SHAPITRE 14
Kwikal Mwin Kashinsh mu Yom Yawonsu
“Tukat kusot [kulond uyakin] mu yom yawonsu.”—HEBEREU 13:18.
1, 2. Ov, mulong wak Yehova usangaredining patumeningay tukat kusal usu wa kwikal in kulond uyakin? Let chilakej.
MAKU umwing ni mwanend nsand mukemp abudikin pamwing mu magaze. Kukashimuk, mwan wiman, chifu chend chimekeshin anch ukwet wom. Ulamin ku makas mend kachom kamwing ka kusengan nich kasenday kal pa chintamb cha mu magaze. Wakasendang mulong wa kumulej makwend chakwel amulandilaku chad ndiy wavuramenang. Mwan nsand winou wov kal wom ni wasambish kal kudil. Makwend wamuninetish ni wachirik nend pa ndond pakasendangay chakwel akachirisha ni wit dilikishin. Maku winou wovil musangar pamenay mwanend uchirishin kachom kinak ni pitinay dilikishin. Ov, mulong wak?
2 Kwikil chom chiyisangareshininga anvaj pameningau anau akat kusal usu wa kulond yom yidia yakin. Chilik chimwing kand ni Tatukwetu wa mwiur, ni ndiy woviling musangar mulong udi “Nzamb wa uyakin.” (Kuseng 31:5) Usangaredining kand patumeningay chisu tukudininga muspiritu ni pitwikasikeshininga kulond ching uyakin. Mutusotininga kumusangaresh ni kwilam mu rukat rend, tulonding mudi mwalonday kambuy Paul anch: “Tukat kusot [kulond uyakin] mu yom yawonsu.” (Hebereu 13:18) Pakwez chiswapelingap kulond ching uyakin mu mashakamin mawonsu. El, amboku tushinshikinany pa mikadil yinying ya mu mwom ni kupwa tukwisambin yiyukish yimwing yitukutambula anch twikal in kulond uyakin.
KULOND UYAKIN AYINETU
3-5. (a) Ov, mutapu ik utubabeshina Dizu dia Nzamb piur pa ubaj wa kwidimb ayinetu? (b) Ov, chom ik chikeza kutukwash chakwel twikala atentamina ayinetu?
3 Chikokujol chetu cha kusambish chidi cha kwikal in kulond uyakin ayinetu. Chitudia antu akad kuwanyin, chiswapeling kudi etu kuwil mu mupit wa kulond makasu. Chilakej, Yesu walonda kudi in Kristu a ku Laodisey adinga idimbina ayinau padingau ni kutongijok anch ading ampich, pakwez, ading mu mashakamin mayimp, ‘atuzwendj, kanzikis ni amputames’ muspiritu. (Kujingunik 3:17) Kwidimb kwau kwinoku kwafanyidina kuyitek mu mashakamin ma ubaj nakash.
4 Tukutwish amboku twavurik kand dibabesh diatubabeshay kambuy Jakobu palonday anch: “Anch muntu utongil anch: ‘Nidi mwin kumwitiyij Nzamb,’ pakwez kalaminap rudim rend, ritiy rend ridi ramwamu, ukat kwidimb amwinend.” (Jakobu 1:26) Anch tutongin anch Nzamb ukudandamen kwitiy difukwil dietu ap anch tubudishin mazu mayimp mu tun twetu, twidimbining. Difukwil dietu dikwikal dia chamwamu ku mes ma Yehova, ni tushadishin chisu chetu chamwamu. Ov, chom ik tufanyidina kusal chakwel chom chinech kangal chatushiken?
5 Mu maverse madia kurutu kwa verse utwatanga kal ou, Jakobu ufanikeshin dizu dia Nzamb nich dikalash. Utuyudil chakwel tushinshikina nawamp kamu yany ya Nzamb ni kutenchik yom yifanyidina kutenchik. (Tang Jakobu 1:23-25.) Bibil ukutwish kutukwash chakwel twikala in kulond uyakin ayinetu ni kuman chom tuswiridina kusal chakwel tuswimpa. (Madil ma Jeremiy 3:40; Hagai 1:5) Tufanyidin kand kumulembil Yehova ni kumwit chakwel atushinshikina, atukwasha kujingunin yitil yetu ni mutapu wa kuyipwish. (Kuseng 139:23, 24) Kulond makasu kudi kuziy kumukwatininga muntu pakemp-pakemp ndiy pakad kwijik ni tufanyidin kukuman mudi mukumeningay Tatukwetu wa mwiur. Jinswir 3:32 ulondin anch: “In kubwambul atakanen kudi [Yehova, NWT], pakwez in kutentam adi mu ruchingej rend.” Yehova ukutwish kutukwash chakwel tumana yom mutapu uyimeningay ni twimana mudi mutumeningay. Tuvurikany mazu malonday Paul anch: “Tukat kusot kulond uyakin.” Tukutwishap kwikal awanyidina katat, pakwez tusotin chakin kamu kwikal atentamina ni kusal usu wa kwikal in uyakin.
