica “nali ángel” nijunmi.

O “generaciondapash”.

Mar de Galileaca shuj jatun jatun lagunami carca. Na salado yacuchu carca.

O “sicashpa”.

O “quilparca”.

O “secreto sagradomi”. Glosariopi “secreto sagrado” shimita ricupangui.

O “justocunapashmi”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

Griego shimipica “Jatun Nali” nijunmi.

O “culquipi seguridadta mascaimanda”.

Glosariopi “cai tiempo” shimita ricupangui.

Quimsa jatun jarra nishpaca “cazi shuj arroba” nijunmi.

Caipica “Adán y Evapa huahuacunamandami” parlajun.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Griego shimipica “Jatun Nalipa” nijunmi.

Glosariopi “nali gentecuna tucuchi tucuna tiempo” shimita ricupangui.

Glosariopi “nali gentecuna tucuchi tucuna tiempo” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

O “justocunami”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

Glosariopi “nali gentecuna tucuchi tucuna tiempo” shimita ricupangui.

O “justocunamanda”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

O “rucu”.

Caipica “Herodes Antipas” nijunmi. Paica Herodes el Grande nishcapa churimi carca.

O “hijaca”.

O “sobracunataca”.

O “sicashpa”.

O “saquirirca”.

Griego shimipica “ashtaca estadiocuna” nijunmi. Shuj estadioca 185 metrocunatami midin carca.

Nara ali punllayajpillata nishpaca “cazi las 3 de la mañanamanda cazi 6 de la mañanacaman horastami” shina nijun.

O “llachapa”.

Griego shimipica “pornéia” nijunmi. Glosariopi “huainayana jucha” shimita ricupangui.

Jesusca Davidpa familiamandami carca. Mateo 1:1ta ricupangui.

O “aya”.

O “hijaguca”.

Judío gentecunapaca, alcucunaca mapa animalcunami carca.

Mar de Galileaca shuj jatun jatun lagunami carca. Na salado yacuchu carca.

O “sobrashcacunataca”.

O “generacionga”.

O “sobrashcata”.

O “yuyaringuichi”.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “congregación” shimita ricupangui.

O “Hades”. Glosariopi “Hades” shimita ricupangui.

Griego shimipica “jahua cielopi imapash ña huatashca cajpica canbashmi cai alpapica huatangui” nijunmi.

Griego shimipica “jahua cielopi imapash ña safashca cajpica canbashmi cai alpapica safangui” nijunmi.

Griego shimipica “jatarichi tucusha” nijunmi.

Satanás nishpaca “napacha cazungapaj munan o contra” nijunmi.

Glosariopi “huañuchingapaj jatun racu caspi” shimita ricupangui.

O “almata”. Glosariopi “alma” shimita ricupangui.

O “almata”. Glosariopi “alma” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

O “llachapapash”.

O “yura yurashnami”.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

O “generacionga”.

Texto griego de Westcott y Hort nishcapica cai versiculoca na tianllu. Shuj importante griego manuscritoscunapipash na tianllu.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Griego shimipica “jatarichi tucungami” nijunmi.

Griego shimipica “ishcai dracma monedacunata” nijunmi. Shuj trabajadorca cazi shuj punlla de trabajomandami shuj dracma monedata ganan carca. Glosariopi “dracma” shimita ricupangui.

Mar de Galileaca shuj jatun jatun lagunami carca. Na salado yacuchu carca.

Griego shimipica “estater monedatami” nijunmi. Chai monedataca tetradracma nishpapashmi rijsin cashca yarin.

O “burrocuna cuyuchij molino jatun rumita”.

Caipica “para siempre tucuchi tucuna” nijunmi. Glosariopi “Gehena” shimita ricupangui.

Griego shimipica “Gehena” nijunmi. Jerusalén llacta canllapi basurata rupachina pushtutami “Gehena” nin carca. Glosariopi “Gehena” shimita ricupangui.

Texto griego de Westcott y Hort nishcapica cai versiculoca na tianllu. Shuj importante griego manuscritoscunapipash na tianllu.

Caipica quiquinba nijunmi yarin.

Caipica “congregacionbi ñaupaman pushajcunaman villanatami” shina nijun.

Griego shimipica “jahua cielopi imapash ña huatashca cajpica cangunapashmi cai alpapica huatanguichi” nijunmi.

Griego shimipica “jahua cielopi imapash ña safashca cajpica cangunapashmi cai alpapica safanguichi” nijunmi.

Caipica “60 millón denariocunamandami” parlajun. Glosariopi “denario” shimita y “talento” shimitapash ricupangui.

Shuj trabajadorca punlla enterota pambapi trabajashpami shuj denario culquita ganan carca. Glosariopi “denario” shimita ricupangui.

