BIBLIOTEK Udia pa Kapend
BIBLIOTEK
UDIA PA KAPEND
Uruund
  • BIBIL
  • MIKAND
  • YIKUMANGAN
  • nwt Galatiya 1 ​:​ 1 ​-​ 13 ​:​ 14
  • 2 Korint

Kwikil video ukimbina

Video winou umukimbinap amboku nawamp.

  • 2 Korint
  • Bibil—Dikarumun da Ngand Yisu
Bibil—Dikarumun da Ngand Yisu
2 Korint

MUKAND WA KAAD WA PAUL KUD IN KORINT

1 Mukand wa Paul, kambuy wa Kristu Yesu ku rusot ra Nzamb, ni wa mukadivar netu Timote, ku chikumangen cha Nzamb chida mu Korint, kuwejaku ni atumbila awonsu ada mu Akay mwawonsu.

2 El ranaken rijim ni chisambu cha Nzamb Tatukwetu ni cha Nsalejetu Yesu Kristu yikal nen.

3 Atumba kwend Nzamb ni Tatukwend a Nsalejetu Yesu Kristu, Tatuku wa riy rijim ni Nzamb wa rongoj rawonsu, 4 ukata kutwongoj* mu mar metu mawonsu* chakwel kusutin rongoj tukata kutambul kud Nzamb, tutwish niyetu kuyongoj akwetu mu mar ma mitapu yawonsu. 5 Mulong mud mutapu tumena mar nakash mulong wa Kristu, mwamu kand tukata kutambul rongoj ruvud nakash kusutin Kristu. 6 Katat anch tumen mar,* chid mulong wa rongoj renen ni dipandish den; ni anch atwongoj etu, chid mulong wa kukwongojany en, rongoj rikukwashinanya kujijamen mar ma mutapu umwing niyetu. 7 Ni tukwet ruchingej rikash piur pen. Twij anch mud mutapu umenanya mar ma mutapu umwing niyetwetu, ukutambulany kand rongoj ra mutapu umwing niyetwetu.

8 Tukimbinap kukujindjikinany akadivar mar twamena mu provens wa Aziy. Twamen mar matusutina chipim, ni twatongidinap anch tukupand. 9 Chakin, twiyova kamu anch atufish kal nich kutujip. Chinech chading mwamu chakwel kangal twichingejin ayinetu, pakwez tumuchingejin Nzamb ukata kuyivumbul afu. 10 Mwawiy mu ubaj wa rufu mwatupandishinay ni mukutupandishay kand, ni tumuchingejidin anch ukudandamen kutupandish. 11 Niyen ukutwishany kutukwash kusutin kumwilembin Nzamb mulong wetwetu, chakwel antu avud amujikitish Nzamb piur petu mulong wa ranaken tukutambula ku chakul cha malembil ma antu avud.

12 Mulong chom twibazidina chawiy ech: Kom ketu kapanin uman anch twiyendishin mu mangand, ni pakampwil pantaliken niyenen, mu mutapu utumbila ni nich win kashinsh udokila kud Nzamb, kadap nich manang ma chiwuntu, pakwez nich ranaken rijim ra Nzamb. 13 Mulong chakin kamu, tukufundidinanyap chom chikwau, ching yom ukutwishanya kutang* ni kwov kurumburik, ni nichingejin anch ukudandamenany kwov nawamp* kurumburik kwa yom yiney, 14 mud mutapu wateshinanya kand mu chilik kanang anch ukwetany diyingishin da kwibaz mulong wetwetu, mud mutapu niyetu tukwikala ni diyingishin da kwibaz mulong wenen pa dichuku da Nsalejetu Yesu.

15 Chawiy nich kashinsh kinak, nad nitongin kwez bil kwenen, chakwel wikalany ni mutapu wa kusangar kapamp ka kaad;* 16 mulong nad nitongin kukumanany pinikuya ku Masedon, ni kuchirikin kwinaku pinikudokala ku Masedon, kupwa wakimbangany kwimbachikijaku ku Yudeya. 17 Chakin, nadap nikwatina nich kapipej yom nada nitongina, ov, kimwawiyap? Ap ov, nikat kutenchik yom nich yitong ya chiwuntu chakwel ing nilond anch “Mwaning, chakin kamu” kupwa anch “Bwat, kimwawiyap”? 18 Pakwez ukutwish kumuchingejinany Nzamb anch yom tukulejinanya yidap “mwaning” ni kupwa “bwat.” 19 Mulong Yesu Kristu, Mwan a Nzamb, watwakulejanya pakach pen, charumburik anch am, Silveng* ni Timote, kikalap “mwaning” ni kupwa “bwat,” pakwez “mwaning” wend wikala kamu “mwaning.” 20 Mulong ap anch yom yakanay Nzamb yivudin nakash, yawanyidin kal* kusutin ndiy. Chawiy, kusutin kand ndiy, tukat kulond anch “Amen” kud Nzamb, mulong wa kumutumbish. 21 Pakwez uletina kashinsh anch en ni etu tud a Kristu ni utuzizidila many ud Nzamb. 22 Watutekin kal kand chijingidij* ni watwinkishin kal mu michim yetu chizu cha yom yikweza, charumburik anch spiritu.

23 Katat nachip kal, ni Nzamb ud kaman wam anch, ang nezinap ni katat ku Korint, chid mulong wa kulik kukunenganeshany chipandakena. 24 Kadap anch tuyikedil ritiy ren, pakwez tud ambay nen a mudimu mulong wa musangar wen, mulong wiminyany kusutin ritiy ren.

2 Mulong nakwata mupak anch kapamp kakwau nikukwendinanya kangal kalet ushon. 2 Mulong anch nakunenganeshany chad nany kand ukwinletina musangar anch kadap wananenganeshang? 3 Nakufundidinany yinakufundidinanya, chakwel pinikweza kangal annenganesh kud antu afanyinang kwinletin musangar, mulong nikwet kashinsh anch yom yinletidina musangar yawiy yikuletidinanya kand en awonsu musangar wawiy umwing. 4 Mulong nad mu mar ni nad ni runeng nakash ku muchim pinakufundidinanya nich mansoj mavud ku mes, kadap mulong wa kukunenganeshany, pakwez chakwel wijikany rukat rikurikina nikweta mulong wenen.

