BIBLIOTEK Udia pa Kapend
BIBLIOTEK
UDIA PA KAPEND
Uruund
  • BIBIL
  • MIKAND
  • YIKUMANGAN
  • nwt 1 Korint 1 ​:​ 1 ​-​ 16 ​:​ 27
  • Rom

Kwikil video ukimbina

Video winou umukimbinap amboku nawamp.

  • Rom
  • Bibil—Dikarumun da Ngand Yisu
Bibil—Dikarumun da Ngand Yisu
Rom

MUKAND WA PAUL KUD IN ROM

1 Paul, musuk* wa Kristu Yesu, watazukau kwikal kambuy ni watondau mulong wa kulejan rusang ruwamp ra Nzamb, 2 rakanay kudokal pakur mu Mifund yitumbila kusutin aprofet end, 3 piur pa Mwanend wavadikina ku mujimbu mu dijuku da David, 4 pakwez ud chakin kamu Mwan a Nzamb, mulong Nzamb wasadina usu wa spiritu wend utumbila mulong wa kumuvumbul—⁠inge, Yesu Kristu Nsalejetu. 5 Kusutin ndiy, Nzamb watumekeshina ranaken rijim. Yesu wantonda kwikal kambuy mulong wa kuyikwash antu a michid yawonsu kumekesh ritiy, kuziyin ni kulimish dijin dend. 6 Niyen akutazukanya kudokal ku michid yiney chakwel umulondulany Yesu Kristu—⁠ 7 kud awonsu ada mu Rom, an akatish a Nzamb atazukau kwikal atumbila:

El ranaken rijim ni chisambu cha Tatukwetu Nzamb ni Nsalejetu Yesu Kristu yikal nen.

8 Cha kusambish, nimujikitishin Nzamb wam kusutin Yesu Kristu mulong wenen awonsu, mulong antu avud pa mangand mawonsu isambidin piur pa ritiy ren. 9 Nzamb nikata kusadin mudimu utumbila nich muchim wam wawonsu kusutin kupalangesh rusang ruwamp piur pa Mwanend, wij mutapu nikata kukujimbulangany chisu chawonsu pakad kupim mu malembil mam. 10 Nikat kulembil anch chitwishikin ni anch rid rusot ra Nzamb, chakwel niman mutapu wa kwez kukutalany. 11 Mulong niswirikedin nakash kukumanany, chakwel nikwinkishanyaku chipan cha mu spiritu,* mulong wimanany daang mu ritiy; 12 ap kand chakwel tukasikeshijanany mu ritiy umwing ni mukwau, ritiy renen ni ramam.

13 Pakwez akadivar nam, nikatin wijikany anch, nakimbin tupamp tuvud kwez kukumanany, pakwez kushik ni katat kand kal nitwish kusal mwamu. Nad novil ja kwez kwinaku mulong wa kuman yibudikin yiwamp ya mudimu wetu wa kulejan, mud mutapu chida kand ku michid yikwau. 14 Nikwet dibaz da antu awonsu, chikala kud in Grek ap angez,* kud in manang ap akad manang; 15 chawiy nikwet kuswir nakash kwa kukulejany kand niyen udanya mu Rom rusang ruwamp. 16 Mulong novilap usany wa rusang ruwamp. Chakin kamu, yid njil ya usu yisadidinay Nzamb mulong wa kuyipandish antu awonsu akweta ritiy, cha kusambish in Yuda ni kupwa in Grek niyau. 17 Mulong kusutin rusang ruwamp, kutentam kwa Nzamb kukat kumekan kusutin ritiy ni mulong wa ritiy, mud muchifundinau: “Pakwez mwin kutentam ukez kikal mwom mulong wa ritiy.”

18 Mulong ujim wa Nzamb ukat kumekan kudokal mwiur mulong wa yom yawonsu yiyimp ni yakad kutentam yikatau kusal antu akangeshina uyakin kwijikan, 19 mulong yom yikutwisha kwijikan piur pa Nzamb yimeken patok pakach pau, mulong Nzamb wayimekeshidinay kal patok. 20 Mulong mikadil yend yakad kumekanang ku mes, mwaning, ukash wend wa chikupu ni winzamb wend, yimeken patok kudokal kwatanginay mangand, mulong yimeken kusutin yom yatangay, chawiy kakwetap mutapu wa kwiyingish nich. 21 Mulong ap anch amwijikap nchik Nzamb, kamutumbishap mud Nzamb ap kumujikitish, pakwez asambisha kutong mud ayisup ni michim yau yichinchikina yikala mu mididim. 22 Ap anch ading afil mukan anch ad in manang, pakwez ad ayisup 23 ni apanin kal uyaj wa Nzamb wakad kufang ku yom mud chirumbidij cha muntu ukata kufang, cha atujil, cha annam akata kwend ni mend yinying ni cha annam akata kwikak.

24 Chawiy, Nzamb wayilikina ku kwijond kukwatijan ni maku ma michim yau, chakwel apwishikish mijimbu yau ayinau kalimish. 25 Aswimpin kal uyakin wa Nzamb nich makasu ni akat kwifukwil yitang ni kuyisadin mudimu utumbila pa ndond pa Sakatang ufanyidinau kushiman chikupu, Amen. 26 Chawiy chayilikinay Nzamb ku usund usutina chipim, mulong akajau alika mutapu uwamp wa kulalijan watangay Nzamb ni kwipan mu mutapu uyimp wa kulalijan; 27 chilik chimwing kand amakundj niyau alika mutapu uwamp wa kulalijan ni amband ni kulangwish upwepu ukash amwing ni akwau, amakundj ni amakundj, ni kusal yom yitakanena. Pakwez akutambul dipup* diyiwanyidina kamu kukwatijan ni yisal yau yiyimp.

28 Mulong alika kuman usey wa kwilej kumwijik Nzamb,* Nzamb wayilika adandamen kutong yom yiyimp chakwel asal yom yakad kuwanyin. 29 Ni ading izwil nich yom yawonsu yakad kutentam, ya chisum, ya ris, ni yiyimp. Izwil kand nich mukau, kujipan, matend, makasu, ni muchim uyimp. Ad in mboj,* 30 in kafukej, in kumukis Nzamb, in masaal, in chibud, in kwibaz, in kutenchik yom yiyimp, in kuyibwambwil anvaj, 31 akad manang, akad kuwanyish kushilamu kwau, akad rukat rakin, ni akad riy. 32 Ap anch ij nawamp yijil yitentamina ya Nzamb—⁠anch antu asadina yom ya mutapu winou afanyidin kufa—⁠kakatap kusu kwau ching kudandamen kuyisal, pakwez kand akat kuyitiy antu ayisadina.

2 Chawiy, wikalap nchik nany, ukwetap mutapu wa kwiyingish nich anch warumburishan; anch wamurumburish mukwen, wifishin nich amwiney, mulong ey urumburishena ukat kusalang yom yawiy yimwing. 2 Katat twij anch dirumburish da Nzamb dikwatijadin ni uyakin, ukat kuyifish nich antu akata kusal yom ya mutapu winou.

3 Pakwez, ov, utongin anch ukwiyep ku dirumburish da Nzamb anch wayirumburish antu asadina yom ya mutapu winou, oku niyey amwiney ukat kusal yom yawiy yimwing? 4 Ap ov, upipejin kujimb kwa ranaken rend, kwa kushimpish muchim ni kuduul kwend mulong wijap anch ku ranaken rend, Nzamb ukimbin kukukwash kukarumuk? 5 Pakwez mulong wa muchim wey uchinchikina ni wakad kukarumuk, wilamidin amwiney ujim pa dichuku da ujim ni dikumekana dirumburish ditentamina da Nzamb. 6 Ni ukumufut muntu ni muntu kukwatijan ni yisal yend. 7 Ukupan mwom wa chikupu kud antu akata kukimb uyaj, katumb, ni mwom wakad kufang kusutin kujijaman mu kusal yom yiwamp; 8 pakwez ukuyimekeshin ujim antu in matend ni akata kubwambwil ku uyakin pakwez aziyin ku yom yakad kutentam. 9 Kukwikal mar ni yakamish yikash kud muntu* mwawonsu ukata kusal yom yiyimp, cha kusambish kud mwin Yuda, ni kupwa kud mwin Grek niyend; 10 pakwez uyaj ni katumb ni chisambu kud muntu mwawonsu ukata kusal yom yiwamp, cha kusambish kud mwin Yuda ni kupwa kud mwin Grek niyend. 11 Mulong Nzamb kakwetingap kasolikany.

12 Mulong awonsu asala yitil pakad kwijik chijil akez kasheshik pakad chijil; pakwez awonsu ading ija chijil chad asal yitil akez kayirumburish kusutin chijil. 13 Mulong antu akata kutesh chijil kawiyap atentamina ku mes ma Nzamb, pakwez antu akata kuziyin chijil awiy akwelau anch atentamin. 14 Mulong pakatau antu a michid akad kwikal ni chijil kusal da ayinau yom yilejenau mu chijil, antu inay, ap anch kakwetap chijil, pakwez ad chijil mulong wa ayinau. 15 Awiy amekeshina anch yom yida mu chijil ayifundin kal mu michim yau, oku kom kau ni kawiy kakat kuyinkish uman, ni kusutin yitongijok yau ayinau akat kwifish nich ap kand kwiyingish nich. 16 Yom yiney yikez kasadik dichuku dikezay Nzamb kurumburish yom ya ujindj ya antu kusutin Kristu Yesu, kukwatijan ni rusang ruwamp nilejena.

17 Katat anch ey witazukin anch mwin Yuda, uchingejidin chijil, ni wibazin piur pa urund wey ni Nzamb, 18 anch ey wij rusot rend ni witiyin yom yiwamp mulong akufumba kal nich Chijil, 19 ni ukwet kashinsh anch uyitakedin amputames, ud chimunyik mulong wa antu ada mu mididim, 20 ni mwin kuyikand antu akad manang, mwin kuyifundish an akemp, ni muntu ukweta ronganyin ra pa dishin ra uyakin uda mu Chijil—⁠ 21 chad ey ukata kumufundish muntu mukwau, ov, mulong wak ukatap kwifundish amwiney? Ey ukata kulejan anch: “Kangal wiy,” ov, ukat kwiy? 22 Ey ulondina anch: “Kangal wasal makaj,” ov, ukat kusal makaj? Ey ukata kulond anch ukisin atupwany, ov, ukat kubuu yom yida mu matempel mau?* 23 Ey ukata kwibaz anch wij chijil, ov, ukat kumupwishikish Nzamb kalimish kusutin kujip Chijil? 24 Mulong mud muchifundinau, “dijin da Nzamb akat kudisaal pakach pa michid mulong wenen.”