KULOND UYAKIN MU DIJUKU
Kulond uyakin kukutwish kutukwash kulik kusal uyimp kanang tukutwisha kujindjik
6. Ov, mulong wak ambay a uruw aswiridin kwikal in kulond uyakin umwing ni mukwau, ni ubaj ik ufanyidinau kwipuk?
6 In Kristu afanyidin kulond uyakin mu dijuku diau. Ikundj ni mband, niyawiy, afanyidin kulond uyakin umwing ni mukwau pakad kudimbijan. Mu dijuku dia in Kristu mufanyidinap kwikal yaku mudi kukatijan ni muntu wakad kwikal mbay ney wa uruw, kuta urund usangareshina ku ujindj kusutil ku Internet ap kutal pornografi mu mitapu yin yawonsu. Ambay in Kristu amwing atena kal asadining yom yiney ku ujindj pakwez mwikadil winou uyimp udiap uwamp. Kusal mwamu kudi wimbwambol wa kuburen kulond uyakin. Tushinshikinany mazu malonday David, Mwant utentamina anch: “Kinishichap nau antu a makasu, ap kwend nau in kutwambol.” (Kuseng 26:4) Anch waten kal, kangal ap pakemp kwiyandjik mu mwikadil ukutwisha kukutek mu choziu cha kumujindjik mbay ney wa uruw chiudia!
7, 8. Ov, yilakej ik ya mu Bibil yikutwisha kuyikwash an chakwel ijika usey wa kulondang uyakin?
7 Chidi cha usey kudi anvaj kuyinkish anau yilakej ya mu Bibil chisu chiyifundishiningau kulond uyakin. Akutwish kuyilej yilakej yiyimp mudi yenday Akan, muntu wiya yom chad ndiy wajindjik chitil chend, cha Gehaz, ndiy wadimbana mulong wa kutambul nfalang ni cha Yuda, wiya ni wamudimbena Yesu yom yivud chakwel amusadila nayimp.—Joshua 6:17-19; 7:11-25; 2 Ant 5:14-16, 20-27; Mateu 26:14, 15; Yohan 12:6.
8 Akutwish kuyilej kand yilakej yiwamp mudi chenday Jakob, muntu wayileja an end kuchirish nfalang jatanau mu mabeng mau mulong ndiy watonga anch pamwingap antu avuramena ni ayitekina nfalang jinej mu mabeng; chenday Yefuta ni mwanend changadim wawanyisha machip ma tatukwend chikalap nchik chikokujol chijim chayimesha mar nakash; ni chilakej chenday Yesu, muntu wimekesha patok nich kutakaman kudi akankuny end chakwel awanyisha kushilamu kwashilaumu ni kulam arund nend. (Disambishil 43:12; Ankalansambu 11:30-40; Yohan 18:3-11) Yilakej yiney yikemp yikutwish kuyikwash anvaj chakwel ijika jinsangu jiwamp jidia mu Dizu dia Nzamb jikutwisha kuyikwash kand kuyifundish anau chakwel alondang uyakin.
9. Ov, chom ik chifanyidinau anvaj kwipuk anch asotin kwikal ku mes ma anau chilakej cha kwikal in kulond uyakin ni mulong wak chilakej mudi chinech chidi cha usey?