5 Chad anch muntu kanang waletin runeng, kadap am kanenganeshinay, pakwez wakunenganeshinany en awonsu mu chilik kanang—⁠nilondin mwamu mulong wa kulik kumekesh mud mulong winou upandaken kujimb kusut muuda. 6 Dipup damupupinau kud antu avud dimuwanyidin ikundj winou; 7 katat ufanyidinany kumulikishin muntu winou kwa kwikatin ni kumwongoj, chakwel kangal ushon wamupandaken. 8 Pa chinech nikwitinany kumwinkish kashinsh chakwel iyova anch umukatinany. 9 Chawiy nakufundidinanya kand, mulong wa kuman anch ukuziyinany mu yom yawonsu. 10 Anch wamulikishinany muntu mulong wa chom kanang, niyam namulikishin kal. Mulong chom chawonsu nalikishidina kal (anch kud chom nalikishidina kal) chading mulong wa uwamp wen kurutu kwa Kristu, 11 chakwel kangal Satan watupandakan,* mulong tujimbarelap yitongijok yend.*

12 Chad pinashikang ku Trowas mulong wa kulejan rusang ruwamp piur pa Kristu ni pangazurilangau chis mwi Nsalejetu, 13 muchim wam wachirikangap mwi ndond mulong namutanangap mukadivar nam Titus. Chawiy nayiladikang ni nayang ku Masedon.

14 Pakwez wajikit kwend Nzamb ukata kututakel chisu chawonsu mu karishish pamwing ni Kristu. Kad mud karishish ka musangar kakatau kusal antu kupwa kwa kuwin njit. Ni ukata kupalangesh kwawonsu, kusutin etu, res ra ronganyin rend. 15 Mulong kud Nzamb tud res ruwamp ra Kristu pakach pa antu ayila mu kupand ni pakach pa antu ayila mu kusheshik; 16 kud a nsuden inay, did didjimb da rufu ditwadina ku rufu, kud a kusambish rid res ra mwom ritwadina ku mwom. Ni nany uwanyidina kutambul yom yiney? 17 Yetwa, mulong twisakinap nich* dizu da Nzamb mud musadinau antu avud, pakwez tukat kulond nich win kashinsh wawonsu mud antu atuminau kud Nzamb, mwaning, kurutu kwa Nzamb ni pamwing ni Kristu.

3 Ov, tufanyidin kand kwiyijikish kud en? Ap ov, tukwet kuswir kwa kukwinkishany mikand yitushimekina, mud muyiswirikedinau antu amwing? Ap ov, yen ufanyidinanya kutwinkish mikand yiney? 2 En ayinen udany mukand wetu, ufundinau mu michim yetu, wijikena ni utanginau kud antu awonsu. 3 Mulong chimeken patok anch udany mukand wa Kristu, utwafunda kusutin mudimu wetu, wakufund, kadap nich ink, pakwez nich spiritu wa Nzamb mwom, kadap pa masalet ma* mayal, pakwez pa masalet ma musuny, mu michim.

4 Tukwet kashinsh kinak kurutu kwa Nzamb kusutin Kristu. 5 Tulondinap anch tutwishin kusal mudimu winou ku usu wa ayinetu, pakwez Nzamb ndiy ukata kutukwash kusal mudimu winou, 6 ni ndiy wasala anch tutwish* kwikal atushalapol a mansuk masu, kadap a chijil cha kufund, pakwez a spiritu; mulong chijil cha kufund chikat kujipan,* pakwez spiritu ukat kupan mwom.

7 Chad katat anch chijil chiletina rufu ni chafundau mu mamuny pa mayal cheza ni uyaj nakash mu chilik cha an a Isarel kukangany kushinshikin chifu cha Moses mulong wa uyaj wading mu chifu chend, uyaj wading ufanyidina kupwa, 8 ov, spiritu kafanyidinap kumulet* nich uyaj upandakena? 9 Mulong anch chijil chifishena nich chading ni uyaj, komb mudimu uletina kutentam wafanyina kwikal ni uyaj upandakena. 10 Chakin, ap chinkishau uyaj pa kusambish achitambula uyaj wach mulong wa uyaj uchisutinamu. 11 Mulong anch chafanyina kusut achileta nich uyaj, komb uyaj wa chishadina ufanyidin kupandakan.

12 Mulong tukwet kashinsh kinak,* tulondin pakad wom ap ukemp, 13 ni tusadinap mud Moses, wabwikang chitambal mu chifu chend chakwel an a Isarel kangal ashinshikin kwinsuden kwa chafanyina kusut. 14 Pakwez kafanyinap kutesh. Mulong kushik ni nlel ad mud abwikinau chitambal ni kakutwishap kwov kurumburik kwa mansuk makur, mulong akutwish kuchidosh ching kusu kusutin Kristu. 15 Chakin, djat ni nlel, chisu chawonsu chitanginau mifund ya Moses, chitambal chikat kubwik michim yau. 16 Pakwez anch muntu wakarumukin kud Yehova,* chitambal akat kuchidosh. 17 Yehova* ud spiritu, ni kuda spiritu wa Yehova* kwawiy kuda want ipau. 18 Ni etu awonsu tukat kumekesh uyaj wa Yehova* mud makalash pitwakad yitambal pa mes; akat kutukarumun mu chifu chawiy chimwing kudokal ku chilik kanang cha uyaj kushik ku chikwau,* mud mukatay kamu kuchisal Yehova* uda spiritu.*

4 Pa chinech, mulong tukwet mudimu winou ku ranaken ratumekeshinau, tuswedinap.* 2 Pakwez twalikin kal yom ya usany yikatau kujindjik, tukatap kudimban ap kuchukul dizu da Nzamb; ni kusutin kwijikish uyakin tukat kumekesh ku mes ma Nzamb anch tusadin chom chiwamp chakwel kom ka muntu mwawonsu kimenap. 3 Chad anch rusang ruwamp tulejena aribwikin,* aribwikin pakach pa antu ayila mu kusheshik, 4 pakach pa antu akad kwitiyij abwikinau kal manang kud nzamb wa mangand minam,* chakwel chitokish* cha rusang ruwamp ra uyaj piur pa Kristu uda chifu cha Nzamb kangal chamekan. 5 Mulong tulejen, kadap piur pa ayinetu, pakwez tulejen anch Yesu Kristu ud Nsalej ni anch etu tud atushalapol* en mulong wa Yesu. 6 Mulong Nzamb ndiy walonda anch: “Chitokish chimunyik mu mididim,” ni wamunyikin kal michim yetu nich ronganyin ra uyaj ra Nzamb kusutin chifu cha Kristu.

7 Ap mwamu, tukwet dipit dined mu yom ya kam,* chakwel usu usutinamu wa antu wikal wa Nzamb kadap udokila kud etu. 8 Atushatin ku mitambu yawonsu, pakwez kadap mu chilik cha kukangany kunyikek; twazangen, pakwez kidap anch tuburedin ap mutapu ukemp wa kukusuk;* 9 atuzengodin, pakwez katulikinap; atwasin pansh, pakwez katusheshinap. 10 Tukat kujijamen chisu chawonsu mu mujimbu wetu mar ma kufa muntu mamumeshau Yesu, chakwel mwom wa Yesu utwish ni wawiy kumekan mu mujimbu wetu. 11 Mulong etu tuda aom tukat kuman rufu nich mes metu chisu chawonsu mulong wa kumwambat Yesu, chakwel mwom wa Yesu utwish ni wawiy kumekan mu mujimbu wetu ukata kufa. 12 Chawiy rufu risadin mudimu mu etu, pakwez mwom mu en.

