MUKAND WA PAUL KUD IN HEBEREU
1 Pakur Nzamb wisamba nau angakiril etu tupamp tuvud mu mitapu kushalijan kusutin aprofet. 2 Katat kwinsuden kwa machuku minam wisambin netu kusutin Mwan, watekay kwikal nswan wa yom yawonsu, ni ndiy wasadinay mulong wa kusal yitenchik ya yom.* 3 Ndiy umekeshin uyaj wa Nzamb ni umekeshin kamu wuntu wend, ni ulamin yom yawonsu kusutin dizu dend da usu. Ni kupwa kwa kutushitwish ku yitil, washakama piur ku chikas cha katatuku cha Nzamb Mujim. 4 Chawiy wikadin kal piur nakash pa angel mu chilik cha kuswan dijin dipandakena kuwap kusutamu da awiy.
5 Chilakej, mwangel ik welawap kal kud Nzamb anch: “Ey ud mwanam; nlel am nikal kal tatukwey”? Ni anch: “Nikwikal tatukwend, ni ndiy ukwikal mwanam”? 6 Pakwez pamuletinay kand Mwanend wa Kusambish mu mangand,* ulondin anch: “Angel awonsu a Nzamb amuzengamin ndiy.”
7 Kupwa ulondin piur pa angel anch: “Ukat kuyisal angel end kwikal aspiritu, ni atushalapol end muzuzu wa kasu.” 8 Pakwez piur pa Mwan ulondin anch: “Nzamb ud ditand dey chikupu ni chikupu, ni mukombu wa Want wey ud mukombu wa kutentam. 9 Wakata kutentam ni wakisa kujip chijil. Chawiy Nzamb, Nzamb wey, wakuzizina many nich many ma musangar kuyisutamu akwen.” 10 Ni: “Kwinsambishin, A Nsalejam, wateka mifulandal ya divu, ni maur mad midimu ya makas mey. 11 Yikujiy, pakwez ey ukudandamen kwikalaku; ni mud disun, yikuziy yawonsu, 12 ni ukuyivung mud kabwik, mud disun, ni akuyiswimp. Pakwez ey ud kwey muuda, ni mivu yey yikezap kapwa ap pakemp.”
13 Pakwez mwangel ik welayap kal anch: “Shakam ku chikas cham cha katatuku kushik ni pinikuyitekina akankuny ney kwikal chibas* cha yidjatil yey”? 14 Ov, awonsu kadap aspiritu mulong wa mudimu utumbila, atumau mulong wa kuyisadin akuswana dipandish?
2 Chawiy chid cha usey kud etu kuta matu nakash kusutamu mutapu tusadining mu chaku ku yom twatesha, chakwel kangal twaya kuns ap pakemp. 2 Mulong anch dizu dalondau kusutin angel damekana kwikal dakin, ni chisal chawonsu cha kurumbuk ni cha kubwambwil chatambula dipup dikwatijadina ni kutentam, 3 mutapu ik tukurezika anch twadiul dipandish dijim mwamu? Mulong asambisha kudilejan kusutin Nsalejetu ni atwinkisha kashinsh ka dipandish dined kud antu amutesha, 4 ni Nzamb niyend wibombaku mu kupan uman kusutin yijingidij ni yilay ni mitapu kushalijan ya midimu yishimwokishena ni nich spiritu utumbila wanganau kukwatijan ni rusot rend.
5 Mulong divu* dikweza twisambidina kaditekap mwinshin mwa ulabu wa angel. 6 Pakwez kaman umwing walonda ndond yimwing mwamu anch: “Muntu ud nany chakwel umutong, ap mwan a muntu chakwel umubangin? 7 Wamusala kwikal pakempaku mwinshin mwa angel; wamudjika chibangul cha uyaj ni kalimish, ni wamuteka pa midimu ya makas mey. 8 Wateka yom yawonsu mwinshin mwa yidjatil yend.” Patekay yom yawonsu mwinshin mwa ulabu wend, Nzamb kashap chom ap chimwing chakad kutek mwinshin mwa ulabu wend. Ap anch katat kand kal tuman anch yom yawonsu yid mwinshin mwa ulabu wend. 9 Pakwez tumumen Yesu watekau pakempaku mwinshin mwa angel, wadjikinau kal katat chibangul cha uyaj ni kalimish mulong wa rufu ra mar rafay, chakwel ku ranaken rijim ra Nzamb apaka* rufu mulong wa muntu mwawonsu.
10 Yom yawonsu yidaku mulong wa katumb ka Nzamb, ni yidaku kusutin ndiy, chawiy, mulong wa kuyilet an avud ku uyaj, chading chiwanyidin kud ndiy kumusal Ntakel Mujim wa dipandish dau kwikal uwanyidina kusutin mar. 11 Mulong ikala ushitwishina ap ashitwishinau, awonsu adokil kud tatuku umwing, chawiy kwovilap usany wa kuyitazuk anch akadivar, 12 palondinay anch: “Nikulejan dijin dey kud akadivar nam; nikukushiman nich miminy mukach mwa chikumangen.” 13 Ni kupwa anch: “Nikutek ruchingej ram muday ndiy.” Kupwa kand anch: “Talany! Am ni anikanch anginkishau kud Yehova.”*
14 Chawiy, mulong “anikanch” ad antu a mbij ni mash, chilik chimwing niyend wikala muntu wa mbij ni mash, chakwel kusutin rufu rend, amushesh ukweta mutapu wa kulet rufu, charumburik anch Djabul, 15 ni chakwel ayikamunin* awonsu ading alaminau kal mwom wau wawonsu mu usuk wa wom wa rufu. 16 Mulong kadap kamu chakin angel akwashinay, pakwez ukwashin rubut ra Aburaham. 17 Pa chinech wafanyina kwikal mud “akadivar” nend mu yom yawonsu, chakwel ikal mwin kupesh mujim ukweta ranaken ni ushinshamena mu yom yimutadina Nzamb, mulong wa kulambul yakupesh ya kuchakwish nich mulong wa yitil ya antu. 18 Mulong amwinend wamana mar pamupakau, ukutwish kuyikwash apakinau.
3 Pa chinech, akadivar atumbila, atazukinau kal mwiur, shinshikinany manang men pad kambuy ni mwin kupesh mujim twitiyijina*—Yesu. 2 Wading ushinshamen kud wamutonda, mud mwadingay kand Moses mu chikumbu chawonsu cha Nzamb. 3 Mulong amumen* anch uwanyidin kutambul uyaj nakash kumusutamu Moses, mulong ukata kutung chikumbu amulimishining nakash kusutamu chikumbu chin. 4 Chakin kamu, chikumbu chawonsu akat kuchitung kud muntu, ni watunga yom yawonsu ud Nzamb. 5 Chad Moses wading ushinshamen mud kashalapol mu chikumbu chawonsu cha Nzamb mud uman wa yom yafanyinau kulond kurutu, 6 pakwez Kristu wading ushinshamen mud mwan wimedina chikumbu cha Nzamb. Yetu tuda chikumbu cha Nzamb, anch twalam fe djat ni kwinsuden kutakaman* tulondina nich ni ruchingej twibazidina.
