“Kupandakan Yom Yawonsu, Dandamenany Nich Rukat”
“Disudiel dia yom yawonsu didi piswimp. . . . Kupandakan yom yawonsu, dandamenany nich rukat.”—1 PITA 4:7, 8.
YESU wijika anch yisu yend yikemp yashalaku ya kwikal pamwing nau atwimbuy end yadinga ya usey nakash. Wadinga wij chidia kurutu kwau. Kwadinga mudimu ujim uyichingedina wa kusal, pakwez akez kuyikis ni kuyizengol, mud mutapu wamusalau amwinend. (Yohan 15:18-20) Tupamp tuvud, pa uchuku wend wa nsudiel, ndiy wayivurisha usey wa ‘kukatijan muntu ni mukwau.’—Yohan 13:34, 35; 15:12, 13, 17.
2 Kambuy Pita, wadingap uchuku winiwa, watesha usey wa kuvurish kwa Yesu. Kwinyim kwa mivu kanang, pafunday kurutu kwa disheshik dia Yerusalem, Pita wakasikeshina usey ujim wa rukat. Ndiy wayiyula in Kristu anch: “Disudiel dia yom yawonsu didi piswimp, . . . Kupandakan yom yawonsu, dandamenany nich rukat.” (1 Pita 4:7, 8) Mazu ma Pita marumburikin yom yivud kud antu ashicha pa chirung cha “machuku ma kwisudiel” ma ditenchik dia katat dia yom. (2 Timote 3:1) ‘Rukat rijim’ chom ik? Ov mulong wak chidi cha usey ujim anch twikala nich rukat ra mutapu winou muntu ni mukwau? Ni mutapu ik tukutwisha kumekesh anch tukwet rukat riner?
‘Rukat Rijim’— Chom Ik?
3 Antu avud akat kutongin anch rukat rikutwish kwikal mud chovil chimwing chikutwisha kwiyezin kwau. Pakwez Pita wadinga ni kwisambin pa mulad win wawonsu wa rukat; ndiy wadinga wisambidin rukat mu kurumburik kwa pakampwil. Dizu “rukat” didia mu 1 Pita 4:8 kudi kukarumun kwa dizu dia Ugrek a·gaʹpe. Dizu dined disambidin rukat rakad yifu rimanyidinau, ap ritakedilau, nich yijil. Referans umwing ulondil anch: “Rukat ra agape ritwishikining kuritakel mulong cha kusambish ridiap kwau chovil chikata kwiyezin pakwez riding mupak wa rusot rishikijina ku chisal.” Mulong tukwet mwikadil wa yifu twaswana, tuswiridin yivurish chakwel kumekesh rukat kud muntu ni mukwau, kumekesh rukat kwambatan nich yijil ya Nzamb.—Disambishil 8:21; Rom 5:12.
4 Chirumburikinap anch tukukatijan kusu umwing ni mukwau mulong kwau atubachikin kusal mwamu. A·gaʹpe kudiap kuburen kwa chirungil ap kwa chovil. Pita walonda anch tufanyidin ‘kwikal nich rukat rijim [chirumburikin “ripalangena”] kukatijan muntu ni mukwau.’a (Kingdom Interlinear) Chikalap nchik mwamu, rukat riner ritining kusal usu. Piur pa dizu dia Ugrek dikarumwinau anch “rijim,” mwin kwilej umwing wa Bibil walonda anch: “Diletin mu manangu chitongijok cha mwin kubambel mau wijidishina nakash mijir mud kachikunku kansudiel ka usu kwisudiel kwa kuya mau.”
5 Chawiy lel rukat retu, rifanyidinap kwimanyin kusu pa kusal ching yom yiswapela ap kwimanyin pad antu akemp kusu. Rukat ra Akristu ritining ‘kutanduril’ muchim wetu, kusadil rukat ap anch chikutwish kwikal cha mar kusal mwamu. (2 Korint 6:11-13) Choviken patok, mulad winou wa rukat wawiy tuswiridina kukudish ni kuusadil, mud kamu mufanyidinay mwin kubambel mau kwiyijidish ni kusal chakwel kurijek ukaliweny wend. Chidi cha usey anch twikal nich rukat ra mutapu winou ra muntu ni mukwau. Mulong wak? Chidi mulong wa mayingishin masatu.
Mulong Wak Tufanyidina
Kukatijan Muntu ni Mukwau?