9 Kuyifundish an malejan minam chidi chisend chimwing cha usey kudi anvaj. Kambuy Paul wipula anch: “Ey ukata kuyilej antu akwau, ov, mulong wak kiwilejinap ey amwiney? Ey ukata kurumburil mazu ma Nzamb anch: ‘Kichifanyidinap kwiy, ov, mulong wak ey amwiney ukat kwiy?’” (Rom 2:21) Anvaj amwing ayirumbangeshining anau payilejiningau kulond uyakin pakwez awiy ayinau alondining makasu. Akutwish kwiyingish piur pa tuyom tukemp twiyilingau ku mudimu palondinigau anch “Ant a mudimu ij anch tutambwiling,” ap akutwish kand kudimb anch “kudimban pakemp kukwetapu kwau mulong.” Pakwez kwiy kuding kwau kuyimp, chikalap nchik chom chikemp ap chijim, kudimban ni kwawiy kuding kamu kudimban, chikalap nchik mulong ujim ap ukemp tudimbena, chidi kudimban.a (Tang Luka 16:10.) Chiswapeling kudi an kuman rubabek ra anvaj au ni rikutwish kuyiyipish. (Efes 6:4) Pakwez, chisu chiyilejinau an uyakin kusutil ku yilakej ya anvaj au, awiy akwikal antu alondininga ching uyakin ni amutumbishin Yehova nlel unou, mu mangand madia antu akad kukat kulond uyakin.—Jinswir 22:6.
KULOND UYAKIN MU CHIKUMANGEN
10. Ov, chom ik chifanyidina kudimukin pitwisambininga nau ambay netu in Kristu chakwel twikal antu alondininga uyakin?
10 Kushakam pamwing ni ambay in Kristu kutwinkishinig yisu yivud ya kukudish chaku cha kulond uyakin. Mudi mutwileja mu Shapitre 12, tuswiridin kwikal adimukidina mutapu tusadidininga rudim retu, pakampwil chisu tudia nau akadivar ni anambaz netu in Kristu. Chiswapeling mud ik kuyinyinyetin antu ap kuyidimben chisu twambambininga mambamb ma chamwamu! Anch twayilej antu akwau jinsangu jakad kwijikan nawamp, tukutwish pamwing ap kupalangesh makasu, chawiy lel tufanyidin ‘kukand milamu yetu.’ (Jinswir 10:19) Chikwau, tukutwish kwijik rusangu kanang ridia rakin, pakwez chirumburikinap anch chidi cha usey kurilond kudi antu akwau. Chilakej, rikutwish kwikal rusangu rakad kututal, ap rakad kufanyidin etu kulond. (Tesalonik 4:11) Antu akwau alondin yom yiyimp patok ni akat kwibaz mulondiningau uyakin, pakwez mazu metu mafanyidin kwikal mawamp yisu yawonsu.—Tang Kolosay 4:6.
11, 12. (a) Ov, mu jinjil ik muvundangeshiningau mulong kudi antu amwing asadininga chitil chijim? (b) Lej mitapu yimwing yisadidiningay Satan mulong wa kuyidimb antu asadininga yitil yijim ni mutapu ik tukutwisha kuyipandakan? (c) Ov, mutapu ik tukutwisha ayinetu kulond uyakin pantaliken ni dirijek dia Yehova?
11 Chidi cha usey kwikal in kulondang uyakin nakash nakash kudi antu atakedininga chikumangen. Akadivar netu amwing avundangeshinig uyakin chisu chisadiningau uyimp kanang, aujindjikining chisu chiyipwilingau kudi amakurump. Antu a mutapu winou ading in rubabek, idimbining pamusadidiningau Yehova pakwez awiy adi kwau in kusal yitil yijim. Kupwa, yom yawonsu yisadiningau yiding kwau ya makasu. (Kuseng 12:2) In Kristu amwing ayilejining amakurump yom yikemp yiyimp yisadiningau pakwez ajindjikining yitil yijim yisadiningau. (Midimu 5:1-11) Yisu yivud, antu asadining mwamu mulong itiyijining makasu makasikeshiningau kudiay Satan.—Tal mushet ukweta mutu wa mulong ulondina anch: “Mutapu Uyidimbiningay Satan Antu Asadininga Yitil Yijim.”
12 Chidi kand cha usey kwikal mwin kulond uyakin chisu tufundininga mukand kanang wa kutum ku dirijek dia Yehova. Chilakej, chisu twizwishininga rapor wetu wa mudimu wa kulejan, tufanyidin kusal usu wa kufund pakad kujimol uvud kanang. Chom chimwing kand ni chisu twizwishininga fomu kanang mulong wa kusal mudimu kanang, tufanyidinap ap pakemp kulond anch tukwet ukash wa mujimbu uwamp pakwez etu tuyedin mayej kanang ap kudimban piur pa jinsangu jikwau jitutadina.—Tang Jinswir 6:16-19.