25 Chakin, kutwalan ku mukand* kud kwa usey ching anch ukat kuziyin chijil; pakwez anch ukat kujip chijil, chid mud kand kal kwey akutwalangap ku mukand. 26 Chawiy anch muntu wakad kutwalau ku mukand* waziyin ku yom yitentamina yitinau mu Chijil, Nzamb ukumuman mud muntu watwadinau kal ku mukand, ov, kimwawiyap? 27 Ni muntu wakadau kutwal ku mukand* ku mujimbu, uziyidina Chijil, ukukufish nich ey ujipina chijil, ap anch uchij ni akutwadin kal ku mukand. 28 Mulong kwikal mwin Yuda udap kwau mutapu umekenay muntu ku mes, ap kutwalan ku mukand* kudap kwau kwa ku mujimbu. 29 Pakwez win Yuda wakin ud wa mukach, ni kutwalan ku mukand* kud kwa muchim kusutin spiritu kadap kusutin chijil cha kufund. Muntu wa mutapu winou kakatap kumushiman kud antu, pakwez kud Nzamb.

3 Chad kwikal mwin Yuda kukwet ukwash ik, ap kutwalan ku mukand* kukwet usey ik? 2 Kud kwa ukwash mu mitapu yivud. Cha kusambish, in Yuda ayinkisha mazu matumbila ma Nzamb. 3 Chad chid nchik anch amwing pakach pau aburena ritiy? Anch aburena ritiy, kwawiy kulond anch Nzamb kashinshamenap? 4 Bwat kamu! Ap anch muntu mwawonsu wikal mukamakasu, Nzamb ukwikal mwin yakin, mud muchifundinau: “Ukwikal utentamina mu mazu mey, ni ukuying nich anch akurumburish.” 5 Pakwez anch kuburen kutentam kwetu kumekeshin kutentam kwa Nzamb, chad yom ik kand tukulonda? Ov, Nzamb ud muyimp anch wamekesh ujim wend? (Nilondin mud mulondiningau antu amwing.) 6 Bwat kamu! Nzamb kadap muyimp, anch chamwamu mutapu ik ukurumburishay mangand?

7 Pakwez anch kusutin makasu mam uyakin wa Nzamb wameken kal patok mulong wa uyaj wend, mulong wak winrumburishinanya kand niyam mud mukayitil? 8 Ni mulong wak tukutwishap kulond mud mudimbeningau antu amwing anch tukat kulond anch: “Tusalany yom yiyimp chakwel tutana yom yiwamp”? Antu inay akuyirumburish kukwatijan ni kutentam.

9 Chad tulond kand ik? Ov, tuyisutinamu antu akwau? Bwat kamu! Mulong twamekeshin kal anch ni in Yuda ni in Grek, awonsu ad akayitil; 10 mud muchifundinau: “Kwikil muntu ap umwing utentamina; 11 kwikil muntu ap umwing ukweta manang; kwikil ap umwing umukimbina Nzamb. 12 Antu awonsu amwombin kal nyim, awonsu ikadin kal antu a chamwamu; kwikil muntu muwamp ap umwing, ap umwing kusu.” 13 “Uminy wau nzaya yawash; akat kudimban nich ndim jau.” “Mazu mabudikina ku milamu yau mad mud ulemb wa annak.” 14 “Ni mukan mwau mwizwil mashing ni ujim.” 15 “Mend mau makat kuswakal kwichil mash.” 16 “Mu yom yawonsu yisadinau akat kulet kusheshik ni mar, 17 ni kijap njil ya chisambu.” 18 “Kamulimishinap Nzamb.”*

19 Katat twij anch yom yawonsu yilejenau mu Chijil yiyitadin antu ada mwinshin mwa Chijil, mulong wa kuyininetish antu awonsu ni kumekesh anch mangand mawonsu mafil nich ku mes ma Nzamb ni mawanyidin kumapup. 20 Chawiy, kwikil muntu ukwelau kud Nzamb anch utentamin mulong usadin yom yilejenau mu chijil, mulong kusutin chijil kwawiy twijikidina nawamp chirumburikina chitil.

21 Pakwez, katat kutentam kwa Nzamb kumeken pakad chijil mud mulejenau mu Chijil ni kud Aprofet, 22 inge, kutentam kwa Nzamb kusutin ritiy muday Yesu Kristu, kud awonsu akweta ritiy. Mulong kwikil kushalijan. 23 Mulong awonsu asala chitil ni katwishinap kushik ku uyaj wa Nzamb,* 24 ni mud chipan chamwamu chiyinkishinau, Nzamb wayimen kal anch atentamin ku ranaken rend rijim kusutin difut dapanay Kristu Yesu dayikwola. 25 Nzamb wamupana kwikal chakupesh cha kuchakwish kusutin ritiy mu mash michilay. Wasala mwamu mulong wa kumekesh kutentam kwend, mulong Nzamb mu kushimpish kwend kwa muchim, walikishinang yitil yasalau pasak. 26 Chading mulong wa kumekesh kutentam kwend mu chirung chetu, chakwel ndiy ikal utentamina ap anch wamwel muntu ukweta ritiy muday Yesu anch utentamin.

27 Pa chinech, ov tukwet diyingishin da kwibaz? Bwat, kwikil diyingishin ap dimwing. Tukwibazin chijil ik? Cha yisal? Bwat, pakwez kusutin chijil cha ritiy. 28 Mulong twij anch muntu akumwel anch utentamin kusutin ritiy kadap kusutin kusal yom yilejenau mu chijil. 29 Ov, ud kusu kwend ching Nzamb wa in Yuda? Ov, kadap kand Nzamb wa antu a michid niyau? Inge, ud kand Nzamb wa antu a michid. 30 Mulong Nzamb ud umwing, ukuyiman antu atwadinau ku mukand* anch atentamin mulong wa ritiy, ukuyiman kand antu akadau kutwal ku mukand anch atentamin mulong wa ritiy rau. 31 Ov, komb tujipin chijil kusutin ritiy retu? Bwat kamu! Pakwez tukasikeshin chijil.

4 Pa chinech, yom ik chad tukulonda piur pa Aburaham, ngakiril wetu ku mujimbu? 2 Chilakej, anch Aburaham amwela anch utentamin mulong wa yisal, ing wafanyina kwikal ni diyingishin da kwibaz, pakwez kadap kurutu kwa Nzamb. 3 Mifund yilondin ik? “Aburaham wikala ni ritiy muday Yehova,* ni amumana anch utentamin.” 4 Difut da muntu usadina mudimu kakatap kumuchindinad mud chipan cha riy, pakwez mud chom chiwanyidinay kutambul.* 5 Ku mutambu ukwau, anch muntu wakad kusal mudimu wikal ni ritiy muday Nzamb, Nzamb ukata kumuman muntu muyimp anch utentamin, umen ritiy ra muntu winou mud kutentam. 6 Mud kand mulondinay David piur pa musangar wa muntu ukwatinau kud Nzamb anch utentamin pakad yisal anch: 7 “Ayuk kwau antu alikishidinau kal yisal yau yiyimp ni abwikidinau kal yitil yau; 8 wayuk kwend muntu wakadau kuchindin chitil chend kud Yehova.”*

9 Ov, komb musangar winou ud kwau ching wa antu atwadinau kal ku mukand,* anch ud kand wa antu akadau kutwal ku mukand niyau? Mulong tulondin anch: “Aburaham mulong wa ritiy rend amumana anch utentamin.” 10 Chad chisu ik chamuchindinau anch ritiy rend ritentamin? Ov, kupwa kwa kumutwal ku mukand* anch kurutu kwa kumutwal ku mukand? Wading kand kal amutwal ku mukand. 11 Ni watambula chijingidij—⁠charumburik anch amutwala ku mukand*—⁠kwikal chizu* cha kutentam mulong wa ritiy ramekeshay kurutu kwa kumutwal ku mukand, chakwel ikal tatuku wa antu awonsu akadau kutwal ku mukand akweta ritiy, mwamu akuyiman mud atentamin; 12 ni chakwel ikal tatuku wa an atwadinau kal ku mukand,* kadap kusu kwau mulong wa antu atwadinau kal ku mukand pakwez kand mulong wa antu endidina pakad kanvundangesh mwi nzau ja ritiy ra tatukwetu Aburaham, radingay nich kurutu amutwal ku mukand.

13 Mulong Aburaham ap anend ayishilamu anch ukuswan ngand, kadap kusutin chijil pakwez kusutin kutentam mulong wa ritiy. 14 Mulong anch antu alamatina ku chijil ad answan, kwawiy kulond anch ritiy rikwetap usey ni kushilamu kudapaku kand. 15 Chakin kamu, Chijil chikat kulet ujim, pakwez anch kwikil chijil, kukwikalap kand kusal chitil.

16 Chawiy tukweta kushilamu kusutin ritiy, mulong chid chipan cha riy cha Nzamb,* chakwel an awonsu a Aburaham atambul kushilamu, kadap kwau ching kusu aziyidina Chijil pakwez kand ni akweta ritiy ra Aburaham, mulong ud tatukwetu wetwetu awonsu. 17 Chinech chid kamu mud mufundinau anch: “Nakutonda kwikal tatuku wa michid yivud.” Aburaham wamekesha ritiy riner kurutu kwa Nzamb ukata kuchirish afu ku mwom ni kulond yom yakad kal kusadik mud yasadikina kal.* 18 Ap anch Aburaham kadingap katongina anch ukutwish kand kuval, pakwez mulong wa ruchingej, wading ukwet ritiy anch ukwikal tatuku wa michid yivud mud mwalonday Nzamb anch: “Mwamu mukwikalau aney.”* 19 Ni ap anch ritiy rend raziyap, wakwata mujimbu wend mud wa muntu wafila kal (mulong wading ni mivu piswimp chitot [100]), ni wading kand wij anch Sar kadingap kakweta mutapu wa kuval mulong wading wananapin kal nakash.* 20 Pakwez mulong wa kushilamu kwa Nzamb, kidjidjekap ap kushadish ritiy; pakwez ritiy rend ramwinkisha usu, ni wamutumbisha Nzamb. 21 Wading kand nich kashinsh kawonsu anch Nzamb ukwet usu wa kuwanyish yom yashilayamu. 22 Chawiy, mulong wa ritiy rend “amumana anch utentamin.”