6 Cha kusambish, “rukat ridiokil kudi Nzamb.” (1 Yohan 4:7) Yehova, Musul wa ngikadil yiney yisangareshina, ndiy watukata wa kusambish. Kambuy Yohan ulondil anch: “Talany mutapu watulejay Nzamb rukat rend, ndiy wamutuma Mwanend kapwokal mu mangand chakwel etu tutambul mwom wa chikupu kudi ndiy.” (1 Yohan 4:9) Nzamb “wamutuma” Mwanend kusutil ku kwikal muntu, wawanyisha mudimu wend, ni wafila pa mutond wa mar—yom yiney yawonsu yidi chakwel “etu tutambul mwom.” Mutapu ik tufanyidina kwakul ku chimekesh chinech cha rukat ra piur ra Nzamb? Yohan ulondil anch: “Anch mwamu mwatukatay Nzamb, komb niyetu tufanyidin kukatijan muntu ni mukwau.” (1 Yohan 4:11) Tal Yohan wafunda anch, “Anch mwamu mwatukatay Nzamb”—chidiap anch ey pakwez etu. Choviken patok: Anch Nzamb uyikatin ambay netu in kwifukwil, komb tufanyidin niyetu kand kuyikat.
7 Cha kaad, chidi cha usey anch tukatijana umwing ni mukwau nakash-nakash kamu katat chakwel twonana chikas cha ukwash kud akadivar netu adia mu maswir mulong “Disudiel dia yom yawonsu didi piswimp.” (1 Pita 4:7) Tudi mu “machuku ma kwisudiel ma mar nakash.” (2 Timote 3:1) Mikadil ya mangand, yak ya chitangil, ni rupompat yikat kutuletin mar. Tuswiridining kwisejin piswimp umwing ni mukwau, pitudinga mu mikadil ya kupakiu. Rukat rijim rikez kutunung pamwing ni kutubachik ku ‘kulamijan amwing ni akwau.’—1 Korint 12:25, 26.
8 Cha kasatu, tuswiridin kukatijan umwing ni mukwau mulong tusotinap kumushil “Sakudimban chisu” cha kutusal nayimp. (Efes 4:27) Satan uswapel nakash kusadil kuburen kuwanyin kwa ambay netu akaritiy—kuziy kwau, yilim yau, ni kurumbuk kwau—mud mayal ma kutupwakesh. Ov dizu diamwamu ap chisal cha kuburen wuntu chawiy chituchinishina ku chikumangan? (Jinswir 12:18) Tukezap kuchin anch tukwet rukat umwing ni mukwau! Rukat mud riner rikat kutukwash kulam chisambu ni kwikal mu umwing wa kumusadil Nzamb “chikij ku chikij.”—Sofoniy 3:9, NW.
Mutapu wa Kumekesh
Anch Uyikatil Antu Akwau
9 Kumekesh rukat kufanyidin kusambishin mu dijuku. Yesu walonda anch in kwilej end akin akez kuyijingunin kusutil ku rukat rikwetau umwing ni mukwau. (Yohan 13:34, 35) Rukat kirifanyidinap kumeken kusu ku chikumangan pakwez kand mu dijuku—pakach pa in kwatijan ni pakach pa anvaj ni an. Chiwanyidinap kwau kwov rukat ching kusu pantaliken ni yid ya dijuku dietu; tuswiridin kurimekesh mu jinjil jiwamp.
10 Ov mutapu ik ukutwishau antu atijadina kwimekeshin rukat umwing ni mukwau? Ngatan umukatina chakin kamu mukajend ukat kumwijikish kusutin ku mazu ni ku yisal—ikala pakach pa antu ap kuns—anch umukatin. Ukulimish wuntu wend ni kushinshikin yitongijok yend, kuman kwend kwa yom, ni yovil yend. (1 Pita 3:7) Ikundj ukutek yisakin ya mukajend pa ndond ya kusambish, ni ukusal yawonsu yitwishinay mulong wa kumulam ku mujimbu, muspiritu, ni ku maswir ma yovil yend. (Efes 5:25, 28) Mband umukatina chakin kamu nfumwend ukat kumwinkish ‘kalimish kakurikina,’ ap anch mu kusut kwa chisu katwishinap kand kuwanyish yimuchingejidinay kuwanyish. (Efes 5:22, 33) Ndiy udi nkwash wa nfumwend ni ukat kumuziyil, kangal kwit yom yakad kutwishik, pakwez sadil pamwing nend mu kulam kwasin kwen pa yom ya muspiritu.—Disambishil 2:18; Mateu 6:33.
