1924​—Πριν από 100 Μπρεσά

ΚΕΡΕΝΑ ΕΡΓΟΣ ΚΑΤΑ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΣ

Ο πφραλά κο Μπέθελ κερένας μπουτί πο μπουτ από εκ μπρες για τι λατσσαρέν ο ραδιοφωνικός σταθμός WBBR κο Στάτεν Άιλαντ, κι Νέα Υόρκη. Πρώτα τσσιντέ ο δέντρα ντα σοράν λατσσαρντέ εκ μπαρό κχερ οντουλένγκε σο κα κερένας μπουτί οτθέ ντα εκ γιαβέρ κτίριος ι πραγματένγκε σο κα χρησιμοποιήνενας. Κάνα οντουλά μπουτιά μπιτισάλε, ο πφραλά αρχισάλε τι γκίντεν ο πράγματα σο μανγκένας για τι κερέν λάφι κατά ραδιόφωνος. Αλλά έπρεπε τι νακχαβέν μπουτ δυσκολίες.

Ο πφραλά αγαντέ ότι ισινέ δύσκολος τι τσσουβέν ι μπαρί κεραία ι σταθμόσκι. Η κεραία ισινέ 91 μέτρα βουτσσί, ντα έπρεπε τι τσσουβέν ακατάρ ντα οκουτάρ ντούι καστά σο ισινέ 61 μέτρα βουτσσέ ο κάθε εκ. Κι πρώτη φαρ να μπορισάλε τι κερέν-λες. Αλλά ντινέ μπέσα κο Ιεχωβά, ντα λέσκε βοηθειάσαρ καταφεριντέ-λες. Ο Κάλβιν Πρόσερ, σο κερέλας μπουτί οτθέ, βακερντάς: «Άμα κα κεράας-λες κατά πρώτη φαρ, κα ισαράας αμαρό νεαυτός ντα κα βακεράας: “Μπράβο αμένγκε!”» Ο πφραλά αγαντέ ότι ο Ιεχωβά βοηθιντάς-λεν. Αλλά λένγκε προβλήματα να μπιτισάλεας.

Αζομάν να υπαρχίντιβενας μπουτ ραδιοφωνικοί σταθμοί ντα οτθάρ να ισινέ εύκολος τι κινέν ο πράγματα σο χρειαζίντιβενας για το ραδιόφωνος. Αλλά ο πφραλά αρακχλέ οτθέ πασέ εκ μηχάνημας σο ισινέ χρησιμοποιημέ για τι μπουτσσαβέν σήμας. Αντίς τι κινέν μικρόφωνος, χρησιμοποιηντέ ο μικρόφωνος σο τθερέλας εκ τηλέφωνος. Εκ ιράτ κο Φεβρουάριος, ο πφραλά αποφασιντέ τι δοκιμάνεν σαρέ ανταλά πράγματα σο λατσσαρντέας. Έπρεπε τι βακερέν κάτι κο ραδιόφωνος, ανταλέσκε αρχισάλε τι γκιλιαβέν ύμνους. Ο Έρνεστ Λόου ντέλας-πες γκοντί κάτι αστείος σο αβιλό-πες οντιά ιράτ. Καζόμ ο πφραλά γκιλιαβένας, λιντάς-λεν τηλέφωνος ο Δικαστής Ρόδερφορντ,b σο ασουνέλας-λεν κατά ραδιόφωνος κο Μπρούκλιν, περίπου 25 χιλιόμετρα ντουρ.

«Τσσιναβέν τι κερέν-λες ανταβά», βακερντάς ο πφραλ Ρόδερφορντ. «Μπασένα σαρ μάτσικες!» Ο πφραλά λατζασάλε χάνικ ντα πφαντέ-λες αμέσως. Αλλά τζανένας ότι ισινέ έτοιμοι για τι κερέν πρώτη φαρ λάφι κο ραδιόφωνος.

Κάνα κερντέ πρώτη φαρ λάφι κο ραδιόφωνος, 24 Φεβρουαρίου κο 1924, ο πφραλ Ρόδερφορντ βακερντάς ότι ο ραδιοφωνικός σταθμός κα χρησιμοποιήντιβελας για τι κερέλ «ο έργος σο ντινάς-λεν ο Χριστός ο Βασιλιάς». Βακερντάς ότι ο σκοπός σο τθερέλας ο σταθμός ισινέ «τι βοηθίνελ ι τζενέν τι αγαβέν ι Γραφή, ντα καζόμ σημαντικός ισί ο βακίτι σο τζουβντιάσα».

