Iovani

O te ŋā ꞌevaneria ena e hā o ruŋa i te Pīpīria, te ꞌevaneria haka aŋi-aŋi riva-riva mai: a Ietū Kiritō he ꞌAtua ꞌina ōꞌona haꞌamata ꞌe ꞌina ōꞌona hopeꞌa ko te ꞌevaneria nei ꞌa ⸤Iovani⸥. Te kope nei ko Iovani he ꞌāpōtoro ꞌa Ietū Kiritō ararua ko tōꞌona taina ko ⸤Tanatiako⸥.

ꞌI te haꞌamata iŋa o te puka nei ꞌa Iovani e haka ꞌite mai ena pē nei ē: ꞌi raꞌe ki te aŋa i te ao ꞌe i te meꞌe taꞌatoꞌa, ko ai era ꞌana te Vānaŋa (1.1), ꞌe he haka ꞌite takoꞌa mai: rā Vānaŋa i noho rō ꞌi roto i a tātou pa he taŋata (1.14). Hai vānaŋa taꞌe aŋarahi mo aŋi-aŋi i haka ꞌite mai ai e Iovani: rā Vānaŋa ko Ietū, Poki o te ꞌAtua ꞌe ꞌAriki o Itaraera (1.49).

Ki oti te haka aŋi-aŋi mai i te parautiꞌa nei, he ꞌaꞌamu mai e Iovani i te mana aŋa e Ietū mo haka aŋi-aŋi ki te nuꞌu ko ai mau a ia. Rā ŋā mana ko te ŋā mana nei: he haka riro iŋa i te vai he vino (2.1–11); he haka ora iŋa i te poki o te kape o te rōmano (4.46–54); he haka haꞌere iŋa i te kope hakari taꞌe makenu (5.1–18); he hāŋai iŋa i te nuꞌu e pae taꞌutini (6.1–14); he haꞌere iŋa a ruŋa i te vaikava (6.16–21); he haka ora iŋa i te mata o te taŋata matapō (9.1–12); ꞌe he haka ora iŋa i te taŋata mai te mate (11.1–44).

ꞌE, ki haka mao te ꞌaꞌamu mai o ruŋa i te mana aŋa e Ietū, he haka ꞌite mai e Iovani o ruŋa i te meꞌe i vānaŋa e Ietū ananake ko tāꞌana nuꞌu hāpī mo māhani riva-riva o rāua ki a ia, ꞌe mo aŋi-aŋi e rāua he aha te meꞌe mo topa pe muꞌa ka oho ena (12–17). E vānaŋa era e Ietū ki rā nuꞌu taꞌe toe pa he maꞌori hāpī o rāua, e vānaŋa era pa he repahoa (15.15). ꞌO ira e vānaŋa tī-tika tahi era i te meꞌe ki rā nuꞌu (16.25–30), ꞌe e no-noꞌi era ki te ꞌAtua Matuꞌa mo hāpaꞌo ꞌe mo haka riro i te nuꞌu nei e tahi nō manaꞌu pē rāua ko te ꞌAtua (17.1–26).

Rauhuru te meꞌe topa kē o te ꞌevaneria nei ꞌa Iovani ki te tētahi atu ꞌevaneria. E tahi o rā ŋā meꞌe he huru o te haka ꞌite iŋa o Ietū ko ai a ia. E kī era i a ia: he haraoa vaꞌai i te ora (6.35); he mōrī haka māꞌeha i te taŋata o te ao nei (8.12); he taŋata hāpaꞌo riva-riva i te māmoe (10.11); he kope vaꞌai i te ora ꞌe haka ora haka ꞌou i te nuꞌu mate (11.25); he ara, he parautiꞌa, ꞌe he ora (14.6); ꞌe he tumu vino parautiꞌa (15.1).

