Σαρ Ερεσλί η Αγία Γραφή Αμέντε
Ισί εκ μπουτ μπαρό θαύμας σο η Αγία Γραφή ατσσιλί σαστί μέχρι αμαρέ ντιβεσέντε. Γραφίντιλι ντιπ σαρί πριν από 1.900 ντα πο μπουτ μπρεσά. Γραφίντιλι οπράλ πραγματέντε σο χαλάντιβενας—χαρτίστε σο ισινέ κατά πάπυρος ντα σε περγαμηνές σο ισινέ κερντέ κατά δέρμας ζώων—ντα τσσιμπέντε σο σάντε χάνικ τζενέ κερένα-λεν λάφι αντιβές. Επίσης, τζενέ μπαρέ ζοριάσαρ, σαρ ισί βασιλιάδες ντα παπάζια, κερντέ σο νακχέλας λένγκε βαστένταρ για τι καταστραφίνεν ι Γραφή.
ΣΑΡ ατσσιλό ανταβά βιβλίος σαρέ ανταλά μπρεσά σο νακχλέ ντα αβιλό ο πο γνωστός σαρό κο ντουνιάς; Ντικχέν σάντε ντούι πράγματα.
Ο Μπουτ Αντίγραφα Αρακχαντέ ι Γραφή
Οντουλά τζενέ σο αρακχαβένας ο πουρανέ κείμενα ι Γραφιάκε, ο Ισραηλίτες, κερντέ μπουτ αντίγραφα κατά ρόλοι σο γραφίντιλεας κι αρχή. Για παράδειγμας, ο κάθε βασιλιάς κο Ισραήλ έπρεπε “τι γραφίνελ εκχέ βιβλιόστε ανταβά νόμος πι νεαυτόσκε, ντα τι κερέλ-λες αντιγραφή κατά βιβλίος σο τθερένας ο Λευίτες ιερείς”.—Δευτερονόμιο 17:18.
Μπουτ Ισραηλίτες μπεϊντίνενας ο διάβασμας ι Γραφιάκο ντα αγαβένας ότι ισινέ ο Λάφι ι Ντεβλέσκο. Οτθάρ, τζενέ σο σικλιλέας ντα αγαβένας μπουτ λατσσές τι γραφίνεν κερένας αντιγραφή ο κείμενα ι Γραφιάκε μπουτ προσεκτικά. Εκ τζενό σο νταρέλας κατά Ντεβέλ, ο Έσδρας, βακέρντιβελα ότι ισινέ «αντιγραφέας σο τζανέλας μπουτ λατσσές ο νόμος ι Μωυσίσκο σο ντινάας-λες ο Ιεχωβά, ο Ντεβέλ σο τθερέλας ο Ισραήλ». (Έσδρας 7:6) Ο Μασορίτες, σο κερένας αντιγραφή ο Εβραϊκές Γραφές, ή γιαβέρτουλους ι «Παλαιά Διαθήκη», περίπου κατά 500 μέχρι κο 900 Κ.Χ., γκινένας ατζέ-ντα ο γράμματα σο ισινέ κο κείμενος για μα τι αβέλ καέκ λάθος. Ανταγιά μπουτ προσεκτική αντιγραφή βοηθιντάς τι αβέλ ντιπ σωστός ο κείμενος, αλλά εμ τι αρακχάντιβελ η Γραφή παρόλο σο ο ντουσμάνια κερένας σο νακχέλας λένγκε βαστένταρ για τι καταστραφίνεν-λα.
Για παράδειγμας, κο 168 Π.Κ.Χ., οντουβά τζενό σο κερέλας κουμάντος κι Συρία ο Αντίοχος Δ΄ κερντάς σο νακχέλας λέσκε βαστέσταρ τι καταστραφίνελ σαρέ ο αντίγραφα κατά Εβραϊκές Γραφές σο ισινέ κι Παλαιστίνη. Εκ Ιουδαϊκός βιβλίος βακερέλα: «Πφαραντέ ντα πφαμπαρντέ σαρέ ο ρόλοι ι νομόσκε σο αρακχλέ». Η Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια βακερέλα: «Ο αξιωματούχοι σο λιντέας ι εντολή τι καταστραφίνεν σαρέ ο ρόλοι τθερένας σουκό γκι . . . Κον τθερέλας εκ ιερός βιβλίος . . . μουνταρένας-λες». Όμως αντίγραφα ι Γραφιάκε αρακχάντιλε εμ κο Ιουδαίοι σο ισινέ κι Παλαιστίνη εμ κο Ιουδαίοι σο ισινέ γιαβερέ τθεμέντε.