13. Ov, mutapu ik tukutwisha kulond uyakin kudi ambay netu akaritiy chisu tusadininga nau mudimu wa kwisak pamwing?
13 Tufanyidin kulond uyakin chisu tusadininga midimu ya kwisak nau ambay netu akaritiy. Yisu yimwing, in Kristu ovijadining kusal midimu ya kwisak pamwing. Kafanyidinap kurumbangesh midimu yau yiney nich milong yitadina difukwil ku Chot cha Want ap chisu chidiau mu mudimu wa kulejan bwat. Mukadivar ukutwish kumutek mbay nend mwin Kristu ku mudimu chakwel ikala mudi mwin mudimu wend. Anch twayitek ambay netu in Kristu ku mudimu, tufanyidinap kuyidimbol, pakwez tufanyidin kuyifut difut diau diawonsu ni kuyinkish yom yawonsu yifanyidinau kutambul kwambatan nich yany ya mudimu. (1 Timote 5:18; Jakobu 5:1-4) Chilik chimwing kand, anch atutek ku mudimu kudi ambay netu in Kristu, tufanyidin kuusal mu mutapu ufanyidina kamu. (2 Tesalonik 3:10) Tufanyidinap kuchingejin anch atulembijekang mulong tudi ambay nend in Kristu, ap atusadinang yom mudi kutwinkish machuku ma konje, ap yom kanang kusut in mudimu akwau bwat.—Efes 6:5-8.
14. Ov, chom ik chifanyidinau kusal kudi in Kristu akimbina kusal pamwing mudimu wa kwisak ni mulong wak?
14 Ov, tukulond nchik anch ukimbinany kusal mudimu ukutwisha kukushadishinany nfalang ap kukuletinany nfalang jivud, ap kand kusondjikang nfalang? Bibil utulejin anch chidi chiwamp kufund yom yawonsu mu mukand. Chilakej, chisu chalanday Jeremiy chir, afunda mikand yaad, umwing wendendiy ni ukwau wa muntu wamulandisha chir, aufachika masinyatir kudi atuman mulong wa kwipuk milong yafanyidina kulank. (Jeremiy 32:9-12; tal kand Disambishil 23:16-20.) Chisu mwin Kristu chimulejiningay mbay nend usadiningay nend mudimu kufund yom yawonsu pa mukand ni kuufachik masinyatir kumes ma atuman, chirumburikinap anch kakwetap ruchingej mudiay bwat. Pakwez, kusal mwamu kukwashining kwipuk milong, runeng ap milong yikutwisha kuyishikij ku kwaurik. Mwin Kristu wisakina ni mbay nend ufanyidin kwijik anch ap anch atan milong ya mutapu ik mu kwisak kwau, kafanyidinap kuvundangesh uumwing ni chisambu mu chikumangen bwat.b—1 Korint 6:1-8.
KULOND UYAKIN MU MIKADIL YETU YAWONSU YA MWOM
15. Ov, mutapu ik wovilingay Yehova piur pa makasu masadikininga mu midimu ya kwisak ni chom ik chifanyidinau in Kristu kusal, chikalap nchik makasu minam?
15 Mwin Kristu kafanyidinap kulond uyakin ching kusu mu chikumangen bwat. Paul walonda anch: “Tukat kusot [kulond uyakin] mu yom yawonsu.” (Hebereu 13:18) Sakatang wetu usangaredining chisu tulondininga uyakin mu midimu yetu ya kwisak. Chilakej, mu mukand wa Jinswir kusu, isambidinamu piur pa chilik cha makasu tupamp tuvud. (Jinswir 11:1; 20:10, 23) Pasak, antu adinga ni chaku cha kwisik yom, isikanga kand nfalang chisu chalandishangau yom. In kwisak a makasu atambulang yipim yaad mulong wa kuyidimb antu ap kuyiy.c Yehova ukisining yisal ya mutapu winou! Chakwel tushala ilamina mu rukat rend, tufanyidinap kudimb ap pakemp mu midimu yetu ya kwisak.
16, 17. Ov, yisu mitapu ya kudimban yisadikina mu mangand ma nlel unou ni chom ik chisadiningau in Kristu akin chisu chitanijadiningau nich chikokujol cha kudimban?