23 Ap mwamu, mazu “amumana anch” kamafundap kusu kwau mulong wendendiy, 24 pakwez amafunda kand mulong wetwetu akumanau anch tutentamin, mulong tukwet ritiy muday Ndiy wamuvumbula Nsalejetu Yesu. 25 Amupana chakwel afa mulong wa yitil yetu, ni amuvumbula chakwel atwel anch tutentamin.

5 Chawiy, mulong katat atumen anch tutentamin mulong wa ritiy, tushakamany mu chisambu* ni Nzamb kusutin Nsalejetu Yesu Kristu, 2 kusutin ritiy retu muday ndiy, twikala kand ni mutapu wa kumusejin Nzamb ni kutambul dilau dend;* ni tusangarany mulong wa ruchingej tukweta ra kututumbish kud Nzamb. 3 Kadap kusu kwau ching yiney, pakwez tusangarany kand patuda mu mar, mulong twij anch mar makat kulet kujijaman; 4 kupwa, kujijaman kukat kulet dilau da Nzamb, ni dilau da Nzamb dikat kutwinkish ruchingej, 5 ni ruchingej rikatap kukwatishan usany; mulong rukat ra Nzamb aripalangeshin kal mu michim yetu kusutin spiritu utumbila watwinkishinau kal.

6 Mulong pitwading tuchiziyin, Kristu wayifila antu akad kumulimish Nzamb pa chisu chatenchikau. 7 Chid chikash kud muntu kwitiy kufa mulong wa muntu utentamina, pakwez, pamwing ap muntu ukutwish kwitiy kufa mulong wa muntu muwamp. 8 Pakwez ou wawiy mutapu watumekeshinay Nzamb rukat rend, Kristu watufila pitwading tuchid kal akayitil. 9 Chawiy, katat mulong atumen anch tutentamin kusutin mash mend, tukupand ku ujim kusutin ndiy. 10 Mulong anch pitwading akankuny twachakwisha* ni Nzamb kusutin rufu ra Mwanend, komb katat twachakwishina kal, tukupand kamu chakin kusutin mwom wend. 11 Chikwau kand, tukat kusanger mwi Nzamb kusutin Nsalejetu Yesu Kristu, ndiy utuchakwishina katat nend Nzamb.

12 Chawiy, mud mutapu chitil chandama mu mangand kusutin muntu umwing ni rufu kusutin chitil, ni mwamu rufu rapalangana kud antu awonsu mulong awonsu asala chitil—⁠. 13 Mulong chitil chandama mu mangand kurutu kwa Chijil, pakwez kakutwishap kumwel muntu anch wasalang chitil anch kwikil chijil. 14 Ap mwamu, rufu rayikela mud mwant kusambishin ku Adam kushik ku Moses, rayikela ap ni pad antu alika kusal chitil cha mutapu umwing ni chasalay Adam, ufanakena ni wafanyina kwez.

15 Pakwez chipan chidap mud kurumbuk. Mulong anch antu avud afa kusutin kurumbuk kwa muntu umwing, ranaken rijim ra Nzamb ni chipan chend chamwamu kusutin ranaken ra muntu umwing, Yesu Kristu, yapandakana* mulong wa antu avud! 16 Chikwau kand, kud kushalijan pakach pa chipan chamwamu ni mutapu wasadika yom mulong wa muntu umwing wasala chitil. Mulong dirumburish kupwa kwa kurumbuk kumwing dading kufa nich, pakwez chipan kupwa kwa kurumbuk kuvud chading kuyiman antu anch atentamin. 17 Mulong anch kusutin kurumbuk kwa muntu umwing rufu rayikela mud mwant mulong wendendiy, antu atambwila ranaken rijim ra Nzamb ni chipan chamwamu cha kutentam mu chilik chipandakena akwikal aom mulong wa kuyikel mud ant kusutin muntu winou umwing, Yesu Kristu!

18 Chawiy, mud mutapu wayifishau nich antu a mitapu yawonsu mulong wa chisal chimwing cha kurumbuk, chilik chimwing kand, antu a mitapu yawonsu akat kuyiman anch atentamin mulong wa mwom kusutin chisal chimwing cha kutentam. 19 Mulong mud mutapu wikalau antu avud akayitil mulong wa kubwambwil kwa muntu umwing, chilik chimwing kand antu avud akwikal atentamina mulong wa kuziyin kwa muntu umwing. 20 Chad Chijil cheza chakwel kurumbuk kuvulijan. Pakwez kwavudina chitil, ranaken rijim rapandakana nakash. 21 Mulong wak? Chakwel mud mutapu chitil chayikela mud mwant ni kulet rufu, ranaken rijim ni rawiy riyikel mud mwant kusutin kutentam kuletina mwom wa chikupu kusutin Yesu Kristu Nsalejetu.

6 Chad tulond kand ik? Ov, tufanyidin kudandamen mu chitil chakwel ranaken rijim ra Nzamb ripandakan? 2 Bwat kamu! Mulong twafil kal ku chitil, mutapu ik kand tukutwisha kudandamen kushakam mu chitil? 3 Ap, ov, kiwijanyap kwen anch etu awonsu abatishau mu Kristu Yesu atubatisha mu rufu rend? 4 Atujika nend pamwing kusutin dibatish twatambula mu rufu rend, chakwel niyetu twikal ni mwom usu mud mutapu wavumbukay Kristu kusutin uyaj wa Tatuku. 5 Anch tud nend mu uumwing mulong twafa mud mwafay, chakin kamu, tukwikal kand nend mu uumwing kusutin kuvumbuk mud mwavumbukay. 6 Mulong twij anch wuntu wetu ukur aupampa pa mutond pamwing ni ndiy mulong wa kupwish usu wa chitil mu mujimbu wetu, chakwel kangal kand tudandamen kwikal asuk a chitil. 7 Mulong muntu wafila kal amulikishidin kal* chitil chend.

8 Chikwau kand, anch twafa pamwing ni Kristu, tukwet kashinsh anch tukushakam kand nend pamwing. 9 Mulong twij anch, katat mwavumbukay kal Kristu, kakufap kand ap pakemp; rufu rimuyikedinap kand bwat. 10 Mulong rufu rafay, wafa mulong wa chitil* kapamp kamwing rawonsu, pakwez mwom ukwetay katat ud mulong wa kusal rusot ra Nzamb. 11 Chilik chimwing niyen, imanany ayinen mud wafilany kal kukwatijan ni chitil, pakwez mud udany aom mulong wa kusal rusot ra Nzamb kusutin Kristu Yesu.

12 Chawiy, kangal witiyany chitil chidandamen kuyikel mud mwant mu mijimbu yen yikata kufa mulong wa kuziyin ku maku ma mujimbu. 13 Kangal wapanany mijimbu yen ku chitil kwikal yom ya kusal nich uyimp,* pakwez ipanany kud Nzamb mud antu ada aom kudokal ku afu, panany kand mijimbu yen kud Nzamb mud yom ya kusal nich yom yiwamp.* 14 Chitil chifanyidinap kukuyikelany en mulong udanyap mwinshin mwa chijil, pakwez udany mwinshin mwa ranaken rijim.

15 Ov, kwawiy kulond anch tufanyidin kwetu kusal chitil mulong tudap mwinshin mwa chijil pakwez tud mwinshin mwa ranaken rijim? Bwat kamu! 16 Ov, wijanyap anch, anch wipanany kumuziyin muntu mud asuk, udany asuk a muntu uziyidinanya, asuk a chitil chiletina rufu ap asuk a kuziyin kuletina kutentam? 17 Pakwez tumujikitishin Nzamb mulong ap anch wadinganya bil asuk a chitil, katat uziyidinany nich muchim wawonsu ku mafundish watambulanya. 18 Inge, kudosh kwakukwodinanyau ku chitil, wikadinany kal asuk a kutentam. 19 Nilondin mud mutapu ukatau kulond antu mulong wa kuziy kwa mijimbu yen; mulong mud mutapu wapananya yid ya mijimbu yen kwikal asuk a yom yiyimp ni yijipina chijil mulong wa kujip chijil, chawiy katat panany yid ya mijimbu yen kwikal asuk a yom yitentamina ni yitumbila. 20 Mulong piwadinganya asuk a chitil, wadinganyap ni kuswir kwa kusal yom yitentamina.

21 Chad mwikadil wen wikala ni yibudikin ik pa chisu chinicha? Wasalanganya yom yiwovilanya usany katat, mulong yom yiney yiletin rufu. 22 Pakwez, katat mwakukwodinanyau kal ku chitil ni kwikal asuk a Nzamb, usadinany yom yitumbila, ni yom yiney yiletin mwom wa chikupu. 23 Mulong difut da chitil rid rufu, pakwez chipan chipaninay Nzamb ud mwom wa chikupu kusutin Kristu Yesu Nsalejetu.

7 Ov, kiwijanyap akadivar (mulong niyilejin antu ija chijil) anch Chijil chikat kumuyikel muntu ching pachiday mwom? 2 Chilakej, chijil chimukasidin mband watinau kud nfumwend pachiday nfumwend mwom. Pakwez anch nfumwend wafa, wasuburik kal ku chijil cha nfumwend. 3 Chawiy, ukwikal mukamakaj anch amwat kud ikundj mwindj pachiday kal nfumwend mwom. Pakwez anch nfumwend wafa, wasuburik kal ku chijil chend, mwamu kakwikalap mukamakaj anch watijan ni ikundj mwindj.

4 Chawiy akadivar nam, niyen wafanya kukwatijan ni Chijil kusutin mujimbu wa Kristu, chakwel wikalany a muntu mukwau, ndiy wavumbuka, chakwel tusong mabuj mulong wa Nzamb.* 5 Mulong pitwading tushicha kukwatijan ni mujimbu, Chijil chalangwisha maku ma chitil mading masadina mu mijimbu yetu mulong wa kusongish mabuj ma rufu.* 6 Pakwez katat atusuburil kal ku Chijil, mulong twafil kal pantaliken ni yading yitulamina mu rukan, chakwel twikal asuk mu mutapu usu kusutin spiritu kadap mu mutapu ukur kusutin chijil cha kufund.