Αφού γραφισάλε ο Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές ή γιαβέρτουλους η «Καινή Διαθήκη», κερντιλέ μπουτ αντίγραφα κατά επιστολές, προφητείες ντα πραγματικές ιστορίες σο ισινέ αντρέ. Φιρειπείν, ο Ιωάννης γραφιντάς πο Ευαγγέλιος κι Έφεσος ή πασέ οτθέ. Όμως εκ κομμάτι κατά εκ αντίγραφος λέσκο σο κερντιλό, σαρ βακερένα ο ειδικοί, περίπου 50 μπρεσά αφού ο Ιωάννης γραφιντάς ο Ευαγγέλιος, αρακχίντιλο εκατοντάδες χιλιόμετρα ντουρ, κι Αίγυπτος. Ανταβά σικαντάς ότι ο Χριστιανοί σο τζουβντιόνας τθεμέντε σο ισινέ ντουρ, πριν τι νακχέν μπουτ μπρεσά από αζομάν σο γραφισάλι η Γραφή, τθερένας αντίγραφα λάκε.
Ο Λάφι ι Ντεβλέσκο πφιρντιλό ντα ανταβά βοηθιντάς τι αρακχάντιβελ εκατοντάδες μπρεσά σοράν κατά Χριστός. Για παράδειγμας, κο ντιβές 23 Φεβρουαρίου κο 303 Κ.Χ. κάνα ντισιλό, ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Διοκλητιανός ντικχέλας, σαρ βακέρντιλο, πι στρατιωτέν τι πφανγκέν ο πόρτες εκχέ ναόσκε ντα τι πφαμπαρέν αντίγραφα ι Γραφιάκε. Ο Διοκλητιανός πακιάλας ότι κα κερέλας ι Χριστιανοσύνη τι χασάρντιβελ άμα κα καταστραφίνελας ο ιερά βιβλία. Ο γιαβέρ ντιβές, ντινάς ι διαταγή τι πφαμπαρέν ανγκλάλ σαριλέντε σαρέ ο αντίγραφα ι Γραφιάκε κι Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Όμως να καταστραφισάλε σαρέ ο αντίγραφα αλλά αβγατίντιλε. Ντα ντούι μπαρέ κομμάτια ι Γραφιάκε κι μπαλαμανί τσσιπ, σο μάλλον κερντιλέ χάνικ πο σοράν κατά διωγμός σο αντάς ο Διοκλητιανός, ατσσόνα μέχρι αμαρέ ντιβεσέντε. Ο εκ ισί κι Ρώμη ντα ο γιαβέρ κι Βρετανική Βιβλιοθήκη, κο Λονδίνος.
Παρόλο σο να αρακχίντιλε ατζέκ ο πρώτα χειρόγραφα ι Γραφιάκε, αντιβές τθεράσα χιλιάδες αντίγραφα σαρέ ι Γραφιάκε ή κομμάτια λάκε, σο γραφιντέ-λεν κο βας. Μερικά λένταρ ισί μπουτ πουρανέ. Μήπως ο λάφια σο τθερέλας η Γραφή αλλαξάλε καζόμ κερένας ι αντιγραφή; Ο λόγιος Γ. Χ. Γκριν βακερντάς ι βιβλιόνγκε σο ισί κο Εβραϊκές Γραφές: «Μπορίνασα τι βακεράς με σιγουριά ότι καέκ γιαβέρ βιβλίος σο γραφισάλο κο πουρανέ μπρεσά νανέ ντιπ σωστός σαρ ισί η Γραφή». Ο Σερ Φρέντερικ Κένιον εκ μπαρό επιστήμονας σο εξετάνελα ο χειρόγραφα ι Γραφιάκε, βακερντάς ι βιβλιόνγκε σο ισί κο Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές: «Ο μπρεσά σο νακχλέ οτθάρ μπερί σο γραφισάλε ο πρώτα χειρόγραφα μέχρι αζομάν σο τθεράσα ο πο πουρανό αντίγραφος ισί αζόμ χάνικ σο μπορίνασα τι βακεράς ότι νασκιαρένα ατζέ-ντα ι τελευταία αμφιβολία ότι αντιβές τθεράσα ο λάφια ι Γραφιάκε αντικάς σαρ γραφισάλε. Τθεράσα αποδείξεις ότι ο βιβλία σο ισί κι Καινή Διαθήκη ισί γνήσια ντα λένγκε λάφια ατσσιλέ σαρ ισινέ». Επίσης βακερντάς: «Μπορίνασα τι βακεράς με μπουτ μπαρί σιγουριά ότι αξίνελα τι πακιάς σαρέ ο λάφια ι Γραφιάκε. . . . Ανταβά ναστί βακεράσα-λες καεκχέ γιαβερέ πουρανέ βιβλιόσκε».