7 Chawiy mud mulondinay spiritu utumbila, “Nlel anch wateshany dizu dend, 8 kangal wachinchikishany michim yen mud pa chisu chasarumunau ujim ukash, mud pa dichuku da choziu mwi mpay, 9 mwampakau ni kwimpim kud angakiril en, ap anch amanap nchik midimu yam mu mivu makum manying (40). 10 Chawiy chanjalau antu a chirung chinech ku muchim, ni nalonda anch: ‘Michim yau yikat kupumbuk chisu chawonsu, ni kashikinap ku kwijik jinjil jam.’ 11 Chawiy mu ujim wam nachipa anch: ‘Kakwandamap mu kwiswedish kwam.’ ”
12 Babalany akadivar, chakwel kangal muntu pakach pen wakudish muchim uyimp uburedina ritiy kusutin kupumbuk kud Nzamb mwom; 13 pakwez dichuku dawonsu dandamenany kukasikeshijan umwing ni mukwau, padandamedina kulab win “Nlel” winou, chakwel kangal muntu ap umwing pakach pen wachinchik kusutin usu wa kudimban wa chitil. 14 Mulong tukutambul yom yatambwilay kal Kristu ching anch twalam fe kushik ni kwinsuden kashinsh twading nich kwinsambishin. 15 Mud muchilondinau anch, “Nlel anch wateshany dizu dend, kangal wachinchikishany michim yen mud pa chisu chasarumunau ujim ukash.”
16 Mulong nany watesha chad wasarumun ujim wend ukash? Ov, kadingap awonsu abudika mu Idjibit mwinshin mwa umutakel wa Moses? 17 Chikwau kand, ov, anany amujala Nzamb ku muchim mu mivu makum manying (40)? Ov, kadingap antu asala chitil ni afila mwi mpay? 18 Ni anany achipinay anch kakwandamap mu kwiswedish kwend? Ov, kadingap antu abwambwila? 19 Chawiy tumen anch akanganya kwandam mulong wa kuburen ritiy.
4 Pa chinech, mulong kushilamu kwa kwandam mu kwiswedish kwend kudandamedin kwikalaku, tubabalany* chakwel kangal amuman muntu ap umwing pakach pen mud kawanyidinap kutambul kushilamu kwinoku. 2 Mulong niyetu atuleja rusang ruwamp mud mwayilejawar; pakwez dizu dovau dayikwashap, mulong kadingap mu uumwing mu ritiy nau antu atesha. 3 Mulong etu tumekeshina ritiy twandamin mu kwiswedish kwalondinay anch: “Chawiy mu ujim wam nachipa anch ‘Kakwandamap mu kwiswedish kwam,’ ” ap anch midimu yend yading yapwil kal kudosh kwatekinau mufulandal wa mangand.* 4 Mulong walonda ndond yimwing mwamu piur pa dichuku da sambwad mazu am: “Ni Nzamb wiswedisha ku midimu yend yawonsu pa dichuku da sambwad,” 5 ni pinap ulondin kand anch: “Kakwandamap mu kwiswedish kwam.”
6 Komb, mulong amwing achikwet kal mutapu wa kwandamamu, ni antu asambelau kulej rusang ruwamp kandamapamu mulong wa kubwambwil, 7 utekin kand dichuku kanang kusutin kulond mu kuseng kwa David kupwa kwa chisu chilemp anch: “Nlel”; mud mutapu mwalondangau kwiur oku, “Nlel anch wateshany dizu dend, kangal wachinchikishany michim yen.” 8 Mulong anch Yoshua wayitwala mwi ndond ya kwiswedish, ing kach Nzamb mu kusut kwa chisu kafanyinap kwisambin dichuku dikwau. 9 Komb kushadin sabat wa kwiswedish mulong wa antu a Nzamb. 10 Mulong muntu wandamina kal mu kwiswedish kwa Nzamb wiswedishin kal kand ku midimu yend amwinend mud mutapu wiswedishay Nzamb ku midimu yend.
11 Komb el tusalany usu wetu win wawonsu mulong wa kwandam mu kwiswedish kwinoku chakwel kangal muntu ap umwing wawil mu chilakej chinech cha kubwambwil. 12 Mulong dizu da Nzamb dikwet mwom ni usu; dambukin kusutamu mpak yin yawonsu ya musamun ya nmwemu jaad* ni dikat kwandam kushik ni mu kwauril mupim* ni spiritu,* yinungin ni usonsong, ni dikwet usu wa kujingunin yitongijok ni rusot yida mu muchim. 13 Ni kwikil chitang chijingamina ku mes mend, pakwez yom yawonsu yid kanzikis ni pa mutaj ku mes mendendiy utufanyidina kwinkish kuchind.
14 Pa chinech, mulong tukwet mwin kupesh mujim wa piur nakash, wandama mwiur, Yesu Mwan a Nzamb, el tulamany fe chijikish cha patok cha ritiy retu muday ndiy. 15 Mulong tukwetap mwin kupesh mujim wakad kutwish kwov kurumburik kwa kuziy kwetu,* pakwez tukwet mwin kupesh mujim wapakau mu yom yawonsu mud etu, pakwez pakad kusal chitil. 16 Tusejany komb ku ditand da ranaken rijim kusutin kulond nich kashinsh, chakwel atwovil riy ni atumekeshin ranaken rijim mulong wa kutukwash pa chisu chiwanyidina.
5 Mulong mwin kupesh mujim win mwawonsu utondinau pakach pa antu akat kumutond kwimen yom yimutadina Nzamb mulong wa awiy, chakwel alambul yipan ni yakupesh mulong wa yitil. 2 Ukutwish kuyovil riy* antu akad kwijik chom ni arumbukina,* mulong ni ndiy urishin nich kuziy kwend,* 3 ni mulong wa diyingishin dined, ufanyidin kupan yakupesh mulong wa yitil yend amwinend mud mukatay kusal mulong wa antu.
4 Muntu kakatap kwiyinkish katumb kinak amwinend, pakwez ukat kukikal nich ching anch amutazuk kud Nzamb, mud muchading piur pa Aron. 5 Chilik chimwing, Kristu kitumbishap amwinend kusutin kwikal mwin kupesh mujim, pakwez amutumbisha kud Ndiy wamwela anch: “Ey ud mwanam; nlel am nikal kal tatukwey.” 6 Mud mulondinay kand ndond yikwau anch, “Ud mwin kupesh chikupu mud mwadingay Melikisedek.”
7 Padingay pa divu,* Kristu wasala malembil ma kwilemb ni ma kwit, nich tubway ni mansoj ku mes, kud Ndiy wading ni mutapu wa kumupandish ku rufu, ni amutesha mulong wading umwovil Nzamb wom. 8 Ap anch wading mwan, wileja kuziyin kusutin mar mamanay. 9 Ni kupwa kwa kumwikadish uwanyidina, wikala njil ya dipandish da chikupu kud awonsu amuziyidina ndiy, 10 mulong amutondin kal kud Nzamb kwikal mwin kupesh mujim mud mwadingay Melikisedek.
11 Tukwet yom yivud ya kulond piur pend, pakwez yikasiken kuyirumburil, mulong wajikinany kal matu nakash. 12 Mulong ap anch katat* wad ufanyidinany kwikal alej, uswirikedinany kand muntu chakwel akufundishany kudokal kwinsambishin yom ya pa dishin ya mazu matumbila ma Nzamb, ni uswirikedinany kand mayel, pa ndond pa yakuda yikash. 13 Mulong muntu udandamedina kwamu mayel kijap dizu da kutentam, mulong uchid mwanikanch. 14 Pakwez yakuda yikash yid ya antu aswila, ya antu ijidishina kal usu wau wa kujingunin kusutin kuusadin mulong wa kwauril kuwap ni kuyip.