13 Katat mulong tukwet ritiy ra mutapu umwing* ni rifundidinau anch: “Namekesha ritiy, kwawiy nalonda”; niyetu tumekeshin ritiy, kwawiy tulondina, 14 mulong twij anch Nzamb wamuvumbula Yesu ukutuvumbul kand niyetu pamwing ni Yesu ni ukutwijikish nen pamwing. 15 Mulong yom yawonsu yiney yid mulong wenen, chakwel kuvul kwa ranaken rijim kupandakan, mulong antu avud ajikitishin mulong wa katumb ka Nzamb.

16 Chawiy, tuswedinap,* pakwez ap anch wuntu wetu wa pol uyil mu kusheshik, chakin kamu, wuntu wetu wa mukach ukat kuvuvurik pichuku pichuku. 17 Mulong ap anch mar* mad ma chisu chikemp ni mapipel, matuletidin uyaj upandakena kujimb* ni wa chikupu; 18 oku tukat kudandamen kushinshikin mes metu, kadap pa yom yimekena, pakwez pa yom yakad kumekan. Mulong yom yimekena yid ya chisu chikemp, pakwez yom yakad kumekan yid ya chikupu.

5 Mulong twij anch, anch chikumbu chetu cha pa divu, mwinkand winou, achibumun, tukwikal ni chikumbu chidokila kud Nzamb, chikumbu chakad kusal ni makas, chikushakama chikupu mwiur. 2 Mulong mu chikumbu chinech cha pa divu tukat kushikok, tukwet impu nakash ya kwandam mu chikumbu chetu chidokila mwiur, 3 chakwel anch twandamamu,* kangal twaburen ndond ya kushakam.* 4 Chakin, etu tuda mu mwinkand winou tukat kushikok, turishin ni yakamish nakash, mulong twovilap ja kubudikamu, pakwez twovil ja kwandam mu ukwau, chakwel chikata kufa achiminy kud mwom. 5 Chad muntu waturijeka mulong wa chom chinech ud Nzamb, ndiy watwinkisha spiritu mud chizu cha yom yikweza.

6 Chawiy chisu chawonsu tutakamen nakash ni twij anch pituchida mu mujimbu winou, tud kulemp ni Nsalejetu, 7 mulong twendin kusutin ritiy, kadap kusutin yom yimekena. 8 Pakwez tutakamen nakash ni tukatin mud ing twikalang kulemp ni mujimbu winou, chakwel tuya tushakam pamwing ni Nsalejetu. 9 Chawiy, twikal nend pamwing ap twikal nend kulemp, tukat kusal usu wa kumusangaresh. 10 Mulong etu awonsu tufanyidin kwiman kurutu kwa nkwas ya dirumburish* ya Kristu, chakwel amufut muntu ni muntu kukwatijan ni yom yasalangay padingay mu mujimbu, yikala yiwamp ap yiyimp.

11 Pa chinech, mulong twij anch tufanyidin kumwov Nsalejetu wom, tudandamedin kuyishikij antu ku kukarumuk; Nzamb utwij nawamp. Ni nichingejin anch kom ken ni kawiy katwij nawamp. 12 Twiyijikishinap kud en kapamp kakwau, pakwez tukwinkishinany mayingishin ma kwibaz piur petu, chakwel utwishany kuyakul antu akata kwibaz mulong wa mutapu umekenau pa ndond pa kwibaz mulong wa yom yida mu muchim. 13 Mulong anch twashadisha manang, chading mulong wa Nzamb; pakwez anch manang metu mad mwi ndond, chid mulong wenen. 14 Rukat rikwetay Kristu ritubachikin, mulong twashikedin kwov kurumburik anch muntu umwing wafa mulong wa antu awonsu; chawiy komb, awonsu ading afil kal. 15 Ni wayifila antu awonsu chakwel antu akweta mwom kangal kand ashakam mulong wa ayinau, pakwez ashakam mulong wendendiy wayifila ni wavumbuka.

16 Chawiy kusambish katat kwikil muntu twija nich chitongijok cha chiwuntu. Ap anch kwinsambishin wawiy mutapu twading tumwija Kristu, chakin kamu, kiwawiyap kand mutapu tumwija katat. 17 Pa chinech, anch muntu ud mu uumwing ni Kristu, ud chitang chisu; yom yikur yasutin kal; talany! kud katat yom yisu. 18 Pakwez yom yawonsu yidokil kud Nzamb, watuchakwisha ni ndiy amwinend kusutin Kristu ni watwinkisha mudimu wa kuchakwish, 19 mudimu wa kwijikish anch kusutin Kristu, Nzamb wachakwisha mangand ni ndiy amwinend, kayichindinap kurumbuk kwau, ni watwinkisha uruu uyichakwishina antu nend Nzamb.

20 Komb tud antimesh pa ndond ya Kristu, chid mud Nzamb ukat kutazuk kusutin etu. Pa ndond ya Kristu, twakwilembinany: “Chakulany nend Nzamb.” 21 Muntu wading wakad kwijik chitil, Nzamb wamwikadisha chitil* mulong wetwetu, chakwel kusutin ndiy twikal kutentam kwa Nzamb.

6 Mulong tusadin nend pamwing, tukukasikeshinany kand kulik kwitiy ranaken rijim ra Nzamb chamwamu. 2 Mulong ulondin anch: “Pa chisu namekesha ranaken ram, nakutesha; ni pa dichuku da dipandish, nakukwasha.” Tal! Chinech chawiy chisu chiwamp nakash. Tal! Dined dawiy dichuku da dipandish.

3 Tumwinkishinap muntu ap umwing, mu mutapu ap umwing, diyingishin da kwipwakal, chakwel kangal alond yom yiyimp piur pa mudimu wetu; 4 pakwez mu mitapu yawonsu, tukat kwimekesh ayinetu anch tud atushalapol a Nzamb, kusutin kujijaman mu yom yivud, kusutin mar, kusutin yisu ya maswir, kusutin yakamish, 5 kusutin yibul, kutwandjik mu jinkan, kanvundangesh ka in chisum, midimu yikash, kuker tul, yisu yimwing pakad yakuda; 6 kusutin kwishitul, kusutin ronganyin, kusutin kushimpish muchim, kusutin kuwap, kusutin spiritu utumbila, kusutin rukat rakad rubabek, 7 kusutin mazu ma uyakin, kusutin usu wa Nzamb; kusutin kand mat ma kutentam mada mu chikas cha katatuku,* ni mada mu chikas cha kamaku,* 8 kusutin katumb ni kapipej, kusutin kulond yom yiyimp ni yom yiwamp piur petu. Atumen mud akamakasu pakwez tulondin uyakin, 9 mud akad kwijikan pakwez twijiken, mud afanyidina kufa pakwez tal! tud aom, mud apupinau pakwez katujipinap, 10 mud akweta ushon pakwez tukat kusangar chisu chawonsu, mud atuzwendj pakwez tukat kuyikadish antu avud ampich, mud akad chom pakwez tukwet yom yawonsu.