Te parautiꞌa taꞌatoꞌa nei ꞌe te tētahi haka ꞌou atu parautiꞌa o ruŋa i a Ietū ꞌi ruŋa i te ꞌevaneria nei. ꞌE te vānaŋa ꞌata nehe-nehe ko te vānaŋa kī mau era ꞌā e Ietū pē nei ē: «ꞌI te haŋa rahi o te ꞌAtua ki te taŋata taꞌatoꞌa o te ao, he vaꞌai i tāꞌana Poki mau nō era e tahi mo mate, ꞌe nuꞌu nō era mo ⸤haka moe i te manaꞌu⸥ ꞌi ruŋa, e ko haka tapa e te ꞌAtua mai muri i a ia ꞌe e ko haka ūtuꞌa; he vaꞌai i te ora ꞌāpī ꞌina he hopeꞌa raꞌa» (3.16). I pāpaꞌi ai a Iovani o ruŋa i te haŋa o te ꞌAtua ki te taŋata taꞌatoꞌa o te ao ki aŋi-aŋi ai e te taꞌatoꞌa e haŋa rō ꞌā te ꞌAtua mo eꞌa o te taŋata mai roto i te ūtuꞌa o te hara ꞌe mo ravaꞌa i te ora ꞌāpī ꞌina he hopeꞌa raꞌa hai haka moe i te manaꞌu ꞌi ruŋa i a Ietū, he ⸤Kiritō⸥, he Poki o te ꞌAtua (20.31).

He haꞌamata

6 I ai rō e tahi taŋata i uŋa mai e te ꞌAtua te ꞌīŋoa ko ⸤Iovani⸥. 7 I oho mai ai pa he mataꞌite mo vānaŋa o ruŋa i rā mōrī mo haka moe o te taŋata taꞌatoꞌa i te rāua manaꞌu ꞌi ruŋa i rā mōrī hai vānaŋa era ꞌāꞌana. 8 Taꞌe ko Iovani te mōrī; a ia he kope uŋa nō mai mo haka ꞌite mai ko ai rā mōrī. 9 ꞌE, te mōrī haka māꞌeha i te taŋata taꞌatoꞌa e ko roa he oho mai ki te ao.

15 I vānaŋa rō a Iovani o ruŋa i a ia ꞌe pē nei i kī ai: «Ko ia tāꞌaku meꞌe kī atu era: “ꞌI tuꞌa ōꞌoku ka oho mai ena e tahi taŋata ꞌata hōnui ki a au ꞌo te ai ꞌi raꞌe ki tōꞌoku poreko iŋa ko ai era ꞌana a ia”».

16 ꞌE, ꞌi te riva rahi ōꞌona, he haꞌamaitai nō mai te aŋa i a tātou. 17 Hai ⸤Mōtē⸥ te ꞌAtua i haka ꞌite mai ai i tāꞌana roŋo mo tātou, ꞌe hai Ietū Kiritō i haka ꞌite mai ai i tōꞌona haŋa mo tātou ꞌe i te parautiꞌa o ruŋa i a ia. 18 ꞌIna e tahi taŋata i takeꞌa i te ꞌAtua; o tāꞌana Poki nō era e tahi, he ꞌAtua, noho ꞌi muri i a ia, i takeꞌa ꞌe i haka ꞌite mai o ruŋa.

He vānaŋa iŋa o Iovani Papatito o ruŋa i te Kiritō

(Māteo 3.11-12; Marko 1.7-8; Ruka 3.15-17)

19 He vānaŋa nei ꞌa Iovani ꞌi te hora uŋa e te nuꞌu hōnui ⸤hūrio⸥ i te ⸤oromatuꞌa⸥ ꞌe i te ⸤rēvita⸥ mai Hērutarema mo ꞌite ko ai mau a Iovani. He ꞌui e rā nuꞌu:

—¿He Kiritō rō koe?

20 He pāhono e Iovani:

—Taꞌe a au he ⸤Kiritō⸥.

21 He ꞌui haka ꞌou:

—¿Ko ai ia a koe? ¿Ko te perofeta era ko ꞌĒria?

He kī e Iovani:

—Taꞌe a au ko ia.

He ꞌata ꞌui e tū nuꞌu era:

—¿Ko koe ia te perofeta era mo oho mai?

He pāhono:

—ꞌIna.