6 Pa chinech, katat mutapu twasutina chipim cha mafundish ma pa dishin piur pa Kristu, tuyany kurutu ku kupam, pakad kutekiril kand mufulandal, charumburik anch kukarumuk ku midimu yifila ni ritiy muday Nzamb, 2 mafundish piur pa mitapu kushalijan ya dibatish ni kwazukan makas, kuvumbuk kwa afu ni dirumburish da chikupu. 3 Ni yawiy tukusala, anch mud Nzamb wakatish.
4 Mulong piur pa antu amunyikau, apakina kal chipan cha mwamu cha mwiur, atambwila kal spiritu utumbila 5 ni apakina kal dizu diwamp da Nzamb ni ukash wa mangand makweza,* 6 pakwez awil kal, chitwishikinap kuyibachik kand kukarumuk, mulong akat ayinau kumupampiril kand Mwan a Nzamb pa mutond ni kumukwatish usany kurutu kwa antu. 7 Mulong divu dikat kutambul chiyukish cha Nzamb padikata kuna mem ma ruval ukata kudinakin chisu ni chisu ni dasongish yom ya ukwash kud akata kudidim. 8 Pakwez anch dasongish miy ni yinfananfan, akat kudilik, ni sot adishing, ni kwinsuden akudosh kasu.
9 Pakwez ap anch twalondap nchik mwamu, tukwet kashinsh ka yom yiwamp piur penen akatish, yom yitwadina ku dipandish. 10 Mulong Nzamb kadap wakad kutentam chakwel avuramen mudimu wen ni rukat wamekeshanya mulong wa dijin dend kusutin kuyisadin atumbila ni kudandamen kuyisadin. 11 Pakwez tusotin muntu ni muntu pakach pen alam mushiku wawiy umwing mulong wa kwikal nich kashinsh kawonsu ka ruchingej djat kamu ni kwinsuden, 12 chakwel kangal wikalany in usweral, pakwez uyimburijany antu aswanina kushilamu kusutin ritiy ni kushimpish muchim.
13 Mulong Nzamb pamushilayamu Aburaham, mutapu kwadingap upandakena kujimb pafanyinay kuchipin, wachipina pad amwinend, 14 ni kulond anch: “Chakin kamu nikukuyukish ni chakin kamu nikukuvudish.” 15 Chawiy kupwa kwa Aburaham kushimpish muchim, watambula kushilamu kwinoku. 16 Mulong antu akat kuchip mu dijin da muntu uyipandakenamu kujimb, ni machip mau makat kupwish ntaad jawonsu, mulong kud awiy mad chizu chikwatijadina ni chijil. 17 Chilik chimwing, pakwatay Nzamb mupak wa kuyilej patok nakash answan a kushilamu anch rusot rend* rikutwishap kuswimp, wapana kashinsh ka kushilamu kwend kusutin machip, 18 chakwel kusutin yom yaad yakad kutwish kuswimp ni mwakaday Nzamb kutwish kudimban, etu twachinidina kal mwi ndond ya kwikangin twikal akasikeshinau nakash kulam fe ruchingej ratekinau kal kurutu kwetu. 19 Tukwet ruchingej riner mud nkal wa mupim.* Rid rakin ni riminy daang, ni randamin ni kwinyim kwa rido, 20 kwandamay chibol mulong wetwetu, Yesu, wikadina kal chikupu mwin kupesh mujim, mud mwadingay Melikisedek.
7 Mulong Melikisedek winou, mwant wa Salem, mwin kupesh wa Nzamb wa Piur Nakash, waya kumusankan Aburaham wading uchirikina kupwa kwa kuwin njit jarishay nau ant ni wamuyukisha, 2 ni Aburaham wamwinkisha* cha dikum cha yom yawonsu. Cha kusambish, dijin dend adikarumwin anch “Mwant wa Kutentam,” ni kupwa ud kand mwant wa Salem, charumburik anch “Mwant wa Chisambu.” 3 Mulong kadingap ni tatuku, kadingap ni maku, kadingap ni mulong wa angakiril, mulong kadingap ni nsambishil ya machuku ap disuden da mwom, pakwez mulong amwikadisha mud Mwan a Nzamb, ushadin mwin kupesh rawonsu.*
4 Talany mutapu wadingay muntu mujim ikundj winou winkishay Aburaham, ntakel wa dijuku,* cha dikum cha yom yipandakena kuwap yabuwau. 5 Chid chakin, kukwatijan ni Chijil, in kwa an a Levi, inkishinau chisend cha win kupesh akwet mbil ya kutambul cha dikum kud antu, charumburik anch kud anamakwau, ap anch anamakwau ad an a* Aburaham. 6 Pakwez ikundj winou wading wakad kwikal wa mu mulong wa angakiril umwing ni awiy, watambula cha dikum kud Aburaham ni wamuyukisha muntu wading ni kushilamu. 7 Pakad ntaad, muntu mukemp ndiy ukatau kuyukish kud muntu mujim. 8 Ku mutambu umwing, ad antu akata kufang atambwila cha dikum, pakwez ku mutambu ukwau, kud muntu upanyidinau uman anch ud mwom. 9 Ni tukutwish kulond anch ap Levi, utambwiling cha dikum, wafuta cha dikum kusutin Aburaham, 10 mulong wading uchid kal mwan wakad kuvadik kud* ngakiril wend Aburaham payay Melikisedek kumusankan.
11 Chad anch chading chitwishikin kwikal awanyidina kusutin win kupesh wa in Levi (mulong yading mu Chijil chayinkishau antu), ov, komb kwafanyina kand kwikal kuswir kwa mwin kupesh mukwau ulejenau anch wafanyina kwikal mud mwadingay Melikisedek kadap mud mwadingay Aron? 12 Mulong win kupesh uyil mu kuswimp, chid kand cha usey kuswimp niyau Chijil. 13 Mulong muntu ulondidinau yom yiney wadokala ku muchid windj, ku muchid kwakad muntu wasadinap kal ku chintamb. 14 Mulong chimeken patok anch Nsalejetu udokil ku muchid wa Yuda, ni Moses kalondap chom piur pa in kupesh adokila ku muchid winou.
15 Ni chinech chimeken kand patok nakash anch kwamekan mwin kupesh mukwau uda mud Melikisedek, 16 wikadina kal mwin kupesh mujim, kadap kusutin chijil chitina kwikal wa mu dijuku kanang, pakwez kusutin usu wa mwom wakad kutwish kusheshik. 17 Mulong apanin uman ou piur pend: “Ud mwin kupesh chikupu mud mwadingay Melikisedek.”
18 Chawiy komb, yijidik ya kusambish ayidoshin mulong yiziyin ni yikwashinap. 19 Mulong Chijil chasalap chom ap chimwing kwikal chiwanyidina, pakwez kwez kwa ruchingej ripandakena kuwap kwasala mwamu, ni kusutin ruchingej riner tukat kumusejin Nzamb piswimp. 20 Chikwau kand, mud mutapu chom chinech chasadikap pakad machip, 21 (mulong kud antu ikadina kal in kupesh pakad machip, pakwez winou wikala mwin kupesh kusutin machip machipau piur pend kud Ndiy walonda anch: “Yehova* wachipin kal, ni kakuswimpap chitongijok chend,* ‘Ud mwin kupesh chikupu’ ”), 22 Yesu wikadin kal chizu cha mansuk mapandakena kuwap. 23 Chikwau kand, in kupesh avud aswinkanijanang mulong rufu rayikangeshang kudandamen mu chisend chinech, 24 pakwez mulong ndiy ukudandamen kwikal mwom chikupu, win kupesh wend kakuuswinkanap kud muntu. 25 Komb ukutwish kand kuyipandish rawonsu antu amusejidina Nzamb kusutin ndiy, mulong ukudandamen kwikal mwom mulong wa kumwilembil Nzamb mulong wa awiy.