Griego shimipica “gomahuan ali alita pegashcashna tucunga” nijunmi.

Griego shimipica “pornéia” nijunmi. Glosariopi “huainayana jucha” shimita ricupangui.

Griego shimipica “pornéia” nijunmi. Glosariopi “huainayana jucha” shimita ricupangui.

O “adulteriopimi”. Glosariopi “adulterio” shimita ricupangui.

O “eunuco nacirin”. Glosariopi “eunuco” shimita ricupangui.

Griego shimipica “paicunapa jahuapi maquita churashpa” nijunmi.

Griego shimipica “paicunapa jahuapi maquita churashpa” nijunmi.

Caipi prójimo nishpaca “na solo ñucanchipa rijsicunamandallachu parlajun. Sino gulpi gentecunamandami” griego shimipica parlajun.

O “completo”.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “denario” shimita ricupangui.

O “mayordomota”.

O “na mitsa”.

Griego shimipica “canba ñavica jatun nali can” nijunmi.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “jatun racu caspi” shimita ricupangui.

Griego shimipica “jatarichi tucungami” nijunmi.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

O “almata”. Glosariopi “alma” shimita ricupangui.

Jesusca Davidpa familiamandami carca. Mateo 1:1ta ricupangui.

Jesusca Davidpa familiamandami carca. Mateo 1:1ta ricupangui.

O “saquirirca”.

Jesusca Davidpa familiamandami carca. Mateo 1:1ta ricupangui.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Jesusca Davidpa familiamandami carca. Mateo 1:1ta ricupangui.

Caipica “culquimanda jaricunahuan puñushpa causaj huarmitami” shina nijun.

Caipica “culquimanda jaricunahuan puñushpa causaj huarmitami” shina nijun.

Chai pushtumandami shuacuna, animalcuna pambaman ama yaicuchun ricurian carca.

O “rumicunahuan cushpami, macashpami”.

Griego shimipica “pirca esquinapi churana jatun rumi” nijunmi.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

O “asesino”.

O “llachapata”.

O “saquirirca”.

Griego shimipica “Cesarman” nijunmi. Glosariopi “César” shimita ricupangui.

Griego shimipica “Cesarpa” nijunmi. Glosariopi “César” shimita ricupangui.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

O “almahuan”. Glosariopi “alma” shimita ricupangui.

Caipi prójimo nishpaca “na solo ñucanchipa rijsicunamandallachu parlajun. Sino gulpi gentecunamandami” griego shimipica parlajun.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Chai uchilla cajagucunapica Taita Dios escribichishca shimimi tiajun carca. Ama imapash pasachun nishpami judiocunaca amuleto cuendata chai cajacunataca huatarin carca.

Hebreo shimipica “Rabí” nijunmi. Glosariopi “Rabí” shimita ricupangui.

Hebreo shimipica “Rabí” nijunmi. Glosariopi “Rabí” shimita ricupangui.

Huauquicuna nishpaca “huaquinbica jaricunamanda, huarmicunamanda parlangapapashmi Bibliapica shina nin”.

O “vichicashpami”.

Texto griego de Westcott y Hort nishcapica cai versiculoca na tianllu. Shuj importante griego manuscritoscunapipash na tianllu.

Griego shimipica “Gehena” nijunmi. Jerusalén llacta canllapi basurata rupachina pushtutami “Gehena” nin carca. Glosariopi “Gehena” shimita ricupangui.

Glosariopi “diezmo” shimita ricupangui.

O “justiciata”. Glosariopi “justicia” shimita ricupangui.

O “traganguichillami”.

O “justocunashnallami”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

O “justocunata”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

Griego shimipica “Gehena” nijunmi. Jerusalén llacta canllapi basurata rupachina pushtutami “Gehena” nin carca. Glosariopi “Gehena” shimita ricupangui.

Glosariopi “jatun racu caspi” shimita ricupangui.

O “justo”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

O “generacionmi”.

O “asesinocuna”.

O “rumicunahuan cushpa, macashpa”.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

O “saquiringachu”.

Glosariopi “Jesús tigramuna tiempo” shimita ricupangui.

Glosariopi “nali gentecuna tucuchi tucuna tiempo” shimita ricupangui.

O “cosa repugnante y devastadora”.

O “vijsandi”.

Glosariopi “ninan manllanai llaqui tiempo” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “Jesús tigramuna tiempo” shimita ricupangui.

Griego shimipica “indi llujshimuj ladomanda indi huashajuj ladocaman punchayachij michashnami” nijunmi.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Griego shimipica “jahua cielo fuyucuna” nijunmi.

Griego shimipica “chuscu huairacunamanda” nijunmi.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

O “pungupi cajtami”.

O “generación”.

Griego shimipica “horas” nijunmi.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “Jesús tigramuna tiempo” shimita ricupangui.

