А1
Сар трэбуй тэ пэрэандярэн и Библия?
Адес и Библия пэрэандярди вся или которэнца май бут чем пэ 3 000 шыба. Спэрва вой сас пистромэ пэ пурани еврейско, арамейско и греческо шыб. Бут мануша, савэ адинон и Библия андэ амари время, на полэн кадэла дэлмутнэ шыба, и важ када трэбуй тэ авэл переводо пэ лэндири шыб. Пэр со трэбуй тэ шон сама, кала пэрэандярэн и Библия, и сар када дицэля андо «Нэвя люмако переводо»?
Можэт тэ здэлпэ, кай, если пэрэандярэн алав андэ алавэстэ, тоди када со май точно пэрэдэл о гиндо, саво сас пистромэ спэрва. Но када най вся и время кадя. Роздиқаса дэсавэ маменторя:
Андэ кажно шыб исин пэстирэ правилоря, алава и порядко, сар вонэ стидэнпэ. Ек учоно о С. Р. Драйверо, саво розлэлпэ андэ еврейско шыб, ԥэндя, кай кажно шыб на шолпэ пэ авэр «най кати кодэлэса, кай лэндэ исин разни правилоря и по разному стидэлпэ о смысло лэ алавэнди, но и кодэлэса, сар правильно трэбуй тэ стидэлпэ о гиндо андэ алава». Андэ разни шыба ек гиндо можэт тэ пэрэдэлпэ по разному. Инке кадэва учоно ԥэнэн: «Вижал, и шыба на шонпэ ек пэ ек кодэлэса, сар стидэ́ и алава андэ предлажэнии».
Адес нинай ни ек шыб, андэ сави авелоп точно кацавэ жэ алава и правилоря, сар сас андэ пурани еврейско, арамейско и греческо шыб. Важ када, если тэ пэрэандярэн и Библия алав андэ алавэстэ, тоди авэла ԥарэс тэ полэн о смысло, ай дэкала кадэлэстар можэт тэ авэл неправильно гиндо.
Кай тэ полэн, со сыкавэл о алав, фартэ важно тэ ӷанэн, пала со жал и дума.
О переводчико трэбуй тэ авэл фартэ внимательно дажэ тоди, кала можэт тэ пэрэдэл о гиндо алав андэ алавэстэ.
Часто, кала пэрэандярэн алав андэ алавэстэ, када можэт тэ пэрэдэл най кодэва гиндо. Роздиқаса дэсавэ примероря:
Андэ Библия о алав «совэс» или «засовэс» можно тэ ԥэнэс най кати, кала о мануш засутя, но и кала муля (Матфеё 28:13; Дила 7:60, сноска). Кала и дума жал пала смэрть, о переводчико можэт просто тэ пэрэдэл о гиндо и тэ стол алав «муля» (1 Каринфо 7:39; 1 Фесалоники 4:13; 2 Пётро 3:4).
Андо Ефесо 4:14 о апостало Павло пистрой кацаво алав, саво ворта пэрэандярдёл «и мануша цэлэн андэ кокаля». Кадя линэ тэ дэн дума, важ кода кай андэ дэлмутни время и мануша, савэ цэлэнас андэ кокаля (када иӷра, кала шон и кокаля), часто дилярэнас. Андэ бут шыба, кала када пэрэандярэн алав андэ алавэстэ, кадэлэстар нинай нисаво толко. Но если тэ стон алав «хытрия», тоди кадэва стихо ашэла пэбутэстэ май понятно.
Андо Римо 12:11 исин алав, саво, если тэ пэрэандярэн ворта, сыкавэл «терён лэ свынтонэ зорэстар». Пэ романи шыб када на дэл нисаво гиндо, важ када сас пэрэдино «авэн хваткатирэ через о свынто зор».
Ворта романэс: «ко чоро би лэ Дэвлэско»
О гиндо: «ко цырдэлпэ каринг о Дэл»
Андэ ашунгли дума по плай о Исусо ԥэндя кацаво гиндо, саво часто пэрэандярэн сар исин, — «бахталэ кодэла, ко чоро би лэ Дэвлэско» (Матфеё 5:3, сноска). Но пэ бут шыба кадэва переводо най фартэ понятно. Лэ манушэндэ, савэ када адинон, можэт тэ авэл кацаво гиндо, кай о Исусо дэлас дума пала кодэла, ко жувэл андо чорымос и мэлалимос, кастэ нинай пэско цэр и нинай мищимос. Но во сытярэлас, кай, если о мануш камэл па чачимастэ тэ авэл бахтало, лэсти трэбуй най о хамос и о мищимос, ай во трэбуй тэ полэл, кай и жызня би лэ Дэвлэско нинай (Лука 6:20). Важ када кадэва гиндо можно тэ пэрэандярэн кадя: «Бахталэ кодэла, ко цырдэлпэ каринг о Дэл» или «Бахталэ кодэла, ко полэл, кай не можэт тэ жувэл би лэ Дэвлэско». Када май точно пэрэдэл о гиндо, саво камля тэ ԥэнэн о Исусо.