26 Mulong chiwanyidin kud etu kwikal ni mwin kupesh mujim mud winou ushinshamena, wakad mulong, wakad kwijond, waurilau ni akayitil, ni uzambwishinau piur pa maur. 27 Chinyim ni in kupesh ajim akwau, ndiy kakwetap kuswir kwa kupan yakupesh dichuku dawonsu, cha kusambish mulong wa yitil yend amwinend ni kupwa mulong wa yitil ya antu, mulong wasala mwamu kapamp kamwing rawonsu pipanay amwinend. 28 Mulong Chijil chikat kutek antu akweta kuziy kwikal in kupesh ajim, pakwez dizu da machip machipau kupwa kwa Chijil dimutekin Mwan, wikadishinau kal uwanyidina chikupu.
8 Katat ech chawiy chom chijim cha yom twisambidina: Tukwet mwin kupesh mujim mud winou, ni washakamin kal ku chikas cha katatuku cha ditand da Nzamb mujim mwiur, 2 kashalapol wa ndond yitumbila ni wa mwinkand wakin watungau kud Yehova,* kadap kud muntu. 3 Mulong mwin kupesh mujim win mwawonsu akat kumutek mulong wa kulambul yipan ni yakupesh; chawiy chading cha usey kud winou niyend kwikal ni chom cha kulambul. 4 Mud anch wad pa divu, ing kafanyinangap kwikal mwin kupesh, mulong kud kal antu akata kulambul yipan kukwatijan ni Chijil. 5 Antu inay akat kusal mudimu utumbila mud chifanakesh ni mwizuzwimb wa yom ya mwiur; mud mumekeshina mbil yiney yamwinkishau Moses kud Nzamb pading pakimbinay kutung mwinkand: “Sal kamu yom yawonsu kukwatijan ni chilakej chiwamana ku mukandu.” 6 Pakwez katat Yesu amwinkishin kal mudimu upandakena kuwap mulong ud kand mwin kusankesh wa mansuk mapandakena kuwap, masukinau kal kukwatijan ni chijil pa kushilamu kupandakena kuwap.
7 Anch mansuk ma kusambish minima mading makad kapad, kwafanyinap kwikal kuswir kwa mansuk ma kaad. 8 Mulong uyikwatin antu kapad palondinay anch: “ ‘Teshany!’ Mwamu mulondinay Yehova,* ‘dichuku dikat kwez dinikeza kasuk mansuk masu nau in Isarel ni in Yuda. 9 Mansuk minam makwikalap mud minasuka ni angakiril au pa dichuku dinayikwata ku chikas mulong wa kuyibudish mwi ngand ya Idjibit, mulong kadandamenap kulam mansuk mam, chawiy nalika kuyibangin,’ mwamu mulondinay Yehova.*
10 “ ‘Mulong am mawiy mansuk minikeza kasuk ni in Isarel kupwa kwa machuku minima,’ mwamu mulondinay Yehova.* ‘Nikutek yijil yam mu manang mau ni nikuyifund mu michim yau. Nikwikal Nzamb wau, niyawiy akwikal antwam.
11 “ ‘Ni kakufundishijanap kand muntu kumufundish mwan a ngand ni mukwau ap muntu kumufundish mwanamakwend anch: “Mwijika Yehova!”* Mulong awonsu akwingijik, kusambishin ku muntu wa pansh nakash kushik ku muntu mujim nakash wa pakach pau. 12 Mulong nikez kayanaken piur pa yisal yau yakad kutentam, ni nikezap kand kavurik yitil yau.’ ”
13 Palondinay anch “mansuk masu,” wasala anch mansuk ma kusambish mikal makur.* Chad chom chikadina kal chikur* ni chananapina kal chid piswimp ni kushadik.
9 Ku mutambu wa mansuk ma kusambish, mading makwet yom yitinau mu chijil piur pa mudimu utumbila ni ndond yau yitumbila pa divu. 2 Mulong atunga kapalikany ka kusambish ka mwinkand, mwading mwend wa lamp ni tebur nich mikat ya kulambul;* akatazukin anch Ndond Yitumbila. 3 Pakwez kwinyim kwa rido wa kaad kwading kapalikany ka mwinkand katazukinau anch Ndond Yitumbila Nakash. 4 Mwinomu mwading dilong da utad wa or da kwoshil diseng da malash ni mushet wa mansuk wa kushil wawonsu nich utad wa or, mwading nsab ya utad wa or yading yikweta mana, mukombu wa Aron wasapurika, ni masalet ma* mansuk; 5 ni piur pa mushet pading asherub a uyaj ading abwikina nich urel wau chibwik cha mushet.* Pakwez chinech chidap chisu cha kwisambin yom yiney kachom pa kachom.
6 Kupwa kwa kurijek yom yiney mutapu winou, in kupesh akat kwandam pakad kujing mu kapalikany ka kusambish ka mwinkand mulong wa kusal midimu yitumbila; 7 pakwez mwin kupesh mujim ukat kwandam da amwinend kapamp kamwing pa muvu mu kapalikany ka kaad, kadap pakad mash, makatay kupesh mulong wendendiy amwinend ni mulong wa yitil yasalangau antu pakad kwijik. 8 Mwamu spiritu utumbila umekeshin anch njil yitwadina kwi ndond yitumbila ading kand kal ayimekesh pading pachiminya mwinkand wa kusambish. 9 Mwinkand winou chid chifanakesh* mulong wa chirung cha katat, ni kukwatijan ni ditenchik dined, akat kupesh yipan ni yakupesh. Pakwez yom yiney yikutwishap kwishitwish mu mutapu uwanyidina kom ka muntu usadina mudimu utumbila. 10 Yitadin kusu yakuda ni yakuna ni mitapu kushalijan ya kowish* kukwatijan ni chaku. Jading mbil ja mu chijil piur pa mujimbu, ni ajikasikeshinang djat ni pa chisu chatekau mulong wa kutenchik yom.
11 Pakwez pezay Kristu mud mwin kupesh mujim wa yom yiwamp yasadikina kal, wandama mu mwinkand upandakena kujimb ni uwanyidina chipandakena wakad kusal nich makas, charumburik anch wakad kwikal wa yitang yiney. 12 Wandama mwi ndond yitumbila, kadap nich mash ma ampemb ni ma amisamb a angomb amakwal, pakwez nich mash mend amwinend, kapamp kamwing rawonsu, ni watutambwila kukwolik* kwa chikupu. 13 Mulong anch mash ma ampemb ni ma amakwal a angomb ni anch maut ma musamb a ngomb makatau kuyikukumwin ijondila makat kushitwish mulong wa kwinangish mujimbu, 14 chad chid nchik piur pa mash ma Kristu, wipana amwinend pakad chidik kud Nzamb kusutin spiritu wa chikupu? Ov, makushitwishap mu chilik chipandakena kom ketu ku midimu yifila chakwel tumusadin Nzamb mwom mudimu utumbila?