Η Μετάφραση ι Γραφιάκι
Εκ δεύτερος πράγμας σο βοηθιντάς τι αβέλ η Γραφή ο πο γνωστός βιβλίος κο ντουνιάς ισί ότι μεταφρασάλι μπουτέ τσσιμπέντε. Ανταβά αβέλα-πες επειδή ο σκοπός ι Ντεβλέσκο ισί τι σικλιόν-λες ντα τι ντεν-λες λατρεία «με πνεύμας ντα αλήθεια» τζενέ σαρέ κατά τθεμά ντα τσσιμπά.—Ιωάννης 4:23, 24· Μιχαίας 4:2.
Η πρώτη γνωστή μετάφραση κατά Εβραϊκές Γραφές ισινέ η Μετάφραση των Εβδομήκοντα, κι μπαλαμανί τσσιπ. Ανταγιά μετάφραση αβιλί-πες ι Ιουδαιόνγκε σο κερένας λάφι μπαλαμανές ντα να ισινέ κι Παλαιστίνη ντα τελειωσάλι περίπου 200 μπρεσά προτού τι αρχίνελ ο Ιησούς τι κερέλ ο έργος κι πφουβ. Σαρί η Αγία Γραφή, εμ ο Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, μεταφρασάλι μπουτέ τσσιμπέντε μερικούς αιώνες αφού γραφίντιλι σαρί η Γραφή. Σοράν όμως βασιλιάδες ντα παπάζια, σο έπρεπε τι κερέν σο νακχέλα λένγκε βαστένταρ για τι τθερέλ σαρό ο λαός ι Γραφή, βον κερντέ ο αντίθετος. Κερντέ σο νακχέλα λένγκε βαστένταρ για μα τι μεταφράντιβελ ο Λάφι ι Ντεβλέσκο τσσιμπέντε σο αγαβένας ο τζενέ για τι ατσσικιαρέν πουμαρέ μπρακέν κο πνευματικός καρανίκι.
Τζενέ σο τθερένας μπαρό θάρρος να ντινέ σημασία κο βασιλιάδες ντα κο παπάζια ντα τσσουντέ πουμαρί ζωή σε κίνδυνος για τι μεταφράνεν ι Γραφή τσσιμπέντε σο αγαβένας ο τζενέ. Για παράδειγμας, κο 1530, ο Άγγλος Γουίλιαμ Τίντεϊλ, σο σπουδαντάας κι Οξφόρδη, νικαντάς ντα ντινάς μπουτ αντίγραφα κατά πρώτα παντς βιβλία κατά Εβραϊκές Γραφές. Παρόλο σο τζάνας λέσαρ μπαρί κόντρα, ισινέ ο πρώτος τζενό σο μεταφραντάς ι Γραφή κατά εβραϊκή τσσιπ κατευθείαν κι αγγλική τσσιπ. Ο Τίντεϊλ ισινέ ο πρώτος Άγγλος μεταφραστής σο χρησιμοποιηντάς ο ναβ Ιεχωβά. Ο Ισπανός λόγιος ι Γραφιάκο Κασιαδόρο ντε Ρέινα καζόμ κερέλας εκ κατά πρώτες μεταφράσεις ι Γραφιάκε κι Ισπανική τσσιπ λέσκι ζωή ισινέ συνέχεια σε κίνδυνος κατά Καθολικοί σο μανγκένας τι μουνταρέν-λες. Γκιλό κι Αγγλία, κι Γαλλία, κι Γερμανία, κι Ελβετία ντα κι Ολλανδία για τι μπορίνελ τι κερέλ ντα τι τελειώνελ ι μετάφραση.a
Αντιβές η Γραφή συνεχίνελα τι μεταφράντιβελ ατζέ πο μπουτ τσσιμπέντε, ντα νικιόνα εκατομμύρια αντίτυπα λάκε. Η Γραφή ατσσιλί αρακχαντί, ντα αβιλί ο πο γνωστός βιβλίος σαρό κο ντουνιάς, ντα ανταβά σικαβέλα ότι ισί μπαγιά ο λάφια σο βακερντάς ο απόστολος Πέτρος αντράλ κατά πνεύμας ι Ντεβλέσκο: «Ο τσαριά σουκιόνα ντα ο λουλούδια περένα, αλλά ο λάφι ι Ιεχωβάσκο ατσσόλα για πάντα».—1 Πέτρου 1:24, 25.