22 He kī:

—¿Ko ai ia a koe? Ka hoki nei, paꞌi, mātou e ai te mātou meꞌe mo kī o ruŋa ōꞌou ki te nuꞌu uŋa mai. ¿E ai rō ꞌana taꞌa meꞌe mo kī mai o ruŋa i a koe?

23 He pāhono e Iovani:

—A au he reꞌo e ohu ꞌana ꞌi te kona ꞌone taꞌe noho taŋata: «Ka mātaki e tahi ara tī-tika mo te Kiritō», pa he kī iŋa era e te perofeta era ko ꞌItaia.

24 Tētahi o tū nuꞌu uŋa era mo vānaŋa ki a Iovani he ⸤fariseo⸥. 25 He ꞌui e rā nuꞌu:

—Mo ai ia taꞌe koe he Kiritō, taꞌe koe ko ꞌĒria, ꞌe taꞌe takoꞌa koe he perofeta, ¿he aha ia koe e ⸤papatito⸥ ena?

26 He kī e Iovani:

—A au e papatito nei hai vai; ꞌe, nā ꞌi roto i a kōrua te kope e tahi kai ꞌite ꞌā e kōrua ko ai mau a ia. 27 I tuꞌa i a au ka tuꞌu mai ena. ꞌE, ꞌi tōꞌona hōnui, e ko tano a au mo noi mo kume i te hau o tōꞌona kirivaꞌe.

28 Te meꞌe taꞌatoꞌa nei i topa ai ꞌi te kona te ꞌīŋoa ko Vētānia, ꞌi te rua pāꞌiŋa o te rio era ko Horotana, he kona ꞌi ira a Iovani e papatito era.

A Ietū he Māmoe o te ꞌAtua

29 ꞌI te rua mahana, he takeꞌa e Iovani i a Ietū ka pū e oho atu era. He kī ki te nuꞌu o ira:

«¡Ka uꞌi rā kōrua i te taŋata era ai! ¡A ia he Māmoe o te ꞌAtua, he tūtia mo haka kore i te hara o te taŋata!⁠* 30 O ruŋa i a ia tāꞌaku vānaŋa kī atu era pē nei ē: “E ko roa ka tuꞌu mai ena te taŋata ꞌata hōnui ki a au ꞌi te meꞌe era ꞌi raꞌe ki tōꞌoku poreko iŋa ko ai era ꞌana a ia”. 31 ꞌI muꞌa ꞌā ꞌina a au kai ꞌite ko ai a ia. E papatito e oho nei a au hai vai mo haka ꞌite ki te itaraera ko ai a ia».

32 He kī haka ꞌou e Iovani:

«Ko takeꞌa ꞌana e au te topa iŋa o te ⸤Vārua Maitai⸥ mai te raŋi pa he pāroma, ꞌe te noho iŋa ꞌi ruŋa i a ia. 33 ꞌI rā hora kai ꞌite hia ꞌana a au ko ai rā kope. O te ꞌAtua uŋa mai era i a au mo papatito hai vai i kī mai: “Taŋata ena ka takeꞌa ena e koe ko topa ꞌana te Vārua Maitai ꞌe ko noho ꞌana ꞌi ruŋa i a ia, māꞌana e papatito hai Vārua Maitai”. 34 Ko takeꞌa ꞌana e au i rā meꞌe, ꞌe ko au te mataꞌite: a ia he Poki o te ꞌAtua».

He nuꞌu hāpī raꞌe ꞌa Ietū

35 ꞌI te rua mahana, ꞌi rā kona haka ꞌou ꞌā a Iovani ananake ko tāꞌana nuꞌu hāpī e rua. 36 I takeꞌa era ka vari a Ietū, he kī e Iovani: «¡Ka uꞌi, he Māmoe rā o te ꞌAtua!».

37 I ŋaroꞌa era i rā vānaŋa, he eꞌa he oho rā ŋā kope ꞌi tuꞌa. 38 He hārui ia a Ietū, he takeꞌa e oho atu ꞌana ꞌi tuꞌa i a ia, ꞌe he ꞌui:

—¿He aha te kōrua meꞌe haŋa?