7 Chad tulond ik? Ov, Chijil chitila? Kulemp nich kamu! Chakin kamu nafanyinap kwijik chitil anch kwadingap Chijil. Chilakej, nafanyinap kwijik anch ris riyipin anch Chijil chalondap anch: “Kangal wov ris.” 8 Pakwez kusutin chijil chinech, chitil chamana mutapu wa kulangwish mu am ris ra mitapu yin yawonsu, mulong pakad chijil, chitil chading chifil. 9 Inge, kwinsambishin nading mwom, kurutu chijil cheza. Pakwez, pashika chijil, chitil chikala kand mwom, ni am nafa. 10 Ni namana anch chijil chading chifanyidina kwintwal ku mwom, chading chintwadin ku rufu. 11 Mulong kusutin chijil, chitil chamana mutapu wa kwindimb ni kwinjip. 12 Chawiy, Chijil achinach chid chitumbila ni yijidik yid yitumbila, yitentamina ni yiwamp.

13 Pa chinech, ov, chom chiwamp chawiy chanshikija ku rufu? Bwat kamu! Chitil chawiy chanletina rufu, chijil chid chiwamp, pakwez chamekesha patok anch chitil chawiy chading chinletidina rufu, chawiy chijidik chamekesha mutapu chitil chipandakena kuyip. 14 Mulong twij anch Chijil chid cha mu spiritu, pakwez am nid muntu wa mujimbu wa mbij walandishinau kal ku chitil. 15 Nikatap kamu kwov kurumburik kwa yom nikata kusal. Mulong nikatap kusal yom nisotina, pakwez nikat kusal yom nikisina. 16 Pakwez, anch nasal yom yinakad kusot kusal, nikat kwitiy anch Chijil chid chiwamp. 17 Chawiy, kiyamap nikata kusal yom yiney yiyimp, pakwez chitil chida mu am. 18 Mulong nij anch mu am, charumburik anch mu mujimbu wam wa mbij, mwikiling chom chiwamp; mulong novil ja kusal yom yiwamp pakwez nitwishinap kuyisal. 19 Mulong nikatap kusal yom yiwamp nikatina kusal, pakwez yom yiyimp nakad kukat yawiy nisadining. 20 Chawiy, anch nasal yom yinakad kukat, kiyamap niyisadina, pakwez chitil chida mu am.

21 Nikat kuman uyakin ou* ku mutambu wam: Pinikata kusot kusal yom yiwamp, yom yiyimp yawiy yiding mu am. 22 Mukach mwam nikatin chakin kamu chijil cha Nzamb, 23 pakwez, nikat kuman mu mujimbu wam chijil chikwau chirishina ni chijil chitakedina manang mam ni chikat kwintwal mu winkwal wa chijil cha chitil chida mu mujimbu wam. 24 Yowo, am ntany! Nany ukwinkamunina ku mujimbu wintwadina ku rufu riner? 25 Nimujikitishin Nzamb kusutin Yesu Kristu Nsalejetu! Mwamu, mu manang mam, am nid musuk wa chijil cha Nzamb, pakwez ku mujimbu wam wa mbij nid musuk wa chijil cha chitil.

8 Chawiy, awonsu ada mu uumwing ni Kristu Yesu kayifishinap nich. 2 Mulong chijil cha spiritu chiletina mwom mu uumwing ni Kristu Yesu chakukwodin kal ku chijil cha chitil ni cha rufu. 3 Nzamb wasala yom yakanganya Chijil kusal mulong chading chiziyin mulong wa mujimbu wa mbij. Nzamb wasala mwamu kusutin kumutum Mwanend mu mujimbu wa mbij ufanakena ni wa antu akayitil mulong wa kudosh chitil, mwamu Nzamb wafisha nich chitil mu mujimbu wa mbij, 4 chakwel tuwanyish yom yitentamina yitinau mu Chijil kusutin kuziyin ku spiritu, kadap ku mujimbu wa mbij. 5 Mulong antu ashicha kukwatijan ni mujimbu wa mbij akat kushinshikin manang mau pa yom ya mujimbu wa mbij, pakwez antu ashicha kukwatijan ni spiritu akat kushinshikin manang mau pa yom ya spiritu. 6 Mulong kushinshikin manang pa mujimbu wa mbij kurumburikin rufu, pakwez kushinshikin manang pa spiritu kurumburikin mwom ni chisambu; 7 mulong kushinshikin manang pa mujimbu wa mbij kurumburikin ukankuny ni Nzamb, mulong mujimbu wa mbij uziyidiningap ku chijil cha Nzamb, ukutwishap kusal mwamu. 8 Chawiy antu ashicha kukwatijan ni mujimbu wa mbij kakutwishap kumusangaresh Nzamb.

9 Pakwez en ushichany kadap kukwatijan ni mujimbu wa mbij, pakwez kukwatijan ni spiritu, anch chakin kamu spiritu wa Nzamb ud mu en. Anch muntu kakwetap spiritu wa Kristu, muntu winou kadap wa Kristu. 10 Pakwez anch Kristu ud mu uumwing niyenen, mujimbu ufil mulong wa chitil, pakwez spiritu ud mwom mulong wa kutentam. 11 Katat anch spiritu wa Nzamb wamuvumbula Yesu ud mu en, ndiy wamuvumbula Kristu Yesu ukuyinkish kand mijimbu yen yafila kal mwom kusutin spiritu uda mu en.

12 Chawiy akadivar, tufanyidinap kuziyin ku mujimbu wa mbij wa chitil; 13 mulong anch washakamany kukwatijan ni mujimbu wa mbij, chakin kamu ukufany; pakwez anch wajipany yisal ya mujimbu kusutin spiritu, ukwikalany aom. 14 Mulong awonsu atakedinau kud spiritu wa Nzamb ad chakin anend. 15 Mulong watambulanyap spiritu wa usuk ukukwovishanya kand wom, pakwez watambulanya spiritu usadina anch akuswanany mud an, ni kusutin spiritu winou tukat kutoy anch: “Abba,* Tatuku!” 16 Spiritu amwinend ukat kupan uman pamwing ni spiritu wetu* anch tud an a Nzamb. 17 Chad anch tud an, tud kand answan—⁠answan a Nzamb, pakwez tukuswan pamwing ni Kristu—⁠chad ching bil twaman nend mar pamwing, chakwel lel atutumbish kand nend pamwing.

18 Mulong nimen anch mar tumena katat, pikil chom mu kwilakej ni uyaj ukumekana mu etu. 19 Mulong yitang yichingedin nich impu nakash kumekan kwa an a Nzamb. 20 Mulong yitang ayifisha nich ku mwom wa chamwamu, kadap ku rusot rau ayinay, pakwez ku rusot rendendiy wayifisha nich mulong wa ruchingej, 21 anch yitang niyau akez kuyikwol ku usuk wa mujimbu ukata kusheshik ni kwikal ni want ipau wa uyaj wa an a Nzamb. 22 Mulong twij anch kushik ni katat yitang yawonsu yidandamedin kukimwok pamwing ni kuman mar pamwing. 23 Kidap kusu ching yiney, pakwez niyetu kand tukweta mabuj ma kusambish, charumburik anch spiritu, mwaning, niyetu tukat kukimwok mukach pituchingedina nich impu nakash kutuswan kud Nzamb mud anend, kutukwol ku mijimbu yetu kusutin difut. 24 Mulong patupandishau twikala ni ruchingej riner; pakwez ruchingej rimekena kiridap ruchingej, mulong anch chom muntu wachiman, ov, uchichingejin kand? 25 Mulong anch tuchingejin chom twakad kuman, tukat kudandamen kuchichingel nakash nich kujijaman.

26 Chilik chimwing kand, spiritu niyend ukat kutukwash chisu tuziyina, mulong ud anch yisu yimwing twijingap kamu yitufanyidina kwit mu malembil kukwatijan ni maswir metu, pakwez spiritu amwinend ukat kutulondin patukata kukimwok ni kukangany kuman ya kulond. 27 Pakwez ndiy ukata kushinshikin michim wij chitongijok cha spiritu, mulong spiritu ukat kuyilondin antu atumbila kukwatijan ni rusot ra Nzamb.

28 Twij anch Nzamb ukat kusal anch midimu yend yawonsu yovijana pamwing mulong wa uwamp wa antu amukatina, antu atazukay kukwatijan ni rusot rend; 29 mulong wayibangina cha kusambish awiy, wasambela kand kutenchik kurutu kwa chisu chakwel amufana kamu* Mwanend, mwamu ndiy ikala mwan wa kusambish pakach pa akadivar avud. 30 Chikwau kand, antu asambelay kutenchik kurutu kwa chisu awiy kand atazukay; ni antu atazukay awiy kand antu elay anch atentamin. Kupwa antu elay anch atentamin awiy kand antu atumbishay.

31 Yom ik chad tukulonda pa mulong winou? Anch Nzamb ud netu, ov, nany ukutwisha kutupandakan? 32 Kamuchidijap ap Mwanend, pakwez wamupana mulong wetwetu awonsu, chawiy kuwejin pa yom yiney, ov, kakutwinkishap kand niyetu kwa kwikatin yom yikwau yawonsu? 33 Nany ukuyifunda antu atonday Nzamb? Nzamb ndiy wayela anch atentamin. 34 Nany ukuyifisha nich? Kristu Yesu ndiy wafa, inge, ndiy kand wavumbuka, ud ku chikas cha katatuku cha Nzamb ni ukat kutulondin kand.