[Υποσημείωση]
a Η μετάφραση σο κερντάς ο Ρέινα νικίστιλι κο 1569 ντα κερντιλί αναθεώρηση κατά Σιπριάνο ντε Βαλέρα κο 1602.
[Πλαίσιο\Εκόνες]
ΚΑΓΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΠΡΕΠΕΙ ΤΙ ΔΙΑΒΑΝΑΒ;
Μπουτέ τσσιμπέντε υπαρχίντιβενα μπουτ μεταφράσεις ι Γραφιάκε. Μπουτ μεταφράσεις τθερένα μπουτ πφαρί τσσιπ. Γιαβερά ισί πο απλές μεταφράσεις, σο τθερένα-λεν κερντό για τι μπεϊντίνελ εκ τζενό τι διαβάνελ-λα ντα να τθερένα σαρέ ο λάφια ι Γραφιάκε. Γιαβερά ισί, σχεδόν λέξη προς λέξη μεταφρασμέ.
Η Μετάφραση Νεβέ Ντουνιάσκι κι αγγλική σο τθερένα ο Μάρτυρες ι Ιεχωβάσκε νικαντάς-λα εκ επιτροπή τζενένταρ σο να τζανάσα λένγκε ναβά ντα κερντέ ι μετάφραση κατά πρώτα τσσιμπά σο γραφισάλιας η Γραφή. Κατά έκδοση ανταγιά η Γραφή μεταφρασάλι περίπου 60 γιαβερέ τσσιμπέντε. Όμως ο τζενέ σο κερντέ μετάφραση οντουλέ τσσιμπέντε, ντικχένας μπουτ φαρ εμ ο κείμενα κατά πρώτα τσσιμπά σο γραφισάλιας η Γραφή. Ο στόχος σο τθερέλα Η Μετάφραση Νεβέ Ντουνιάσκι ισί τι τθερέλ ντιπ ο λάφια κατά πρώτα τσσιμπά σο γραφισάλιας η Γραφή εκτός άμα ανταλά λάφια να κα ντένας ο νόημας. Ανταβά σο προσπαθίνενα τι κερέν ο τζενέ σο κερένα ανταγιά μετάφραση ισί τι αγαβέν ο τζενέ ι Γραφή κάνα διαβάνενα-λα αντιβές σαρ αγαβένας-λα ο τζενέ αζομάν σο γραφισάλιας.
Μερικοί γλωσσολόγοι ντικχλέ μπουτ λατσσές ο μεταφράσεις ι Γραφιάκε σο αβιλέ ο τελευταία μπρεσά—εκ οντουλένταρ ισί η Μετάφραση Νεβέ Ντουνιάσκι—για τι αρακχέν άμα σαρέ ο λάφια ισί σωστά ντα άμα τσσουντέ ο λάφια σαρ μανγκένας βον. Εκ λένταρ ισί ο λόγιος Τζέισον Ντέιβιντ Μπιντούν, επίκουρος καθηγητής θεολογίας κο Πανεπιστήμιος κι Βόρεια Αριζόνα, κο Ηνωμένες Πολιτείες. Κο 2003 νικαντάς εκ βιβλίος σο τθερέλας 200 σελίδες ντα κερέλα λάφι ι εννιά «Γραφιένγκε σο χρησιμοποιήντιβενα πο μπουτ κο αγγλικά».b Ανταβά βιβλίος τθερέλας εδάφια κατά Γραφές σο αγαβένα-λεν με διαφορετικός τρόπος, επειδή οντουλά εδάφια «ισί πο εύκολος τι μεταφράνεν-λεν ο τζενέ σαρ μανγκένα βον». Ι κάθε εδαφιόσκε, λέλας εμ ο πρωτότυπος ελληνικός κείμενος εμ ο αγγλικές μεταφράσεις για τι ρόντελ άμα αλλαντέ ο νόημας ντα τσσουντέ-λες σαρ μανγκλέ. Σο αρακχλάς;