11 Twakulejanya patok* en in Korint, ni twazurila nakash michim yetu. 12 Etu tukukatinany pakad mimbu, pakwez en utukatinanyap pakad mimbu. 13 Chawiy nikulejinany mud anam—⁠niyen tusadinany kand mwamu⁠—niyen azurilany nakash michim yen.*

14 Kangal wabombakanany* nau antu akad kwitiyij. Mulong kwovijan ik kuda pakach pa kutentam ni kujip chijil? Ap chitokish chitanijadin mu yik ni mididim? 15 Ap kand, kwovijan ik kuda pakach pa Kristu ni Beliyal?* Ap mwin kwitiyij* ufanaken ku yik ni muntu wakad kwitiyij? 16 Ni kwovijan ik kuda pakach pa tempel wa Nzamb nau atupwany? Mulong tud tempel wa Nzamb mwom; mud mwalonday Nzamb anch: “Nikushakam pakach pau ni nikwend pakach pau, nikwikal Nzamb wau, ni awiy akwikal antwam.” 17 “ ‘Chawiy, dokalany pakach pau, ni aurikany nau,’ mwamu mulondinay Yehova.* ‘Kangal wapukunany chom chitakanena’ ”; “ ‘ni nikukwakany.’ ” 18 “ ‘Ni nikwikal Tatukwen, niyen ukwikalany anam,’* mwamu mulondinay Yehova* Mwin Dikand Dawonsu.”

7 Pa chinech, mulong tukwet kushilamu kwinoku akatish nam, twishitwishany ku yom yawonsu yikata kwijondish mujimbu ni spiritu, chakwel twikal atumbila mu mutapu uwanyidina mu wom wa Nzamb.

2 Itwazurilany michim yen. Kwikil muntu twarumbukidina, kwikil muntu twasheshina, kwikil muntu twasadidina mulong wa kutaninamu. 3 Nilondinap mwamu mulong wa kukufishany nich. Mulong nalondin kal anch chikalap nchik rufu ap mwom, udany mu michim yetu. 4 Nikulejinany kamu patok. Nibazin nakash mulong wenen. Nikwet rongoj rivud; nikwet musangar nakash chikalap nchik mar metu mawonsu.

5 Pitwashikina mu Masedon, mijimbu yetu yapiminap, pakwez twadandamedin kuman mar mu mitapu yawonsu—⁠kwad matend pol ni wom mukach. 6 Pakwez Nzamb ukata kuyongoj anenganena watwongoja kusutin kwikalaku kwa Titus; 7 ni kadap ching kusu kusutin kwikalaku kwend pakwez kand kusutin rongoj ratambulay kud en, mulong watulejin piur pa impu ukwetanya ya kwinman, ushon wen ukash, ni mutapu wimbangidinanya nakash;* chawiy nasanger kand chipandakena.

8 Mulong ap anch nakunenganeshanya kusutin mukand wam, ninaninap mulong wa chom chinech. Ap anch ninana kwinsambishin (pakuman anch mukand wakunenganeshanya, ap anch chading kusu mu kachisu kakemp), 9 katat nikwet musangar, kadap mulong wanenganananya kusu, pakwez mulong wanenganananya mu chilik cha kukarumuk. Mulong wanenganananya, kunenganan kudokila kud Nzamb, mwamu kwikil uyimp wakushikenanya mulong wetwetu. 10 Mulong kunenganan kumusangareshina Nzamb kukat kuyishikij antu kukarumuk ni kupand, kukatap kulet minan; pakwez runeng ra mangand rikat kulet rufu. 11 Mulong talany mutapu kwinan kudokila kud Nzamb kwikadina ni yibudikin yikash mu en, mwaning, kwiyowish ayinen, mwaning, kukis uyimp, mwaning, wom, mwaning, impu yikash, mwaning, mushiku, mwaning, kutenchik mulong! Mu mitapu yawonsu wamekeshanya kwikal ishitwila* pa mulong winou. 12 Anch nakufundinanya, nasalap mwamu mulong wa muntu warumbuka, ap mulong wa muntu warumbukinau, pakwez chakwel kwipan kwen mulong wetwetu kumekan patok pakach pen ku mes ma Nzamb. 13 Chinech chawiy chatwongojina.

Twataninap ching kusu rongoj, pakwez twasanger kand nakash pa kuman musangar wa Titus, mulong en awonsu wamukasikeshinany. 14 Mulong anch namwibazidin piur penen, kinovilap usany; pakwez mud mutapu yom yawonsu twakulejanya yading yakin, chawiy kand kwibaz kwetu kurutu kwa Titus kwameken kwikal kwakin. 15 Chikwau kand, rukat rend mulong wenen rikat kupandakan anch wavurik kuziyin kwen en awonsu, mutapu wamwakinanya nich wom ni kumuzadin.* 16 Nikwet musangar mulong nikutwish kukuchingejinany mu yom yawonsu.*

8 Akadivar, katat tukatin wijikany ranaken rijim ra Nzamb rayimekeshidinau yikumangen ya ku Masedon. 2 Padingau mu mar mulong wa choziu chikash, apana nich musangar nakash chikalap nchik uzwendj wau ukash, chinech chamekesha anch akwet muchim wa kupan nakash. 3 Mulong apana kukwatijan ni mitapu yau, mwaning nipanin uman, apana kusut ni pa mitapu yadingau nich, 4 da ayinau, atwilembina chakwel ikal ni dilau da kupan chipan, chakwel anungaku chikas ku mudimu wa kupan ukwash mulong wa atumbila. 5 Ni kapanap kusu mud mutapu twading tuchingejina, pakwez ku rusot ra Nzamb, ipana cha kusambish ayinau kud Nsalejetu ni kud etu. 6 Chawiy twamukasikesha Titus, mud mutapu wasambishay pakach pen mudimu winou wa kukumangej yipan yen upaninanya nich muchim umwing, anch ufanyidin kand kuupwish. 7 Komb mud mutapu udanya ampich mu yom yawonsu,* mu ritiy, mu dizu, mu ronganyin, mu kwipan, ni mu rukat tukweta mulong wenen, panany kand nakash nich muchim umwing.