35 Ov, nany ukutwaurila ku rukat rikwetay Kristu mulong wetwetu? Ov, mar, ap yakamish, ap kuzengol, ap nzal, ap kuburen yidjal, ap ubaj, ap mpak ya musamun? 36 Mud muchifundinau: “Mulong tukusadidin ey, akat kutujip chisu chawonsu, akat kutuman mud amikoku ayilau kujip.” 37 Pakwez, tukat kupandakan yom yiney yawonsu ku ukwash wendendiy watukata. 38 Nikwet kashinsh anch kwikil chom ap chimwing, rikala rufu, ap mwom, ap angel, ap maguvernema, ap yom yidaku katat, ap yom yikusadika kurutu, ap ukash, 39 ap kulep,* ap kukurik,* ap chom chikwau chatangay Nzamb, kwikil chom chikutwisha kutwauril ku rukat rikwetay Nzamb mulong wetwetu rida mu Kristu Yesu Nsalejetu.

9 Nilondin uyakin mud mwin kwilej wa Kristu; nidimbenap, mulong kom kam katakedinau kud spiritu utumbila kapanin nam uman pamwing, 2 anch novil ushon nakash ni kusansan chisu chawonsu mu muchim wam. 3 Anch chad chitwishikin, nakimbang kwitiyin kwaurik ni Kristu mud muntu ushinginau mulong wa akadivar nam, anamakwam ku mujimbu, 4 ada in Isarel. Awiy atondau mulong wa kuyiswan mud an a Nzamb ni awiy inkishau katumb, mansuk, Chijil, mudimu utumbila, ni kushilamu. 5 Awiy an a angakiril etu, ni kwawiy kwavadikinay Kristu ku mujimbu. Atumba kwend chikupu Nzamb uda piur pa yawonsu. Amen.

6 Pakwez, chirumburikinap anch dizu da Nzamb dakanganya. Mulong kadap an awonsu avadikina kud in Isarel ada chakin “in Isarel.” 7 Ap kand awonsu kadap an mulong ayivala kud Aburaham, pakwez, “Akutazukau anch aney* akwezin kud Izak.” 8 Charumburik anch an a ku mujimbu kadap kamu chakin an a Nzamb, pakwez an a kushilamu awiy amenau mud an. 9 Mulong am mawiy mazu makanay Nzamb anch: “Nikwez pa chisu chinech muvu ukwezap ou, ni Sar ukuval mwan ikundj.” 10 Yom yiney yasadikap kwau ching pa chisu chinicha, pakwez yasadika kand pa chisu chavalay Rebeka an ampas nenday Izak, ngakiril wetu; 11 mulong kurutu avadik ni kusal chom chiwamp ap chiyimp, chakwel rusot ra Nzamb piur pa kutond ridandamen kwimen kadap pa yisal, pakwez paday Ndiy ukata kutazuk, 12 amuleja Rebeka anch: “Mukurump ukumusadin mwanikanch.” 13 Mud muchifundinau: “Namukata Yakob, pakwez Esau namukisa.”

14 Chad ov, kwawiy kulond anch Nzamb katentaminap? Bwat kamu! 15 Mulong umulejin Moses anch: “Nikumwanaken muntu mwawonsu novila ja kwanaken, ni nikumwovil riy muntu mwawonsu novila ja kwovil riy.” 16 Chawiy, kiyimedinap pa rusot ra muntu ap pa usu wend,* pakwez paday Nzamb mwin ranaken. 17 Mulong Nzamb wamuleja Farao mu mifund anch: “Yawiy nikulikidina mwom: chakwel nimekesh usu wam pad ey ni kwijikish dijin dam pa divu da kabuj.” 18 Chawiy ukat kumwanaken muntu mwawonsu ukatinay kwanaken, ni ukat kumulik muntu mwawonsu ukatina kuchinchikish muchim achinchikish muchim.

19 Chad ukwingipul anch: “Mulong wak ukat kutufish kand nich? Nany ukutwisha kubwambwil ku rusot rend?” 20 Ov, ud nany, ey muntu, ing umwakul Nzamb? Ov, chom chiwumbinau chikutwish kumwel uchiwumbina anch: “Mulong wak wanwumbang mutapu winou?” 21 Ov, mwin kuwumb kakwetap ulabu piur pa kam mulong wa kusal kusutin kam ndiy umwing nsab yimwing ya kusadin pa dichuku da pakampwil ni yikwau ya kusadin machuku mawonsu? 22 Chad anch Nzamb, ap anch wading wovil ja kumekesh ujim wend ni kwijikish usu wend, pakwez wilama ni kuyishimpishin nakash muchim antu amujimesha ni ading awanyidina kusheshik, ov, kakwetap kwend mbil ya kusal mwamu? 23 Ni anch wasala mwamu mulong wa kumekesh kujimb kwa uyaj wend pad antu akatay kumekeshin ranaken rend, asambelay kurijek mulong wa kuyitumbish, 24 charumburik anch etu katazukay, kadap kwau ching pakach pa in Yuda pakwez kand pakach pa antu a michid, ov, tukwet cha kulond? 25 Chid mud mulondinay mu Ozey anch: “Antu akad kwikal antwam nikuyitazuk anch ‘antwam,’ ni unading nakad kukat nikumutazuk anch ‘unikatina’; 26 ni kwi ndond kwayelau anch udanyap antwam, akez kayitazuk kwinikwa anch: ‘An a Nzamb mwom.’ ”

27 Ni Isay ukat kutoy piur pa Isarel anch: “Ap anch an a Isarel ad avud mud usukuril wa karung, akempa kusu* akupanda. 28 Mulong Yehova* ukurumburish divu, ukuwanyish dirumburish dend pakad kulab.”* 29 Mud kand mwalonday Isay anch: “Anch Yehova* wa yisak ya amasalay katushilap rubut, twafanyina kwikal mud Sodom, ni twafanyina kufanakan ni Gomor.”

30 Chad tukulond kand ik? Anch antu a michid, ap anch kakimbap kutentam, ayimana mud atentamin, kutentam kudokila ku ritiy; 31 pakwez in Isarel, ap anch akimba kulimish chijil chitentamina, katwishap kushakam kukwatijan ni chijil chinech. 32 Mulong wak? Mulong akimba kuchiziyin, kadap kusutin ritiy, pakwez kusutin yisal. Ipwakala ku “diyal da kupwakesh”; 33 mud muchifundinau: “Talany! Nitekin mu Ziyon diyal da kupwakesh ni diyal dijim da kuwishan, pakwez muntu ukuteka ritiy rend pa diyal dined kakezap kinan.”

10 Anamakwam, yom nisotina mu muchim wam ni yinikata kumwilembin Nzamb piur pau yid anch ing apandang. 2 Mulong nikat kupan uman anch akwet mushiku mulong wa Nzamb, pakwez kadap kukwatijan ni ronganyin rakin. 3 Mulong wa kukangany kwijik kutentam kwa Nzamb, ni kukimb kutek kutentam kwau ayinau, kaziyinap ku kutentam kwa Nzamb. 4 Mulong Kristu ndiy nsuden ya Chijil, chakwel muntu mwawonsu ukumekesha ritiy ikal utentamina.

5 Mulong Moses ufundin piur pa kutentam kudokila ku Chijil anch: “Muntu usadidina yom yiney ukwikal mwom kusutin yom yiney.” 6 Pakwez Dizu da Nzamb dilejen piur pa kutentam kudokila ku ritiy anch: “Kangal walond mu muchim wey anch: ‘Nany ukukandama mwiur?’ charumburik anch mulong wa kumushirish Kristu pansh, 7 ap ‘Nany ukushirika mu ruwengil rakad musul?’ charumburik anch mulong wa kumuvumbul Kristu.” 8 Pakwez dilondin ik? “Dizu did piswimp niyeyey, did kamu mukan mwey ni mu muchim wey”; charumburik anch “dizu” da ritiy, tukata kulejan. 9 Mulong anch walond patok nich kan key kurutu kwa antu anch Yesu ud Nsalej, ni witiyij mu muchim wey anch Nzamb wamuvumbula, ukez kapand. 10 Mulong muntu ukat kwitiyij mu muchim wend mulong wa kwikal utentamina, pakwez ukat kulond patok kurutu kwa antu piur pa dipandish nich kan kend.

11 Mulong achifundin anch: “Muntu ukuteka ritiy rend muday ndiy kakezap kinan.” 12 Kwikil kushalijan pakach pa mwin Yuda ni mwin Grek. Etu awonsu tukwet Nsalejetu umwing, uda mpich* kud awonsu akata kumutazuk ndiy. 13 Mulong “muntu mwawonsu ukutazuka pa dijin da Yehova* ukez kapand.” 14 Chad, mutapu ik ukumutazukau anch kakwetap ritiy muday ndiy? Akumwitiyij nchik anch kand kal ateshap piur pend? Ni mutapu ik ukuteshau anch kwikil muntu ulejena? 15 Mutapu ik chad ukulejanau anch kayituminap? Mud muchifundinau: “Yidjatil ya antu akata kulejan rusang ruwamp ra yom yiwamp yid yiwamp nakash!”

16 Pakwez, awonsu kaziyinap ku rusang ruwamp. Mulong Isay ulondin anch: “Yehova,* nany witiyija yom twayileja?”* 17 Chawiy ritiy rikat kuvadik ku yom yiteshinay muntu, ni yom yiteshinay muntu, ukat kuyitesh kusutin dizu dilejenau piur pa Kristu. 18 Pakwez nipwil anch: Atesha nawamp, kimwawiyap? Mwaning, atesha! “Dizu dau dovakana pa mangand mawonsu, ni uruu wau washika kwinsuden kwa mangand.” 19 Pakwez nipwil kand anch: In Isarel ading ij nawamp, kimwawiyap? Cha kusambish Moses ulondin anch: “Nikez kakwovishany mukau kusutin antu akad kwikal muchid; nikez kakujimeshany kusutin muchid wa ayisup.” 20 Pakwez Isay utakamen nakash ni kulond anch: “Antu ading akad kwinkimb antana; ni antu ading akad kwingipul angijika.” 21 Pakwez ulondin piur pa in Isarel anch: “Dichuku da kabuj nikat kuyitil antu in kubwambwil ni achinchikina michim makas mam.”