Η πρώτη φαρ σο κερντέ λάφι γκιλί μπουτ λατσσές. Για 33 μπρεσά, κατά ραδιοφωνικός σταθμός ανταβά, ασούντιβενας προγράμματα ι Ιεχωβάσκε λαόσκε.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΝΕΝΑ ΜΠΙΝΤΑΡΑΝΕΣ Ι ΘΡΗΣΚΕΙΑΚΕ ΑΡΧΗΓΟΝ

Κο Ιούλιος 1924, ο Σπουδαστές ι Γραφιάκε κερντέ εκ συνέλευση κο Κολόμπους κο Οχάιο. Αβιλέ τζενέ σαρό κατά ντουνιάς ντα ασουντέ ομιλίες κο αγγλικά, κο αραβικά, κο γαλλικά, κο γερμανικά, κο ιταλικά, κο λιθουανικά, κο μπαλαμανές, κο ουγγρικά, κο ουκρανικά, κο πολωνικά, κο ρωσικά ντα κο σκανδιναβικά τσσιμπά. Ο τζενέ μπορίνενας τι ασουνέν μερικές ομιλίες κατά ραδιόφωνος, ντα ο πφραλά κανονιντέ τι γραφίντιβεν κάθε ντιβές αμπέρια κατά συνέλευση σε εκ εφημερίδα.

Κι Πέμπτη 24 Ιουλίου, πο μπουτ από 5.000 πφραλά ντα πφενιά σο ισινέ κι συνέλευση γκιλέ για έργος. Ντινέ περίπου 30.000 βιβλία ντα αρχισάλε χιλιάδες μελέτες κατά Γραφή. Η Σκοπιά βακερντάς ότι οντουβά ντιβές ισινέ “ο πο σουκάρ μέρος ι συνελευσιάκο”.

Κι Παρασκευή 25 Ιουλίου, καζόμ ο πφραλ Ρόδερφορντ κερέλας εκ ομιλία, μπίνταρανες κατηγοριντάς ι θρησκειάκε αρχηγόν. Κατηγοριντάς οντουλέν σο κερένα κουμάντος ι πολιτική, ι θρησκεία ντα ο εμπόριος ότι «τσσιναβένα ι τζενέν τι σικλιόν ι αλήθεια ι Ντεβλέσκε Βασιλειάκε σο κα ανέλ ευλογίες κο ντουνιάς». Επίσης, βακερντάς ότι οντουλά τζενέ υποστηρίνενας ι Κοινωνία των Εθνών ντα βακερντέ ότι αντρά-λάταρ κερέλας κουμάντος ο Ντεβέλ κι πφουβ. Ο Σπουδαστές ι Γραφιάκε έπρεπε τι αβέν μπίνταρανε για τι μουτθαβέν ανταλά αμπέρια κο τζενέ.

Η Σκοπιά γραφιντάς: “Η συνέλευση κο Κολόμπους μπαριαρντάς ι πίστη ι πφραλένγκι ντα ι πφενίνγκι σο ισινέ οτθέ . . . , ντα ντινάς-λεν ι ζορ τι κερέν έργος μπίνταρανες κον-ντα τι τζάλας λέντζαρ κόντρα”. Ο Λίο Κλάους, σο ισινέ κι συνέλευση, βακερντάς: «Νασλάμ κατά συνέλευση πφερντέ χαράσαρ σο κα μουτθαβάας κο τζενέ ανταβά αμπέρι σο κατηγορίνελας ι θρησκειάκε αρχηγόν».

Κο Οκτώβριος, ο Σπουδαστές ι Γραφιάκε αρχισάλε τι ντεν εκατομμύρια φυλλάδια με θέμας Οι Εκκλησιαστικοί Καταγγελλόμενοι, σο τθερέλας αντρέ ο λάφια σο βακερντάας ο πφραλ Ρόδερφορντ. Κι χουρντί πόλη Κλίβελαντ κι Οκλαχόμα, ο Φρανκ Τζόνσον μπιτισκιαρντάς πο τομέας 20 λεπτά πριν τι νακχέν τι λεν-λες ο γιαβερά πφραλά. Να μπορίνελας τι μπεκλεντίνελ λένγκε αβρί σόσκε μερικά χολιαμέ τζενέ κατά πόλη ρόντενας τι αρακχέν-λες. Οτθάρ ο πφραλ Τζόνσον γκεραντάς-πες εκχέ κχανγκιριάτε οτθέ πασέ. Επειδή ισινέ τσουτσί, μουκχλάς φυλλάδια κι Γραφή κι παπαζίσκι ντα σαρέ κο θέσεις. Σοράν νικίστιλο αβρί μπουτ σουγκό. Επειδή τθερέλας χάνικ σαάτι γκιλό ατζέ ντουέ κχανγκιρίντε ντα κερντάς ο ίδιος.