He kī e rā nuꞌu:

—E te Maꞌori, e haŋa rō ꞌā a māua mo ꞌite ꞌi kona hē koe e noho ena.

39 He pāhono e Ietū:

—Ka oho mai ka uꞌi ꞌi kona hē.

He oho ia he uꞌi e rā ŋā kope i tōꞌona kona noho, ꞌe he noho ꞌi muri i a Ietū mai te hora maha o te ahi-ahi ꞌātā ki te pō.

40 E tahi o rā ŋā kope ŋaroꞌa era i te vānaŋa ꞌa Iovani oho era ꞌi muri i a Ietū ko Antarea, taina o Tīmona Pētero. 41 Te meꞌe raꞌe ꞌa Antarea i aŋa he kimi i tū taina era ōꞌona ko Tīmona. I piri era he kī: «Ko māhani ꞌana a māua i te ⸤Mētia⸥». (Mo huri i te vānaŋa nei Mētia ki te ⸤kirieko⸥: Kiritō).

42 He maꞌu ia e Antarea i a Tīmona ki tū kona era ꞌi ira a Ietū. I takeꞌa era e Ietū, he kī: «A koe ko Tīmona, poki ꞌa Iovani. Tuꞌu ꞌīŋoa ꞌi te hora nei ko Tefa (te auraꞌa, ko Pētero)».

He toꞌo iŋa o Ietū i a Feripe ꞌe i a Natanaera

43 ꞌI te rua mahana, he eꞌa he oho a Ietū ki Karirea. ꞌI ira i piri ai ki a Feripe ꞌe he kī: «Ka oho mai koe mo taŋata hāpī ꞌāꞌaku».

44 A Feripe o te kona e tahi o Karirea te ꞌīŋoa ko Vetetaira, he kona takoꞌa o Pētero ararua ko Antarea. 45 He eꞌa he oho a Feripe ki a Natanaera ꞌe he kī:

—Ko ꞌite ꞌana a mātou, ꞌi te hora nei, ko ai te kope haka ꞌite mai era e Mōtē ꞌi ruŋa i te ŋā puka pāpaꞌi era e ia, ꞌe haka ꞌite takoꞌa mai era e te perofeta. Ko Ietū rā kope, he poki ꞌa ⸤Kōsē⸥ era o Nātāreta.

46 He kī e Natanaera:

—¿E eꞌa mau rō mai e tahi meꞌe riva-riva mai Nātāreta?

He pāhono e Feripe:

—Ka oho mai, ka uꞌi e koe mau ꞌā hai mata.

47 I uꞌi era e Ietū ka hāhine mai a Natanaera, he kī:

—ꞌĪ mau te kope he itaraera parautiꞌa, e ko kī e tahi reo-reo.

48 He ꞌui e Natanaera:

—¿Pē hē koe i ꞌite ai i tōꞌoku huru?

He pāhono e Ietū:

—Kai piri atu ꞌana a Feripe i takeꞌa rō ai koe e au ꞌi raro i te tumu pika.

49 He kī e Natanaera:

—E te Maꞌori, ¡ko koe te Poki o te ꞌAtua, ko koe te ꞌAriki o Itaraera!

50 He kī e Ietū ki a Natanaera:

—¿He haka moe rō mai ꞌai ꞌō koe i tuꞌu manaꞌu ꞌi ruŋa i a au ꞌo te kī nō atu ōꞌoku ko takeꞌa ꞌana koe e au ꞌi raro i te tumu pika? ꞌĪ a au he kī atu: nā e ŋaroꞌa rō ꞌe e takeꞌa rō e koe meꞌe rahi nō atu meꞌe ꞌata hau ꞌi te nui-nui ki te meꞌe ena.

51 He kī ia ki te taꞌatoꞌa: «ꞌĪ a au he kī atu: e riro rō kōrua he mataꞌite o nei ŋā meꞌe, ꞌe te nui-nui e tuꞌu rō pa he meꞌe ena: e ha-hata rō ꞌā te raŋi, ꞌe e iri ꞌe e topa rō mai ꞌā te merahi o te ꞌAtua ꞌi ruŋa i a au i te ⸤Poki o te taŋata⸥».