8 Nilondin yom yiney, kadap mulong wa kukutekinany chijil, pakwez mulong wa kukwijikishany mutapu wipaninau akwen ni mulong wa kupak rukat ren anch rid kamu rakin. 9 Mulong wijany ranaken rijim ra Nsalejetu Yesu Kristu, anch ap anch wading mpich, wikala kazwendj mulong wenen, chakwel kusutin uzwendj wend, en wikalany ampich.

10 Ni ech chawiy chitongijok cham pa mulong winou: Chid mulong wa uwamp wen, mulong katat muvu wapwa kal, wasambishanyap kwen kusu yom yiney pakwez wamekeshanya kand anch wovilany ja kuyisal. 11 Chawiy komb, pwishany kand yiwasambishanya, chakwel rusot ren ra kuyisal riwanyin kukwatijan ni mitapu ukwetanya. 12 Mulong anch cha kusambish muntu ukwet rusot, chipan chikupanay kukwatijan ni yikwetay, kadap kukwatijan ni yakaday kwikal nich, akuchitiy mu mutapu wa pakampwil. 13 Mulong nikatinap kusal anch chiyiswapel akwen, pakwez chikukasikenany en; 14 pakwez nikatin anch kusutin kwisakesh yom, yishadinaku kwenen mu chisu chinech yiwanyish maswir mau, chakwel yishadinaku kwa awiy niyau yibwik pauburedinanya en, mwamu kukwikal kwisikan. 15 Mud muchifundinau: “Muntu wading nich yivud kikalap nich yivud nakash, ni muntu wading nich yikemp kikalap nich yikemp nakash.”

16 Katat tumujikitishin Nzamb mulong Titus niyend ukubangidinany nakash mud etu, 17 mulong wateshin yom twamulejina, pakwez mud mutapu wovilay nakash ja kusal yom twamwita, wezin kwinaku ku rusot rend amwinend. 18 Pakwez wezin pamwing ni mukadivar tutumina ushimenau mu yikumangen yawonsu piur pa yom yisadinay mulong wa rusang ruwamp. 19 Kadap ching kusu yiney, pakwez kand yikumangen yamutonda mulong wa kuya nend pamwing patutwadina chipan chinech chiupaninanya nich muchim umwing mulong wa katumb ka Nsalejetu ni mulong wa kumekesh rusot retu ra kukwash. 20 Mwamu tukat kwipuk kutulond nayimp kud muntu piur pa chipan chinech tukwatikena nich chiupaninanya nich muchim umwing. 21 Mulong ‘tubangidin chom chawonsu nich win kashinsh, kadap kwau ching kusu ku mes ma Yehova,* pakwez kand ni ku mes ma antu.’

22 Chikwau kand, ezin pamwing ni mukadivar netu mukwau tutumina, mukadivar twapakina kal tupamp tuvud ni kuman anch wipanin mu yom yivud, pakwez katat wipanin kand nakash mulong ukuchingejidinany nakash. 23 Chad anch kud yipul piur pa Titus, ud mbay nam ni ukat kusalang nam mudimu pamwing mulong wa uwamp wen; ap anch kwikal yipul piur pa akadivar, ad atwimbuy a yikumangen ni uyaj wa Kristu. 24 Chawiy yinkishany uman umekeshina anch uyikatinany, ni mekeshany ku yikumangen mulong wak twibazin piur pen.

9 Katat piur pa mudimu mulong wa atumbila, kichidap kamu kwau cha usey kud am kukufundinany, 2 mulong nij muchim wen wa kukwash uniyibazidina in Masedon, anch in Akay apwishin kal kwasut kal muvu umwing, ni mushiku wen wayisosila avud pakach pau. 3 Pakwez niyitumin akadivar, chakwel kwibaz kwetu twibazina piur penen pa mulong winou kangal kwikal kwa chamwamu ni chakwel wikalany kamu wapwishinany kal, mud munijikishang. 4 Chamwamu anch nez pamwing nau in ku Masedon ni twakutanany kand kal upwishany, etu—⁠niyenen kumwing—⁠tukwov usany, mulong twakuchingejinanya. 5 Chawiy namanang anch chid cha usey kuyikasikesh akadivar atakelaku kurutu kwa chisu kwez kurijek chipan chiupaninanya nich muchim umwing chiwakananya, chakwel chipan chinech chikal cha kurijek kurutu kwa chisu ni chimekan anch uchipaninany nich muchim wawonsu, kadap mud akutambwilanach ku usu.

6 Pakwez pa chom chinech, ukunidina pakemp ukwangwil kand pakemp, ni ukunidina pajim ukwangwil kand pajim. 7 El muntu ni muntu asala mud mwatenchikangay mu muchim wend, pakad kwinan ap kumubachik, mulong Nzamb umukatining muntu ukata kupan nich musangar.

8 Chikwau kand, Nzamb ukwet mutapu wa kusal anch ranaken rend rijim rawonsu rikal pad en chakwel chisu chawonsu uwanyishany yawonsu, ni wikalany nich yom yawonsu yitina mulong wa kusal mudimu win wawonsu uwamp. 9 (Mud muchifundinau: “Wangana pakad kuchind; wayinkisha atuzwendj. Kutentam kwend kud kwa chikupu.” 10 Chad ukata kumwinkish mwin kukun mbut jivud ni mukat wa kuda, ukukwinkany ni kuvudish mbut chakwel ukunany ni ukukupandakeshinany mabuj ma kutentam kwen.) 11 Mwamu akupitishinany mu yom yawonsu chakwel umekeshany muchim wen wa kupan mu mitapu yawonsu, ni chakwel kusutin etu, muchim winou wa kupan uyibachik antu kumujikitish Nzamb; 12 mulong mudimu wa patok usadinanya udap ching kusu mulong wa kuwanyish maswir ma atumbila pakwez kand mulong wa kuyibachik antu avud kumujikitish Nzamb. 13 Kusutin uman ukuleta mudimu winou wa kupan ukwash, akumujikitish Nzamb mulong uziyidinany ku rusang ruwamp piur pa Kristu, mud mutapu walejananya patok, ni mulong upaninany chipan chen nich muchim umwing kud awiy ni kud awonsu. 14 Ni akukukatany ni kumwilembin Nzamb mulong wenen, mulong wa ranaken ripandakena kujimb rikumekeshidinanay Nzamb.