Ο Φρανκ γκιλό πάλι κο τθαν σο κα λένας-λες ο πφραλά. Γκεραντάς-πες παλάλ από εκ βενζινάδικος ντα ντικχέλας ι τζενένγκε σο κουλαντίνενας-λες. Βον νακχλέ οτθάρ κουρσάσαρ αλλά να ντικχλέ-λες. Κάνα νασλέ οντουλά, ο πφραλά σο κερένας έργος οτθέ πασέ, αβιλέ, λιντέ-λες ντα σαρέ γιεκ νασλέ.

Εκ οντουλέ πφραλένταρ βακερντάς: «Κάνα νασάας κατά πόλη, νακχλάμ ανγκλάλ οντουλέ τρινέ κχανγκιρίνταρ. Ανγκλάλ κατά κάθε εκ, ισινέ γκιντιμέ πο μπουτ από 50 τζενέ. Μερικοί διαβάνενας ο φυλλάδιος, ενώ γιαβερά σικαβένας-λες κο παπάζι. Νασλάμ οπράλ κο σαάτι! Ντα βακερντάμ ευχαριστώ κο Ιεχωβά αμαρέ Ντεβλέστε σο αρακχαντάς-αμέν ντα βοηθιντάς-αμέν μα τι ασταρέν-αμέν ο ντουσμάνια ι Βασιλειάκε».

ΚΕΡΕΝΑ ΕΡΓΟΣ ΜΠΙΝΤΑΡΑΝΕΣ ΜΠΟΥΤΕ ΤΘΕΜΕΝΤΕ

Γιαβερέ τθεμέντε, ο Σπουδαστές ι Γραφιάκε κερένας βον-ντα έργος μπίνταρανες. Κι βόρεια Γαλλία, ο Γιόζεφ Κρετ μουτθαβέλας ο λατσσέ αμπέρια τζενέντε σο αβιλέας κατά Πολωνία για τι κερέν μπουτί σαρ ανθρακωρύχοι. Κανονισάλο τι κερέλ εκ ομιλία με θέμας «Πλησιάζει η Ανάσταση των Νεκρών». Κάνα ο πφραλά ντινέ προσκλήσεις, εκ παπάζι βακερντάς κο τζενέ σο τζάνας λέσκε κχανγκιριάτε μα τι τζαν κι ομιλία. Τελικά όμως, πο μπουτ από 5.000 τζενέ ασουντέ ι ομιλία, ντα αντρέ λέντε ισινέ-ντα οντουβά παπάζι! Ο πφραλ Κρετ βακερντάς κο παπάζι άμα μανγκέλας τι κερέλ λάφι οντουλένγκε σο πακιάλας, αλλά βοβ να μανγκλάς. Ο πφραλ Κρετ ντινάς σαρέ ο βιβλία σο τθερέλας, ντα βακερντάς ότι ο τζενέ σο ντέλας-λεν μαρτυρία μανγκένας μπουτ τι σικλιόν ι Γραφιάκε.​—Αμώς 8:11.

Κι Αφρική, ο Κλοντ Μπράουν γκερντάς ο λατσσέ αμπέρια εκχέ τθεμέστε σο ακανά βακέρντιβελα Γκάνα. Ο ομιλίες σο κερέλας ντα ο βιβλία σο ντέλας βοηθιντέ τι μουτθάντιβελ η αλήθεια μπουτ σουγκό οντουλέ τθεμέστε. Ο Τζον Μπλάνκσον, σο σπουδάνελας για τι αβέλ φαρμακοποιός, ασουντάς εκ ομιλία ι πφραλέσκι Μπράουν. Αγαντάς σουγκό ότι αρακχλάς ι αλήθεια. Βοβ βακερντάς πο σοράν: «Η αλήθεια ντινάς-μαν μπαρί χαρά ντα βακεράβας ανταλά σο σικλιάβας μπουτέ τζενέντε κι σχολή».

Ο Τζον σικλιλό ότι η Γραφή να σικλιαρέλα ότι ο Ντεβέλ ισί Τριάδα. Οτθάρ, εκ ντιβές, γκιλό εκχέ κχανγκιριάτε ντα πουτσλάς ι παπαζίς ανταλέσκε. Ο παπάζι χολιασάλο μπουτ ντα ντινάς βίκος: «Να ισινάν Χριστιανός. Ισινάν ι Μπενγκέσκο. Νας ακατάρ!»