15 Chawiy chiday mwin kusankesh wa mansuk masu, chakwel, mulong kwashikena rufu mulong wa kuyikwol kusutin difut ku kurumbok kwasalau mu mansuk ma kusambish, atazukinau kal atambul kushilamu kwa uswan wa chikupu. 16 Mulong kuda mansuk, rufu ra mwin kumasuk rid ra usey, 17 mulong mansuk makat kwikal ni usu kusutin rufu. Makusalangap anch mwin kumasuk uchid kal mwom. 18 Chawiy, ap mansuk ma kusambish masalap* pakad mash. 19 Mulong kupwa kwa kuyilej antu awonsu chijidik ni chijidik cha Chijil, Moses wanona mash ma amisamb a angomb amakwal ni ma ampemb, pamwing nich mem, mavuj masunz, nsakil ja izop, ni waminina buku* ni wayiminin kand antu awonsu, 20 walond anch: “Minam mad mash ma mansuk makwinkishinanyay Nzamb mbil ya kulam.” 21 Waminina kand mash ku mwinkand ni ku yom yawonsu yasadinangau mu mudimu utumbila. 22 Inge, kukwatijan ni Chijil, piswimp yom yawonsu akat kuyishitwishang nich mash, ni anch kwikil mash michikina, kwikil dilikishin.
23 Komb chading cha usey anch yifanakesh ya yom yida mwiur ayishitwish kusutin mitapu yiney, pakwez yom ya mwiur yitin yakupesh yipandakena kuwap. 24 Mulong Kristu kandamap mwi ndond yitumbila ya kusal ku makas, yida chifanakesh cha ndond yakin, pakwez wandama mwiur mwin, muday katat kurutu kwa* Nzamb mulong wetwetu. 25 Chadingap mulong wa kwipesh amwinend tupamp tuvud, mud mukatay mwin kupesh mujim kwandam mwi ndond yitumbila muvu ni muvu nich mash makad kwikal nmend. 26 Chamwamu wafanyina kuman mar tupamp tuvud kudosh patekinau mufulandal wa mangand.* Pakwez katat wimekeshin kal amwinend kapamp kamwing rawonsu kwinsuden kwa yirung* mulong wa kudosh chitil kusutin chakupesh cha amwinend. 27 Ni mud mutapu rufu riyichingedina antu mulong wa kufa kapamp kamwing rawonsu, pakwez kupwa kwa yiney kutambul dirumburish, 28 chilik chimwing Kristu niyend amupesha kapamp kamwing rawonsu mulong wa kusend yitil ya antu avud; ni kapamp ka kaad kakumekanay chikwikalap kand mulong wa kudosh chitil,* ni akumuman kud amuchingedina nich impu nakash mulong wa dipandish dau.
10 Mulong mutapu Chijil chikweta mwizuzwimb wa yom yiwamp yikweza, pakwez kadap yom yin, chikutwishap* ap pakemp, kusutin yakupesh yawiy ya mutapu umwing yikatau kudandamen kupesh muvu ni muvu, kuyisal kwikal awanyidina antu amusejidina Nzamb. 2 Anch chamwamu, ov, mud ing kafanyinap kwimik yakupesh yapeshangau, mulong antu asalang mudimu utumbila kafanyinap kand kupwa kwa kuyishitwish kwikal ni kom kayifishina nich mulong wa yitil? 3 Chinyim ni chinech, yakupesh yiney chid chivurish cha yitil muvu ni muvu, 4 mulong mash ma amakwal a angomb ni ma ampemb makutwishap kudosh yitil.
5 Chawiy pezinay mu mangand ulondin anch: “Wakatap mulambu ni chakupesh, pakwez wanrijekina mujimbu. 6 Witiyap yakupesh ya kwosh ni yakupesh ya chitil. 7 Chad nalonda anch: “Tal! Nez kal (mu muvungur* afundin piur pam) mulong wa kusal rusot rey, A Nzamb!” 8 Kupwa kwa kusambel kulond anch: “Wakatap ap kwitiy milambu ni yakupesh ni yakupesh ya kwosh ni yakupesh ya chitil”—milambu yipeshiningau kukwatijan ni Chijil— 9 ulondin kand anch: “Tal! Nez kal mulong wa kusal rusot rey.” Udoshin cha kusambish mulong wa kutek cha kaad. 10 Kusutin “rusot” riner atushitwishin kal kusutin chakupesh cha mujimbu wa Yesu Kristu kapamp kamwing rawonsu.
11 Chikwau kand, mwin kupesh mwawonsu ukat kuya pa ndond yend ya mudimu dichuku dawonsu mulong wa kusal mudimu utumbila ni kupan milambu yawiy yimwing tupamp ni tupamp, milambu yakad kutwish ap pakemp kudosh yitil rawonsu. 12 Pakwez muntu winou wapesha mulambu umwing mulong wa yitil rawonsu ni washakama ku chikas cha katatuku cha Nzamb, 13 kudosh pinipa uchingedin djat ni pakuyitekinau akankuny nend kwikal chibas* cha yidjatil yend. 14 Mulong chid kusutin mulambu umwing wa chakupesh kwawiy kwayisalay kwikal awanyidina rawonsu antu ashitwishinau. 15 Kupwa, spiritu utumbila niyend utwinkishin uman, mulong kupwa kwa kulond anch: 16 “ ‘Am mawiy mansuk nikeza kasuk nau kupwa kwa machuku minima,’ mwamu mulondinay Yehova.* ‘Nikutek yijil yam mu michim yau, ni nikuyifund mu manang mau.’ ” 17 Ulondin kand anch: “Ni nikezap kand kavurik yitil yau ni yisal yau ya kujip chijil.” 18 Chad kuda dilikishin da yom yiney, kwikil kand mulambu wa chitil.
19 Pa chinech, akadivar, mulong tukwet kashinsh ka njil ya kwandamin mwi ndond yitumbila kusutin mash ma Yesu, 20 yatufungwilay kwikal njil yisu ni yikweta mwom yibuzina rido, charumburik anch mujimbu wend, 21 ni mulong tukwet mwin kupesh mujim wimedina chikumbu cha Nzamb, 22 el tumusejinany Nzamb nich michim ya win kashinsh ni ritiy rawonsu, michim ya kushitwish ku kom kayimp kusutin kuyiminin* ni mijimbu yetu ya kowish mu mem mishitwila. 23 Tulamany fe chijikish cha patok cha ruchingej retu pakad kuperok, mulong wakana ushinshamen. 24 Ni el tubangijadinany* umwing ni mukwau mulong wa kukasikeshijan* kumekesh rukat ni kusal midimu yiwamp, 25 kangal twalik yikumangan yetu mud muda chaku cha antu amwing, pakwez tukasikeshijanany umwing ni mukwau, ni kupandakesh kusal mwamu piumenanya dichuku dikat kusej piswimp.
26 Mulong anch tukat kusal chitil kwa kwikatin kupwa kwa kwikal ni ronganyin rakin ra uyakin, kwikil kand chakupesh chishadinaku mulong wa yitil, 27 pakwez tuchingedin nich kashinsh dirumburish dikwatishena wom ni ujim uzutina mud kasu ukuyosha antu amubwambwidina Nzamb. 28 Muntu mwawonsu ukata kubwambwil ku Chijil cha Moses akat kumujip pakad riy anch kud uman wa antu aad ap asatu. 29 Chad utonginany anch dipup da mutapu ik dimuwanyidina muntu umudjatina Mwan a Nzamb ni ukwatina nich kapipej mash ma mansuk mamushitwishau nich, ni usaadina spiritu wa ranaken rijim? 30 Mulong tumwij walonda anch: “Kufundakesh kud kwamam; yam nikufutana.” Ni kupwa anch: “Yehova* ukuyirumburish antwend.” 31 Chid chom chikwatishena wom nakash kuwil mu makas ma Nzamb mwom.