Ο Μπιντούν βακερέλα ότι ο πο μπουτ τζενέ ντα ο πο μπουτ λόγιοι ι Γραφιάκε πακιάνα ότι ο διαφορές σο τθερέλα η Μετάφραση Νεβέ Ντουνιάσκι υπαρχίντιβενα επειδή ο τζενέ σο μεταφραντέ-λα τσσουβένα ο λάφια σαρ μανγκέλα λένγκι θρησκεία. Όμως βακερέλα: «Ο πο μπουτ διαφορές υπαρχίντιβενα επειδή η Μετάφραση Νεβέ Ντουνιάσκι ισί εκ μπουτ σωστή μετάφραση σο κερντέ-λα με προσοχή ντα τθερέλα ντιπ ο λάφια σο τθερένας ο πρώτα τσσιμπά». Αν-ντα ο Μπιντούν να συμφωνίνελα μερικέ λαφίντζαρ σο τθερέλα η Μετάφραση Νεβέ Ντουνιάσκι βακερέλα ότι ακαγιά μετάφραση «ντικχίντιβελα ότι ισί η πο σωστή κατά εννιά μεταφράσεις». Βοβ βακερέλα ότι ακαγιά μετάφραση ισί «μπουτ λατσσί».
Ο Δρ Μπέντζαμιν Κεντάρ, εκ λόγιος κι εβραϊκή τσσιπ κο Ισραήλ, βακερντάς βοβ-ντα κάτι ασακό για τη Μετάφραση Νεβέ Ντουνιάσκι. Κο 1989 βακερντάς: «Ανταλέ μεταφρασιάτε αβιλί εκ μπουτ λατσσί προσπάθεια για τι μεταφράντιβελ η Γραφή καζόμ πο σωστά αβέλα-πες. . . . Καεκχέ εδαφιόστε κι Μετάφραση Νεβέ Ντουνιάσκι να αρακχλόμ ότι προσπαθιντέ τι τσσουβέν σαρ μανγκένα βον ο λάφια ι Γραφιάκε».
Πουτσέν τουμαρό νεαυτός: “Καβά ισί μο στόχος κάνα διαβάναβα ι Γραφή; Κάνα διαβάναβα ι Γραφή μανγκάβα απλά τι διαβάναβ-λα εύκολα ατζέ-ντα άμα η μετάφραση νανέ σωστή; Ή μανγκάβα τι διαβάναβ ντιπ ο λάφια ι Ντεβλέσκε σο ισί αντρέ κο πρώτα κείμενα σο γραφισάλι η Γραφή;” (2 Πέτρου 1:20, 21) Ο απαντήσεις ανταλέ ερωτησιέντε κα σικαβέν τουμένγκε καγιά μετάφραση κα τραμπίνεν.
[Υποσημείωση]
b Εκτός κατά Μετάφραση Νεβέ Ντουνιάσκι, ο γιαβερά μεταφράσεις ισινέ Η Επαυξημένη Καινή Διαθήκη, Η Ζωντανή Βίβλος, Η Νέα Αμερικανική Βίβλος με Αναθεωρημένη Καινή Διαθήκη, η Νέα Αμερικανική Στερεότυπη Βίβλος, Η Αγία Γραφή—Νέα Διεθνής Μετάφραση, Η Νέα Αναθεωρημένη Στερεότυπη Μετάφραση, Η Αγία Γραφή στη Σημερινή Αγγλική Μετάφραση ντα η Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου.
[Φωτογραφία]
Η «Μετάφραση Νεβέ Ντουνιάσκι» νικίστιλι μπουτέ τσσιμπέντε
[Φωτογραφία]
Μασοριτικά χειρόγραφα
[Φωτογραφία]
Εκ πουρανό αντίγραφος σο τθερέλα ο εδάφιος Λουκάς 12:7: « . . . μα νταρέν· τουμέν αξίνενα πο μπουτ μπουτέ τσιρικλένταρ»
[Ευχαριστίνασα]
Foreground page: National Library of Russia, St. Petersburg; second and third: Bibelmuseum, Münster; background: © The Trustees of the Chester Beatty Library, Dublin