Κάνα γκιλό κχερέ, ο Τζον γραφιντάς εκ γράμμας κο παπάζι, ντα βακερντάς λέσκε τι κερέν λάφι για την Τριάδα ανγκλάλ μπουτέ τζενέντε. Ο παπάζι βακερντάς κο Τζον τι τζαλ κο διευθυντής της σχολής ντα ο διευθυντής πουτσλάς-λες άμα μπαγιά γραφιντάς ο γράμμας κο παπάζι.

«Βα κύριε», βακερντάς ο Τζον.

Ο διευθυντής μανγκλάς κατά Τζον τι γραφίνελ εκ γράμμας για τι μανγκέλ συγνώμη κατά παπάζι. Οτθάρ, ο Τζον γραφιντάς:

«Κύριε, μο διευθυντής βακερντάς μάνγκε τι μανγκάβ τούταρ συγνώμη, ντα κα κεράβ-λες ανταβά άμα τούι-ντα κα δεχτίνες ότι σικλιαρέσα ψέματα».

Ο διευθυντής ατσσιλό πουταρντέ μόσαρ. «Μπλάνκσον, σίγουρα ανταβά μανγκέσα τι γραφίνες;» πουτσλάς-λες.

«Βα, κύριε. Σάντε ανταβά μπορίναβα τι γραφίναβ».

«Κα νασκιαράς-τουτ κατά σχολή. Να αβέλα-πες τι ατσσός κι σχολή άμα τζάσα κόντρα κο παπάζι ι θρησκειάκο σο υποστηρίνελα ο κράτος».

«Αλλά, κύριε, . . . κάνα κερέσα αμένγκε μάθημας ντα αμέν να αγαβάσα κάτι, να κεράσα τούκε ερωτήσεις;»

«Βα, σίγουρα».

«Ε ανταβά αβιλό-πες ακανά-ντα. Οντουβά κύριος σικλιαρέλας-αμέν ι Γραφιάκε ντα με κερντόμ λέσκε εκ ερώτηση. Άμα βοβ ναστί απαντίνελα κι ερώτηση, σόσκε πρέπει με τι μανγκάβ λέσταρ συγνώμη;»

Ο Μπλάνκσον ούτε μανγκλάς συγνώμη ούτε νασκιαρντέ-λες κατά σχολή.

ΝΤΙΚΧΕΝΑ ΑΝΓΚΛΑΛ

Για τι σικαβέλ χάνικ λαφίντζαρ σο αβιλό-πες οντουβά μπρες, Η Σκοπιά βακερντάς: “Μπορίνασα μπαγιά τι βακεράς, γιεκ ι Δαβιδίσαρ: «Κα ντες-μαν ζορ για τι πολεμίναβ». (Ψαλμ. 18:​39) Ανταβά μπρες λιντάμ μπουτ ζορ, σόσκε ντικχλάμ ο βας ι Κυριόσκο . . . Οντουλά σο ισί μπαγιά αφιερωμέ λέστε . . . ντινέ μαρτυρία χαράσαρ”.

Κο τέλος οντουλέ μπρεσέσκο, ο πφραλά κερντέ σχέδια για τι κερέν εκ ατζέκ ραδιοφωνικός σταθμός πασέ κο Σικάγο. Ο νεβό σταθμός τθερέλας ο ναβ ΛΑΦΙ, σο μανγκέλας τι σικαβέλ ότι κα μουτθάντιβελας ι Ντεβλέσκο Λάφι κατά ραδιόφωνος. Επειδή χρησιμοποιήνενας εκ μπαρό μηχάνημας για τι μπουτσσαβέν σήμας, ο λατσσέ αμπέρια κα ασούντιβενας εκατοντάδες χιλιόμετρα πο ντουρ, ατζέ-ντα κο Καναδάς.

Κο μπρες 1925, ο Ιεχωβά βοηθιντάς ι πφραλέν τι αγαβέν νεβέ πράγματα κατά κεφάλαιος 12 κι Αποκάλυψη, σο ισινέ μπουτ σημαντικά. Ιτιρί ανταλέσταρ μερικά τζενέ τσσιναντέ τι υπηρετίνεν ι Ιεχωβάς. Μπουτ γιαβερά όμως χαιρισάλε σο αγαντέ πο λατσσές σο αβιλό-πες κο ουρανός ντα σαρ επηρεαντάς ανταβά ι Ντεβλέσκε λαός κι πφουβ.