32 Pakwez, dandamenany kuvurik machuku masutina kal, muwajijamenanya kurish kujim ni mar pakumunyikanau. 33 Yisu yimwing akusaalanya ni kukuzengolany* kurutu kwa antu,* ni yisu yikwau wadinganya ku kabet ka antu ading arishina ni yom yiney. 34 Wayovilanya riy antu ading mu rukan ni witiyinanya nich musangar kukubuwany yom yen, mulong wijany anch ukwetany chom chipandakena kuwap ni chikushakama chikupu.
35 Pa chinech, kangal wadjubulany kashinsh ken,* kakukufutinanyau chipandakena. 36 Mulong ukwetany kuswir kwa kujijaman, chakwel kupwa kwa kusal rusot ra Nzamb, utambulany chom chashilayamu. 37 Mulong kwashal kal “kachisu kakemp nakash,” ni “wezina ukushik ni kakulabap.” 38 “Pakwez mwin kutentam wam ukez kikal mwom mulong wa ritiy,” ni “anch wachirik kwinyim, nikatap* kumusanger.” 39 Chad etu tudap pakach pa antu achirikina kwinyim mulong wa kusheshik, pakwez tud pakach pa antu akweta ritiy mulong wa kupandish mwom* yetu.
11 Ritiy kad kashinsh kakash ka yom tuchingejina, uman umekena patok wa* yom yakin yakad kumekan. 2 Mulong ritiy ra mutapu winou rawiy rasala anch antu a pakur* atambul uman uwamp.
3 Kusutin ritiy tumen anch yirung* ayitenchika pakad kanvundangesh kusutin dizu da Nzamb, mwamu yom yimekena ku mes yikalaku kudokal ku yom yakad kumekan ku mes.
4 Kusutin ritiy, Abel wapesha kud Nzamb chakupesh cha usey ujim nakash kusutamu cha Kayin, ni mulong wa ritiy riner, watambula uman anch wading utentamin, mulong Nzamb witiya* yipan yend, ni ap anch wafa, uchilondin kal kusutin ritiy rend.
5 Kusutin ritiy, Enok amushemunina chakwel kangal waman rufu, ni kamutanap kwi ndond ap yimwing, mulong Nzamb wamushemunina; kurutu kwa kumushemunin watambula uman anch wamusangaresha Nzamb. 6 Chikwau, pakad ritiy chitwishidikinap kumusangaresh Nzamb, mulong muntu mwawonsu umusejidina Nzamb ufanyidin kwitiyij anch udaku ni anch ukat kwikal mwin kuyifut antu akata kumukimb nich muchim wawonsu.
7 Kusutin ritiy, kupwa kwa kumubabesh kud Nzamb piur pa yom yading yakad kal kumekan, Now wamekesha wom wa winzamb ni watunga waat mulong wa kupandish dijuku dend; ni kusutin ritiy riner wafisha nich mangand, ni wikala nswan wa kutentam kudokila ku ritiy.
8 Kusutin ritiy, pamutazukau, Aburaham waziyina, kusutin kuya kwi ndond yafanyinay kutambul kwikal uswan; waya ap anch kadingap kija kwading kuyilay. 9 Kusutin ritiy, washakama mud ngez mwi ngand ya kushilamu mud mwi ngand ya wingendj, washakama mu minkand pamwing ni Izak ni Yakob, in kuswan nend pamwing kushilamu kwa mutapu umwing. 10 Mulong wading uchingedin musumb ukweta mifulandal yakin, mwin kusal ni mwin kutung musumb winou ud Nzamb.
11 Kusutin kand ritiy, Sar amwinkisha usu wa kwimish,* ap anch wading wasutin kal chimbu cha kwimish, mulong wamumana Ndiy washilamu anch ushinshamen.* 12 Mulong wa diyingishin dined, kusutin ikundj umwing wading mud muntu wafila kal, kwavadika an avud nakash mud atutumbu a mwiur, ni akad kutwish kuchind mud usukuril wa ku chikum cha karung.
13 Awonsu inay afila mu ritiy, ap anch katambulap yom yayishilawamu; pakwez ayimena palemp ni ayaka ni alonda patok anch ading angez ni antu ashicha mu chisu chikemp mwi ngand. 14 Mulong antu akata kulond mu mutapu winou akat kumekesh patok anch akimbin nakash ndond yida ya awiy. 15 Chad, anch adandamena kuvurik kwi ndond kwadokalau, mud ing amana mutapu wa kuchirik. 16 Pakwez katat akimbin ndond yipandakena kuwap, charumburik anch ndond ya mwiur. Chawiy Nzamb kwovilap usany piur pau wa kumutazuk anch Nzamb wau, mulong wayirijekidin kal musumb.
17 Kusutin ritiy, pamupakau, chading mud Aburaham wamupesha Izak—ikundj watambula nich musangar kushilamu wapakisha kumupesh mwanend kapokal— 18 ap anch amuleja anch: “Akutazukau anch aney* akwezin kud Izak.” 19 Pakwez wamana anch Nzamb wading ukwet usu ap wa kumuvumbul, ni wamutambula ku rufu mu mutapu wa chifanakesh.
20 Kusutin kand ritiy, Izak wamuyukisha Yakob ni Esau piur pa yom ya mu machuku ma kurutu.
21 Kusutin ritiy, padingay piswimp ni kufa, Yakob wamuyukisha mwan ni mwan wa Jozef ni wamwifukwila Nzamb pading pikamedinay pa mutu wa mukombu wend.
22 Kusutin ritiy, pashikay piswimp ni kufa, Jozef walonda piur pa kubudik mu Idjibit kwa an a Isarel, ni wapana umutakel* piur pa mafup mend.*
23 Kusutin ritiy, Moses amujindjika kud anvaj end mu angond asatu kupwa kwa kuvadik, mulong amana anch mwan wading muwamp, ni kwovap wom wa mbil ya mwant. 24 Kusutin ritiy, papamay, Moses walika kumutazuk anch mwan enday mwan a Farao,* 25 ni watonda kumumesh mar pamwing ni antu a Nzamb pa ndond pa kwikal ni musangar wa chisu chikemp wa chitil, 26 mulong wamana kapipej ka Kristu kwikal dipit dijim nakash kusutamu mapit ma mu Idjibit, mulong washinshikina mes pa difut. 27 Kusutin ritiy wadokala mu Idjibit, pakwez kwovap wom wa ujim wa mwant, mulong wadandamena kwiman daang mud wading umumen Ndiy wakad kumekanang. 28 Kusutin ritiy, wasala musambu wa Pasak ni wapana mash pa yibamb ya yis chakwel mwangel wa kujipan kangal wayisal nayimp* anau a kusambish.
29 Kusutin ritiy, auka Karung Musunz mud pa divu diumina, pakwez papakishau in Idjibit kusal mwamu, ajiya.*
30 Kusutin ritiy, mbumbu ja Yeriko jawa kupwa kwa antu kujinyingumuk mu machuku sambwad. 31 Kusutin ritiy, Rahab wadinga ndumb kasheshikap pamwing nau antu abwambwila, mulong wayaka nawamp in kutentish.