О греческо алав, саво пэрэандярдёл сар «муй» андо Матфеё 6:17, можэт кадяжэ тэ авэл пэрэандярдо па аврятэ. Например, кадэва алав можэт тэ пэрэдэл о гиндо пала кода, со находийпэ упрал, или кала о мануш камэл тэ уӷодий варикасти (Дила 17:26; Иуда 16).
Ни акэ, на вижала просто тэ лэн о алав анда шыб, пэ сави сас спэрва пистромэ и Библия, тэ виарақэн вместо лэстэ о алав андэ шыб, пэ сави пэрэандярэн, и тэ стон лэс кажно разо, кала во попэрдёл андо тексто. О переводчико трэбуй тэ авэл фартэ внимательно, кала камэл со май драго тэ пэрэдэл о гиндо пэ пэстири шыб. Кадяжэ, кай о тексто вушэро тэ адинон, и алава трэбуй тэ авэн стидэ́ кадя, сар дэлпэ дума пэ кодэя шыб, пэ сави пэрэандярэн.
Важно тэ на бистрэн, кай, кала и переводчикоря камэн тэ пэрэдэн о гиндо кадя, сар дэн дума и мануша, лэнди трэбуй тэ авэн фартэ осторожни. Если вонэ лэна тэ пэрэандярэн и Библия кадя, сар екжэнэ полэн, када можэт тэ парувэл о гиндо. Тоди авэла кадя, кай о переводчико достола варисо корко пэстар андо тексто или промэкэла варисавэ важни гиндоря. Хоть и Библия, сави пэрэԥэндоп пэстирэ алавэнца, авелоп май вушэро тэ адинон, кацаво переводо змардоп лэ манушэн, кай вонэ правильно тэ полэн о чачуно гиндо, саво сас пистромэ спэрва.
Кадяжэ по переводо можэт тэ повлияет кода, анда сави вера сас о переводчико. Например, андо Матфеё 25:46 ԥэнэнпэ: «Лэндар одлэна и жызня пэ вся и вечность». Дэсавэ переводчикоря через кода, андэр со вонэ патян, стон катэ кадя: «Вонэ авэна шутэ андэ яг». Но о греческо алав андэ кадэва стихо сыкавэл, кай вонэ мэрэна.
И переводчикоря трэбуй тэ полэн, кай и Библия сас пистромэ пэ кацави шыб, пэ сави дэнас дума и прости мануша. Машкар лэндэ сас кодэла, ко залэласпэ ла ԥувьяса, ко диқэлас пала хабэ и ко астарэлас мащё (Дила 4:13). Важ када о лашо переводо трэбуй тэ авэл понятно всаворэ́ манушэнди, савэ камэн тэ уӷанэн и Библия, и неважно, ко вонэ. Важно тэ поттидэн кацавэ алава, савэ прости и понятни, ай най кодэла, савэ ридко ԥэнэн андэ дума.
Часто и переводчикоря, кала пэрэандярэн и Библия, кацавэ смили, кай вилэн лэ Дэвлэско алав, Иегова, хоть во най еқвар исин андэ пуранэ библейски копии. (Дик и Тема 04.) Андэ бут переводоря кадэва алав парудо пэ звании, сар «Баро Хулай» или «Ӷосподо», и через дэсавэ переводоря ԥарэс тэ полэс, кай лэ Дэвлэстэ исин алав. Например, и алава анда лэ Исусостири молитва, сави запистромэ андо Иоано 17:6 и андо Иоано 17:26, андэ ек переводо пэрэандярдэ кадя: «Мэ дэм тэ уӷанэн тут лэ манушэнди» и «Мэ дэм тут тэ уӷанэн лэнди». Но авелоп май точно тэ пэрэандярэн кадэла стихоря кадя: «Мэ дэм тэ ӷанэн тиро алав лэ манушэнди» и «Мэ росԥэндэм лэнди пала тиро алав».
Кала вимэклэ о «Нэвя люмако переводо» пэ английско шыб, котэ сас письмо кодэлэндар, ко лэс стердя: «Андэ амаро переводо амэ на пэрэԥэндям и Свынти Лила пэстирэ алавэнца. Амэ старысавасас тэ пэрэандярас алав андэ алавэстэ, если када сас возможно важ и английско шыб андэ кадэя время, и на терасас кадя тоди, кала када змардоп па гиндо». Кадя о Библейско круӷо па «Нэвя люмако переводо» пристолас зор, кай, еқа ригатар, тэ пистрой и алава кадя, сар када сас спэрва, ай авря ригатар, тэ пэрэандярэл кадя, сар дэлпэ дума пэ лэндири шыб, и кай никас када тэ на змарэл па правильно гиндо. Через када и Библия, сави пэрэандярдэ, ашэля май вушэро тэ адинон, и вой ля май точно тэ пэрэдэл о гиндо, саво стердо лэ Дэвлэстирэ зорэса (1 Фесалоники 2:13).