11 Anvaj, mutapu ik ukutwishanya kuyimekeshin anen rukat? Kusal kwen kukash mulong wa kuyinkish ukwash wa yom ya ku mujimbu udi uman wa rukat ren. (1 Timote 5:8) Pakwez an aswiridin yom yivud nakash kupandakanamu kwau kusu yakudia, masun, ni chikumbu chiwamp. Anch usotil akul nich rukat ni amusadil Nzamb wakin, aswiridin diyiy dia muspiritu. (Jinswir 22:6) Chinech chirumburikin anch dijuku difanyidin kwishil chisu cha dilejan dia Bibil, kusal mudimu wa kulejan, ni kukumangan ku yikumangan ya Ukristu. (Kuvurik Yijil 6:4-7) Chakwel kudandamen mu mijikit mud yiney kwitin kwipan nakash, pakampwil mu yisu yiney ya mar. Kubangin kwen ni usu wen wa kuwanyish maswir ma muspiritu ma anen kudi kumekesh kwa rukat, mulong umekeshinany anch chakin ubangidinany uwamp wau wa chikupu.—Yohan 17:3.
12 Chidi cha usey anch anvaj amekesha kand rukat ku kubangin maswir ma yovil ya anau. An aswapel kuyishesh; michim ya wanikanch yiswiridin kuyinkish kashinsh ka rukat ren. Yileja anch uyikatil, ni yimekeshina rukat rijim, mulong wa mazu minam yijikisha anch adi akatish ney ni akwet usey. Yisangera nakash ni kuyijikitish, mulong chikuyisal ijika anch umen ni kusanger usu wau usadilau. Yipupa nich rukat, mulong dipup mud dined dikumekesh anch ukat kubangin pa mulad wa untu washikenau kal. (Efes 6:4) Mitapu yiney yawonsu yiwamp ya kumekesh rukat yikat kukwash kukudish musangar, dijuku diovijadina dirijekina nawamp chakwel kujijaman ku yipwichik ya machuku minam ma nsudiel.
13 Rukat rikat kutukwash kudiwul kurumbuk kwa antu akwau. Vurik anch chisu chayibabeshay in kumutang chakwel ‘kwikal nich rukat rijim muntu ni mukwau,’ Pita walejana mulong wak chidia cha usey ujim: ‘mulong rukat rikat kubwik miril ya yitil.’ (1 Pita 4:8) ‘Kubwik’ yitil kurumburikinap ‘kubwik’ yitil yijim. Yitil yijim akat kuyilejan ni kuyipwish kud antu akweta yisend mu chikumangan. (In Levi 5:1; Jinswir 29:24) Chikez kwikal kuburen rukat—ni chakad kwitiyik ku mifund—kuyilikin akayitil kudandamen kuyisal nayimp antu akad mulong.—1 Korint 5:9-13.
14 Tupamp tuvud, yilim ni kurumbuk kwa ambay netu akaritiy yiding kwau ya usweral. Etu awonsu tukat kurumbuk mu kulond ni mu yisal yisu yivud, tukat kuyirumbukin ap kuyisal antu akwau nayimp. (Jakobu 3:2) Ov tufanyidin kwikal in kupalangesh swa kurumbuk kwa antu akwau? Mutapu winou wa kusal ukuvuvurish kusu kwau ruvundu mu chikumangen. (Efes 4:1-3) Ang rukat rawiy ritutakedila, tukezap ‘kupalangesh uyimp’ wa mbay netu mwin kwifukwil. (Kuseng 50:20) Mud kamu mutapu ukata kushingul ni kupent kubwik kuyip kwa rubumbu, chawiy kand rukat rikat kubwik kuburen kuwanyin kwa antu akwau.—Jinswir 17:9.
15 Rukat rikez kutubachik kuyikwash antu adia mu kuswir kukash. Mutapu udandamedina kuyip nakash kwa mikadil mu machuku ma nsudiel, kukwikal yisu yikutwishau ambay netu akaritiy kwikal nich kuswir kwa yom ap ukwash wa ku mujimbu. (1 Yohan 3:17, 18) Chilikej, ov kudi chid cha chikumangen chetu chimena mar makash ma kuman nfalang ap chishadishina mudimu? Pamwing ap tukutwish kupan ukwash nich yom ya ku mujimbu, Anch mwikadil wetu ututwishishin kuchisal. (Jinswir 3:27, 28; Jakobu 2:14-17) Ov chikumbu cha mwadia mufu wananapina kal chitin kuchirijek? Pamwing ap tukutwish kwikal a kusambish kukwash nich kurijek.—Jakobu 1:27.