32 Chad nilond kand ik? Mulong chisu chikwinkep anch nel anch nisambish kurumburil piur pa Gedeyon, Barak, Samuson, Yefite, David, kuwejaku Samwel ni aprofet akwau. 33 Kusutin ritiy, apandakana mant, akasikesha kutentam, atambula kushilamu, afunga tun twa antambu, 34 adutisha* usu wa kasu, arezika kwi mpak ya musamun, ading aziyin pakwez ayinkisha usu, ikala ni dikand mwi njit, afusisha mau yisak ya amasalay eza kuyirishikish. 35 Amband atambula kusutin divumbuk akatish nau afa, pakwez antu akwau ayimesha mar mulong kitiyap kuyikwol,* chakwel ashik ku divumbuk dipandakena kuwap. 36 Inge, choziu charishau nich akwau chading masip, kuyibul nfimbu, ni ap miyolal ni rukan. 37 Ayasa mayal, apaka ritiy rau, ayikatula mu yikunku yaad nich sii, ayijipa nich mpak ya musamun, atambitamba oku ni oku mu yikit ya amikoku ap ya ampemb, padingau mu maswir, pading payizengodinau, pading payimeshinau mar; 38 ni mangand madingap mayiwanyidina. Atambitamba mwi mpay ni ku mikandu, mu mandam ni mu mabuku.
39 Pakwez awonsu inay, ap anch atambula uman uwamp mulong wa ritiy rau, katambulap yom yayishilawamu, 40 mulong Nzamb watutenchikina chom chiwamp nakash, chakwel kangal ayisal kwikal awanyidina pakad etu.
12 Chawiy komb, mulong tukwet didj dijim da atuman mud dined ditunyingumukina, el niyetu tudjubulany dilim dawonsu ni chitil chikata kutukas pakad kubind, ni el tubambilany nich kujijaman kubambil kutekinau kurutu kwetu, 2 patushinshikidina mes paday Yesu Ntakel Mujim wa ritiy retu ni ukata kurisal kwikal riwanyidina. Mulong wa musangar wading utekinau kurutu kwend, wajijamena mutond wa mar,* wapipeja usany, ni washakamin kal ku chikas cha katatuku cha ditand da Nzamb. 3 Inge, mushinshikinany nawamp ndiy wajijamena mazu mayimp mamwelau kud akayitil, mayifishina nich, chakwel kangal waziyany ni kulikap.*
4 Mu kurish kwen ni chitil chinech, kand kal urishanganyap ap pakemp kushik mu chilik cha kwichil mash men. 5 Ni wavuramedinany kal nakash kukasikesh kukukasikeshinanyau mud an anch: “Mwanam, kangal wapipej dipup da Yehova,* ap kuziy anch wakukand; 6 mulong Yehova* ukat kuyipup awonsu akatinay, chakin, ukat kumubul nfimbu* muntu mwawonsu wakinay mud mwan.”
7 Yom ujijamedinanya yikwashin ku dipup den.* Nzamb ukukwatinany mud an. Mulong mwan ik wakad kupupangau kud tatukwend? 8 Pakwez anch witiyinanyap en awonsu dipup dined, udany chakin an a muntu mukwau, kiudanyap an akashinsh. 9 Oku atatukwetu a chiwuntu* atupupang, ni twayilimishang. Chad mulong wa kwikal mwom, ov, tufanyidinap kumuziyin kwa kwikatin chipandakena Tatuku wa mwom wetu wa mu spiritu? 10 Mulong awiy atupupa mu chisu chikemp kukwatijan ni yom yading yimenau anch yiwapin, pakwez ndiy usadin mwamu mulong wa uwamp wetu chakwel twikal atumbila mud ndiy. 11 Chakin, kwikil dipup dikata kumekan mud chom cha musangar pa chisu chidipaninau, pakwez mud chom chisansena;* pakwez mu kusut kwa chisu, dikat kulet kud antu dafumbina yibudikin yiwamp:* kutentam.
12 Chawiy, kasikeshany makas malikumukina ni manungun maziyina, 13 ni dandamenany kwonin jinjil mulong wa yidjatil yen, chakwel chikweta ubid kangal chazakuk, pakwez chiyerik. 14 Salany usu wa kwikal mu chisambu nau antu awonsu ni wa kwikal atumbila, mulong pakad chom chinech kwikil muntu ukumumana Nsalejetu. 15 Chishany ku mes nakash ni kusal anch kangal muntu wikishikish ranaken rijim ra Nzamb, chakwel kangal kwaminy muj wa ulemb ukuleta kanrumbangesh ni kwijondish antu avud; 16 ni chishany ku mes chakwel pakach pen kangal pikal muntu uda mwin yisal ya masandj* ap wakad kukwat nich usey yom yitumbila, mud Esau, wapana yiyukish yafanyinay kutambul mud mwan wa kusambish ku yakuda ya kapamp kamwing. 17 Mulong wijany anch mu kusut kwa chisu, pakimbay kuswan chiyukish, amulika; ni ap anch wasala usu wa kupakish kuswimp chitongijok* nich mansoj ku mes, wakanganya.*
18 Mulong kiwasejanyap ku chom chikutwishau kupukun ni chikwatina mizuzu ya kasu, ap ku didj dijal ap ku mididim yikurikina ap ku rinkind mukash, 19 ap ku chidjimin cha mpuny ap ku dizu dading dilondina, dizu dateshau antu chad ita anch kangal kand ayilej chom chikwau. 20 Mulong ova wom nakash wa mbil ey: “Ap anch nnam wapukun ku mukandu, chifanyidin kumwas mayal.” 21 Chikwau kand, chom chamanau chading chovishen wom nakash ni chamushikija Moses kulond anch: “Novil wom ni kuzal.” 22 Pakwez en wasejinany kal ku Mukandu wa Ziyon ni ku musumb wa Nzamb mwom, Yerusalem wa mwiur, ni ku tutikit* twa angel 23 akumangena pamwing, ni ku chikumangen cha an a kusambish afundinau kal majin mwiur, ni kud Nzamb uda Nzuj wa awonsu, ni ku mwom ya mu spiritu ya antu atentamina ikadishinau kal awanyidina, 24 ni kud Yesu uda mwin kusankesh wa mansuk masu, ni ku mash maminau, malondina nawamp nakash kusutamu mash ma Abel.
25 Babalany chakwel kangal walikany kumutesh* ulondina. Mulong anch antu alika kumutesh muntu wapana kubabesh kwa Nzamb pa divu kakusinikap, ov, komb chakin etu tukukusinik anch twamwomb nyim ulondina kudokal mwiur? 26 Pa chisu chinicha dizu dend danyikesha divu, pakwez katat wakanin kal anch: “Nikunyikesh kapamp kakwau kand kadap kusu ching divu pakwez kand ni diur.” 27 Chad mazu “kapamp kakwau kand” mamekeshin anch Nzamb ukudosh yom yinyikeshinau, yom yasalau, chakwel yom yakad kunyikeshau yidandamen kwikalaku. 28 Pa chinech, mulong tukutambul Want wakad kutwish kunyikesh, el tudandamenany kutambul ranaken rijim rikututwishisha kumusadin Nzamb mudimu utumbila witiyinay nich wom ni kuzal. 29 Mulong Nzamb wetu ud kasu kakata kwosh shitit.
13 Dandamenany kumekesh rukat ra ukadivar. 2 Kangal wavuramenany kwakan,* mulong kusutin kusal mwamu amwing ayaka angel pakad kwijik. 3 Dandamenany kuyivurik ada mu rukan,* mud udany nau pamwing mu rukan, ni ameshinau mar, mulong niyen ayinen udany mu mujimbu wa mbij.* 4 Chifanyidin uruw aulimish kud antu awonsu, ni chifanyidin ulal wa uruw wikal wakad kwijond, mulong Nzamb ukuyirumburish in yisal ya masandj* ni akamakaj. 5 Kangal rukat ra nfalang ratakel mashakamin men, pakwez sangerany yiukwetanya katat. Mulong walonda anch: “Nikezap kakulik ap pakemp, ni nikezap kakudjubul ap pakemp.” 6 Chakwel tukutwish kwizul nich kutakaman ni kulond anch: “Yehova* ud mwin kwinkwash; nikwovap wom. Muntu ukutwish kwinsal ik?”