15 Wajikit kwend Nzamb mulong wa chipan chend chamwamu chakad kutwish kurumburil.

10 Katat am Paul, nikwilembidinany kusutin kwitudish ni kuwap kwa Kristu, am nikata kwikepish anch nid nen mes ni mes, pakwez nikata kukwisuminany* anch nidap nen. 2 Nakwilembinany, salany anch pinikwikala pamwing niyenen kangal nisuma ni kukwat mipak yikash yinitongina kuyikwatin antu amwing atumena mud twiyendishin mu mutapu wa chiwuntu. 3 Mulong ap anch tukwet mashakamin mud ma antu akwau, tukatap kurish njit mu mutapu wa chiwuntu. 4 Mulong mat turishina nich njit madap ma chiwuntu, pakwez akat kuminkish usu kud Nzamb mulong wa kukindul nich mpwembu.* 5 Tukat kukindul yitongijok ni chom chawonsu chikatau kulangwish mulong wa kurishikish ronganyin ra Nzamb, ni tukat kukwat chitongijok chin chawonsu mu winkwal mulong wa kusal anch chimuziyin Kristu; 6 ni tud kwaku mulong wa kupup kubwambwil kwin kwawonsu, pakuwanyina kamu kuziyin kwen.

7 Ukat kumanany yom kukwatijan ni mutapu yimekena ku mes. Anch muntu ukwet kashinsh anch ud wa Kristu, atongijokin kand pa chom chinech: Mud ndiy, niyetu tud a Kristu. 8 Mulong ap anch nibaz nakash mulong wa ulabu watwinkishay Nsalejetu mulong wa kukukasikeshany* kadap mulong wa kukuziyishany,* nikwovap usany. 9 Mulong nikatinap kumekesh mud nad nikimbin kukwovishany wom kusutin mikand yam. 10 Akat kulond anch: “Mikand yend yilimin ni yikwet usu, pakwez anch amwinend win wiman ap, muntu kwend wa usweral ni mazu mend makwetap usey.” 11 Muntu mwawonsu ulondina mwamu ijik anch yom tulondina mu mikand pituda kwamwamu, yawiy kand tukusala anch twamanijan. 12 Mulong tukatap kupakish kwitek ku mutambu wa antu amwing akata kwishimek ayinau ap kwifanakesh nau. Pakatau kwipim ni ayinau ni kwifanakesh ni ayinau, akat kumekesh anch aburedin manang.

13 Ap mwamu, tukwibazap kusut chipim, pakwez tukwimen pa mimbu ya ndond yatwinkishau* kud Nzamb, ndond yishikina ni kuushichanya en. 14 Chakin kamu, tutandurilap ayinetu mimbu ya ndond yatwinkishau mud twashikap kuudanya en, mulong twading a kusambish kwez ni rusang ruwamp piur pa Kristu djat kamu ni kuudanya en. 15 Bwat, twibazinap mulong wa mudimu wa muntu mukwau, mwamu tumatikinap mimbu ya ndond yatwinkishau, pakwez tuchingejin anch padandamedina ritiy ren kukul, mudimu twasala ukudandamen kuya kurutu mwi ndond yatwinkishau. Mwamu tukutwish kusal yivud nakash, 16 chakwel tulejan rusang ruwamp mu jingand jida kulemp niyenen, mwamu tukwibazap mulong wa yom yasadinau kal mwi ndond ya muntu mukwau. 17 “Pakwez mwawonsu wibazina, ibaz mulong wa Yehova.”* 18 Mulong muntu witiyinau kadap muntu ukata kwishimek amwinend, pakwez muntu ukatau kushimek kud Yehova.*

11 Nasotang ing wadiulanganyaku ka rangul kam, ni chakin winduwilany! 2 Mulong nikwovidinany mukau udokila kud Nzamb,* nakukananya am amwinam kukwatishany kud ikundj umwing ni nikatin kukupanany kud Kristu mud kajik wishitwila. 3 Pakwez novil wom anch kangal mu mutapu kanang manang men mayip ni kupumbuk ku win yakin ni kwishitul kumuwanyidina Kristu mud mutapu nnak wamwozay Ev kusutin kumudimb. 4 Mulong anch kwez muntu ni walejan Yesu mukwau ushalijadina ni watwalejana etu, ap anch watambulany spiritu mukwau ushalijadina ni wawatambulanya, ap rusang ruwamp rikwau rishalijadina ni rawitiyanya, ukat kumuduulany mud pikil chom. 5 Mulong nimen anch atwimbuy en apandakena kuwap kansutinapamu ku chom ap chimwing. 6 Pakwez ap anch nikatap kulond nawamp, chakin kamu niburedinap ronganyin; ni twamekesha mwamu patok kud en mu mitapu yawonsu ni mu yom yawonsu.

7 Nakulejanya nich musangar rusang ruwamp ra Nzamb pakad kufut, ov, komb nasala chitil panishikumwisha chakwel en akuzambwishany? 8 Nasha yikumangen yikwau mu maswir* panitiya ukwash wau mulong wa kukusadinany en. 9 Pakwez pinading nen pamwing ni pinikala mu maswir, nikalap chisend kud muntu ap umwing, mulong akadivar adokala ku Masedon awanyisha maswir mam mawonsu. Inge, nasala usu chakwel kangal nikal mu mutapu ap umwing chisend kud en ni nikudandamen kand kusal mwamu. 10 Mud muchida kamu chakin anch uyakin wa Kristu ud mu am, nikudandamen kwibaz piur pa chom chinech mu Akay mwawonsu. 11 Mulong wak? Ov, mulong nikukatinanyap? Nzamb wij anch nikukatinany.

12 Pakwez yom nisadina nikudandamen kuyisal, chakwel antu akimbina diyingishin mulong wa kuyiman anch ilaken niyetu mu yom* yibazidinau kangal adikal nich. 13 Mulong amakundj a mutapu winou ad atwimbuy a makasu, antu* akata kuyidimb akwau ni kwimekesh mud ad atwimbuy a Kristu. 14 Ni chidap cha kushimwok, mulong Satan win amwinend ukat kwimekeshang yisu yawonsu mud mwangel wa chitokish. 15 Komb chidap chom chishimwokishena anch atushalapol end niyau akat kwikarumun yisu yawonsu mud atushalapol a kutentam. Pakwez akwikal ni disuden dikwatijadina ni yisal yau.

16 Nilondin nachirikin: Kangal muntu watong anch niburedin manang. Pakwez ap anch wawiy mutapu utonginanya, chidaku ngitiyany mud muntu uburedina manang, chakwel niyam nibazaku pakemp. 17 Yom nilondina katat, niyilondinap mud mwafanyinangay kuyilond Nsalejetu, pakwez mud mwafanyinangay kuyilond muntu wakad manang, wichingejidina ni kwibaz. 18 Mutapu wibazinau antu avud kukwatijan ni mujimbu,* niyam nikwibaz. 19 Oku anch yen ukwetanya “manang” nakash, chad mutapu ik uyiduwilanya nich musangar antu aburedina manang? 20 Inge, ukat kumuduulany muntu mwawonsu ukwikadishinanya asuk, mwawonsu ukata kukudilany ni kukutambulany yom ukwetanya, mwawonsu ukata kukukandamany pa mitu, ni mwawonsu ukata kukubulany mu chifu.