11 Chawiy nipwil anch, Nzamb kayidjubulap antwend, kimwawiyap? Bwat kamu! Mulong niyam nid mwin Isarel, wa ku dijuku da Aburaham, wa ku muchid wa Benjamin. 2 Nzamb kayidjubulap antwend asambelay kutond. Ov, kiwijanyap yom yilondina mufund piur pa Eliya, mutapu wamudidinay Nzamb mulong wa in Isarel? 3 “Yehova,* ayijipin aprofet ey, amwangin yintamb yey, yama kwam amwinam nishadinaku, ni katat akimbin kwinjip.”* 4 Pakwez mutapu ik wamwakulay Nzamb? “Nichikwet amakundj tunan sambwad (7 000) alikina kumwasin Baal manungun.” 5 Chilik chimwing, mu chisu chinech niyau, kuchishadin ka chisak ka antu atondinau kal ku ranaken rijim ra Nzamb. 6 Chad anch chid kusutin ranaken rijim, kwawiy kulond anch chidap kand mulong wa yisal; anch chamwamu ranaken rijim rikwikalap kand ranaken rijim.

7 Chad tulond kand ik? Chom chasurabau in Isarel kachimanap, pakwez atondau awiy achimana. Akwau ajika matu, 8 mud muchifundinau: “Nzamb wayidjubwidin kal mu tul tukash, chakwel mes mau kangal maman, ni matu mau kangal matesh, djat ni nlel unou.” 9 Chikwau kand, David ulondin anch: “Chifanyidin tebur wau ikal* mupit, ni disu, ni diyal da kwipwakal, ni dipup kud awiy. 10 Chifanyidin pa mes payijala chakwel kangal aman, ni yivembamisha jinyim jau chisu chawonsu.”

11 Chawiy nipwil anch, Ov, ipwakala ni kuwa kamu rawonsu? Bwat kamu! Pakwez kusutin kurumbuk kwau, antu a michid yikwau apandidinaku, ni chinech chiyovishin in Yuda mukau. 12 Chad katat anch kurumbuk kwau kurumburishin mapit kud mangand, ni anch kukep kwau kurumburishin mapit kud antu a michid, yiyukish ya mutapu ik yikwikalaku anch abomb uvud wau wawonsu pamwing?

13 Katat nikulejinany en antu a michid. Mulong nid kambuy wa antu a michid, nibazin* mudimu wam 14 mulong wa kuman anch nikutwish mu chilik kanang kuyovish anamakwam mukau ni kupandishap amwing pakach pau. 15 Mulong anch kuyidjubul kurumburikin kuchakwish mangand ni Nzamb, chad anch ayitiy kand, ov, chikwikalap mud avumbuk kal? 16 Chikwau kand, anch chikunku cha mutand* wa dibot chidoshiningau kwikal yakupesh ya mabuj ma kusambish chitumbil, kwawiy kulond anch mutand wawonsu wa dibot niwawiy utumbil; anch muj utumbil, kwawiy kulond anch mitiy niyawiy yitumbil kand.

17 Pakwez, anch mitiy yimwing ayikatula ni ey ap anch ud mutond wa oliv wa mu masuku, akununga ku mitiy yishadinaku ni ukat kuda pamwing ni mitiy yiney yom yidokila ku muj wa mutond wa oliv, 18 kangal wayibazin mitiy, pakwez anch wayibazin, vurik anch ey ulaminap muj, pakwez muj wawiy ukulamina ey. 19 Kupwa ukulond anch: “Akatulang mitiy mulong wa kwinnungaku am.” 20 Chid chakin! Ayikatula mulong wa kuburen ritiy, pakwez ey wiminy ku ritiy rey. Kangal wibaz, pakwez ov wom. 21 Mulong anch Nzamb kalamap mitiy ya mutond wa oliv, ov, utongin anch ey yey kakulamay? 22 Chawiy tongijokin pa kuwap kwa Nzamb ni ujim wend. Nzamb ukat kumekesh ujim wend kud antu awa, pakwez ey ukat kukumekeshin kuwap kwend, anch wadandamen kwendin mu kuwap kwend; anch chamwamu niyey ukukukatul. 23 Anch kand ni awiy achirish ritiy rau, akuyinung kand ku mutond, mulong Nzamb ukutwish kuyinungirilaku. 24 Mulong anch ey akukatula ku mutond wa oliv wa mu masuku wibudikina ni akunung mu mutapu wakad kusadikang mu chaku ku mutond wa oliv wakunau, ov, komb chikukasikan kunungiril ku mutond wa oliv mitiy yakatulau ku mutond winou?

25 Mulong nikatinap anch ujimbarany ujindj winou utumbila akadivar, chakwel kangal wimanany kubabal ayinen: Chikunku cha Isarel chachinchikishin kal muchim djat kamu ni pakuwanyina uvud wawonsu wa antu a michid, 26 ni kusutin kusal mwamu, Isarel mwawonsu ukupand. Mud muchifundinau: “Mupandish* ukubudik ku Ziyon ni ukudosh yisal yawonsu yiyimp kuday Yakob. 27 Ni mawiy minam mansuk mam ni awiy, pinikudosha yitil yau.” 28 Piur pa rusang ruwamp, ad chakin akankuny mulong wenen; pakwez piur pa kutond kwa Nzamb, ad akatish mulong wa angakiril au. 29 Nzamb kakezap kinan mulong wa yipan yapanay, ni kakezap kinan mulong wa antu atazukay. 30 Mulong mud mutapu en kwinsambishin wamubwambwilanganya Nzamb pakwez katat wakwovidilany kal riy mulong wa kubwambwil kwa in Yuda, 31 chilik chimwing kand, inay niyawiy katat abwambwidin ni chinech chishikijin ku kukwovilany en riy, chakwel niyau kand akutwish kuyovil riy katat mud en. 32 Mulong Nzamb wayikasidin kal awonsu mu kubwambwil chakwel ayovil awonsu riy.

33 Wimpich wa Nzamb ni manang mend ni ronganyin rend yipandaken kujimb! Chikasiken kutesh mitapu yend ya kurumburish ni chikasiken kwov kurumburik kwa jinjil jend! 34 Mulong “nany watwishinap kal kwijik chitongijok cha Yehova,* ap nany wamuyudinap kal?” 35 Ap “nany wamusondjikap kal ndiy chom, chakwel ing amuchirishinach?” 36 Mulong yom yawonsu yidokil kud ndiy, kusutin ndiy ni yid iyend. Atumba kwend ndiy chikupu. Amen.

12 Pa chinech, nakwilembinany akadivar, ku riy ra Nzamb, panany mijimbu yen kwikal chakupesh chikweta mwom, chitumbila ni chitiyinay Nzamb, ni sadinany usu wen wa kutong mulong wa kumusadin ndiy. 2 Likany kwimburij* mangand minam,* pakwez karumukany kusutin kuswimp manang men, chakwel wikalany nich kashinsh ayinen ka yom yisotinay Nzamb, yida yiwamp, yitiyikina, ni yiwanyidina.

3 Mulong kusutin ranaken rijim ranmekeshinau, nimulejin muntu ni muntu pakach pen kulik kutong nakash piur pend amwinend kusut chipim, pakwez kutong mu mutapu wisikena, muntu ni muntu kukwatijan ni chilik cha ritiy ramwinkishau kud Nzamb. 4 Mulong mud mutapu tukweta yid yivud ku mujimbu umwing, pakwez yid yawonsu yikatap kusal mudimu umwing, 5 chilik chimwing niyetu, ap anch tud avud, tud mujimbu umwing, mu uumwing ni Kristu, pakwez muntu ni muntu panrend tud yid ya mujimbu yikwatijadina chimwing ni chikwau. 6 Mulong tukwet yipan yishalijadina* kukwatijan ni ranaken rijim ratumekeshinau, komb anch uprofet, tulejanany uprofet kukwatijan ni chilik cha ritiy ratwinkishau; 7 anch kand mudimu, twipanany kuyisadin akadivar; ukata kufundish, afundish; 8 ukata kukasikesh,* akasikesh;* ukata kupan,* asala mwamu nich muchim wawonsu; ukata kutakel, asal mwamu nich mushiku;* ukata kumekesh ranaken, asal mwamu nich musangar.

9 Rukat ren rifanyidin kwikal rakad rubabek. Kisany yom yiyimp, lamatany ku yom yiwamp. 10 Katijanany mud an a kamuntu, ni ikalany ni rukat rakin umwing ni mukwau. Ikalany a kusambish kulimishijan umwing ni mukwau. 11 Ikalany in kusal mudimu,* kadap in usweral. Izulany nich mushiku kusutin spiritu.* Musadinany Yehova* mud asuk. 12 Sangarany mulong wa ruchingej. Jijamanany mu mar. Dandamenany kulembil. 13 Anganijanany ni antu atumbila ada mu maswir. Ikalany ni chaku cha kupan. 14 Dandamenany kuyiyukish antu akata kukuzengolany; yiyukishany, kangal wayishingany. 15 Sangarany nau asangera; dilany nau adidina. 16 Yimanany akwen mud muwimenanya ayinen; kangal witonginany nakash ayinen, pakwez chitongijok chikepishina chikutakelany. Kangal wimanany kubabal ayinen.

17 Kangal wamuchirishinany muntu uyimp ku uyimp. Salany yom yimenau antu awonsu anch yid yiwamp. 18 Anch chitwishikin, shakamany mu chisambu nau antu awonsu. 19 Akatish, kangal wafundakeshany ayinen, pakwez likany ujim wa Nzamb usala mudimu, mulong achifundin anch: “ ‘Kufundakesh kud kwamam; yam nikufutana,’ mwamu mulondinay Yehova.”* 20 Pakwez “anch mukankuny ney wovil nzal, mwinka chakuda; anch wovil impu, mwinka chakuna; mulong kusutin kusal mwamu, ukumuruzuk makal ma kasu pa mutu.”* 21 Kangal walik uyimp ukupandakan, pakwez dandamen kupandakan uyimp nich uwamp.

13 Chifanyidin muntu* mwawonsu ayiziyin antakel a piur, mulong kwikil ulabu wa kutakel ukutwisha kwikalaku anch Nzamb kitiyinap; antakel adaku, Nzamb ndiy uyitekina pa jindond jau. 2 Chawiy muntu mwawonsu ukubwambwila ku ulabu wau wa kutakel, ubwambwidin ku ditenchik da Nzamb; awonsu abwambwidina ku ditenchik dined akwikakin dirumburish* ayinau. 3 Mulong antakel inay ad akwov wom, kadap kud antu asadina yom yiwamp, pakwez kud antu asadina yom yiyimp. Ov, ukatin kulik kuyov antakel inay wom? Dandamen kusal yom yiwamp, ni akukushiman; 4 mulong ad atushalapol a Nzamb mulong wa uwamp wey. Pakwez anch wasal yom yiyimp, ufanyidin kwov wom, mulong kadjadinap mpak ya musamun chamwamu. Ad atushalapol a Nzamb, mwin kufundakesh mulong wa kumekesh ujim pad* muntu usadina yom yiyimp.