7 Yivurikany antu akutakedinanya, akulejanya dizu da Nzamb, ni paushinshikidinanya yibudikin ya mwikadil wau, imburijany ritiy rau.
8 Yesu Kristu ndiy umwing nangalosh, nlel, ni chikupu.
9 Kangal witiyany mafundish ma mitapu kushalijan ni ma wingendj makupumbulany, mulong chiwapin nakash kukasikesh muchim nich ranaken rijim kusutamu kuukasikesh nich yakuda,* yakad kuyikwash antu ayikwatina nich usey nakash.
10 Tukwet chintamb, ni antu akata kusal mudimu utumbila ku mwinkand kakwetap mbil ya kuda yom yidap. 11 Mulong mijimbu ya annam akweta mash makatay mwin kupesh mujim kutwal mwi ndond yitumbila mud chakupesh cha chitil akat kuyoshinang pol pa chibeng. 12 Chawiy Yesu niyend wamana mar pol pa musumb* mulong wa kuyishitwish antu nich mash mend amwinend. 13 Komb tumulondulany pol pa chibeng, ni tusendany kapipej kasenday, 14 mulong pinap tukwetap musumb ukudandamena kwikalaku, pakwez tukimbin nich mushiku musumb ukweza. 15 Kusutin ndiy tumwinkishany chisu chawonsu Nzamb chakupesh cha kumushiman nich, charumburik anch dibuj da milamu yetu yikata kusal chijikish cha patok mulong wa dijin dend. 16 Chikwau kand, kangal wavuramenany kusal yom yiwamp ni kwangan nau akwen yiukwetanya, mulong Nzamb ukat kusangerang yakupesh ya mutapu winou.
17 Yiziyinany akutakedinanya ni itiyany kwa kwisotin ulabu wau, mulong akulaminany* mud antu akupana kuchind, chakwel asal mwamu nich musangar ni pakad kwiswidosh, mulong kusal mwamu kukukukwashanyap.
18 Dandamenany kutulembil, mulong tukwet kashinsh anch tukwet kom kawamp, mulong tukatin kwiyendish nich win kashinsh mu yom yawonsu. 19 Pakwez nikukasikeshinany pakampwil kulembil chakwel anchirish kud en pakad kulab.
20 Katat el Nzamb wa chisambu, wamukamunina ku rufu kafung mujim wa amikoku, Nsalejetu Yesu, nich mash ma mansuk ma chikupu, 21 akwinkishany chom chin chawonsu chiwamp mulong wa kusal rusot rend, ni awanyish mu etu kusutin Yesu Kristu yom yida yiwamp ku mes mend. Atumba kwend ndiy chikupu ni chikupu. Amen.
22 Chad akadivar, nikukasikeshinany kushimpish muchim paukuteshanya mazu minam ma kukasikesh, mulong nakufundinany kal kwam mukand wiswimp. 23 Nasotang kukwijikishany anch mukadivar netu Timote amulikishinaku. Anch waswakal kwez, tukwez nend pamwing kukutalany.
24 Nlangwishinanyau akutakedinanya awonsu ni atumbila awonsu. Akadivar a ku Itali akupanidinany moy.
25 El ranaken rijim rikal niyenen awonsu.
Ap “yirung.” Tal Ndinguril.
Ap “pa divu pashicha antu.”
Ap “chipwan.”
Ap “divu pashicha antu.”
Ap “alabula.”
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Ap “ayikwol.”
Ap “tulejena.”
Charumburik anch Yesu.
Ap “want ipetu.”
Mu Grek, “twovany wom.”
Chimeken anch mazu minam mamekeshin kuvadik kwa an a Adam ni Ev.
Charumburik anch yambukina mitambu yawonsu yaad.
Tal Ndinguril.
Tal Ndinguril.
Ap “kwov riy mulong wa kuziy kwetu.”
Ap “kuyisadin nich kwitudish; kwisikan.”
Ap “atangukina.”
Ap “ukwet kuziy kwend.”
Mu Grek, “mu machuku ma mujimbu wend.”
Mu Grek, “kukwatijan ni chisu.”
Ap “chirung chikweza.” Tal Ndinguril “ditenchik da yom.”
Ap “chiyul chend; mupak wend.”
Ap “wa mwom yetu.”
Mu Grek, “wamukatwila.”
Ap “chikupu.”
Ap “nshankur.”
Mu Grek, “adokil ku makund ma.”
Mu Grek, “uchid kal mu makund ma.”
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Ap “kakwinanap.”
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Ap “masut.”
Ap “chasutina kal.”
Ap “mikat ya kumekesh.”
Ap “yibamb ya.”
Ap “ndond ya kuchakwishin.”
Ap “chilakej.”
Mu Grek, “mitapu kushalijan ya dibatish.”
Ap “kukamunik; kusuurik.”
Mu Grek, “mafungukap.”
Ap “muvungur.”
Mu Grek, “kurutu kwa chifu cha.”
Chimeken anch mazu minam mamekeshin kuvadik kwa an a Adam ni Ev.
Mu Grek, “yitenchik ya yom.” Tal Ndinguril.
Ap “chikwikalap mulong wa chitil.”
Ap pamwing ap, “antu.”
Mu Grek, “muvungur wa buku.”
Ap “chipwan.”
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Charumburik anch nich mash.
Ap “tushinshikijadinany; tutalijanany.”
Ap “kubachikijan.”
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Ap “kukumeshany mar.”
Mu Grek, “pa mutaj mud pa dibur da masengan.”
Ap “kutakaman kwen.”
Ap “mupim wam ukatap.”
Ap “mipim.”
Ap “uman upanina kashinsh ka.”
Ap “angakiril etu.”
Mu Grek, “yitenchik ya yom.” Tal Ndinguril.
Ap “wapana uman kusutin kwitiy.”
Mu Grek, “kwimish rubut.”
Ap “ud wakuchingejin.”
Mu Grek, “rubut rey.”
Ap “mbil.”
Ap “mutapu wa kumujik.”
Ap “mwan mband a Farao.”
Ap “wayipukun.”
Mu Grek, “ayiminya.”
Mu Grek, “ajimisha.”
Ap “kuyikwol kusutin difut kanang.”
Tal Ndinguril.
Ap “kulikumuk mu mipim yen.”
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Ap “kumubabesh; kumwinkish chibau.”
Ap “kukufumbany.”
Mu Grek, “atatuku a mujimbu wetu.”
Ap “chiletina runeng.”
Mu Grek, “dibuj da chisambu.”
Tal Ndinguril, “Yisal ya masandj.”
Charumburik anch chitongijok cha tatukwend.
Mu Grek, “katanap ndond mulong wa chom chinech.”
Ap “makum ma tunan.”
Ap “wakimbany mayingishin ma kulik kumutesh; wamuduulany.”
Mu Grek, “kuyimekeshin angendj rukat.”
Mu Grek, “akasinau, ada ku moj.”
Ap pamwing ap, “mud umenany nau mar pamwing.”
Tal Ndinguril, “Yisal ya masandj.”
Tal Yom Yiwejinaku A5.
Charumburik anch yijil piur pa yakuda.
Mu Grek, “chis cha musumb.”
Ap “alamin mipim yen.”