21 Twovil usany wa kuyilond, mulong chikutwish kumekan mud twamekeshin kuziy.

Pakwez anch antu akwau amekeshin kutakaman—⁠nilondin mud muntu wakad manang—⁠niyam nimekeshin kutakaman. 22 Ov, ad in Hebereu? Niyam nid mwin Hebereu. Ov, ad in Isarel? Niyam nid mwin Isarel. Ov, ad an a* Aburaham? Niyam nid mwan wa Aburaham. 23 Ov, ad atushalapol a Kristu? Mud chizarik, nakwil anch nid kashalapol wend mu mutapu upandakena: nasadin kal mudimu nakash kuyisutamu awiy, antekin kal mu rukan tupamp tuvud kuyisutamu awiy, andikitin kal yibul yakad kutwish kuchind, ni narezikin kal rufu tupamp tuvud. 24 Tupamp tutan, in Yuda ambula nfimbu makum manying (40) kudoshamu yimwing, 25 ambula misel tupamp tusatu, angasa mayal kapamp kamwing, najiya ni maat tupamp tusatu, nasutisha uchuku umwing ni dichuku dimwing pakach pa karung; 26 yisu yivud mu maweny, mu ubaj wa atuwit, mu ubaj wa ij, mu ubaj udokila kud antu a muchid wam, mu ubaj udokila ku michid yikwau, mu ubaj mu musumb, mu ubaj mwi mpay, mu ubaj pa karung, mu ubaj pakach ap akadivar a makasu, 27 nasala mudimu ukash ni wa mar, nakera tul tupamp tuvud, nafa nzal ni impu, tupamp tuvud naburena yakuda, nafa mashik ni mudj.*

28 Kudoshaku yom yiney yimekena ku mes, kud chom chimbidishina dichuku dawonsu: niyakamishin mulong wa yikumangen yawonsu. 29 Nany uziyina pakad am kuziy? Nany wipwakela pakad am kujiman nakash?

30 Anch changit kwibaz, nikwibaz piur pa yom yimekeshina kuziy kwam. 31 Nzamb ni Tatukwend a Nsalejetu Yesu, Ndiy uwanyidina kushiman chikupu, wij anch nidimbenap. 32 Ku Damas, guverner wa mwant Aretas wateka atulam in Damas ku yis mulong wa kwinkwat, 33 pakwez anteka mu musans, ambudishin pa dididish da rubumbu ra musumb, ni namuchina.

12 Nifanyidin kwibaz. Chidap cha ukwash, pakwez katat nikimbin kulond piur pa yishimushimu ni kujingunik kwa Nsalejetu. 2 Nimwij ikundj umwing uda mu uumwing ni Kristu, watwalau pasut kal mivu dikum ni yinying (14), djat ni ku diur da chisatu—⁠nijap anch chading mu mujimbu wend ap anch wabudika pol pa mujimbu wend; Nzamb ndiy wija. 3 Inge, nimwij ikundj winou—⁠nijap anch chading mu mujimbu wend ap anch chading pol pa mujimbu wend; Nzamb ndiy wija⁠— 4 watwalau mu paradis ni watesha mazu makad kutwish kulond ni makaday muntu kwikal ni mbil ya kulejan. 5 Nikwibaz piur pa muntu winou, pakwez nikwibazap piur pa amwinam, kwij anch nikwibaz piur pa kuziy kwam. 6 Mulong ap anch nakimb kwibaz, nikuburenap manang, mulong nikulond uyakin. Pakwez nilikin kusal mwamu, chakwel kangal muntu wambaz kusut ni pa yom nisadina yimenay ap yinilondina yiteshinay, 7 mulong kwau wa kujingunik kwinoku kupandakena kuwap natambula.

Mulong wa kwinkangesh kwibaz nakash, anginkisha muy mu mujimbu, mwangel wa Satan, adandamenang kwimbul, chakwel kangal nibaz nakash. 8 Namwilembina Nsalejetu tupamp tusatu pa mulong winou, chakwel andosh muy winou. 9 Pakwez wanleja anch: “Ranaken ram rijim rikuwanyidin, mulong usu wam ukat kuwanyin mu kuziy kwey.” Komb nikwibaz nich musangar nakash piur pa kuziy kwam, chakwel usu wa Kristu ushala pad am mud mwinkand. 10 Chawiy nikat kusanger kuziy kwam, masaal makatau kwinsaal, yisu nida mu maswir, kuzengol ni mar, mulong wa Kristu. Mulong chisu niziyina, chawiy lel nikweta usu.

11 Nikadin kal muntu wakad manang. Yen wanshikijanyaku, mulong yen wading ufanyidinanya kwinlondin. Mulong namekeshap anch atwimbuy en apandakena kuwap ansutinamu ku chom ap chimwing, ap anch nid muntu wakad usey. 12 Chakin, nich kujijaman kujim, namekesha pakach pen anch nid kambuy kusutin yijingidij, yilay, ni midimu yishimwokishena. 13 Mulong akupipejanya ku yik kusutamu yikumangen yikwau, anch kadap ching kusu anch nikalap chisend kud en? Nlikishinanyaku mulong wa kurumbuk kwinoku.

14 Talany! Kinak kad kapamp ka chisatu nikimbina kwez kud en, ni nikwikalap chisend. Mulong nikwetap kuswir kwa yom yen, pakwez nikwet kuswir kwenen ayinen; mulong an kawiyap afanyidina kuyitudikin anvaj au, pakwez anvaj awiy afanyidina kuyitudikin anau. 15 Ku mutambu wam, nikusangar nakash kupan yawonsu yinikweta ni kwipan wa kabuj mulong wenen. Ov, ufanyidinany kwinkat pakemp anch am nikukatinany nakash? 16 Ap mwamu, nikalap chisend kud en. Pakwez ulondinany anch “nakudimbanya” ni nakwozanya mu “mipit.” 17 Nakutambulanyap chom kusutin ap umwing wa pakach pa antu natuma kud en, ov, kimwawiyap? 18 Namwilembina Titus kwez kukutalany, ni namutuma pamwing ni mukadivar mukwau. Titus kakutambulanyap chom ap chimwing, ov, kimwawiyap? Ov, etu awonsu twadingap ni chitongijok cha mutapu umwing? Twendinap mwi nzau jimwing?

19 Ov, wad utonginany kudosh kwinsambishin anch twiyingishin nich kurutu kwen? Tulondidin kurutu kwa Nzamb mu uumwing ni Kristu. Pakwez, akatish, yawonsu yitusadina tuyisadin mulong wa kukukasikeshany. 20 Pakwez novil wom anch panikushika, kangal nakutanany mu mutapu nakad kukat, niyam kangal nikal mu mutapu wakad en kukatany, pakwez ukuman ap sot nitan matend, mukau, ujim upandakena, kupwitamijan, mboj, kunyinyit, kwitutul, ni kanvundangesh. 21 Pamwing ap pinikweza kand, Nzamb wam ukwinshikumwish kurutu kwen, ni nifanyidin kudil mulong wa avud pakach pa antu asala yitil machuku ma kwinyim pakwez kakarumukap ku kwijond kwau ni ku yisal ya masandj* ni ku mwikadil uyimp ni wa mukomu* yasalau.