16 Mulong Satan ndiy ntakel wa mangand minam, chitukashimwishinap kuman mutapu upalangena makasu minam pa mangand mawonsu. Pichuku-pichuku, tutanijadining nich yoziu yitubachikininga ku kudimban. Chisu chifundiningau antu mikand chakwel ayiteka ku mudimu, adimbening mutapu wilejinau shikol yivud ap mutapu wijau kusal yom yivud. Adimbening kand chisu chizwishiningau mikand ya kwandam nich mwingand yikwau, chisu cha kufut yitad ap mikand yikwau ya mburmatad chakwel awanyisha kutan yom yikimbinau. An a shikol avud iyining yakul chisu chisadiningau ekzamen, ap ayiling kufund jinsangu kanang ku Internet chad ez alond makasu anch awiy afunda jinsangu jinej. Chisu antu chitanijadiningau ni ant akatininga kuyikatul milamu, ayikatwiling milamu chakwel atana yom yikimbinau. Yisadikining mwamu mulong tudi mu chirung chidia antu avud “in kwikat ayinau, in kukat nfalang, . . . in kukis yom yiwamp.”—2 Timote 3:1-5.
17 In Kristu akin kafanyidinap kwiyandjik mu yisal ya mutapu winou bwat. Chitukasikedining kulond uyakin mulong tumening antu adimbeninga awiy ashikininga kukwikal ampich ni ayiling kurutu mu midimu yau mu mangand ma nlel unou. (Kuseng 73:1-8) Chikwau, in Kristu akutwish kuman mar ma kuburen nfalang mulong awiy akatining kulond ching uyakin “mu yom yawonsu.” Ov, chidi chiwamp kulond uyakin mu yom yawonsu? Mwawiy kamu! Ov, mulong wak? Ov, yiyukish ik tukutana anch tulondining ching kusu uyakin?
YIYUKISH TUTANININGA CHISU TULONDININGA UYAKIN
18. Ov, mulong wak kwikal nich katumb ka antu alondininga ching uyakin kudi kwa usey ujim?
18 Kwikil chom ap chimwing chikweta usey kusut rusangu ruwamp, mulong antu akukuchingejin ching chisu ulondina uyakin. (Tal mushet ukweta mutu wa mulong ulondina anch: “Ov, Nilondining Uyakin Yisu Yawonsu?”) Twijikany amboku—anch muntu mwin mwawonsu ukutwish kutan katumb ka mutapu winou mud ik! Chakwel wikala nich katumb kinak chitinap kwikal nich ronganyin ripandakena kuvul ra kumujimbu, dipit, kwikal muwamp kumes ma antu, kwikal chid cha mu dijuku kampand ap kuwanyish yom kanang ya kumujimbu bwat. Chikalap nchik mwamu, antu avud kawanyishiningap kwikal nich katumb kawamp. Chiding chom cha pa chipatu. (Mike 7:2) Antu amwing akutwish kukusip mulong ulondining uyakin, pakwez akwau akutwish kukubaz, akwikal nich ruchingej mudi ey ni akukulimish kand. Atuman a Yehova avud atana yom yivud mulong wa kulond kwau kwa uyakin. Chilakej, alama midimu yau chisu chayopatau ambay nau a mudimu mulong wa makasu ap ayiteka ku midimu mulong ading ni kukimb ching antu alondininga uyakin.
19. Ov, yibachikin ik yikutwisha kwikal nich kulond uyakin pa kom ketu ni pa urund wetu wa piswimp ni Yehova?
19 Ap anch mwikadil winou wakushiken ap kand kal ukushikena mu mashakamin mey, ijik amboku anch kulond uyakin kuletining yiyukish yivud. Ukez kwikal nich kom katok, kadia zwang. Paul wafunda anch: “Twij nawamp anch, tukwet kom ka zwang.” (Hebereu 13:18) Chikwau, Tatukwetu wa mwiur ukatining antu alondininga uyakin ni umening yisal yey. (Tang Kuseng 15:1, 2; Jinswir 22:1.) Chakin kamu, kulond uyakin kutukwashining kushal ilamina mu rukat ra Nzamb ni kwikil difut dipandakena kusal mwamu. El amboku twisambinany mutu wa mulong ukwau wambatijadina ni winou ni ulondin anch: Mutapu umeningay Yehova kusal mudimu.
a Anch mu chikumangen mudi muntu ukwetinga chaku cha kudimban ni kuyidimben akwau—chakwel ayipisha ntumb yau—chisal chinech chikutwish kuyit amakurump chakwel amurumburisha muntu winou.
b Chakwel wijika chakusal chisu chilankininga chikokujol kanang piur pa mudimu wa kwisak, tal mutu wa mulong wa Wenjil ulondina anch: “Mutapu wa Kupwish Milong ya Nfalang.”
c Alandanga yom nich chipim chindjing pakwez alandishanga nich chikwau mulong wa kutaninamu. Alandishinanga kand mu chipim chadinga mutambu umwing ulemp ni mutambu ukwau wiswimp mulong wa kuyidimb antu.