5 Komb chid cha usey kuziyin, kadap kusu mulong wa ujim winou, pakwez kand mulong wa kom ken. 6 Yawiy ukata kulambwilangany yitad; mulong ad atushalapol a Nzamb mulong wa kuyisadin antu, asadining chisu chawonsu mulong wa kuwanyish chitongijok chinech. 7 Yinkishany antu awonsu yom yiyiwanyidina: Ukimbina yitad, mulambulany yitad; ukimbina mulambu, mwinkany mulambu; ukimbina kumwov wom, mwovany wom; ukimbina kumulimish, mulimishany.

8 Kangal wikalany ni dibaz da muntu, ching kusu kukatijan umwing ni mukwau; mulong muntu mwawonsu umukatina mukwau wawanyish kal chijil. 9 Mulong chijil chilondina anch: “Kangal wasal makaj, kangal wajipan, kangal wiy, kangal wov ris,” ni yijidik yikwau yawonsu yid mu chijidik chilondina anch: “Ufanyidin kumukat mukwen mud ey amwiney.” 10 Rukat rikatap kuyisal antu akwau uyimp, chawiy rukat riwanyishin chijil.

11 Ni salany mwamu mulong wijany chirung tuda, anch chisu chawanyinang kal cha kulank pa tul, mulong katat dipandish detu did piswimp nakash kusutamu pa chisu twikala in kwitiyij. 12 Uchuku uyil mu kupwa, kukimbin kucha. Komb tudjubulany yisalijok yawonsu ya mididim ni tudjalany mat ma chitokish. 13 Twikalany ni mwikadil uwamp mud mukach ka muten, twipukany misambu yisutina chipim ni kuleu maar, yisal ya masandj ni mwikadil uyimp ni wa mukomu,* matend ni mukau. 14 Pakwez mudjalany* Nsalejetu Yesu Kristu, ni kangal watenchikany kusangaresh maku ma mujimbu wa mbij.

14 Mwakany muntu ukweta ritiy riziyina, pakwez kangal wayirumburishany akweta yitongijok yishalijadina ni yenen. 2 Ou ukwet ritiy rikash ni ukat kuda yom yawonsu, pakwez mukwau ukwet ritiy riziyina ni ukat kuda ching ya mayij. 3 Udila kangal wamupipej wakad kuda, ni wakad kuda kangal wamurumburish udila, mulong Nzamb wamwakin kal.* 4 Ey ud nany mulong wa kumurumburish kashalapol wayen? Iman ap awa, chid mulong wa nsalejend. Inge, akumukwash kwiman, mulong Yehova* ukutwish kumwimik.

5 Ou utongin anch kud dichuku dikweta usey nakash kusutamu dikwau; mukwau niyend umen anch dichuku dined did kwau mud machuku makwau mawonsu; el muntu ni muntu alam yom yitiyijinay nich kashinsh kawonsu. 6 Muntu ulimishina dichuku usadin mwamu mulong wa Yehova.* Udila niyend, udil mulong wa Yehova,* mulong ukat kumujikitish Nzamb; ni ulikina kuda, usadin mwamu mulong wa Yehova,* pakwez niyend ukat kumujikitish Nzamb. 7 Chakin, kwikil muntu pakach petu ushicha mulong kusu wa amwinend, ni kwikil muntu ukata kufa mulong kusu wa amwinend. 8 Mulong anch tud aom, tud aom mulong wa Yehova,* ni anch twafa, tufil mulong wa Yehova.* Chawiy twikala aom ap tufa, tud a Yehova.* 9 Mulong yawiy yafilay Kristu ni kuchirik kand ku mwom, chakwel ikal Nsalej wa awonsu, afila kal ni ada aom.

10 Chad mulong wak umurumburishina mukadivar ney? Ap mulong wak umupipejina mukadivar ney? Mulong etu awonsu tukez kiman kurutu kwa nkwas ya Nzamb ya dirumburish. 11 Mulong achifundin anch: “ ‘Chinida Nzamb mwom, muntu mwawonsu ukwingasin manungun, ni muntu mwawonsu ukwitiyin patok anch am nid Nzamb,’ mwamu mulondinay Yehova.”* 12 Chawiy, muntu ni muntu pakach petu ukupan kuchind mulong wa amwinend kud Nzamb.

13 Komb kangal kand twarumburishijanany umwing ni mukwau, pakwez kwatany mupak wa kulik kumutekin mukadivar nen diyal da kupwakesh ap chom chikutwisha kumuwishikish. 14 Nij ni nikwet kashinsh muday Nsalejetu Yesu anch kwikil kwau chom chijondining kamu; ching kusu anch muntu watong anch chom chijondil pawiy chida chijondila kud ndiy. 15 Mulong anch yom udila yimunenganeshin mukadivar ney, kwawiy kulond anch umekeshinap kand rukat. Kangal wamujipesh* muntu winou wafilau kud Kristu mulong wa yakuda yey. 16 Kangal wamushikijany muntu ku kulond nayimp piur pa yom yiwamp usadinanya. 17 Mulong Want wa Nzamb urumburikinap kuda ni kuna, pakwez urumburikin kutentam, chisambu ni musangar pamwing nich spiritu utumbila. 18 Mulong muntu mwawonsu umusadidina Kristu mud musuk mu mutapu winou umusangareshin Nzamb ni akumusanger kud antu.

19 Chawiy komb tusalany usu wetu win wawonsu mulong wa kushakam mu chisambu ni kukasikeshijan umwing ni mukwau. 20 Lik kushesh mudimu wa Nzamb mulong kwau wa yakuda. Chakin, yakuda yawonsu yishitwil, pakwez chikwikal chiyimp anch muntu wada chom chikumupwakesha mukwau. 21 Chid chiwamp nakash kulik kuda mbij ap kuna nviny ap kusal chom chin chawonsu chimupwakeshina mwanamakwey. 22 Yom witiyijina, wikal mulong wey, ey ni Nzamb. Wayuk kwend muntu wakad kwifish nich amwinend mulong wa yom yitiyinay. 23 Pakwez anch widjidjekin, ufil nich anch wada, mulong udil pakad ritiy. Inge, yom yawonsu tukata kusal pakad ritiy chitila.

15 Pakwez, etu tukasikena mu ritiy tufanyidin kusend kuziy kwa antu akad kukasikan mu ritiy, ni kulik kwisangaresh ayinetu. 2 Chifanyidin umwing ni umwing pakach petu kusal yom yimusangareshina mukwau mulong wa uwamp wend, mulong wa kumukasikesh. 3 Mulong ap Kristu kisangareshap amwinend, pakwez mud muchifundinau: “Masaal ma antu akusaadina mawidin pad am.” 4 Mulong yom yawonsu yafundau pakur, ayifunda mulong wa kutufundish nich, chakwel kusutin kujijaman kwetu ni rongoj ra Mifund, twikal nich ruchingej. 5 El Nzamb ukata kupan kujijaman ni rongoj akwinkishany pakach pen chitongijok cha mutapu umwing mud chadingay nich Kristu Yesu, 6 chakwel mu uumwing, nich dizu dimwing,* umutumbishany Nzamb ni Tatukwend a Nsalejetu Yesu Kristu.

7 Akijanany umwing ni mukwau, mud mutapu Kristu niyend mwakwakanyay en, mulong wa kumutumbish Nzamb. 8 Nikulejinany anch Kristu wikala kashalapol wa atwadinau ku mukand* mulong wa kumekesh anch Nzamb ud mwin yakin ni kupan kashinsh ka yom yakanay Nzamb kud angakiril au, 9 ni chakwel michid yimutumbish Nzamb mulong wa ranaken rend. Mud muchifundinau: “Chawiy nikwitiyin patok anch nikwij pakach pa michid, ni nikushiman dijin dey nich miminy.” 10 Ni ulondin kand anch: “Sangarany, michid, pamwing ni antwend.” 11 Ni kand anch: “En michid yawonsu, mushimanany Yehova,* ni antu awonsu amushiman ndiy.” 12 Isay niyend ulondin anch: “Kukwikal muj wa Yese, ndiy ukutumbuka mulong wa kuyikel michid, michid yikutek ruchingej rau muday ndiy.” 13 El Nzamb ukata kupan ruchingej akwizwishany musangar wawonsu ni chisambu chawonsu mulong wa ruchingej ukwetanya muday ndiy, chakwel wizulany nich ruchingej ku ukash wa spiritu utumbila.

14 Katat niyam amwinam nikwet kashinsh piur pen akadivar anch, niyen wizwilany kand nich kuwap nich ronganyin rawonsu, ni anch ukutwish kubabeshijanany umwing ni mukwau. 15 Pakwez, nakufundinany kal yom yimwing patok pakad kukujindjikinany chom, mulong wa kukuvurishany kand, mulong wa ranaken rijim ranginkishay Nzamb 16 chakwel nikal kashalapol wa Kristu Yesu mulong wa michid. Nipanin mu mudimu utumbila wa rusang ruwamp ra Nzamb, chakwel michid yiney yikal chakupesh chitiyikina chisadinau kwikal chitumbila kusutin spiritu utumbila.

17 Chawiy nikwet diyingishin da kusangar mu Kristu Yesu mulong wa yom yimutadina* Nzamb. 18 Mulong nikupimap kulond chom ap chimwing, ching kusu yom yasadinay kal Kristu kusutin am, chakwel michid yiziyin kusutin yom yinilondina ni yisal yam. 19 Kusutin ukash wa yijingidij ni yilay, kusutin ukash wa spiritu wa Nzamb, chawiy chasala anch nilejan kwawonsu rusang ruwamp piur pa Kristu, kudokal ku Yerusalem kunyingumuk djat kamu ku Iliri. 20 Inge, mu mutapu winou, nakwata mupak wa kulik kulejan rusang ruwamp kwading kwijikishinau kal dijin da Kristu, chakwel kangal natung pa mufulandal watekay muntu mukwau; 21 pakwez mud muchifundinau: “Alikau kulej piur pend akuman, ni alika kutesh piur pend akwov kurumburik.”