13 Kinak kad kapamp ka chisatu nezina kud en. “Pakwel anch mulong win wawonsu awitiy, kufanyidin kwikal uman wa atuman aad ap asatu.” 2 Ap anch nidapaku katat, chid mud nidaku kapamp ka chaad, ni nisambedin kuyibabesh antu asala yitil machuku ma kwinyim ni akwau awonsu ashadinaku anch, mud anch nachirik kand kwinaku nikuyovilap riy bwat, 3 mulong ukimbinany uman umekeshina anch Kristu wakad kuziy pantaliken niyen, pakwez ukweta usu pakach pen, ulondin chakin kusutin am. 4 Inge, mulong amupampa pa mutond mulong wa kuziy, pakwez ud mwom ku usu wa Nzamb. Chid chakin, niyetu tuziyin mud mwaziyay ndiy, pakwez tukwikal aom pamwing ni ndiy ku usu wa Nzamb pantaliken niyenen.

5 Dandamenany kwipak ayinen mulong wa kuman anch udany mu ritiy; dandamenany kushinshikin chiudanya. Ap ov, kiwijanyap anch Yesu Kristu ud mu uumwing niyen? Kwij anch ukwetanyap dilau. 6 Nichingejin chakin kamu anch wijany anch etu tushadishinap dilau.

7 Katat tumulembil Nzamb chakwel kangal wasalany chom ap chimwing chiyimp. Tukimbinap kumekesh anch yetu tukweta dilau, pakwez tukimbin anch usalany yom yiwamp, ap anch etu tukutwish kumekan mud tukwetap dilau. 8 Mulong tukusalap chom ap chimwing chakad kukwatijan ni uyakin, pakwez tukusal yom yawonsu ching mulong wa uyakin. 9 Tukat chakin kamu kusangar anch etu tuziyin pakwez en ukwetany usu. Ni tukat kwit mu malembil metu chakwel uchirikany mwi njil yiwamp. 10 Chawiy nikufundidinanya yom yiney pinida kwamwamu, chakwel pinikwikalaku kangal nisadin pakad riy ulabu wangikishay Nsalejetu, pakwez niusadin mulong wa kukasikesh, kadap mulong wa kuziyish.*

11 Kwinsuden kwa yawonsu, akadivar, dandamenany kusangar, kwitiy kukuchirishany mwi njil yiwamp ni kukwongojany, dandamenany kutong mu mutapu umwing, kushakam mu chisambu; ni Nzamb wa rukat ni wa chisambu ukwikal niyenen. 12 Langwishijanany umwing ni mukwau nich rukat.* 13 Atumbila awonsu akupanidinany moy.

14 Ranaken rijim ra Nsalejetu Yesu Kristu ni rukat ra Nzamb ni yiyukish utambwilanya en awonsu kusutin spiritu utumbila yikal nen en awonsu.

Ap “kutukasikesh.”

Ap “yoziu yetu yawonsu.”

Ap “turishin ni yoziu.”

Ap pamwing ap, “yom wijanya kal nawamp.”

Mu Grek, “kushik ni kwinsuden.”

Ap pamwing ap, “chakwel utaninanyamu tupamp twaad.”

Utazukinau kand anch Silas.

Mu Grek, “yikadin kal ‘mwaning.’ ”

Ap “kashe.”

Ap “watudimb.”

Ap “yom yitenchikinay.”

Ap “twisakidinap pa.”

Ap “yibamb ya.”

Ap “watutwishikisha.”

Ap “kumufish nich muntu kufa.”

Ap “kumupan.”

Ap “ruchingej riner.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Ap “kudokal ku uyaj kushik ku uyaj.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Ap pamwing ap, “spiritu wa Yehova.”

Ap “tulikinap kuusal.”

Ap “aribwikin chitambal.”

Ap “chirung chinech.” Tal Ndinguril “ditenchik da yom.”

Ap “chimunyik.”

Ap “asuk.”

Ap “ansab a kam.”

Ap pamwing ap, “katushilap pakad ruchingej.”

Mu Grek, “spiritu wa ritiy wa mutapu umwing.”

Ap “tulikinap.”

Ap “choziu.”

Mu Grek, “kulim.”

Mu Grek, “twachidjal, mud kudjal masun.”

Mu Grek, “atutan kanzikis.”

Tal Ndinguril, “Nkwas ya Dirumburish.”

Ap “chakupesh mulong wa chitil.”

Pamwing ap mulong wa kurish.

Pamwing ap mulong wa kwichidij.

Ap “twafungula kan ketu mulong wa kukulejany.”

Ap “tandurilany michim yen.”

Mu Grek, “wasendany mpand yakad kwilikan pamwing.”

Didokil kud dizu da Hebereu dirumburikina anch “Muntu wa Chamwamu.” Dimutadin Satan.

Ap “muntu ushinshamena.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Mu Grek, “anam amakundj ni amband.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Mu Grek, “mushiku wen mulong wamam.”

Ap “akad mulong.”

Ap “kalimish kakurikina.”

Ap pamwing ap, “nikutwish kutakaman nakash mulong wenen.”

Ap “ukwetanya yom yawonsu yivud nakash.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Ap “nikata kukumekeshinany kutakaman.”

Ap “yom yikunina kal nakash.”

Mu Grek, “kukutungany.”

Mu Grek, “kukuupulany.”

Ap “yatupiminau.”

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Tal Yom Yiwejinaku A5.

Mu Grek, “mushiku wa Nzamb.”

Mu Grek, “nabuwa yikumangen yikwau.”

Ap “ndond ya ukalam.”

Mu Grek, “ansalamudimu.”

Charumburik anch mulong wa mayingishin ma chiwuntu.

Mu Grek, “rubut ra.”

Mu Grek, “nashala kanzikis.”

Mu Grek, porneia. Tal Ndinguril.

Ap “mwikadil wa kuburen usany.” Mu Grek, aselgeia. Tal Ndinguril.

Mu Grek, “kutung, kadap mulong wa kuupul.”

Mu Grek, “nich kususujan kutumbila.” Tal Ndinguril, “Kususujan Kutumbila.”

    Mikand ya Uruund (1999-2026)
    Budik
    Andam
    • Uruund
    • Kwangan
    • Yom ukatina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbil ja Kusadin
    • Mbil ja Ujindj
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Andam
    Kwangan