Griego shimipica “cajapi” nijunmi. Chai arcaca caja cuenda shuj jatun barcomi carca.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “Jesús tigramuna tiempo” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Griego shimipica “jarihuan na puñushca huarmigucunahuanmi” nijunmi.

O “saquirirca”.

O “vichicarirca”.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Caipica “Adán y Evapa huahuacunamandami” parlajun.

Chasquina nishpaca “herenciatashna chasquinatami” shina nijun.

O “justo”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

Caipica “para siempre tucuchi tucuna” nijunmi. Glosariopi “Gehena” shimita ricupangui.

Griego shimipica “shuj yuramanda ramacunata fitijpishnami para siempre fiti tucunga” nijunmi.

O “justocunaca”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

Glosariopi “Pascua Fiesta” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Glosariopi “jatun racu caspi” shimita ricupangui.

Glosariopi “sumo sacerdote” shimita ricupangui.

Glosariopi “Levadura Illa Tandata Rurana Fiesta” shimita ricupangui.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Hebreo shimipica “Rabí” nijunmi. Glosariopi “Rabí” shimita ricupangui.

O “pacto”. Glosariopi “pacto” shimita ricupangui.

O “salmocunata”.

Griego shimipica “cai tutaca ñucapa cauzamandami tucui canguna nitijagringuichi” nijunmi.

Griego shimipica “jatarichi tucushca” nijunmi.

O “ñuca almaca”. Glosariopi “alma” shimita ricupangui.

O “saquiripaichilla”.

Cuerpo nishpaca “gentecuna pecador cashcatami” nijun.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Hebreo shimipica “Rabí” nijunmi. Glosariopi “Rabí” shimita ricupangui.

Griego shimipica “12 legiongunata” nijunmi. Punda Roma llactapica, cada legionbimi cazi 4 mil a 6 mil soldadocuna tian carca.

Glosariopi “Sanedrín” shimita ricupangui.

Griego shimipica “canllatami nishcangui” nijunmi. Ari ningapami shina nin carca.

Glosariopi “Runapa Churi” shimita ricupangui.

Griego shimipica “jahua cielo fuyucuna” nijunmi.

O “escupishpa”.

Griego shimipica “yahuarmanda pagashca” nijunmi.

Griego shimipica “alpa mangata rurajpa pambata” nijunmi.

O “saquirirca”.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

Griego shimipica “canllatami nishcangui” nijunmi. Ari ningapami shina nin carca.

O “justo”. Glosariopi “justo” shimita ricupangui.

Glosariopi “jatun racu caspi” shimita ricupangui.

Glosariopi “jatun racu caspi” shimita ricupangui.

Glosariopi “jatun racu caspi” shimita ricupangui.

O “llachapata”.

O “escupishpa”.

Glosariopi “jatun racu caspi” shimita ricupangui.

Glosariopi “huañuchingapaj jatun racu caspi” shimita ricupangui.

Glosariopi “jatun racu caspi” shimita ricupangui.

Glosariopi “jatun racu caspi” shimita ricupangui.

O “ujuta”.

Glosariopi “huañuchingapaj jatun racu caspi” shimita ricupangui.

Glosariopi “huañuchingapaj jatun racu caspi” shimita ricupangui.

Glosariopi “jatun racu caspi” shimita ricupangui.

Glosariopi “Taita Diospa separashcacuna” shimita ricupangui.

Paréntesis ucupi tiajuj shimicunaca, jipaman ima pasashcacunatami villajun.

Soldadocunapa capitanga 100 soldadocunata mandaj romano soldadomi carca.

O “quilpashpa”.

Griego shimipica “Alistana Punllapa jipami” nijunmi. Glosariopi “Alistana Punlla” shimita ricupangui.

Griego shimipica “jatarichi tucushallami” nijunmi.

O “yuyarinchi”.

Chai punllatami cunanbica domingo nin. Judiocunapaca domingomi semanapa primer punlla carca.

Glosariopi “Jehová” shutita ricupangui.

O “quilpajuj”.

O “llachapapash”.

O “saquirirca”.

Glosariopi “jatun racu caspi” shimita ricupangui.

Griego shimipica “jatarichi tucushca” nijunmi.

Griego shimipica “paitaca convincishunllami” nijunmi.

Glosariopi “nali gentecuna tucuchi tucuna tiempo” shimita ricupangui.

    Quichua Imbabura publicacionguna (1993-2026)
    Llujshingapaj
    Caipi yaicupai
    • Quichua (Imbabura)
    • Cai informacionda shujcunaman cachangapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • ¿Imashinata utilizana can?
    • Quiquinba datocunataca alimi cuidashun
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Caipi yaicupai
    Cai informacionda shujcunaman cachangapaj