22 Chawiy kand chankangesha tupamp tuvud kwez kud en. 23 Pakwez katat kwikil kand kunakad kal kulejan mu jindond jinej, ni mivu yavul kal kudosh novila ja kwez kukumanany. 24 Chawiy nichingejin anch tukumanijanany pinikuya ku Espany, ni kupwa kwa kusutish nen pamwing chisu kanang cha musangar, ukwimbachikijanyaku pakemp. 25 Pakwez pinap niyil bil ku Yerusalem kuyikwash atumbila* kwinikwa. 26 Akadivar a ku Masedon ni ku Akay ading ni musangar wa kupan yipan yau mulong wa kuyikwash atuzwendj ada pakach pa atumbila ku Yerusalem. 27 Chakin, asadin mwamu nich musangar, pakwez ad akwet dibaz dau; mulong anch akadivar a ku Yerusalem angana yom yau ya mu spiritu ni in michid, kwawiy kulond anch niyau afanyidin kwangan nau yom yau ya ku mujimbu. 28 Chawiy kupwa kwa kusal mwamu ni kuyishikijin yipan yiney mu makas, nikusutin kwenen kwinaku pinikuya mu Espany. 29 Chikwau kand, nij anch pinikweza kwinaku, nikwez ni yiyukish yivud ya* Kristu.

30 Chawiy nikukasikeshinany akadivar kusutin Nsalejetu Yesu Kristu, ni kusutin rukat ridokila ku spiritu, anch urishany nam pamwing mu kumulembil Nzamb mulong wamam, 31 chakwel niyikwasinik in Yuda akad kwitiyij, ni chakwel mudimu wam uniyila kusal mu Yerusalem awitiy kud atumbila, 32 chakwel ku rusot ra Nzamb, nishik kwinaku nich musangar ni tukasikeshijanany. 33 El Nzamb ukata kupan chisambu ikal niyenen awonsu. Amen.

16 Nikwitinany, mwakany nambaz netu Febe, uda kashalapol mu chikumangen cha ku Kankreya, 2 nakwilembilany amboku, mwakany mwi Nsalejetu mud muchifanyidina kuyak atumbila, ni mukwashany nich yom yawonsu yikuswirikenay, mulong niyend wayirishidin kal avud, niyam kand.

3 Nlangwishinanyay Priska ni Akila, ambay nam a mudimu mu Kristu Yesu, 4 ateka mwom* yau mu ubaj mulong wamam ni kadap kwau ching kusu am, pakwez kand yikumangen yawonsu ya michid yiyijikitishin. 5 Nlangwishinany kand chikumangen chikata kukumangen mu chikumbu chau. Nlangwishinanyay mukatish nam Epeyinet, uda pakach pa in kwilej a kusambish a Kristu mu Aziy. 6 Mulangwishany Mariy, wipanina kal nakash mulong wenen. 7 Yilangwishany Andronikus ni Yuniyas, anamakwam a ku mujimbu ni ambay nam mu rukan. Ad amakundj ijau nawamp kud atwimbuy ni ada mu uumwing ni Kristu kudosh pakur nakash kwinsutamu am.

8 Nlangwishinanyay Ampiliyas, mukatish nam mwi Nsalejetu. 9 Mulangwishany Uriben, mbay netu wa mudimu mu Kristu, ni mukatish nam Sitakis. 10 Mulangwishany Apel, witiyinau kud Kristu. Mulangwishany Aristobulus ni dijuku dend. 11 Mulangwishany mwanamakwam Herodiyon. Mulangwishany Narsis ni dijuku dend, ada mwi Nsalejetu. 12 Yilangwishany Trifen ni Trifoz, amband ipanina nakash mwi Nsalejetu. Mulangwishany mukatish netu Persis, mulong wipanin kal nakash mwi Nsalejetu. 13 Mulangwishany Rufus, watondinau kal mwi Nsalejetu, mulangwishany kand makwend uda kand niyend makwam. 14 Yilangwishany Asinkiritus, Filegon, Erimes, Patrobas, Herimas, ni akadivar ada nau. 15 Yilangwishany Filolog ni Juliy, Nerey ni mwanamakwend mband, Olimpas ni atumbila awonsu ada nau. 16 Langwishijanany umwing ni mukwau nich rukat.* Yikumangen yawonsu ya Kristu yikulangwishinany.

17 Katat nikukasikeshinany akadivar, kuyibabel antu akata kuletish kwaurok ni kusal yom yikata kuyipwakesh akwau, yom yakad kukwatijan ni mafundish wilejanya, ni iyipukany antu inay. 18 Mulong antu a mutapu winou ad asuk, kadap a Nsalejetu Kristu, pakwez a maku* mau ayinau, ni akat kuyipumbul antu akad kubabal kusutin mazu mau ma rilemb ni ma rubabek. 19 Kuziyin kwen kwijikanang kal kud antu awonsu, chawiy nikat kusangar mulong wenen. Pakwez nikatin wikalany in manang mu yom yiwamp, ni akad mulong mu yom yiyimp. 20 Ku mutambu wend, Nzamb ukata kupan chisambu, ukumupuchol piswimp ap Satan mwinshin mwa yidjatil yen. El ranaken rijim ra Nsalejetu Yesu rikal nen.

21 Mbay nam wa mudimu Timote ukulangwishinany, pamwing ni anamakwam Lusiyus, Yazon, ni Sosipater.

22 Am Teritiyus nafundina mukand winou wa Paul, nikulangwishinany mwi Nsalejetu.

23 Gayus wangakina kwol kwend, kukata kukumangen chikumangen, ukulangwishinany niyend. Erastus mwin kulam chipau cha musumb, ni mwanamakwend Kwaritus akulangwishinany niyau. 24* ——⁠

25 Atumba kwend ndiy ukutwisha kukukasikeshany kukwatijan ni rusang ruwamp nikata kulejan ni mafundish ma Yesu Kristu, kukwatijan ni kumekan kwa ujindj utumbila wajindjikau mu chisu chilemp nakash, 26 pakwez wajinguninau katat patok ni kuwijikish ku michid yawonsu kusutin Mifund ya uprofet kwi mbil yapanay Nzamb wa chikupu mulong wa kukasikesh kuziyin kusutin ritiy. 27 Nzamb amwinend kusu ukweta manang, atumba kwend chikupu kusutin Yesu Kristu. Amen.

Ap “kashalapol.”

Ap “nikukasikeshany.”

Ap “antu akad kwikal in Grek.”

Ap “difut.”

Ap “kitiyap kumwijik Nzamb kusutin ronganyin rakin.”

Ap “in kunyinyit.”

Ap “ku mupim wa muntu.”

Ap “yikumbu mukatau kuyifukwil.”

Ap “kubabeshan.”

Ap “kubabeshau.”

Ap “kubabesh.”

Ap “kubabeshan.”

Ap “kubabeshan.”

Ap “kubabeshan.”

Mu Grek, “Kamwovilap Nzamb wom ku mes kwau.”

Ap “kwikal awanyidina mud Nzamb.”

Ap “ababeshinau.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Ap “mud dibaz.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Ap “ababeshinau kal.”

Ap “kumubabesh.”

Ap “amubabesha.”

Ap “kashinsh.”

Ap “ababeshinau kal.”

Ap “chakwel yikal kukwatijan ni ranaken rijim ra Nzamb.”

Ap pamwing ap, “ukata kusal anch yom yakading kwikalaku yikalaku.”

Mu Grek, “rubut.”

Ap “mumb.”

Ap pamwing ap, “tud mu chisambu.”

Ap “ranaken rend rijim.”

Ap “twovijana.”

Ap “yizula nakash.”

Ap “amukwodin kal ku.”

Charumburik anch, mulong wa kudosh chitil.

Mu Grek, “mat ma kuburen kutentam.”

Mu Grek, “mat ma kutentam.”

Ap “tumusadin Nzamb.”

Ap “kututwal ku rufu.”

Mu Grek, “chijil ech.”

Dizu da Hebereu ap da Aram dirumburikina anch “A Tatuku!”

Ap “ukat kutwinkish kashinsh.”

Mu Grek, “ayiwumb mu chifu cha.”

Pamwing ap anch atuzambwish.

Pamwing ap anch atushikumwish.

Mu Grek, “rubut.”

Mu Grek, “pad muntu usotina ap ubambedina.”

Mu Grek, “akushalaku awiy.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Mu Grek, “ni ukudiswipish.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Ap “mwin kupan.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Mu Grek, “yateshau kud etu?”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Ap “kujip mupim wam.”

Ap “misambu yau yikal.”

Ap “nishimekin.”

Charumburik anch wung wa kusamp wa kusal nich mikat.

Ap “mwin kukwol.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Mu Grek, “kwikal aumbinau kud.”

Ap “chirung chinech.” Tal Ndinguril “ditenchik da yom.”

Ap “ukaliweny ushalijadina.”

Ap “kubabesh.”

Ap “ababesh.”

Ap “kwangan.”

Ap “nich muchim wawonsu.”

Ap “in mushiku.”

Mu Grek, “bwakatany nich spiritu.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Charumburik anch, mulong wa kumudutish muntu ni kupwish ujim wend.

Ap “mupim.”

Ap “dipup.”

Ap “kumupup.”

Ap “yisal ya mwikadil wa kuburen usany.” Mu uvud wa dizu da Grek aselgeia. Tal Ndinguril.

Ap “imburijany nakash kamu chilakej cha.”

Ap “wamwitiyin kal.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Ap “wamushesh.”

Mu Grek, “kan kamwing.”

Ap “in Yuda.” Atwadinau ku mukand: Ap “ababeshinau.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Ap “mudimu wa.”

Ap “akadivar.”

Mu Grek, “chipim chizwila cha.”

Mu Grek, “nshing.”

Mu Grek, “nich kususujan kutumbila.” Tal Ndinguril, “Kususujan Kutumbila.”

Ap “mavumu.”

Tal Yom Yiwejinaku A3.

    Mikand ya Uruund (1999-2026)
    Budik
    Andam
    • Uruund
    • Kwangan
    • Yom ukatina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbil ja Kusadin
    • Mbil ja Ujindj
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Andam
    Kwangan