16 Kumekesh kwetu rukat kufanyidinap kwimanyin ching kud antu tushicha nau piswimp. Pa chisu kanang tukutwish kutesh rusangu ra atushalapol a Nzamb adia mu jingand jikwau akwachikina nich rikind mukash, kuzal kwa divu, ap njit ja akamichid. Akutwish kwikal mu kuburen kukash kwa yakudia, masun, ni yom yikwau-yikwau. Chikwetap mulong anch adi a ulomb windjing ap a kabil kindjing. Tukwet ‘rukat ra ukadivar wawonsu.’ (1 Pita 2:17) Chawiy lel, mud kamu muchadinga ku yikumangan ya mu chitot cha mivu cha kusambish, atukasikeshin kupan ukwash ku mudimu ukash wa kukwash urijekinau chakwel kupan ukwash. (Midimu 11:27-30; Rom 15:26) Pitukata kumekesh rukat mu mitapu mud yiney yawonsu, tukat kukasikesh moj wa umwing wetu mu machuku minam ma nsudiel.—Kolosay 3:14.
17 Rukat rikat kutubachik kuyilej antu akwau rusangu ra Want wa Nzamb. Shinshikin chilikej cha Yesu. Ov mulong wak walejanay ni kufundish? Ndiy “wayovila riy” antu mulong wa uzwendj wau wa muspiritu. (Marko 6:34) Ading ayidiurila kal ni kuyipumbul kud atufung a relijon wa makasu, adinga afanyidin kuyifundish uyakin wa muspiritu ni kuyinkish ruchingej. Chawiy lel, chadingay ubachikinau nich muchim wa rukat ni wa ranaken rujim, Yesu wayongoja antu nich “Rusangu Ruwamp ra Want wa Nzamb.”—Luka 4:16-21, 43.
18 Nlel kand, chilik chimwing, antu akat kuyidiuril muspiritu ni kuyipumbul ni adi kwau akad ruchingej. Anch mud Yesu, twata matu ku maswir ma muspiritu ma antu akad kumwijik Nzamb wakin, rukat ni ranaken yikez kutubachik kuyilej rusangu ruwamp ra Want wa Nzamb. (Mateu 6:9, 10; 24:14) Pakuman chisu chikemp chashala kal, chikadil kal cha kuswapej nakash chakwel kulejan uruu winow wa dipandish.—1 Timote 4:16.
“Disudiel dia Yom Yawonsu Didi Piswimp”
19 Vurikany anch, kurutu Pita aleta chiyul chend cha kukatijan muntu umwing ni mukwau wasambela kulond anch: “Disudiel dia yom yawonsu didi piswimp.” (1 Pita 4:7) Piswimp kamu ap, mangand minam ma tuyimp makez kushil ndond mangand masu matentamina ma Nzamb. (2 Pita 3:13) Nlel kand, kichawiyap chisu chakwikal mud uwanyishina yawonsu. Yesu watubabesha anch: “Babalany, kangal michim yen yachinchik mulong kwifund kudia, ap kukwachik maar, ap mulong wa yakamish ya mwom wa ngand yiney, chamwamu, dichuku dinidia dikez kukukashimwishany mudi mupit.”—Luka 21:34, 35.
20 Pa chinech, kusutil ku mitapu yin yawonsu, twikalany ‘achila ku mes,’ ni kubabal piur pa mikadil yetu mu kusut kwa chisu. (Mateu 24:42) Twikalany ababela pakampwil chinyim nich yoziu yin yawonsu ya Satan yikutwisha kutuzuwol. Kangal twashil mangand minam matalela, makad rukat kutukangesh kumekesh rukat retu kud muntu ni mukwau. Chipandikenamu yawonsu, twikalany piswimp nakash ni Nzamb wakin, Yehova, mulong Want wa Umesia ukez piswimp ap kuwanyish rutong rend piur pa divu.—Kujingunik 21:4, 5.
[Dizu didia Kwishin kwa paj]
a Mu 1 Pita 4:8, yikarumun yikwau ya Bibil yilondil anch tufanyidin kukatijan umwing ni mukwau nich “kashinsh,” “nakash,” ap “chakinakin.”
YIPUL YA DILEJAN
• Chom ik chaurila chiyul cha Yesu chayinkishay in kwilej end, ni chom ik chimekeshina anch Pita watesha kurumburik? (Par. 1-2)
• ‘Rukat rijim’ chom ik? (Par. 3-5)
• Ov mulong wak tufanyidina kukatijan muntu umwing ni mukwau? (Par. 6-8)
• Ov mutapu ik ukutwisha kumekesh anch uyikatin antu akwau? (Par. 9-18)
• Ov mulong wak, chinech chidiap chisu cha kwisangaresh nakash, ni chom ik tufanyidina kusal? (Par. 19-20)
[Chipich chidia pa paj wa 29]
Dijuku dinungina mu umwing dikata kurishin pamwing nich yakamish ya machuku minam ma nsudiel
[Chipich chidia pa paj wa 30]
Rukat rikat kutubachik kuyikwash antu adia mu kuswir kwakin
[Chipich chidia pa paj wa 31]
Kuyilej antu akwau rusangu ra Want wa Nzamb chidi chisal cha rukat